قاسم سلیمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
←بنیاد قاسم سلیمانی: حقا که دختر همان پدری |
|||
| خط ۲۳۲: | خط ۲۳۲: | ||
=== بنیاد قاسم سلیمانی === |
=== بنیاد قاسم سلیمانی === |
||
پس از ترور این فرمانده ارشد سپاه پاسداران و تمجید ویژه رهبر جمهوری اسلامی از او بنیادی با عنوان ''حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی'' شکل گرفت که مدیریت آن با زینب سلیمانی، دختر قاسم سلیمانی است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.independentpersian.com/node/103036/سیاسی-و-اجتماعی/ردیف-بودجه-۸۵-میلیاردی-سپاه-برای-بنیاد-قاسم-سلیمانی |عنوان =ردیف بودجه ۸٫۵ میلیاردی سپاه برای بنیاد قاسم سلیمانی| ناشر = ایندیپندنت فارسی |تاریخ = ۱۳ آذر ۱۳۹۹ |تاریخ بازدید = ۵ دسامبر ۲۰۲۰}}</ref> |
پس از ترور این فرمانده ارشد سپاه پاسداران و تمجید ویژه رهبر جمهوری اسلامی از او بنیادی با عنوان ''حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی'' شکل گرفت که مدیریت آن با زینب سلیمانی، دختر قاسم سلیمانی است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.independentpersian.com/node/103036/سیاسی-و-اجتماعی/ردیف-بودجه-۸۵-میلیاردی-سپاه-برای-بنیاد-قاسم-سلیمانی |عنوان =ردیف بودجه ۸٫۵ میلیاردی سپاه برای بنیاد قاسم سلیمانی| ناشر = ایندیپندنت فارسی |تاریخ = ۱۳ آذر ۱۳۹۹ |تاریخ بازدید = ۵ دسامبر ۲۰۲۰}}</ref> زینب سلیمانی در پی انتشار مفاد بودجه ۱۴۰۰ و درج نام بنیاد مکتب آن شهید در ردیف بودجه های پیشنهادی، با صدور بیانیه‌ای از دولت خواست که بودجه در نظر گرفته شده به این مجموعه را به حل مشکلات مردم اختصاص دهد.<ref>[https://www.irna.ir/news/84136174/%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B5 ایرنا ۱۵ آذر ۱۳۹۹]</ref> |
||
== مدارج نظامی == |
== مدارج نظامی == |
||
نسخهٔ ۶ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۶
قاسم سلیمانی | |
|---|---|
 قاسم سلیمانی در سال ۱۳۹۷ پس از دریافت نشان ذوالفقار[۱] | |
| زاده | ۲۰ اسفند ۱۳۳۵ قنات ملک، استان کرمان، ایران |
| درگذشته | ۱۳ دی ۱۳۹۸ (۶۲ سال) بغداد، عراق |
| مدفن | |
| وفاداری | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران |
| شاخه نظامی | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
| سال‌های خدمت | ۱۳۵۸–۱۳۹۸ |
| درجه | سرلشکر پاسدار |
| یگان | نیروی زمینینیروی قدس |
| فرماندهی | لشکر ۴۱ ثاراللهنیروی قدس |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | جنگ ایران و عراق (مجروح)شورش حزب دموکرات کردستاننبرد در جنوب لبنان[نیازمند منبع]جنگ در افغانستان[۲]جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل و لبنان[۳][۴]جنگ عراقجنگ داخلی سوریهجنگ داخلی در عراقبحران خلیج فارس † |
| نشان‌ها | فهرست کامل |
| فرزندان | حسین،[۵] محمدرضا، زینب[۶] و یک دختر دیگر[۷] |
| خویشاوندان | حسن سلیمانی (پدر)[۸]فاطمه سلیمانی (مادر)[۹]سهراب سلیمانی (برادر)[۱۰] |
قاسم سلیمانی (۲۰ اسفند ۱۳۳۵ – ۱۳ دی ۱۳۹۸) فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. او در طول جنگ ایران و عراق و پس از آن تا سال ۱۳۷۶، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان بود. سپس، از سال ۱۳۷۶ تا زمان مرگ به‌عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد. در ۱۳ دی ۱۳۹۸، ارتش ایالات متحده وی را به دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، در عملیات آذرخش کبود هنگام خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد به کمک استفاده از پهبادهای نظامی و با شلیک موشک ترور کرد.
سلیمانی طی جنگ با عراق از فرماندهان عملیاتهای والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود. سپس، در مقام فرمانده نیروی قدس سپاه نقش مهمی در تقویت قدرت نظامی حزب‌الله لبنان، جنگ افغانستان، تشکیل گروه‌های شبه‌نظامی در عراق پس از سرنگونی صدام حسین، سرکوب اعتراضات مردم سوریه[۱۱] و تغییر روند جنگ داخلی سوریه به نفع بشار اسد، همچنین مقابله با داعش در عراق و سوریه داشته‌است.
وی تا پیش از حضور آشکار در جنگ علیه داعش در عراق، از حضور در انظار عمومی پرهیز می‌کرد؛ ولی حکومت ایران از زمان حضورش در عراق در نبرد علیه داعش و انتشار تصاویر متعددش با نیروهای عراقی، شروع به معرفی و شناساندن چهرهٔ وی کرد. بتدریج محبوبیت او نزد مقامات ایران اوج گرفت، این در حالی است که ایرانیانی که در اعتراض به سقوط پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران تظاهرات کردند، وی را یک «قاتل» دانستند.[۱۲][۱۳] و گروهی از ایرانیان وی را یک مهره مهم در ماشین سرکوب می‌دانند.[۱۴] همچنین سلیمانی توسط اتحادیه اروپا و سازمان ملل به خاطر مشارکت در سرکوب مخالفان بشار اسد تحریم شده‌بود و آمریکا از سال ۲۰۰۵ وی را به عنوان یک تروریست می‌شناخت.[۱۵]
پس از مرگ وی و ساعاتی پس از شنیدن خبر کشته شدن قاسم سلیمانی، برخی شهروندان عراقی در خیابانهای بغداد و اپوزیسیون سوریه در ادلب به شادمانی و پخش شیرینی پرداختند.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته‌شدگان عملیات آذرخش کبود در بغداد، کاظمین، کربلا و نجف تشییع شد و هزاران نفر از مردم عراق در این مراسم حضور یافتند. سپس، این اجساد به ترتیب در شهرهای اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان با حضور گسترده مردم تشییع شد، به طوری که در مراسم تشییع در تهران، جمعیت چند میلیونی مردم گرد آمدند و برخی رسانه‌ها آن را شلوغ‌ترین مراسم تشییع پس از تشییع روح‌الله خمینی دانستند. سلیمانی در رسانه‌های بین‌المللی، به عنوان فرماندهٔ سایه توصیف می‌شد. از او به عنوان شخصیتی تأثیرگذار در نبرد علیه داعش نام برده می‌شود.[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]
زندگی شخصی
قاسم سلیمانی در سال ۱۳۳۵ در روستای قنات ملک که روستایی کوهستانی با ساختاری طایفه‌ای (طایفه سلیمانی کرمانی) بود، واقع در شهرستان رابر، از توابع کرمان زاده شد.[۲۸] او اصالتی لر داشت.[۲۹]
نام پدرش حسن و نام مادرش فاطمه سلیمانی بود؛ یک خواهر و یک برادر بزرگتر و یک برادر کوچکتر داشت.[۳۰]
او از ۱۲ سالگی روستای خود را برای کار در شهر کرمان ترک کرد. در نوجوانی به کار بنایی مشغول بود و در سال‌های ابتدای جوانی، از پیمانکاران سازمان آب کرمان به‌شمار می‌آمد.[۳۱][۳۲]
وی در سنین جوانی ازدواج کرد و دو فرزند پسر به نامهای حسین و محمدرضا و دو فرزند دختر دارد که نام یکی از آنها زینب است و نامی از دختر دیگر منتشر نشده‌است.[۳۱]
سلیمانی در شهرک شهید دقایقی در محله شیان در کنار پارک جنگلی لویزان در تهران زندگی می‌کرد.[۳۳]
آغاز فعالیت‌ها
قاسم سلیمانی یکی دو سال پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از طریق سید رضا کامیاب که در ماه رمضان برای تبلیغ از مشهد به کرمان آمده بود و یکی از گردانندگان اصلی راهپیماییها و اعتصابات کرمان بود، جذب نهضت روح‌الله خمینی شد.[۳۴] کامیاب بعدها سلیمانی را با سید علی خامنه‌ای آشنا کرد و در ۷ مرداد ۱۳۶۰ توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد.[۳۱]
سلیمانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ و تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به این نهاد پیوست. شورای فرماندهی سپاه در کرمان پیش از ۸ خرداد ۱۳۵۸ تشکیل شد و سلیمانی همزمان با کار در سازمان آب، به سپاه پیوست. به گفتهٔ اصغر محمدحسینی حداکثر دوره آموزش آنها ۴۵ روز بوده‌است. وی، علی‌رغم آنکه تا پیش از آن هیچ تجربهٔ نظامی نداشت، به علت عملکرد خوبش به عنوان مربی انتخاب شد. سپس، مدت کوتاهی بعد به همراه جمعی از سپاهیان برای کمک به اداره و حفاظت شهر مهاباد در برابر جدایی طلبان کرد به این شهر فرستاده شد. پس از بازگشت از مهاباد تا شروع جنگ ایران و عراق فرمانده پادگان قدس سپاه کرمان بود.[۳۴]
جنگ ایران و عراق
سلیمانی پس از وقوع انقلاب، در حین ادامه فعالیت در سازمان آب کرمان، به عضویتِ مجموعه‌ای بنام سپاه افتخاری درآمد.[۳۵] وی در ابتدای جنگ ایران و عراق گردانی متشکل از نیروهای رزمی کرمان را تشکیل داد که کمی بعد به تیپ زرهی و نهایتاً به لشکر ۴۱ ثارالله تبدیل شد. او از ابتدای تشکیل این لشکر در سال ۱۳۶۱ تا رفتن به نیروی قدس در سال ۱۳۷۶ فرمانده این لشکر بود و در بسیاری از عملیاتهای سپاه در جنگ نقش کلیدی داشت.[۳۶] لشکر ۴۱ ثارالله تحت فرماندهی او متشکل از نیروهای سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان بود، و به لشکر «خط شکن» معروف بود.[۳۲] این نیروی رزمی در ابتدا یک گردان بود که قبل از عملیات فتح المبین توسط حسن باقری به سطح تیپ ارتقا پیدا کرد و قاسم سلیمانی توانست وارد جلسات فرماندهان سپاه شود. با این حال تا عملیات رمضان، تیپ وی عمدتاً نقش پشتیبانی را برعهده داشت.[۳۷] سلیمانی از فرماندهان عملیاتهای والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود.[۳۸] سلیمانی چندین بار در جنگ مجروح شد از جمله در عملیات بستان از ناحیه شکم[۳۹] و در عملیات طریق القدس در اثر انفجار خمپاره از ناحیه دست و شکم مجروح شد.[۴۰]
دوران پس از جنگ
با پایان یافتن جنگ ایران و عراق در ۱۳۶۷ ه. ش، لشکر ۴۱ ثارالله به فرماندهی سلیمانی به کرمان بازگشت و درگیر جنگ با اشخاص مسلح و قاچاقچیان مواد مخدر شد، که از مرزهای شرقی کشور هدایت می‌شدند. قاسم سلیمانی تا هنگام انتصاب به فرماندهی سپاه قدس، این سمت را عهده‌دار بود.[۳۵]
فرماندهی ۴۱ ثارالله
فرماندهی نیروی قدس
قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۶، همزمان با اوج‌گیری طالبان در افغانستان، به فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۳۵] او با تجربه‌ای که از جنگ داخلی کردستان داشت، گزینه‌ای مناسب بود، چون بنا بود در افغانستانِ عصر طالبان که درگیر جنگ‌های داخلی بود، وارد عمل شود. از همه مهم‌تر اینکه سلیمانی در هشت سال جنگ با عراق و نیز مبارزه با باندهای مواد مخدر در مناطق مرزی ایران و افغانستان تا پیش از انتصابش به فرماندهی سپاه قدس، تجربهٔ زیادی اندوخته بود.[۳۵] وی تا پایان عمر در سال ۱۳۹۸ این سمت را عهده‌دار بود.[۳۲]
جنگ داخلی عراق
نیروی قدس به فرماندهی سلیمانی نقش تأثیرگذاری در روند جنگ عراق داشته‌است. فعالیت‌های قاسم سلیمانی در عراق، سابقه خیلی قدیمی‌تری از حضور داعش در این کشور دارد، سلیمانی از آغاز حضور نیروهای آمریکا در عراق در ۲۰۰۳، برای انجام عملیات علیه نیروهای آمریکایی، به تأسیس و پشتیبانی گروه‌های شبه نظامی مسلح پرداخت و آنها را پرورش داده و تجهیز کرد که این عملیات‌ها غالباً همراه با تلفات وسیعی در بین نیروهای امنیتی عراقی و شهروندان عادی همراه بود. این گروه‌های شبه نظامی، زیر نظر قاسم سلیمانی و با پشتیبانی سپاه قدس به شکل سریع و قارچ گونه رشد کردند و به چالشی جدی برای ثبات دولت عراق تبدیل شدند، در سال ۲۰۱۴ قاسم سلیمانی با استفاده از نفوذش بر نخست‌وزیر وقت عراق نوری المالکی، به سازماندهی این گروه‌ها در قالب حشدالشعبی پرداخت و به آن چتر قانونی بخشید.[۴۱]
در ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۰۷، استنلی مک‌کریستال ژنرال آمریکایی مطلع شد محمدعلی جعفری فرمانده سپاه و قاسم سلیمانی از طریق چند خودرو در حال حرکت به مرز ایران و عراق هستند. در عراق آمریکایی‌ها در حال تعقیب آنها بودند. کاروان خودروها وارد ساختمان ناشناخته‌ای در شهر اربیل کردستان عراق شدند که روی آن فقط نوشته بود «کنسولگری»، که نشان می‌داد افراد داخل ساختمان تحت پوشش دیپلماتیک عملیات انجام می‌دهند. نظامیان آمریکایی وارد ساختمان شدند و ۵ ایرانی که همگی پاسپورت دیپلماتیک داشتند را دستگیر کردند، اما اثری از محمدعلی جعفری و قاسم سلیمانی نبود. به گفتهٔ مک‌کریستال، هر پنج نفر از اعضای سپاه قدس بودند. ۹ روز بعد از این واقعه، ۹ تا ۱۲ شبه نظامی به رهبری گروه شبه نظامی شیعهٔ عصائب اهل الحق طی حمله‌ای به مقر فرماندهی نظامیان آمریکا در کربلا که در بین مراکز فرماندهی پلیس عراق واقع است، سوار بر تعدادی خودروی نظامی با گذشتن از چندین لایهٔ امنیتی، به ساختمان اصلی فرماندهی که در آن ۳۰ آمریکایی مستقر بود نفوذ کردند و ۴ نظامی آمریکایی را اسیر گرفتند و از منطقه خارج شدند و به نزدیکی رود فرات رفتند، در نهایت با تعقیب هلیکوپترهای آمریکایی شبه نظامیان فرار کردند و در مجموع پنج نظامی آمریکایی کشته شدند. این عملیات «برجسته‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات در طول چهار سال جنگ» در عراق توصیف شده و افسران آمریکایی و مقامات عراق ادعا کرده‌اند ایران در آن نقش داشته و پاسخی به اسارت ۵ ایرانی در اربیل بوده‌است. این نخستین بار بود که آمریکایی‌ها مستقیماً به قاسم سلیمانی و نقش او در عراق اشاره کردند.[۴۲]
در سال ۲۰۰۹، گزارشی افشا شد که ریموند تی. اودیرنو و کریستوفر آر. هیل (بالاترین مقامات آمریکا در بغداد در آن هنگام) در دفتر جلال طالبانی (که از دهه‌ها پیش با سلیمانی ارتباط داشته‌است) با قاسم سلیمانی ملاقات کرده‌اند. هیل و اودیرنو بعداً این خبر را رد کردند.[۴۳]
در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۰، جیمز جفری (سفیر آمریکا در عراق) و لوید آستین (فرمانده ارشد نظامیان آمریکا در عراق)، در بیانیه‌ای تشکیل دولت جدید عراق به رهبری نوری المالکی را تبریک گفتند. به گفتهٔ سران عراقی، هنگام انتشار این بیانیه، آمریکایی‌ها خودشان می‌دانستند که در واقع سلیمانی آنها را از عراق بیرون کرده‌است. حزب ایاد علاوی سیاست‌مدار سکولار طرف‌دار آمریکا، اکثریت اعضای پارلمان را داشت ولی در نهایت به قدرت نرسید چون آمریکا او را به نفع نوری المالکی کنار زد. به گفتهٔ خود علاوی، اگر او نخست‌وزیر می‌شد نیازمند حمایت آمریکا بود، اما آمریکا مایل بود عراق را ترک کند، و «عراق را به ایران داد». در نهایت جلال طالبانی و نوری المالکی که هر دو از نزدیکان و کاندیداهای مورد ترجیح سلیمانی بودند، به قدرت رسیدند. رهبر سابق عراق می‌گوید «ما به آمریکایی‌ها می‌خندیدیم … سلیمانی کاملاً آنها را ضربه‌فنی کرد، و آمریکایی‌ها در ظاهر تشکیل دولت جدید را به یکدیگر تبریک می‌گفتند.»[۴۲]
گفته شده‌است سلیمانی پیامکی را از طریق جلال طالبانی برای دیوید پترائوس ژنرال آمریکایی و رئیس سازمان سیا فرستاده‌است با این محتوا که: «پترائوس عزیز، شما باید بدانید که من سیاست‌های ایران در قبال عراق، لبنان، غزه و افغانستان را کنترل می‌کنم. در واقع سفیری که در بغداد است از اعضای نیروی قدس است. شخصی که قرار است جایگزین او شود هم از اعضای نیروی قدس است.»[۴۲]
در سال ۲۰۱۱ موفق الربیعی سیاست‌مدار و وزیر سابق امنیت ملی عراق در مصاحبه‌ای با روزنامه الشرق الاوسط، سلیمانی را «بدون شک قدرت‌مندترین مرد در عراق» خوانده‌بود.[۴۴] به گفتهٔ او سپاه قدس به فرماندهی سلیمانی در تمامی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی و به ویژه در منطقه سبز بغداد (که سفارت‌خانه‌های غربی و عربی و ادارات و خانه‌های مقامات دولتی و اعضای پارلمان عراق در آن قرار دارد) نفوذ دارد.[۴۵][۴۶]
سلیمانی خود در نشست مقدماتی «کنفرانس جوانان و بیداری اسلامی» گفت: «ایران در جنوب لبنان و عراق نیز حضور دارد. در واقع این مناطق به نوعی تحت تأثیر عملکرد و تفکر جمهوری اسلامی ایران هستند.» اما تعدادی از نمایندگان پارلمان عراق در بیانیه‌ای سخنان سلیمانی را محکوم کرده و وی را دچار توهم خواندند.[۴۷]
پس از یورش پیکارجویان دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در ژوئن ۲۰۱۴ (خرداد ۱۳۹۳) به شمال عراق و تصرف برخی از شهرهای این کشور از جمله موصل و تکریت و از هم پاشیدن ارتش عراق و ناتوانی نیروهای مسلح این کشور در نبرد با داعش و پس از جدی شدن خطر تصرف بغداد (پایتخت عراق) توسط این گروه تروریستی، روزنامه ساندی تایمز انگلیس، وال‌استریت ژورنال و نیویورک تایمز مدعی شدند ایران فرماندهی ارتش از هم فروپاشیده عراق را برعهده گرفته تا با نیروهای گروه تروریستی داعش مقابله کند. قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، عملیات دفاع از بغداد پایتخت عراق را در مقابل حملات نیروهای گروه تروریستی داعش، فرماندهی می‌کرد. یک منبع عراقی مدعی شد: سلیمانی با ۶۷ مشاور ارشد خود به عراق سفر کرد و فرماندهی عملیات‌ها را برعهده گرفت و بر استقرار نیروهای عراقی و برنامه‌ریزی برای عملیات، نظارت داشته‌است.[۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲]
دخالت در جنگ داخلی سوریه
از زمان شدت گرفتن بحران داخلی دولت سوریه و مخالفان سوری، برای چندین بار سلیمانی در این کشور و برای کمک به بشار اسد حضور یافت. از سال ۲۰۱۱ با شروع جنگ داخلی سوریه، سلیمانی به همراه نیروهای لشکر فاطمیون و تیپ زینبیون برای حمایت از بشار اسد وارد کارزار شدند.[۵۳]نیروی قدس به رهبری قاسم سلیمانی پیش از ظهور داعش در سوریه از سال ۲۰۱۱ در سرکوب اعتراضات مردم سوریه نقش داشت.[۱۱] به نوشته روزنامه هاآرتص، یک عضو ارشد شورای ملی سوریه علت حضور سرتیپ پاسدار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران به سوریه برای «فرماندهی اتاق جنگ» با هدف سرکوب معترضان مخالف حکومت بشار اسد خبر داده‌است.[۵۴][۵۵][۵۶]
علی عبدالله ایوب، وزیر دفاع سوریه گفت: «نخستین بار در سال ۲۰۱۱ با قاسم سلیمانی در سوریه دیدار کرده و نخستین عملیات مشترک را برای بازپس‌گیری باباعمرو در حومه حمص در مارس ۲۰۱۲ طراحی و اجرا کرده‌اند.» هنگام اجرای این عملیات، دولت بشار اسد در حال جنگ با ارتش آزاد سوریه بوده‌است و هنوز گروه‌های جهادی ایجاد نشده بود.[۵۷] جان مگوایر افسر سابق سیا گفته‌است نبرد القصیر که منجر به بازپس‌گیری شهر استراتژیک القصیر توسط ارتش سوریه و نقطهٔ عطفی در جنگ بود، تحت نظارت و فرماندهی سلیمانی بوده‌است و این نبرد را «یک پیروزی بزرگ» برای او خوانده‌است.[۴۲]
پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، در برنامه‌ای از تلویزیونی اعتراف کرد که قاسم سلیمانی برای پرداخت حقوق لشکر فاطمیون به وی مراجعه کرده‌است،[۵۸]
بنا بر روایت امیر اسداللهی، خلبان شرکت هوایی ماهان، در خرداد سال ۱۳۹۲ هدایت یک فروند هواپیمای مسافربری با ۲۰۰ مسافر را برعهده داشت و قاسم سلیمانی، نیز در آن پرواز حضور داشت. بنا بر گفته وی، آنها در این پرواز «بار ممنوع» به سوریه منتقل می‌کردند؛ که نیروهای عراقی به پرواز مشکوک شده و هواپیما را در فرودگاه بغداد به زمین نشاندند، اما قاسم سلیمانی با پوشیدن لباس مهندس پرواز در کابین خلبان می‌نشیند و خلبان با دادن رشوه به مأموران عراقی از کشف و ضبط «بار ممنوع» جلوگیری می‌کند. این درحالی است که استفاده از هواپیمای مسافربری برای مقاصد نظامی یکی از مصادیق استفاده از «سپر انسانی» است که طبق کنوانسیون ژنو «جنایت جنگی» محسوب می‌شود.[۵۹][۶۰]
مقابله یا داعش
دفاع از بغداد و بازپس‌گیری مناطق تحت تصرف داعش
در کردستان عراق
در تابستان ۱۳۹۳، به دنبال هک شدن ایمیل نمایندهٔ اقلیم کردستان عراق در ایران، مکاتباتی افشا شد که این مقام باسابقهٔ کرد در تهران را مقابل پرسش رسانه‌ها قرار داد. در این مکاتبات، به یک مقام ایرانی بیش از بقیه اشاره شده بود: قاسم سلیمانی. این نخستین بار بود که یک مقام ارشد حکومت اقلیم کردستان عراق با صراحت و با جزئیات به نقش تعیین‌کنندهٔ فرماندهی می‌پرداخت که سال‌ها پیش رسانه‌های عراق به او لقب «ژنرال بی‌سایه» داده بودند. در بسیاری از این نامه‌ها از شخص سومی با اسم اختصاری «حاجی» یاد می‌شود؛ فردی که آقای دباغ در برنامهٔ اخیر تلویزیونیِ خود، او را این‌گونه معرفی کرد: «طبیعتاً وقتی اسم سپاه قدس می‌آید، در رأس آن نام قاسم سلیمانی نیز تداعی می‌شود؛ او شخصِ اول خاورمیانه است.»[۶۱] امیرعلی حجازی، سرپرست واحد هوافضای سپاه پاسداران، مهرماه ۱۳۹۳ طی گفتگویی تأیید کرد که سلیمانی و ۷۰ نفر از سربازان او به جنگجویان کُرد عراقی کمک کردند و مانع پیشروی داعش شدند.[۶۲]
به نوشتهٔ خبرگزاری مهر به نقل از رسانه‌های اقلیم کردستان عراق، در مردادماه ۱۳۹۳، سلیمانی نسبت به حملهٔ داعش به اربیل هشدار می‌دهد. به دنبال یورش داعش در ۱۶ مرداد ۱۳۹۵، بارزانی از آمریکا و ترکیه تقاضای کمک می‌کند. دو روز بعد، جنگنده‌های آمریکایی در اربیل به پرواز درمی‌آیند. این در حالی است که ۴۸ ساعت قبل از پیوستن جنگنده‌های آمریکایی به عملیات دفاع از اربیل، یگانی از نیروهای ویژه به فرماندهی سلیمانی و بنا به درخواست شخص بارزانی در کنار پیشمرگان کُرد در حال نبرد با داعش بودند. به دنبال دفع خطر داعش، مسعود بارزانی شخصاً یک نامهٔ تشکر برای ریاست‌جمهوری ایران با این مضمون فرستاد که ایران بار دیگر در سخت‌ترین شرایط به دفاع از اقلیم کردستان عراق برخاسته‌است.[۶۳]
اعلام پایان خلافت داعش
در روز پنجشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۶ قاسم سلیمانی طی سخنرانی در مراسم چهلمین روز کشته شدن مرتضی حسین‌پور شلمانی با یادآوری پیامش به مناسبت کشته شدن محسن حججی و وعده انتقام در آن، بیان داشت که «کمتر از سه ماه دیگر اعلام پایان داعش و حکومت داعشی در این کره خاکی خواهد بود.[۶۴][۶۵]» دو ماه بعد و در پایان آبان ۹۶ سلیمانی در پیامی به سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با اشاره به «اتمام عملیات آزادسازی بوکمال» از پایان داعش خبر داد و آن را به عنوان یک «پیروزی بسیار بزرگ و سرنوشت‌ساز» به خامنه‌ای تبریک گفت.[۶۶][۶۷][۶۸] سلیمانی در این پیام با «آمریکایی ـ صهیونیستی» خواندن داعش، خسارت‌های ناشی از عملیات این گروه در عراق و سوریه را ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد کرد و «طراحی و اجرای» آنها را به «رهبران و سازمان‌های مرتبط با آمریکا» نسبت داد.[۶۶] سید علی خامنه ای نیز با ارسال نامه ای به سلیمانی ضمن تبریک به وی گفت که «شما با متلاشی ساختن توده سرطانی و مهلک داعش نه فقط به کشورهای منطقه و به جهان اسلام بلکه به همه ملت‌ها و به بشریت خدمتی بزرگ کردید.[۶۹][۷۰]» همچنین همزمان با پیام سلیمانی به خامنه‌ای، حسن روحانی رئیس‌جمهور پایان داعش را به «رهبر جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران، نیروی قدس و به‌ویژه قاسم سلیمانی» تبریک گفت.[۶۶][۷۱]
مداخله در جنگ یمن
کودتای ۲۰۱۶ ترکیه
به گزارش یورونیوز، نورالدین شیرین مدیر شبکه تلویزیونی قدس ترکیه نقش سلیمانی را در جلوگیری از موفقیت کودتاچیان در جریان کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه کلیدی دانست و تأکید کرد: سردار سلیمانی در این ماجرا یک تنه جلوی طرح آمریکایی- صهیونیستی- سعودی برای براندازی حکومت ترکیه ایستاد.[۷۲][۷۳]
اعتراضات ۲۰۱۹ عراق
در جریان اعتراضات پاییز ۲۰۱۹، اعتراض راهپیمایی‌کنندگان به ضعف استقلال عراق در منطقه و هر نوع دخالتی از جانب آمریکا، عربستان یا دیگر کشورهای منطقه بود، اما این مخالفت‌ها بیش از همه به ایران اشاره داشت.[۷۴] این اعتراض‌ها با شعارهایی (گاه تند و تحقیرآمیز) علیه قاسم سلیمانی و علی خامنه‌ای همراه بود.[۷۵][۷۶] سلیمانی در مهندسی این سرکوب به مقامات ارشد عراقی کمک کرد و در جریان بازدید از بغداد هنگام آغاز تظاهرات به آنها گفت: « «ما در ایران می‌دانیم چه رفتاری با معترضان بکنیم. این اتفاق در ایران هم افتاد و ما توانستیم آن را کنترل کنیم».[۷۷][۷۸] طی رخدادهای پاییز ۲۰۱۹ معترضان عراقی شبه نظامیان و سیاستمداران همسو با ایران را به توسل به اقدامات بی‌رحمانه همچون آدم‌ربایی، شکنجه و ترور برای سرکوب تظاهرات مردم عراق متهم کردند.[۷۷] نیروهای امنیتی عراق هم، گروه‌های تحت حمایت ایران مانند عصائب اهل حق، کتائب حزب‌الله، النجباء، بدر و کتائب خراسانی را به کشتن معترضان در راهپیماییها و هدف قرار دادن مردم متهم کردند.[۷۴] با گسترش اعتراضات، سلیمانی با رهبران ارشد شبه‌نظامیان در بغداد ملاقات کرد و به آنها دستور داد تا حمله‌ها به اهداف ایالات متحده را افزایش دهند. هدف او تحریک احساسات ضدآمریکایی، برای منحرف کردن اعتراضات مردمی علیه سیاستمداران و گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران بود.[۷۷]
نقش آفرینی در سیاست داخلی ایران
سرکوب اعتراضات داخلی ایران
برخی افراد و رسانه‌ها به نقش قاسم سلیمانی در سرکوب اعتراضات داخلی ایران، از جمله، اعتراضات سال‌های ۷۸، ۸۸، ۹۶ و ۹۸[۷۹][۸۰] پرداخته‌اند.
- محمدعلی جعفری، فرمانده سابق سپاه پاسداران، روز ۲۰ بهمن ۱۳۹۸ در توئیتی عنوان کرد که قاسم سلیمانی، در زمینه اعتراضات در ایران نقش داشته و «اقدامات مؤثر» انجام داده‌است.[۸۱] جعفری نوشت:[۸۲][۸۳]
«در ماجرای فتنه ۷۸ و ۸۸ قاسم در صحنه مقابله با ضدانقلاب در کف خیابان بود و اقدامات مؤثری را برای کنترل ناامنی و آشوب‌ها انجام می‌داد. بارها شاهد حضور او در قرارگاه ثارالله بودیم، در غبار این فتنه‌ها همزمان در مسائل سیاسی هم با نفوذ خود برای خواص به‌دنبال روشنگری بود.»
رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران، در واکنش به حاشیه‌های توییت جدید محمدعلی عزیز جعفری، گفت این حساب از سوی او اداره نمی‌شود.[۸۴][۸۵] خبرگزاری مشرق‌نیوز نیز پیشتر چندین بار مطالب منتشر شده در این حساب کاربری را به عنوان حساب کاربری منتسب به عزیز جعفری منتشر کرده بود.[۸۵]
- قاسم سلیمانی یکی از امضا کنندگان نامه فرماندهان سپاه در پی وقایع ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به سید محمد خاتمی؛ رئیس‌جمهوری وقت، بود.[۸۶] محمدباقر قالیباف نیز دربارهٔ این نامه می‌گوید: «حادثه سال ۷۸ که در کوی دانشگاه اتفاق افتاد، آن نامهای را که نوشته شد نامه فرماندهان سپاه به محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت من نوشتم. بنده و آقای سلیمانی.»[۸۱][۸۷]
- به گفته قالیباف، شهردار وقت تهران، وی و سلیمانی در هفته متعاقب انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ بیشترین تلاش را برای جلوگیری از پیامدهای آن داشته‌اند.[۸۱][۸۸][۸۹]
- صادق خرازی، فعال سیاسی اصلاح طلب، در سال ۱۳۹۴ در بخشی از گفتگویش در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری تسنیم که پرسیده بود: «شما در سال ۸۸ برای جلوگیری از آن اتفاقات چه کارهایی می‌کردید؟» گفته‌است: «برای حل مسایل حتی آقای قاسم سلیمانی و دکتر باقر قالیباف سعی می‌کردند ماجرا را کنترل کنند تا خدای ناکرده کار از دست نرود.»[۹۰]
- پس از این اعتراض‌های سال ۹۶، سلیمانی طی یک سخنرانی عمومی اعتراض‌های ۸۸ را «فتنه» و اعتراض‌های ۹۶ را «اغتشاش» خواند و از «به خاک مالیده شدن بینی دشمن» در این اعتراض‌ها سخن گفت.[۸۷][۹۱]
- خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دو مقام بلندپایه عراقی که نامشان فاش نشده‌است در رابطه با اعتراضات عراق نوشت که سلیمانی در نشستی محرمانه گفته بود: «این اتفاق (اعتراضات) در ایران افتاد و ما آن را تحت کنترل گرفتیم.» او گفته بود که «ما در ایران می‌دانیم که چگونه باید با اعتراضات برخورد کنیم.»[۹۲][۹۳]
- مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، نیز در این‌مورد گفته بود: قاسم سلیمانی، مسئول سرکوب اعتراض‌های مردم بود.[۹۴] او در این مورد گفت: «سلیمانی سرکوب ظالمانهٔ معترضان ایرانی توسط رژیم آن کشور در ایران را هماهنگ کرد که به کشته شدن بیش از یک هزار و ۵۰۰ معترض و بازداشت بیش از هفت هزار تن دیگر از آنها منتهی شد»[۹۵]
اتهامات
- در اعتراضات سال ۲۰۱۹ عراق، آسوشیتدپرس از سفر قاسم سلیمانی به بغداد یک روز پس از شروع اعتراضات در عراق برای شرکت در یک نشست امنیتی که قرار بود به ریاست عادل عبدالمهدی برگزار شود خبر داده‌است. به گزارش این خبرگزاری به نقل از دو مقام امنیتی عراقی، قاسم سلیمانی گفته «ما در ایران می‌دانیم چه رفتاری با معترضان بکنیم. این اتفاق در ایران افتاد و ما توانستیم آن را کنترل کنیم.» روز پس از دیدار سلیمانی از بغداد زد و خورد میان معترضان و نیروهای امنیتی در عراق خشونت‌بارتر شد و شمار کشته شدگان از ۱۰۰ نفر گذشت. تک‌تیراندازان ناشناس هدفمندانه سر و سینه تظاهرکنندگان را هدف گلوله قرار می‌دادند. در عرض کمتر از یک هفته نزدیک به ۱۵۰ معترض کشته شدند.[۹۶]
تحریم
در اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا سلیمانی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا سلیمانی را تحریم کرد.[۹۷]
در ۳ تیر ۱۳۹۰ (۲۴ ژوئن ۲۰۱۱)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران ایران، یعنی جعفری، سلیمانی، طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونت‌آمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کرده‌اند.[۹۸]
دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌ها
در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۹۷ سلیمانی در یک سخنرانی در همدان ادبیات تهدیدآمیز ترامپ را «ادبیات کاباره‌ای» خواند و با یادآوری شکست‌های آمریکا در منطقه و استفاده سربازان آمریکایی از پوشک بزرگسالان، خود و نیروی سپاه قدس را طرف حساب آمریکا معرفی کرده و ارتش آمریکا را ناتوان‌تر از آن دانست که با ایران درگیر جنگ شود.[۹۹][۱۰۰] حسن روحانی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۸ به صورت تلویحی به بستن تنگه هرمز به روی نفتکش‌ها در صورت تحریم نفتی ایران اشاره کرده بود.[۱۰۱] در پی آن دونالد ترامپ نیز در توییتی به این اظهارات روحانی پاسخ داد و نوشت «دیگر هرگز، هرگز آمریکا را تهدید نکنید، وگرنه با پیامدهایی روبه‌رو خواهید شد که کمتر کسی در تاریخ دیده‌است.[۹۹]» که سخنان سلیمانی در واکنش به این توییت ترامپ بیان شد.[۹۹]
کشته شدن
سلیمانی در حملهٔ پهباد آمریکایی به فرودگاه بغداد در بامداد جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ کشته شد.[۱۰۲][۱۰۳] در این حمله ابومهدی المهندس از فرماندهان گروه شبه‌نظامی عراقی حشد شعبی به‌همراه ۱۰ تن دیگر کشته شدند.[۱۰۴] وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا اعلام کرده که دستور این حملهٔ هوایی را دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری و فرماندهٔ کل قوای این کشور صادر کرده‌است.[۱۰۵] سه روز پیش از ترور سلیمانی و در پی حمله‌هایی که به سفارت آمریکا در بغداد انجام شد، ترامپ گفته بود که ایران بابت این رویداد بهایی سنگین خواهد پرداخت و تأکید کرده بود که این موضوع «هشدار نیست، تهدید است».[۱۰۶]
در ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه ایران، اعلام کرد فردی به نام سید محمود موسوی مجد، اطلاعات محل استقرار و ترددهای سلیمانی را به سرویس‌های جاسوسی خارجی فروخته بوده و به همین اتهام به اعدام محکوم شده‌است.[۱۰۷] خبرگزاری مرکز رسانه‌ای قوه قضاییه در ادامه همان روز، اعلام کرد پرونده وی ارتباطی با کشته شدن قاسم سلیمانی در عراق ندارد و گفت: تمام مراحل قضایی این پرونده «مدت‌ها قبل از کشته شدن فرمانده نیروی قدس سپاه» انجام شده و حکم اولیه اعدام موسوی مجد «سوم شهریور ۹۸ صادر شده‌است».[۱۰۸]
واکنش‌ها
تعدادی از رسانه‌های خارجی از این عمل با نام ترور یاد کردند،[۱۰۹][۱۱۰][۱۱۱][۱۱۲][۱۱۳] ماهیت حقوقی قتل وی از نظر حقوق‌دانان مورد اختلاف است زیرا ایالات متحده آمریکا در حالی او را به قتل رساند که به ایران اعلان جنگ نداده بود و بدون رضایت کشور عراق به عنوان کشوری که این حمله در آن صورت گرفت به او حمله کرد.[۱۱۴][۱۱۵] یراوند آبرهامیان استاد تاریخ آمریکایی ارمنی از لفظ ترور برای این عمل استفاده کرد او می‌گوید تحت هر تعریفی این کنش تنها با ترور قابل بیان است.[۱۱۶]
درهفتاد شهر از آمریکا فعالان ضد جنگ در واکنش به ترور سلیمانی و افزایش تنش بین ایران و آمریکا دست به تظاهرات زدند. در شماری از خبرگزاری‌های مختلف تصاویری از این تظاهرات ضد جنگ منتشر شد. در این تظاهرات «عدم جنگ با ایران»، «خروج از عراق»، «خروج ایالات متحده آمریکا از خاورمیانه» و «عدم تحریم ایران» از جمله خواسته‌های حاضران به گزارش رادیو فرانسه بوده‌است.[۱۱۷][۱۱۸][۱۱۹][۱۲۰] بلقیس روشن، نماینده شورای ملی افغانستان مرگ قاسم سلیمانی را در وضعیت افغانستان مؤثر دانست و عنوان کرد: «کشته شدن او (قاسم سلیمانی) تأثیر مثبتی بر افغانستان خواهد گذاشت.» و از سویی کشته شدن قاسم سلیمانی را بستری برای افزایش حملات ایران به نیروهای افغانستانی عنوان کرد.[۱۲۱]
اما شبکه اجتماعی اینستاگرام اقدام به پاک کردن پیام‌ها و تصاویر تسلیت مربوط به وی کرد. به طوری که پاک شدن این پست‌ها مورد اعتراض افرادی همچون رضا رشیدپور، علیرضا جهان‌بخش، بهاره رهنما و مهران رجبی قرار گرفت.[۱۲۲][۱۲۳][۱۲۴][۱۲۵] اینستاگرام در پاسخ به این اعتراض‌ها اعلام کرد طبق فهرست سازمان‌های تروریستی که از وزارت خارجه آمریکا دریافت کرده و به دلیل تحریم فرماندهان سپاه موظف است حساب‌های کاربری منسوب به این سازمان‌ها و افراد را مسدود و پست‌های مربوط به آنها یا در ستایش و حمایت از آنها را حذف کند.[۱۲۶]
بی‌بی‌سی انگلیسی نوشت: «کشته شدن قاسم سلیمانی خبر خوبی برای داعش است»[۱۲۷]. وبگاه بیزنس اینسایدر در مقاله‌ای به نقش سلیمانی در شکل دهی جبهه علیه داعش پرداخت[۱۲۸]. وبگاههای خبری همچون سی‌ان‌ان[۱۲۹]، تی‌بی‌اس[۱۳۰]، سی‌ان‌بی‌سی، جاستیس سکیوریتی[۱۳۱] و پولیتیکو[۱۳۲] هر یک در مقالاتی ضمن برشمردن اشتباه ترامپ به اهمیت نقش سلیمانی در نبرد علیه داعش پرداختند.
واکنش مردم عراق و سوریه و ایران
به صورت همزمان برخی شهروندان عراقی با شنیدن خبر کشته شدن سلیمانی در خیابانهای بغداد با برافراشتن پرچم کشورشان به جشن و پایکوبی پرداختند،[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸][۱۳۹][۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲] اپوزیسیون دولت سوریه در ادلب با پخش شیرینی به شادی پرداختند.[۱۴۳][۱۴۴][۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷] همچنین شماری از مردم ایران نیز پس از مرگ سلیمانی، به شادمانی پرداختند.[۱۴۸][۱۴۹]
کلیسای مشایخی شهر حلب سوریه مراسمی به یاد قاسم سلیمانی برپانمود که در طی آن عنوان شد: «تنها کاری که قاسم سلیمانی انجام داد این بود که در کنار مسیحیان در مقابل داعش و القاعده ایستاد».[۱۵۰] در ساعات پس از مرگ سلیمانی ایرانیان چهار برابر نرخ معمول به توئیت کردن پرداختند. با وجود آنکه ایرانیان به‌طور تاریخی مخالف رژیم توئیت می‌کرده‌اند ولی اکثراً واکنش منفی نسبت به قتل سلیمانی نشان دادند. در بین توئیتهای فارسی هشتگ اول روز متعلق به واژه فارسی «انتقام/انتقام سخت» بود که با اختلاف فاحشی از دیگر هشتگها بالاتر قرار گرفت. بیشترین تصویر به اشتراک گذاشته شده نیز پرچم ایران بود. حتی کاربرانی که مطالب مخالف رژیم پست می‌کردند نیز نسبت به مرگ سلیمانی واکنش منفی نشان دادند. قتل سلیمانی خیلی‌ها را در محکوم کردن عمل آمریکا با یکدیگر متحد نمود.[۱۵۱]
بین‌المللی
- در ۳ ژانویه ۲۰۲۰ مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا لیستی از آن در منطقه منتشر کرد: «کمک قاسم سلیمانی به ۱۰ نفر از ۱۲ تروریستی که حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر را در ایالات متحده انجام دادند، در سفر مخفیانه به افغانستان است.» … «کمک به ارائه سلاح و پرتابه‌های انفجاری پیشرفته به شورشیان عراقی و آموزش آنها برای حمله به نیروهای آمریکایی و ائتلاف … و مسئول مستقیم مرگ ۶۰۳ سرباز و هزاران زخمی نیروهای آمریکایی دانست.» او در ادامه به اقدامات دیگر قاسم سلیمانی از جمله تلاش رژیم ایران به ترور سفیر وقت عربستان سعودی در آمریکا در سال ۲۰۱۱، هدایت عملیات حمله به پایگاه نظامی مشترک در کربلا در ۲۰۰۷ و کشتن ۵ سرباز آمریکایی، نظارت بر حمایت مالی و تجهیزاتی سپاه از طالبان در افغانستان برای حمله به نیروهای ائتلاف، هدایت توطئه بمب‌گذاری در ترکیه و کنیا در ۲۰۱۱ برای کشتن شهروندان بی گناه، حمایت از رژیم اسد در سوریه و هماهنگی برای ارسال موشک و سلاح به یمن برای هدف قرار دادن مردم منطقه اشاره کرد.[۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴]
- ۲۷ فوریه ۲۰۲۰ مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در «کنفرانس سالانه اقدام سیاسی محافظه‌کاران» در قسمتی از صحبت‌هایش ضمن انتقاد به دمکرات‌ها و سناتور برنی سندرز که قاسم سلیمانی را یک مقام رسمی ایران خوانده، از بین بردن قاسم سلیمانی بعنوان شرورترین تروریست جهان را یک عمل قاطع از جانب دونالد ترامپ دانست.[۱۵۵]
- ۲۸ فوریه ۲۰۲۰ مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در نشست کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا گفت: «اقداماتی مانند حذف قاسم سلیمانی، جدیت دولت آمریکا در حفاظت از منافع خود نشان داد.» … «ما با حذف قاسم سلیمانی خطر را برای سربازان و دیپلمات‌های آمریکا «کاهش دادیم» و واکنش محدود ایران به این اقدام نشان داد که آنها درک می‌کنند در جنگ با ما بازنده هستند.»[۱۵۶][۱۵۷]
- دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، ۱۰ اسفند ۹۸ در کنفرانس سالانه اقدام سیاسی محافظه‌کاران که در نشنال هاربر واقع در ایالت مریلند برگزار شد گفت: ما قاسم سلیمانی «پدر بمب‌های کنار جاده‌ای» را از میان برداشتیم؛ او همواره در پی کارآمدتر کردن این بمب‌ها بود و از بین بردن او باید خیلی پیش از اینها انجام می‌شد.[۱۵۸]
- روز چهارشنبه ۵ مارس ۲۰۲۰ مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا تصمیم دونالد ترامپ برای عملیات روی قاسم سلیمانی و از میان برداشتن او را یک عمل درست دانست تا از کودتا در عراق و برنامه‌ریزی برای کشتن آمریکایی‌ها جلوگیری کند. وی معتقد است که با این اقدام سپاه پاسداران را به عقب رانده و توان آمریکا را در جلوگیری از فعالیت‌های جمهوری اسلامی تقویت کرده‌است.[۱۵۹]
- برخی از قدرت‌های جهانی ترور قاسم سلیمانی توسط آمریکا را مورد انتقاد قرار دادند.[۱۶۰]
- امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه با عنوان این مسئله که هر روز به دنیای خطرناکتری پای می‌گذاریم طرفین را به تنش‌زدایی فراخواند.[۱۶۱]
- ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه با اظهار نگرانی نسبت به این اقدام آمریکا در تماسی با مکرون، مشترکاً اعلام نمود که این کار باعث افزایش تنش در منطقه خواهد شد.[۱۶۲] وزیر امور خارجه روسیه اعلام نمود کشتن سلیمانی تنشها را در خاور میانه افزایش خواهد داد. تعدادی از مقامات رسمی روسیه نیز با اظهارات مشابه، عملکرد آمریکا در عراق را مورد انتقاد قرار دادند.[۱۶۳] وزارت خارجه روسیه آن را یک اقدام ماجراجویانه نامید. وزارت خارجه روسیه بیان نمود: «سلیمانی خود را وقف حفظ منافع ملی ایران نمود. ما به مردم ایران صمیمانه تسلیت می‌گوییم.»[۱۶۴]
- سخنگونی وزارت خارجه چین بیان کرد: «چین همواره مخالف به کار‌گیری زور در روابط بین‌الملل بوده‌است. ما از طرفین درگیر مخصوصا آمریکا می‌خواهیم آرامش خود را حفظ کنند و از اقداماتی که باعث افزایش تنش می‌شود جلوگیری کنند.»[۱۶۵]
- وزیر امور خارجه آلمان، هایکو ماس به عنوان منتقدترین صدای رهبران اروپایی تأکید کرد که این اقدام آمریکا باعث کاهش تنشها نخواهد شد.[۱۶۶]
- جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در یک مصاحبه رادیویی در ۲۱ فروردین ۱۳۹۸ گفت «قاسم سلیمانی خطرناک‌ترین انسان جهان است، او و سپاه پاسداران را دست‌کم نگیرید.»[۱۶۷]
- پس از حمله هوایی ۲۰۲۰ به فرودگاه بین‌المللی بغداد و ترور قاسم سلیمانی تد کروز، سناتور آمریکایی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰ درباب مرگ او ابراز خرسندی کرده و گفت: «پایان کار قاسم سلیمانی، عدالتی فرخنده است که پس از مدت‌ها سرانجام اجرا شد؛ عدالتی برای هزاران آمریکایی که توسط نیروهایش که تحت کنترل ایران بودند در سراسر خاورمیانه کشته یا زخمی شدند و نیز برای صدها هزار سوری و عراقی سُنی که توسط شبه‌نظامیان او پاکسازی قومی شده بودند.»[۱۶۸]
تشییع جنازه و خاکسپاری
در ۱۴ دی ۱۳۹۸، اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته شدگان عملیات آذرخش کبود در بغداد و کاظمین تشییع شد. هزاران نفر از مردم عراق در این مراسم حضور یافتند.[۱۶۹] در چهار روز بعدی اجساد سلیمانی و کشته شدگان به ترتیب در شهرهای اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان تشییع شد. حضور تشییع کنندگان در تهران میلیونی بود. در مراسم تشییع در تهران، جمعیت چند میلیونی مردم گرد آمدند و برخی رسانه‌ها آن را شلوغ‌ترین مراسم تشییع پس از تشییع روح‌الله خمینی دانستند.[۱۷۰][۱۷۱][۱۷۲][۱۷۳][۱۷۴]
برخی مخالفان نظام جمهوری اسلامی همچون مسیح علی‌نژاد عنوان کردند که برای افزایش شمار شرکت‌کنندگان، ادارات، مدارس، دانشگاه‌ها و کسب و کارهای خصوصی تعطیل شدند، امکانات اقامت و رفت‌وآمد رایگان در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت یا پول نقد به آنها وعده داده‌شد و برخی دانش‌جویان و دانش‌آموزان مجبور به حضور در مراسم شدند.[۱۷۵][۱۷۶][۱۷۷]
پیامد
در ساعات اولیه ۱۸ دی ۱۳۹۸ ایران در پاسخ به ترور قاسم سلیمانی و همزمان با آیین خاکسپاری وی، ایران اقدام به شلیک چندین موشک بالستیک از کرمانشاه به سمت پایگاه عین‌الاسد آمریکا واقع در استان الانبار عراق نمود.[۱۷۸][۱۷۹][۱۸۰][۱۸۱] سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه رسمی خود موشک‌باران یادشده را «گام نخست انتقام خون سردار قاسم سلیمانی» نامیده‌است. سرآمد این پایگاه‌ها، عین الاسد در استان انبار و دیگر اهداف، فرودگاه اربیل به همراه پایگاه و کنسولگری آمریکا در آنجا و همچنین پایگاه التاجی در شمال بغداد بودند. شمار موشکهای پرتاب شده ۳۵ فروند گزارش شده، ولی پنتاگون گفته‌است که چهار فروند از موشکها در بیابان پیرامون عین الاسد فرود آمده و یکی هم در اربیل به هدف برخورد نکرده‌است.[۱۸۲][۱۸۳][۱۸۴][۱۸۵] ارتش عراق شمار موشکها را ۲۲ فروند اعلام نموده‌است.[۱۸۶]
چند ساعت پس از حملات سپاه پاسداران به پایگاه‌های نظامی آمریکا، پرواز مسافر بری شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین متعلق به هواپیمایی بین‌المللی اوکراین از مبدأ تهران به مقصد کی‌یف هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفته و سقوط کرد.[۱۸۷][۱۸۸][۱۸۹] و همه ۱۷۶ سرنشین این پرواز جان باختند.[۱۸۸][۱۹۰][۱۹۱] با وجود تکذیب‌های متوالی از سوی ایران، در نهایت در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۸، شلیک موشک به پرواز ۷۵۲ توسط ستاد کل نیروهای مسلح ایران تأیید شد.[۱۸۸][۱۹۲] دلیل شلیک موشک به این هواپیمای مسافربری، در اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح، «خطای انسانی» اعلام شده‌است.[۱۹۳]
وجهه عمومی و تصویر رسانه‌ای
در ایران
- نظرسنجی تلفنی دانشگاه مریلند از مردم ایران از سال ۲۰۱۶ میلادی اقدام به پرسش از محبوبیت چهره‌های سیاسی و اجتماعی نموده‌است که بر اساس آن قاسم سلیمانی همیشه در صدر قرار داشته و در سال ۲۰۱۸، ۸۳٪ از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دربارهٔ سلیمانی دیدگاه مثبت داشته‌اند.[۱۹۷] اما پیرامون دقت و درستی نظرسنجی‌های انجام گرفته در داخل ایران توسط دانشگاه مریلند ابراز تردید شده است.[۱۹۸]
- وی تا پیش از حضور آشکار در جنگ علیه داعش در عراق، از حضور در انظار عمومی پرهیز می‌کرد؛ ولی حکومت ایران از زمان حضورش در عراق در نبرد علیه داعش و انتشار تصاویر متعددش با نیروهای عراقی، شروع به معرفی و شناساندن چهرهٔ وی کرد.[۱۹۹]
- طبق بررسی ماشا علیمردانی، پژوهشگر استفاده از فناوری‌های ارتباطات جدید در سیاست ایران، روایت غالب در رسانه‌های اجتماعی فارسی‌زبان کشته شدن سلیمانی «به دست تروریست‌های آمریکایی» بود و دیدگاه مخالفان رژیم در اینکه از پرداخت پول برای تطمیع به شرکت در مراسم استفاده شده، بسیار کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است. او کشته شدن سلیمانی را موجب تقویت «پروپاگاندای همه‌جانبه» حکومت ایران می‌داند.[۲۰۰]
در بیرون از ایران
- مؤسسه امریکن انترپرایز در گزارشی که سال ۲۰۱۱ منتشر کرد، بیان نمود که قاسم سلیمانی به عنوان یک «قهرمان جنگ» و «میهن‌پرست» شناخته شده‌بود که جان خود را برای به حداقل رساندن تلفات نیروهایش در جنگ ایران و عراق به خطر می‌انداخت.[۲۰۱]
- سلیمانی در رسانه‌های بین‌المللی، به عنوان فرماندهٔ سایه[۲۰۲] توصیف می‌شد.
- نیویورک تایمز، در سپتامبر ۲۰۱۳ او را به عنوان «دشمنی که هم مورد تنفر و هم مورد تحسین است» توصیف کرد. جان مگوایر افسر سابق سازمان سیا در عراق می‌گوید «او قوی‌ترین مأمور مخفی در خاورمیانه است … و هیچ‌کس او را نمی‌شناسد.»[۴۲]
- هفته‌نامه آمریکایی نیوزویک در نسخه بین‌المللی خود در ۳ دسامبر ۲۰۱۴ تصویری از قاسم سلیمانی را بر روی جلد خود چاپ کرد و در کنار تصویر وی بر روی جلد خود نوشت: «اول با آمریکا می‌جنگید، الان داعش را درهم می‌کوبد، او فرد باهوشی و عاشق جنگ است و خودش هم می‌داند که زبده این کار است.»[۲۰۳][۲۰۴]
- نشریه آمریکایی فارن پالیسی در دهمین گزارش سالانه خود پیرامون معرفی متفکران برتر جهانی در عرصه‌های مختلف، از قاسم سلیمانی به عنوان یکی از ۱۰ چهره و متفکر برتر در عرصه امنیتی-دفاعی نام برد.[۲۰۵][۲۰۶] در گزارش این نشریه به وجود «اثر انگشت سلیمانی» در مکان‌هایی که ایران در آن فعالیت دارد، از یمن تا عراق و سوریه اشاره شده‌است. فارن پالیسی همچنین به هشدار قاسم سلیمانی به دونالد ترامپ در ژوئیه ۲۰۱۸ که گفته بود «ما نزدیک به شما هستیم، جایی که تصورش را هم نمی‌توانید بکنید» اشاره کرده‌است.[۲۰۵][۲۰۶]
- در سال ۲۰۱۷ مجلهٔ تایم، سلیمانی را به عنوان یکی از ۱۰۰ شخصیت تأثیرگذار سال معرفی کرد.[۲۰۷] در پی این انتخاب کِنِت پولاک کارشناس سابق سی‌آی‌ای و تحلیلگر سیاسی نظامی خاورمیانه، در یادداشتی نوشت: «سلیمانی برای شیعیان خاورمیانه جذابیت ویژه‌ای دارد، چرا که معجونی است از جیمز باند، اروین رومل و لیدی گاگا».[۲۰۸] حال آنکه در غرب وی مسئول صدور انقلاب اسلامی ایران، حمایت از تروریست‌ها، واژگونی حکومت‌های غربگرا و برپاکننده جنگ‌های خارجی ایران بوده‌است.[۱۹۷]
- بی‌بی‌سی پس از مرگ سلیمانی نوشت: سلیمانی از نظر واشینگتن مردی بود که دستش به خون نیروهای آمریکایی آلوده بود.[۲۰۹] اما دلیل محبوبیت او در ایران این بود که او اقدامات ایران علیه فشار آمریکا و تحریم‌های آن علیه ایران را رهبری می‌کرد.[۲۰۹]
- وال‌استریت جورنال به نقل از دیوید پترائوس نوشت: چیزی که من می‌توانم بگویم این است که وی فردی بسیار توانمند و مدبر و دشمنی شایسته‌است.[۲۱۰][۲۱۱][۲۱۲]
بزرگداشت
نام بزرگراه رسالت در ۱۵ دی ۱۳۹۸ توسط شورای شهر تهران به «بزرگراه شهید سردار قاسم سلیمانی» تغییر کرد.[۲۱۳] همچنین رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران روز شنبه ۱۴ دی ماه ۱۳۹۸، از تغییر نام «فرهنگ‌سرای بهاران» در منطقهٔ ۱۷، به «فرهنگ‌سرای سپهبد شهید قاسم سلیمانی» خبر داد.[۲۱۴][۲۱۵]
ورزشگاه ۱۲ هزارنفری بنیان‌دیزل (ورزشگاه خانگی باشگاه فوتبال ماشین‌سازی تبریز) نیز پس از کشته‌شدن سلیمانی، به نام وی تغییر نام پیدا کرد.[۲۱۶][۲۱۷]
دبیر ستاد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد: روز ۱۳ دی با تصویب شورای فرهنگ عمومی در تقویم کشور به «روز جهانی مقاومت - شهادت الگوی اخلاص و عمل سردار سپهبد قاسم سلیمانی به دست استکبار جهانی» نام گرفت.[۲۱۸]
بنیاد قاسم سلیمانی
پس از ترور این فرمانده ارشد سپاه پاسداران و تمجید ویژه رهبر جمهوری اسلامی از او بنیادی با عنوان حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی شکل گرفت که مدیریت آن با زینب سلیمانی، دختر قاسم سلیمانی است.[۲۱۹] زینب سلیمانی در پی انتشار مفاد بودجه ۱۴۰۰ و درج نام بنیاد مکتب آن شهید در ردیف بودجه های پیشنهادی، با صدور بیانیه‌ای از دولت خواست که بودجه در نظر گرفته شده به این مجموعه را به حل مشکلات مردم اختصاص دهد.[۲۲۰]
مدارج نظامی
وی در ۴ بهمن ۱۳۸۹ درجهٔ سرلشکری دریافت کرد.
