خلیج بنگال
| خلیج بنگال | |
|---|---|
 نقشه خلیج بنگال | |
| مختصات | ۱۵° شمالی ۸۸° شرقی / ۱۵°شمالی ۸۸°شرقی |
| گونه | خلیج |
| درونشارشهای کلان | اقیانوس هند |
| کشورهای حوضه |  بنگلادش
 سریلانکا |
| بیشترین درازا | ۲٬۰۹۰ کیلومتر (۱٬۳۰۰ مایل) |
| بیشترین پهنا | ۱٬۶۱۰ کیلومتر (۱٬۰۰۰ مایل) |
| مساحتِ رو | ۲٬۱۷۲٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۸۳۹٬۰۰۰ مایل مربع) |
| میانگین ژرفا | ۲٬۶۰۰ متر (۸٬۵۰۰ فوت) |
| بیشترین ژرفا | ۴٬۶۹۴ متر (۱۵٬۴۰۰ فوت) |
کنداب یا خلیج بَنگال خلیجی است که بخش شمال شرقی اقیانوس هند را تشکیل میدهد.
شکل این خلیج به صورت سهگوشی است که از سوی خاور به شبه جزیره مالایا و از سوی باختر به هندوستان محدود میشود. در نوک شمالی این خلیج، منطقهٔ بنگال قرار دارد. این منطقه شامل کشور بنگلادش و ایالت بنگال غربی در هندوستان است. از سوی جنوب محدودهٔ خلیج بنگال به کشور جزیرهای سریلانکا و جزایر اندامان و نیکوبار هندوستان میرسد.
خلیج بنگال یکی از بزرگترین خلیجهای جهان و بخشی از اقیانوس هند است که در جنوب آسیا قرار دارد. این خلیج از شمال به دلتای گنگ، رود براهماپوترا و رود مگنا محدود میشود که یکی از پرآبترین و پویاترین دلتاهای جهان را شکل دادهاند.[۱] از نظر زمینشناسی، خلیج بنگال بخشی از صفحه هند است و شکلگیری آن ارتباط نزدیکی با حرکت این صفحه بهسمت شمال و برخورد آن با صفحه اوراسیا دارد؛ فرایندی که به پیدایش کوههای هیمالیا نیز انجامیدهاست.[۲]
خلیج بنگال نقشی تعیینکننده در اقلیم جنوب آسیا ایفا میکند. بادهای موسمی و جریانهای اقیانوسی در این منطقه تأثیر مستقیمی بر الگوهای بارندگی در شبهقاره هند دارند.[۳] این خلیج همچنین کانون شکلگیری طوفانهای گرمسیری پرقدرت، بهویژه در فصلهای پیشموسم و پسموسم، بهشمار میرود. طوفان بولا در سال ۱۹۷۰ که موجب کشتهشدن بیش از ۳۰۰ هزار نفر در بنگلادش شد، یکی از مرگبارترین طوفانهای جهان در همین منطقه رخ داد.[۴]
زیستبوم خلیج بنگال میزبان گونههای دریایی ارزشمند و نادر از جمله دلفین گنگ، گاو دریایی و لاکپشت زیتونی است.[۵] سواحل آن محل تخمگذاری برخی از بزرگترین جمعیتهای لاکپشت جهان بهشمار میآیند و از این نظر اهمیت حفاظتی قابل توجهی دارند.
خلیج بنگال از دیرباز مسیر مهمی برای تجارت دریایی و تبادل فرهنگی در آسیا بودهاست. در دوران باستان، تمدنهایی در هند، چین، آسیای جنوبشرقی و خاورمیانه از مسیرهای دریایی این خلیج برای بازرگانی و نشر ادیان بهره میبردند. شهرهایی مانند چنای، کلکته، چیتاگونگ، یانگون و پورت بلر از بنادر تاریخی و مهم این ناحیهاند.[۶]
از دیدگاه ژئواستراتژیک، خلیج بنگال در دهههای اخیر به یکی از نقاط کانونی رقابتهای قدرتهای منطقهای و جهانی بدل شدهاست. هند با اجرای طرحهایی مانند ساگار مالا و سیاست اکت شرق کوشیده است نفوذ خود را در این منطقه تقویت کند، در حالی که چین نیز از طریق توسعهٔ کمربند و جاده و سرمایهگذاری در زیرساختهای بندری میانمار و سریلانکا حضور خود را گسترش دادهاست.[۷]
با وجود این اهمیت، خلیج بنگال با تهدیداتی جدی روبرو است. صید صنعتی بیرویه، ورود فاضلابهای شهری و صنعتی، و توسعهٔ حفاری نفتی، اکوسیستم این منطقه را در معرض آسیب قرار دادهاند. در واکنش، تلاشهایی برای همکاری منطقهای در زمینهٔ امداد دریایی، پیشبینی طوفانها و بهرهبرداری پایدار از منابع در حال شکلگیری است.[۸]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Mason, Kenneth. The Ganges Delta and its Evolution. Cambridge University Press, 1931.
- ↑ Curray, J. R. (1984). "Tectonics and history of the Andaman Sea region". Journal of Asian Earth Sciences, 1(1), 23–37.
- ↑ Webster, P.J. et al. (1998). "Monsoons: Processes, predictability, and the prospects for prediction". Journal of Geophysical Research: Oceans, 103(C7), 14451–14510.
- ↑ Frank, N. L. & Husain, S. A. (1971). "The Deadliest Tropical Cyclone: Bangladesh 1970". Monthly Weather Review, 99(5), 345–354.
- ↑ WWF India. (2022). "Marine Biodiversity in the Bay of Bengal".
- ↑ Bose, Sugata. A Hundred Horizons: The Indian Ocean in the Age of Global Empire. Harvard University Press, 2006.
- ↑ Kapoor, A. (2021). "Strategic Importance of the Bay of Bengal". Observer Research Foundation.
- ↑ Bay of Bengal Programme Inter-Governmental Organisation (BOBP-IGO). (2020). "Sustainable Fisheries and Marine Ecosystem Protection in the Bay of Bengal".
ویکیپدیای انگلیسی، نسخهٔ ۶ ژؤئیه ۲۰۰۷.
 | این یک مقالهٔ خرد یک مکان جغرافیایی است. میتوانید با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |