گلگت بلتستان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
| footnotes =}} |
| footnotes =}} |
||
'''گِلگِت-بَلتِستان''' ([[زبان پشتو|پشتو]]: {{nastaliq|گلگت بلتستان}}, [[زبان بلتی|بلتی]]: {{lang|bo|གིལྒིཏ་བལྟིསྟན}}) که پیشتر با نام مناطق شمالی شناخته میشد، |
|||
شمالیترین تقسیمات سیاسی تحت کنترل [[پاکستان]] است. این منطقه از غرب با ایالت [[خیبر پختونخوا]]، در شمال با [[دالان واخان]] [[افغانستان]]، در شرق و شمال شرق با ناحیه [[سینکیانگ]] [[چین]]، در جنوب غرب با ناحیه [[کشمیر آزاد]] تحت کنترل پاکستان، در جنوب شرق هم با ایالت [[هند|هندی]] [[جامو و کشمیر]] هممرز است. این ناحیه به همراه دو ناحیه دیگر، منطقه مورد مناقشه [[کشمیر]] هند و [[پشتونها|مردم قبایل]] پاکستان هست. درگیریهایی میان هند و پاکستان از زمان استقلال این دو کشور و [[چندپارگی هند]] در ۱۹۴۷ است. این منطقه شامل سه بخش [[بخش گلگت|گلگت]]، [[بخش بلتستان|بلتستان]] و [[بخش دیامر|دیامر]] است. |
|||
{| class="infobox borderless" |
{| class="infobox borderless" |
نسخهٔ ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۲
گلگت-بلتستان
گلگت بلتستان གིལྒིཏ་བལྟིསྟན | |
---|---|
تأسیس | ۱ ژولای ۱۹۷۰ |
پایتخت | گلگت |
بزرگترین شهر | گلگت |
حکومت | |
• نوع | سرزمین خودمختار تحت کنترل پاکستان |
• نهاد | مجلس قانونگذاری |
• فرماندار | مير گذنفر علي[۱] |
• سروزیر | حافظ حفيظ الرحمٰن[۲] |
مساحت | |
• کل | ۷۲۴۹۶ کیلومتر مربع (۲۷۹۹۱ مایل مربع) |
جمعیت (2008; est.) | |
• کل | ۱۸۰۰۰۰۰ |
• تراکم | ۲۵/کیلومتر مربع (۶۴/مایل مربع) |
منطقهٔ زمانی | یوتیسی +۵ (PKT) |
کد ایزو ۳۱۶۶ | PK-NA |
زبانهای اصلی | |
کرسیهای مجلس | ۳۳[۳] |
نواحی | ۷ |
شهرها | ۷ |
وبگاه | gilgitbaltistan.gov.pk |
گِلگِت-بَلتِستان (پشتو: گلگت بلتستان, بلتی: གིལྒིཏ་བལྟིསྟན) که پیشتر با نام مناطق شمالی شناخته میشد،
شمالیترین تقسیمات سیاسی تحت کنترل پاکستان است. این منطقه از غرب با ایالت خیبر پختونخوا، در شمال با دالان واخان افغانستان، در شرق و شمال شرق با ناحیه سینکیانگ چین، در جنوب غرب با ناحیه کشمیر آزاد تحت کنترل پاکستان، در جنوب شرق هم با ایالت هندی جامو و کشمیر هممرز است. این ناحیه به همراه دو ناحیه دیگر، منطقه مورد مناقشه کشمیر هند و مردم قبایل پاکستان هست. درگیریهایی میان هند و پاکستان از زمان استقلال این دو کشور و چندپارگی هند در ۱۹۴۷ است. این منطقه شامل سه بخش گلگت، بلتستان و دیامر است.
Animal | Wild yak[۴][۵] | |
---|---|---|
Bird | Shaheen falcon[۴][۵] | |
Tree | Himalayan oak[۴][۵] | |
Flower | Granny's bonnet | |
Sport | Yak polo |
تاریخ
تا پیش از فتح این منطقه توسط گورکانیان در قرن ۱۶ میلادی این منطقه تحت سیطره سلطنت دهلی بود. در ۱۷۵۷ گورکانیان سلطه بر این سرزمین را بنا به قراردادی به احمدشاه درانی واگذار کردند. تا ۱۸۱۹ یعنی زمانی که رانجیت سینگ به آنجا یورش برد این سرزمین بخشی از افغانستان (یا امپراطوری درانی) بود و تحت سیطره افغانها قرار داشت و جزوی از خاک افغانستان بود. اما بعد از ۱۸۴۷ گلگت بلتستان به اشغال کشمیری های هندو تبار زیر کنترل شاهزاده نشین جامو و کشمیر شد . پس از چندپارگی هند در ۱۹۴۷ جامو و کشمیر در آغاز ایالتی خودمختار باقیماند. پس از جنگ هند و پاکستان در ۱۹۷۴ که بیشتر توسط (قبایل پشتون) بر مناطقی در شمال و غرب مناقشه داشتن خط آتش بست بین هند و پاکستان تثبیت شد. در ۱۹۷۰ میلادی نام مناطق شمالی یا پختونخوا شمالی برای مناطقی که قبل تر با عنوان آژانس گلگت و بلتستان شناخته میشدند در نظر گرفته شد. این نام نخستین بار توسط سازمان ملل متحد برای اشاره به مناطق شمالی پشتونستان استفاده شده بود. بخش کوچکی از مناطق شمالی به نام شاخسگام در ۱۹۶۳ بهطور موقت از طرف پاکستان به چین واگذار شده بود.
جغرافیا
گلگت-بلتستان خانه پنج قله از هشت هزار متریها و و بیش از پنجاه قله با ارتفاع بیش از ۷٬۰۰۰ متر است. گلگت و سکردو دو مکان اصلی اعزام کوهنوردان به این کوهها هستند. چندتا از بلندترین رشته کوههای دنیا در این منطقه قرار دارند. مهمترین رشته کوهها قراقروم و همالیای غربی هستند. کوههای پامیر در شمال قرار دارند و هندوکش در غرب قرار گرفتهاست. در این میان بلندرین قلهها کی۲ و نانگا پاربات هستند که دومی از دلهره آورترین کوههای دنیا است.
سه تا از بلندترین یخچالهای دنیا در خارج از قطب در گلگت-بلتسان قرار دارند: یخچال بیافو، یخچال بالترو و یخچال باتورا. همچنین چندین دریاچه در ارتفاع بالا در این منطقه یافت میشود.
جمعیتشناسی
جمعیت گلگت-بلتستان در ۲۰۱۳ حدود ۲ میلیون نفر برآورد شدهاست. جمعیت گلگت-بلتستان از گروههای گوناگون زبانی، قومی و مذهبی تشکیل یافتهاست، دلیل آن وجود درههای جدا افتاده بسیار است که توسط بلندترین کوههای دنیا از یکدیگر جدا شدهاند. بیشترین گروههای قومی شامل پشتون ها و شین ها در این ایالت هستند، تعداد کمی از هندوکشیها ، کاشغریها ، نورستانی ها است. اسماعیلیه برخلاف باقی پاکستان هنوز در این منطقه رواج دارد.برگزاری نوروز و دگر جشن ها آریایی کهن مانند افغانستان و ایران موجب شده این منطقه در بین جغرافیدانان به ایران کوچک معروف باشد زیرا از لحاظ فرهنگی هیچ شباهتی به هندو ها و پنجابی های پاکستان ندارند و بیشتر فرهنگ و موسیقی آنها به فلات ایران شباهت دارد.[۶]
زبان
اردو زبان میانجی این ایالت است اما بیشتر بومیهای این ایالت به به زبان هندوایرانی که زیر مجموعه ی زبان پشتو و پشه ایی به نام شینا ۴۰٪ و پشتو ۴۳٪ مردم این ایالت هست که عمدتاً در آستور و دره دیامرو بخشهایی از غذر رایج است. گویشهای بلتی که زیرمجموعهای از زبان های لداخی-بلتی و بخشی از گروه زبانهای تبتی هستند در میان تمامی مردم بلتستان رایج است. دیگر زبانها عبارت است از واخی، که در هونزای شمالی و برخی روستاهای غذر رایج است، خوار که در غذر رایج است، بروشسکی که زبانی ایزوله است و در هونزا، نگر و یاسین، برخی بخشهای گلگت و روستای پونیال رایج است. زبان پشتوی دوکامی است که میان طایفههای موسیقیدان منطقه رایج است.