سپس، در ۲۰ اسفند ۱۳۹۷ نشان ذوالفقار، به عنوان عالی‌ترین نشان نظامی ایران، برای نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی توسط فرماندهٔ کل قوای ایران، سید علی خامنه‌ای، به وی اعطا شد.[۲۲۲][۲۲۳][۲۲۴][۲۲۵][۲۲۶] رهبر ایران، در آئین اهدای این نشان وی را «شهید زنده» نامید[۶۲] و برای او آرزوی شهادت و نیل به بهشت را کرد.[۲۲۷]
در پی اقدام آمریکا در ۱۳ دی ۱۳۹۸ در ترور قاسم سلیمانی طی عملیات آذرخش کبود هنگام خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد برای انجام دیدارهای رسمی با مقامات عراقی،[۱۰۵][۱۰۲][۲۲۸] سید علی خامنه‌ای و رسانه‌های ایران از وی به عنوان سپهبد یاد کردند.[۲۲۹]
جایزه‌ها و نشان‌های افتخار
این بخش شامل نشان‌ها و جایزه‌های رسمی قاسم سلیمانی است، که بر روی لباس همسان او نصب می‌شود، ولی جایزه‌های غیرنظامی و غیررسمی را در برنخواهد گرفت.
نوار نشان‌ها
|
||
.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
|
|
نام نشان‌ها
| نشان ذوالفقار | ||
| نشان فتح درجه یک | نشان فتح درجه دو | نشان فتح درجه دو |
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «اعطای نشان عالی ذوالفقار به سردار سرلشکر قاسم سلیمانی». پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای. ۱۹ اسفند ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۱۹.
- ↑ "El iraní Qasem Soleimani, "el hombre más poderoso en Irak"". Terra. Archived from the original on 15 October 2014. Retrieved 11 October 2014.
- ↑ soleimani reveals details role he played 2006 israel hezbollah war بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine aawsat.com
- ↑ Shadowy Iran commander Qassem Soleimani gives rare interview on 2006 Israel-Hezbollah war بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine thenational.ae
- ↑ خبرگزاری باشگاه خبرنگاران (۲۰۲۰-۰۱-۰۳). «بدون تعارف با خانواده قاسم سلیمانی/ ناگفته‌های پسر از سردار سرلشکر شهید سلیمانی + فیلم». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۶.
- ↑ خبرگزاری باشگاه خبرنگاران (۲۰۲۰-۰۱-۰۳). «تصویری از فرزند سردار سلیمانی پس از اعلام خبر شهادت پدرش». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ "خبرگزاری فارس - رازهای زندگی سردار ایرانی/ قاسم چگونه زندگی می‌کرد". خبرگزاری فارس. 5 January 2020. Retrieved 6 January 2020.
- ↑ "پدر سردار قاسم سلیمانی دار فانی را وداع گفت". ایرنا. 31 October 2017. Archived from the original on 3 January 2020. Retrieved 3 January 2020.
- ↑ "عکس - حضور سردار سلیمانی بر مزار مادرش در روز مادر". خبرآنلاین. 9 March 2018. Archived from the original on 3 January 2020. Retrieved 3 January 2020.
- ↑ آمریکا برادر قاسم سلیمانی را تحریم کرد بایگانی‌شده در ۱۴ آوریل ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «اذعان سپاه پاسداران به نقش نیروی قدس در سرکوب اعتراضات مردم سوریه». دویچه وله فارسی. ۲۸ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ "Iran's 'Unforgivable Mistake' Downing Jet Elicits Furor At Home And Abroad". NPR.org (به انگلیسی). Archived from the original on 11 January 2020. Retrieved 2020-05-04.
- ↑ «شعار علیه رهبر و سپاه در تجمع‌های اعتراضی؛ هشدار ترامپ علیه خشونت با معترضان». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۴.
- ↑ Naji، Kasra (۲۰۲۰-۰۱-۰۷). «Why huge crowds turned out for Soleimani's funeral» (به انگلیسی). BBC News. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۶.
- ↑ «PROFILE - Who is Qasem Soleimani?». www.aa.com.tr. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۶.
- ↑ «Fear and joy on the streets of Baghdad after Soleimani killing». FRANCE24. ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «Iraqis Celebrate after Soleimani Death». ASHARQ AL-AWSAT. ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «Iraqis celebrate Soleimani killing, Pompeo tweets». egypt today. ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «'Nobody resembles him but Assad': Syrians celebrate death of Soleimani». TheNewArab. ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «مخالفان حکومت سوریه برای مرگ سلیمانی سوگواری نمی‌کنند». دیارنا. ۶ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ TBS News: Soleimani played influential role in fight against ISIS
- ↑ BBC: Qasem Soleimani:Why his killing is good news for IS jihadists
- ↑ Business Insider: How Iran, Soleimani shaped fight against ISIS
- ↑ CNN: It's important to remember the role Soleimani played in the fight against ISIS
- ↑ CNBC: US-Iran crisis: ISIS is the winner in death of Qasem Soleimani
- ↑ Justice Security: Trump's Fatal Mistake: Killing Soleimani vs. Countering ISIS
- ↑ Politico: How the Soleimani strike could kneecap the fight against ISIS
- ↑ «سردار سلیمانی؛ از روستای دورافتاده و کوهستانی کرمان تا قلب خاورمیانه/ سایهِ ترس، «مرد بدون سایه» بر سر تروریست‌های داعش». نامه نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «نکته‌ای جالب در دست نوشتهٔ سرلشکر سلیمانی خطاب به جوانان لُر». آخرین خبر. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «چند روایت معتبر از زندگی خصوصی قاسم سلیمانی». آخرین خبر. ۱۴ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ «زندگی‌نامه سردار قاسم سلیمانی». فرارو. دی ۱۳۹۸.
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ «سپهبد قاسم سلیمانی که بود و چه کرد». ettelaat.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۸.
- ↑ «زندگی‌نامه سردار قاسم سلیمانی». آفتاب نیوز. ۱۶ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ الفونه، علی (۲۰۱۱-۰۱-۲۴). «زندگی نامهٔ سردار قاسم سلیمانی». aei.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۳۰.
- ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ ۳۵٫۲ ۳۵٫۳ «زندگی نامهٔ سردار قاسم سلیمانی». http://www.aei.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۱. پیوند خارجی در
|ناشر=وجود دارد (کمک) - ↑ ماهرویان، پوریا (۲۰۲۰-۰۱-۰۳). «قاسم سلیمانی؛ فرمانده‌ای که نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در منطقه بود» (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ قاسم سلیمانی چگونه «قاسم سلیمانی» شد؟
- ↑ 2521 (۲۰۲۰-۰۱-۰۳). «دربارهٔ سردار قاسم سلیمانی». ایرنا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ چه کسی جان سردار قاسم سلیمانی را نجات داد | حاج قاسم با کارت حق پرستای‌اش چه کرد؟
- ↑ عملیاتی که در آن سردار سلیمانی شدیداً مجروح شد
- ↑ «سپاه قدس در عراق و سوریه چه می‌کند؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ ۴۲٫۲ ۴۲٫۳ ۴۲٫۴ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامfilkinsوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Iraq and its neighbours: A regional cockpit بایگانی‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine The Economist
- ↑ Chulov, Martin (28 July 2011). "Qassem Suleimani: the Iranian general 'secretly running' Iraq". The Guardian. Archived from the original on 11 February 2014. Retrieved 7 February 2014.
- ↑ «عراق در چنگال ژنرال وحشت». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۰ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ الکشف عن وجود عناصر من فیلق القدس فی المنطقة الخضراء[پیوند مرده] الشرق الأوسط
- ↑ «ژنرال بدون سایه خامنه‌ای». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «ساندی تایمز ادعا کرد: سردار سلیمانی، فرمانده ارتش از هم فروپاشیده عراق و عملیات دفاع از بغداد». وبگاه انتخاب. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ ساندی تایمز: قاسم سلیمانی فرماندهی دفاع از بغداد را برعهده گرفته‌است بایگانی‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine دویچه‌وله فارسی
- ↑ سایه قاسم سلیمانی در کردستان عراق بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ بی‌بی‌سی, شیرین جعفری. "وال‌استریت ژورنال: قاسم سلیمانی با حرکت‌های آمریکا مقابله می‌کند". BBC News فارسی. Archived from the original on 19 November 2018. Retrieved 3 January 2020.
- ↑ جزئیات نیویورک تایمز از نقش قاسم سلیمانی در عراق بایگانی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «زندگی سردار قاسم سلیمانی به روایت تاریخ». etemadnewspaper.ir. ۱۴ دی ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
- ↑ «قاسم سلیمانی، مشاور سرکوب معترضان در سوریه». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۹.
- ↑ «Qasem Soleimani helped shape the brutality of the Syrian war».
- ↑ iranianuk.com (۲۰۲۰). «قاسم سلیمانی، مشاور سرکوب معترضان در سوریه». iranianuk.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۹.
- ↑ "General Admits Soleimani's Role In Syria's Civil War Long Before Jihadists Emerged". radiofarda (به انگلیسی). Archived from the original on 29 January 2020. Retrieved 2020-01-29.
- ↑ «جنجال بر سر پرداخت حقوق به نیروهای نیابتی ایران درسوریه». دویچه وله فارسی. ۵ آوریل ۲۰۲۰.
- ↑ «خلبان ماهان: همراه قاسم سلیمانی با هواپیمای مسافربری «هفت تن بار ممنوعه» به سوریه بردیم». رادیو فردا. ۲۹ خرداد ۱۳۹۹.
- ↑ «قاسم سلیمانی از سپر انسانی برای حمل تجهیزات جنگی به سوریه استفاده می‌کرد؛ تأیید نقش هواپیمایی ماهان در فعالیت‌های نظامی». رادیو صدای آمریکا. ۲۹ خرداد ۱۳۹۹.
- ↑ نگار, کاوه قریشی روزنامه. "سایهٔ قاسم سلیمانی در کردستان عراق". BBC News فارسی. Archived from the original on 13 October 2018. Retrieved 3 January 2020.
- ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ترانه‌های فارسی و عربی بایگانی‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «قاسم قبل از حملهٔ داعش به مسعود بارزانی چه گفت؟». خبرگزاری مهر.
- ↑ «سردار سلیمانی: کمتر از سه ماه دیگر جشن پیروزی پایان عمر داعش را اعلام می‌کنیم». ایرنا. ۳۰ شهریور ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «سردار سلیمانی: کمتر از سه ماه دیگر پایان عمر داعش را اعلام می‌کنیم». پارس تودی. ۳۱ شهریور ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ ۶۶٫۲ «اعلام رسمی "پایان داعش" در نامه قاسم سلیمانی به خامنه‌ای». دویچه وله. ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «ایان حکومت داعش/ قاسم قبل از موعد مقرر به وعده‌اش عمل کرد/فرماندهی میدانی سردار+فیلم». خبرگزاری میزان. ۲۹ آبان ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «سردار سلیمانی در پیامی به امام خامنه‌ای پایان داعش را رسماً اعلام کرد». خبرگزاری تسنیم. ۳۰ آبان ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «پاسخ رهبر انقلاب به نامه سرلشکر قاسم سلیمانی دربارهٔ پایان سیطره داعش». ایسنا. ۳۰ آبان ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «نامه سردار سلیمانی به رهبر انقلاب با اعلام پایان سیطره حکومت داعش». خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی. ۳۰ آبان ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «رئیس‌جمهور پایان داعش را به رهبر معظم انقلاب و سردار سلیمانی تبریک گفت». خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی. ۳۰ آبان ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «'İranlı Kasım Süleymani, 15 Temmuz darbe girişiminin engellenmesinde büyük rol oynadı' iddiası». euronews.com.
- ↑ «مدیر شبکه تلویزیونی "قدس" ترکیه: قاسم سلیمانی جلوی کودتا را در ترکیه گرفت». عصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ معموری، علی (۳ نوامبر ۲۰۱۹). «بحران عراق؛ چرا برخی معترضان علیه ایران شعار می‌دهند؟». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۱۹ دی ۱۳۹۸ (۱۰ آبان ۱۳۹۸). «خامنه‌ای و سلیمانی، آماج شعارهای معترضان عراقی». radiofarda.com. رادیو فردا. دریافت‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «چرا تهران نمی‌خواهد به تغییر رفتار شیعیان عراق اعتراف کند؟». independentpersian.com. ایندیپندنت فارسی. ۸ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۹ دی ۱۳۹۸.
- ↑ ۷۷٫۰ ۷۷٫۱ ۷۷٫۲ MAGID, PESHA (۷ ژانویه ۲۰۲۰). "In Death Suleimani May Achieve His Life's Dream: Preserving Iranian Power in Iraq". foreignpolicy.com (به انگلیسی). فارن پالیسی. Retrieved 7 January 2020.
- ↑ «"سفر قاسم سلیمانی به عراق برای آموزش مقابله با اعتراضات"». dw.com. بخش فارسی دویچه وله. ۳۱ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «اشاره وزارت خارجه آمریکا به نقش قاسم سلیمانی در سرکوب و کشتار معترضان در آبان‌ماه». صدای آمریکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «خون ۵ کشته از۱۵۰۰ کشته دیگر رنگین‌تر است». independentpersian.
- ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ ۸۱٫۲ «تقدیر فرمانده سابق سپاه از نقش قاسم سلیمانی در سرکوب معترضان داخلی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «موضع‌گیری‌ها علیه توئیت خبرساز فرمانده پیشین سپاه | DW | 10.02.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ «اعتراف به نقش قاسم سلیمانی در سرکوب اعتراضات داخلی». سایت خبری تحلیلی زیتون. ۲۱ بهمن ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ مه ۲۰۲۰.
- ↑ «شهید سلیمانی در ماجرای فتنه‌های ۷۸ و ۸۸ مسئولیتی نداشت». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۰۲-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ «ابهام دربارهٔ اصالت حساب توییتری محمدعلی جعفری». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۲-۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۸۷٫۰ ۸۷٫۱ «نقش قاسم سلیمانی در سرکوب اعتراض‌های ایران و منطقه؛ کشتار هزاران شهروند». ایران اینترنشنال. ۱۷ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «دفاع قالیباف از خود در پایگاه بسیج: مجوز حضور نظامی و تیراندازی در کوی دانشگاه را من گرفتم «سایت خبری تحلیلی کلمه». www.kaleme.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۶.
- ↑ «ردپای قاسم سلیمانی در سرکوب؛ از کوی دانشگاه تا اعتراض‌های آبان». IranWire | خانه. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۶.
- ↑ «ناگفته‌های صادق خرازی از زندگی شخصی، سردار سلیمانی و فتنه88- اخبار رسانه‌ها - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۱.
- ↑ «سرلشکر سلیمانی: ملت ایران در فتنه ۸۸ و اغتشاشات اخیر بینی دشمن را به خاک مالید؛». تسنیم. ۲۲ بهمن ۱۳۹۶.
- ↑ «قاسم سلیمانی در سرکوب اعتراضات داخل ایران هم نقش داشت؛ فرمانده سابق سپاه به نقش او اشاره کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «"سفر قاسم سلیمانی به عراق برای آموزش مقابله با اعتراضات" | DW | 31.10.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ «قاسم سلیمانی مسئول سرکوب اعتراض‌های مردم ایران بود». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ «مایک پمپئو: رژیم ایران به خانواده‌های جانباختگان اعتراضات اجازه سوگواری نمی‌دهد اما برای قاسم سلیمانی عزای عمومی اعلام کرده‌است». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «"سفر قاسم سلیمانی به عراق برای آموزش مقابله با اعتراضات" | DW | 31.10.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۹.
- ↑ «تحریم دو فرمانده سپاه قدس به دلیل سرکوب معترضان سوری». رادیو فردا. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۰. از پارامتر ناشناخته
|زیان=صرف‌نظر شد (کمک) - ↑ اتحادیه اروپا سه نظامی ایرانی را به اتهام کمک به سرکوب مردم سوریه تحریم کرد، بی‌بی‌سی فارسی، ۳۰ تیر ۱۳۹۰ http://www.bbc.com/persian/iran/2011/06/110624_l03_syria_iran_pasdars بایگانی‌شده در ۷ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ ۹۹٫۲ «قاسم سلیمانی به ترامپ: طرف حساب شما من هستم». دویچه وله. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۸.
- ↑ «اظهارات سرباز آمریکایی دربارهٔ سخنان سردار سلیمانی». اسپوتنیک. ۴ آگوست ۲۰۱۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۵ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «جانشین فرمانده سپاه تهران: اگر صادرات نفت ایران را منع کنند تنگه هرمز را می‌بندیم». یورونیوز. 4 ژولای 2018. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۷ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۱۰۲٫۰ ۱۰۲٫۱ «U.S. Strike Kills Iran's Most Important Military Commander». news.yahoo.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». www.asriran.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ Hassan، Falih؛ Rubin، Alissa J.؛ Crowley، Michael؛ Schmitt، Eric (۲۰۲۰-۰۱-۰۲). «Top Iranian General Qassim Suleimani Is Killed in U.S. Strike» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ ۱۰۵٫۰ ۱۰۵٫۱ «'قاسم سلیمانی در عراق کشته شده‌است'» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۰۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ «پنتاگون: قاسم سلیمانی در اقدامی قاطع به دستور ترامپ کشته شد». radiofarda.com. رادیو فردا. ۱۳ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۳ دی ۱۳۹۸.
- ↑ «تایید حکم اعدام برای فرد متهم به «افشای محل تردد قاسم سلیمانی»». radiofarda.com. رادیو فردا. ۲۰ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰ خرداد ۱۳۹۹.
- ↑ «اصلاحیه قوه قضاییه: حکم اعدام موسوی مجد پیش از مرگ سلیمانی صادر شده‌است». رادیو فردا. ۲۰ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۹ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ https://web.archive.org/web/20200103092224/https://time.com/5758250/qasem-soleimani-iran-retaliation/
- ↑ https://web.archive.org/save/https://www.telegraph.co.uk/news/2020/01/03/friday-evening-news-briefing-uk-troops-risk-afterassassination/
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ https://web.archive.org/web/20200103182431/https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/03/donald-trump-qassem-suleimani-haunt-quds-iran
- ↑ Gilsinan، Kathy (۲۰۲۰-۰۱-۰۴). «It Wasn't the Law That Stopped Other Presidents From Killing Soleimani». The Atlantic (به انگلیسی). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ "Was It Legal For The U.S. To Kill A Top Iranian Military Leader?". NPR.org (به انگلیسی). Archived from the original on 4 January 2020. Retrieved 2020-01-04.
- ↑ ""Right-Wing Populists Will Sweep the Elections": U.S. Killing of Soleimani Helps Hard-Liners in Iran". Democracy Now! (به انگلیسی). Archived from the original on 4 January 2020. Retrieved 2020-01-04.
- ↑ William Vuillez. «"Pas de guerre contre l'Iran": des manifestants défilent aux États-Unis». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ Maisant Ludovic. «Tensions avec l'Iran: sécurité renforcée et manifestations anti-guerre aux Etats-Unis». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «تصاویر/ اعتراض به ترور سردار سلیمانی در شهرهای آمریکا». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «تظاهرات مخالفان جنگ در 70 شهر آمریکا (+عکس)».
- ↑ ایران وایر (۱۵ دی ۱۳۹۸). «بلقیس روشن، نماینده پارلمان افغانستان: کشته شدن قاسم سلیمانی تأثیر مثبتی بر افغانستان دارد». ایران وایر.
- ↑ Seratnews.com، صراط نیوز | (۱۳۹۸/۱۰/۱۵–۰۹:۴۸). «اعتراض رشیدپور به حذف عکس سردار سلیمانی از اینستاگرام». fa. بایگانی‌شده از اصلی در 30 سپتامبر 2020. دریافت‌شده در 2020-01-05. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «نسخه آرشیو شده». www.asriran.com. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ «واکنش هنرمندان به عروج «قاسم» / پیام‌هایی که حذف می‌شود!». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۰۱-۰۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ «حذف پست اینستاگرامی هنرمندان دربارهٔ شهادت قاسم +عکس». مشرق نیوز. ۲۰۲۰-۰۱-۰۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ «اینستاگرام علت حذف پست‌های مربوط به قاسم سلیمانی را تشریح کرد». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۴ دی ۱۳۹۸.
- ↑ BBC
- ↑ Business Insider
- ↑ CNN
- ↑ TBS News
- ↑ Justice Security
- ↑ Politico
- ↑ «اولین واکنش مایک پمپئو پس از حمله آمریکا: عراقی‌ها خوشحالند که دیگر قاسم سلیمانی وجود ندارد». صدای آمریکا.
- ↑ «ویدیو جشن شادی و پایکوبی جوانان عراقی در پی انتشار خبر کشته شدن قاسم سلیمانی». alarabiya.
- ↑ «واکنش‌ها در آمریکا به کشته شدن قاسم سلیمانی». رادیو زمانه.
- ↑ «قاسم سلیمانی در عراق کشته شد». zeitoons.
- ↑ «فیلمهای شادی مردم عراق و ریختن آنها به خیابان بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی نزدیک فرودگاه بغداد». irankargar.
- ↑ «واکنش مردم عراق به کشته شدن قاسم سلیمانی در حمله هوایی آمریکا». aa.com.
- ↑ «قاسم سلیمانی در حمله هوایی نیروهای آمریکایی در عراق کشته شد». euronews.
- ↑ «Qasem Soleimani brutalised the Middle East, but the bloodshed is far from over». New Statesman. ژانویه ۳, ۲۰۲۰.
- ↑ «تشییع جنازه قاسم سلیمانی در عراق؛ انفجارهایی در بغداد و موصل». بی‌بی‌سی فارسی. ۴ ژانویه ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۲۰.
- ↑ «قاسم سلیمانی کشته شد: مردم عراق جشن شادی برپا کردند، علی خامنه‌ای تهدید کرد انتقام می‌گیریم!». کیهان لندن. ۱۳ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «پخش شیرینی در خیابان؛ واکنش مردم سوریه به قتل قاسم سلیمانی». iranwire.
- ↑ «مخالفان حکومت سوریه برای مرگ سلیمانی سوگواری نمی‌کنند». diyaruna.
- ↑ «Iran's top general Soleimani killed in US strike». CNN. ۴ ژانویه ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۲۰.
- ↑ «'Nobody resembles him but Assad': Syrians celebrate death of Soleimani». The New Arab. ۷ ژانویه ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۲۰.
- ↑ «Syria regime condemns Iran commander Qasem Soleimani killing, opposition rejoices». THE HINDU. ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «قتل قاسم سلیمانی». akhbar-rooz.
- ↑ «شادی مردم ایران، عراق و منطقه از ضربه مهلک هلاکت سلیمانی». iranfreedom.
- ↑ vanessa beeley / January 7, 2020
- ↑ Washington Post, Jan. 8, 2020
- ↑ «مایک پنس: قاسم سلیمانی یک شیطان صفت و مسئول مرگ هزاران آمریکایی از جمله در حمله ۱۱ سپتامبر بود». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ AFP (۲۰۲۰-۰۱-۰۵). «Pence's linkage of Soleimani to 9/11 hijackers is challenged». Business Standard India. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ «Pence Is (Mostly) Right About Iran and the 9/11 Hijackers». National Review (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ «مایک پنس: به دلیل اقدام قاطعانه پرزیدنت ترامپ، امروز اثری از قاسم سلیمانی نیست». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۲.
- ↑ «وزیر خارجه آمریکا: موضع ما علیه جمهوری اسلامی مبتنی بر بازدارندگی است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
- ↑ «مایک پمپئو از سیاست فشار حداکثری واشینگتن بر ایران و حذف قاسم سلیمانی دفاع کرد». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
- ↑ «پرزیدنت ترامپ با اشاره به کشته شدن قاسم سلیمانی: «پدر بمب کنار جاده‌ای» باید پیش از اینها از میان می‌رفت». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۱.
- ↑ «وزیر دفاع آمریکا: با کشتن قاسم سلیمانی، سپاه پاسداران در منطقه به عقب رانده شد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۶.
- ↑ Time of Israel
- ↑ رادیو بین‌المللی فرانسه
- ↑ Russian News Agency
- ↑ The Moscow Times
- ↑ Aljazeera Jan. 3rd 2020
- ↑ CNN Jan. 4th
- ↑ The Guardian, Jan. 3rd 2020
- ↑ «نظر جان بولتون دربارهٔ قاسم سلیمانی: از خطرناک‌ترین انسان‌های جهان است!». صدای آمریکا. ۲۲ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ «سناتور تد کروز: پایان کار قاسم سلیمانی، عدالتی فرخنده است که پس از مدت‌ها سرانجام اجرا شد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ «بازتاب حضور مردم عراق در تشییع پیکر شهید سلیمانی در رسانه‌های روسیه». ایرنا.
- ↑ «بازتاب حضور مردم عراق در تشییع پیکر شهید سلیمانی در رسانه‌های روسیه». ایسنا.