گلگت-بلتستان گویشوران کشمیری بسیار کمی دارد. در حالی که زبانهای داردی و هندوایرانی مانند شینا و پشتو در حال حاضر در منطقه بسیار رایج است. در آخرین سرشماری در ۱۹۹۸ جعمیت گلگت بلتستان ۸۷۰٬۳۴۷ نفر بود که حدود ۱۴٪ آن شهرنشین بودند.
تقسیمات اداری
گیلگیت-بلتستان به سه بخش اداری تقسیم می شود که به طور جداگانه دارای مجزای خاص خود است.[۷]
بخش گیلگیت
بخش گیلگیت بزرگترین بخش است و بخش گیلگیت از 6 ناحیه شامل گیلگیت، غیزر، هونزا-ناگر و گوپیس-یاسین تشکیل شده است. شهر گیلگیت به عنوان پایتخت اداری بخش گیلگیت عمل می کند. مساحت تقریبی این تقسیم 37207 کیلومتر مربع است.
بخش بلتستان
بخش شرقی بلتستان نامیده می شود و سکردو مرکز بخش بالتستان است. سکردو یک مقصد توریستی محبوب است و به عنوان کمپ پایه برای بالا رفتن از ۵ کوه بلند از جمله کی2 و غشابرام عمل می کند. بخش بلتستان به پنج ناحیه سکردو، غانچه، شیگر، کارمنگ و روندو تقسیم می شود. مساحت تقریبی بلتستان 26752 کیلومتر مربع است.
بخش دیامر
بخش غربی دیامر دیویژن نامیده می شود که در غرب گیلگیت-بلتستان واقع شده است و با زمین ناهموار و دره های زیبای آن مشخص می شود. ۴ ولسوالی دیامر، چیلاس، دارل و تنگیر وجود دارد.
مرکز بخش، چلاس، به عنوان یک نقطه ترانزیت مهم برای مسافرانی است که به سمت کمپ اصلی چمنزار پری و نانگا پاربات می روند.
دین
مردم گلگت بلتستان مسلمان هستند. عمده جمعیت را شیعیان تشکیل میدهند و اقلیت قابل توجهی از اهل سنت نیز در منطقه حضور دارند. گلگت بلتستان تنها منطقه با اکثریت شیعه در پاکستان عمدتاً سنی است. در دوره ضیاء الحق دولت مهاجرت سنیها را به این منطقه تشویق کرد. اسماعیلیه و صوفیان نوربخشیه همچنان در گلگت-بلتستان حضور دارند.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "Pir Karam Ali Shah appointed GB Governor". The News. ۲۰۱۱-۰۱-۲۶. Archived from the original on 28 January 2011. Retrieved 2011-01-28.
- ↑ "Associated Press Of Pakistan (Pakistan's Premier NEWS Agency) - Public service policy to be pursued in Gilgit–Baltistan: PM". Ftp.app.com.pk. Archived from the original on 16 August 2011. Retrieved 2010-06-05.
- ↑ Legislative Assembly will have directly elected 24 members, besides six women and three technocrats. "Gilgit Baltistan: New Pakistani Package or Governor Rule" 3 September 2009, The Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO)
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ "Symbols of Gilgit-Baltistan". knowpakistan.gov.in. Retrieved 14 August 2013.[پیوند مرده]
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ "Gilgit-Baltistan Key Indicators" (PDF). Retrieved 14 August 2013.[پیوند مرده]
- ↑ «نوروز در پاکستان».
- ↑ · Gilgit Baltistan Planin Division مقدار
|پیوند=
را بررسی کنید (کمک) [بخش پلانین گیلگیت بلتستان]. اداره گلگت بلتستان. ۲۰۱۸.