- ↑ «تشییع جنازه‌های پرجمعیت ایران؛ از ناصرالدین شاه تا قاسم سلیمانی». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ "'Million mourner' Soleimani funeral procession said to be largest since Khomeini". timesofisrael (به انگلیسی). Archived from the original on 7 January 2020. Retrieved 19 March 2020.
- ↑ "Khamenei Wants to Put Iran's Stamp on Reprisal for U.S. Killing of Top General". nytimes (به انگلیسی). Archived from the original on 10 January 2020. Retrieved 19 March 2020.
- ↑ "Millions March to Honor General Soleimani". Financial Tribune (به انگلیسی). Retrieved 19 March 2020.
- ↑ Alinejad, Masih. "Opinion | Don't believe Iranian propaganda about the mourning for Soleimani". Washington Post (به انگلیسی). Archived from the original on 9 January 2020. Retrieved 2020-05-06.
- ↑ "Iranian Propaganda To Fill The Streets At Qassem Soleimani's Funeral – OpEd". Eurasiareview. Archived from the original on 13 January 2020. Retrieved 13 January 2020.
- ↑ "'Basically propaganda': Soleimani funeral crowds create a false image of national mourning, analysts say". Washington examiner. Archived from the original on 13 January 2020. Retrieved 13 January 2020.
- ↑ 1104 (۲۰۲۰-۰۱-۰۷). «آغاز انتقام سخت با شلیک ده‌ها موشک به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ «سپاه از حمله سنگین موشکی به پایگاه هوایی آمریکا در عراق خبر داد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
- ↑ «Patriot Missile Long-Range Air-Defence System, US Army». Army Technology (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۹.
- ↑ «تشییع پیکر سردار سلیمانی همزمان با حملات به پایگاه‌های آمریکا در عراق + ویدئو». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
- ↑ «گزارش لحظه به لحظه عملیات "سردار سلیمانی": حملات موشکی سپاه به پایگاه السعد آمریکا در عراق+ ویدئو». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
- ↑ «موشکهای شلیک شده سپاه به پایگاه عین الاسد آمریکا از چه نوعی بودند؟». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
- ↑ «پنتاگون: ایران موشکهای بالستیک را به پایگاه‌های آمریکا در عراق شلیک کرد». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
- ↑ «درخواست کمک پزشکی پایگاه عین الاسد آمریکا از مقامات عراقی». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
- ↑ fararu.com https://fararu.com/fa/news/424537/تصاویر-بقایای-یک-موشک-شلیک-شده-از-ایران-در-اربیل. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «خبرگزاری فارس - اطلاعیه مهم ستادکل نیروهای مسلح/ سقوط هواپیمای مسافربری ناشی از خطای انسانی سیستم پدافندی بود». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
- ↑ ۱۸۸٫۰ ۱۸۸٫۱ ۱۸۸٫۲ «ایران: هواپیمای اوکراینی در پی خطای انسانی هدف قرار گرفته‌است». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
- ↑ «اشتباه پدافند سپاه موجب سقوط هواپیمای اوکراینی شد». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
- ↑ "Boeing 737 Carrying 180 People Crashes in Iran, State Media Says" (به انگلیسی). بلومبرگ. 2020-01-08. Archived from the original on 8 January 2020. Retrieved 2020-01-10.
- ↑ «اغلب مسافران بوئینگ 737 تهران-کیف ایرانی بودند». خبرگزاری فارس. ۱۳۹۸-۱۰-۱۸. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «ماجرای اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی چیست؟ ادعای رسانه‌های غربی و تکذیب ایران». آفتاب نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
- ↑ «اطلاعیه ستادکل نیروهای مسلح: هواپیمای اوکراینی بر اثر خطای انسانی غیرعمد سقوط کرد- اخبار سیاسی - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
- ↑ «فیلم ۲۳ نفر ماجرای ۲۳ نفر از سربازان تحت امر قاسم سلیمانی در لشکر ثارالله کرمان در جنگ ایران و عراق است». خبرگزاری فارس. ۱۴ مهر ۱۳۹۷.
- ↑ «معرفی کامل فیلم ۲۳ نفر؛ روایتی از آدم‌های واقعی جنگ». دوات آنلاین - پایگاه خبری و تحلیلی. ۲۰۲۰-۰۱-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۶.
- ↑ ««۲۳ نفر» بالاخره روی پرده نقره‌ای می‌رود». جهان نیوز. ۲۰۱۹-۱۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۶.
- ↑ ۱۹۷٫۰ ۱۹۷٫۱ «General Qassem Soleimani: Iran's regional pointman». فرانس 24. ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «دانشگاه مریلند چگونه در ایران نظرسنجی کرده‌است؟ | DW | 07.02.2018». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۵.
- ↑ Foreign Ploicy The Dark Knight Rises بایگانی‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ "Soleimani assassination sets back opposition to Iran's regime". Quartz publication. Archived from the original on 13 January 2020. Retrieved 13 January 2020.
- ↑ Givetash, Linda (3 January 2020). "Who was Iran's Qassem Soleimani and why does his death matter?". nbcnews. Retrieved 10 May 2020.
- ↑ *Dexter Filkins (30 September 2013). "The Shadow Commander". The New Yorker. Archived from the original on 31 March 2015. Retrieved 31 March 2015.
- Joanna Paraszczuk (16 October 2014). "Iran's 'Shadow Commander' Steps Into the Light". The Atlantic. Archived from the original on 18 March 2015. Retrieved 31 March 2015.
- Kambiz Foroohar. "Iran's Shadow Commander". Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 31 March 2015.
- "RealClearWorld - Syria's Iranian Shadow Commander". Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 31 March 2015.
- "Iran's 'shadow commander' steps into the spotlight". The Observers. Archived from the original on 8 July 2015. Retrieved 31 March 2015.
- ↑ قاسم سلیمانی بر روی جلد نشریه آمریکایی «نیوزویک» بایگانی‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine رادیو فردا
- ↑ تلاش‌ها در مقابل تشیع شکست خواهد خورد[پیوند مرده] رادیو فردا
- ↑ ۲۰۵٫۰ ۲۰۵٫۱ «نام سردار قاسم سلیمانی در بین ۱۰ متفکر برتر امنیتی-دفاعی جهان». ایسنا. ۳ بهمن ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ ۲۰۶٫۰ ۲۰۶٫۱ ««سردار سلیمانی» در فهرست ۱۰ متفکر برتر مجله فارن پالیسی». ایلنا. ۱۳ اسفند ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ VICK, KARL (۳ ژانویه ۲۰۲۰). "Why the U.S. Assassination of Iranian Quds Force Leader Qasem Soleimani Has the U.S. Bracing for Retaliation". time.com (به انگلیسی). Time (magazine). Archived from the original on 3 January 2020. Retrieved 7 January 2020.
- ↑ Pollack, Kenneth M. (۲۰۱۷). "Major General Qasem Soleimani". time.com (به انگلیسی). تایم. Archived from the original on 7 January 2020. Retrieved 7 January 2020.
- ↑ ۲۰۹٫۰ ۲۰۹٫۱ جاناتان مارکوس (3 ژانویه 2020 - 13 دی 1398). «قاسم سلیمانی، چرا فرمانده سپاه قدس را کشتند و چه اتفاقی خواهد افتاد؟». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Gass, Nick. "Petraeus: Iran more of a threat than ISIL". POLITICO (به انگلیسی). Retrieved 2020-01-22.
- ↑ «تمجید بی‌سابقه «ژنرال پترائوس» از «قاسم سلیمانی» - انتخاب». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ "تمجید «ژنرال پترائوس» از «قاسم سلیمانی»". پایگاه خبری الف. Archived from the original on 23 September 2016. Retrieved 30 June 2016.
- ↑ «اعضای شورای شهر تهران به دو فوریت تغییر نام بزرگراه رسالت به شهید سردار «قاسم سلیمانی» رای مثبت دادند». تابناک. ۱۵ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «تغییر نام یک فرهنگ‌سرا به فرهنگ‌سرای قاسم سلیمانی». مشرق‌نیوز. ۱۴ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «تغییر نام فرهنگ‌سرای بهاران به فرهنگ‌سرای شهید قاسم سلیمانی». همشهری آنلاین. ۱۵ دی ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «تغییر نام ورزشگاه بنیان دیزل به «سپهبد شهید قاسم سلیمانی»». ایسنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ "نامگذاری استادیوم بنیان دیزل به نام "شهید سپهبد قاسم سلیمانی"". سایت رسمی باشگاه ماشین‌سازی تبریز.
- ↑ «۱۳ دی؛ روز جهانی مقاومت نامگذاری شد». ایرنا. ۱۷ دی ۱۳۹۸.
- ↑ «ردیف بودجه ۸٫۵ میلیاردی سپاه برای بنیاد قاسم سلیمانی». ایندیپندنت فارسی. ۱۳ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۵ دسامبر ۲۰۲۰. کاراکتر zero width joiner character در
|عنوان=در موقعیت 26 (کمک); کاراکتر zero width joiner character در|نشانی=در موقعیت 88 (کمک) - ↑ ایرنا ۱۵ آذر ۱۳۹۹
- ↑ «بیانات در مراسم اعطای نشان عالی ذوالفقار به فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران». پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنه‌ای. ۱۹ اسفند ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۷ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۱۹.
- ↑ «نشان «ذوالفقار» چیست؟ و به چه کسانی اعطا می‌شود؟». خبرگزاری میزان. ۲۰ اسفند ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ "Soleimani was official guest of Iraq: Judiciary". Tehran Times (به انگلیسی). 2020-01-04. Retrieved 2020-01-20.
- ↑ «Iran playing for more than revenge». The Lethbridge Herald - News and Sports from around Lethbridge. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۰.
- ↑ «Subscribe to read | Financial Times». www.ft.com. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ «Who's Next? Trump Crossed a Line with Soleimani's Assassination». Defense One. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۴.
- ↑ بیانات رهبر انقلاب هنگام اعطای نشان عالی ذوالفقار به سردار سلیمانی
- ↑ Hassan، Falih؛ Rubin، Alissa J.؛ Crowley، Michael (۲۰۲۰-۰۱-۰۲). «Iran Confirms Death of Revolutionary Guard Commander in U.S. Strike» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
- ↑ @Khamenei_fa (۱۳ دی ۱۳۹۸). "پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی به مناسبت شهادت سپهبد قاسم سلیمانی" (Tweet) – via Twitter.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help)
پیوند به بیرون
در میان تصاویر و رسانه‌ها از ویکیانبار
در میان خبرها از ویکیخبر
در میان گفتاوردها از ویکیگفتاورد
در میان مراجع از ویکیدانشگاه
- قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس از دیروز تا به امروز. - YouTube در یوتیوب
- معمای قاسم سلیمانی و نقش وی در عراق المانیتور
- قاسم سلیمانی، فرمانده ای که نماینده علی خامنه ای در منطقه بود پوریا ماهرویان، بی‌بی‌سی فارسی
- زندگی‌نامه سردار قاسم سلیمانی از ابتدا تا سال ۲۰۰۰ علی الفونه
- فیلم اعتراف وزیر دفاع سوریه به نقش مستقیم قاسم سلیمانی در کشتار مردم سوریه
| مناصب نظامی | ||
|---|---|---|
| عنوان جدید | فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله ۱۳۶۱ – ۱۳۷۶ |
پسین: عبدالمحمد رئوفی‌نژاد |
| پیشین: احمد وحیدی |
فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ۱۳۷۶ – ۱۳۹۸ |
پسین: اسماعیل قاآنی |
فرماندهان نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی | ||
|---|---|---|
|  | |
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
- قاسم سلیمانی
- افراد در جنگ داخلی سوریه
- افراد کشتهشده در خارج از کشور اهل ایران
- افسران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق
- اهالی رابر
- اهالی کرمان
- ترورشدگان اهل ایران
- ترورها در عراق
- درگذشتگان ۱۳۹۸
- درگذشتگان ۲۰۲۰ (میلادی)
- دریافتکنندگان نشان فتح
- زادگان ۱۳۳۵
- زادگان ۱۹۵۷ (میلادی)
- سرلشکرهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- شیعیان ایران
- فارسیزبانان
- کشته‌شدگان توسط حملات هوایی آمریکا
- نقد ایالات متحده
- نظامیان اهل ایران که درجه سپهبدی را پس از مرگ دریافت کردند
- طایفه سلیمانی کرمان
- فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق