چوقا
چوقا یا چوخا، بالاپوش مردان ایل بختیاری ، ایل قشقایی و پوشش مشترک مردم لر است.[۲] بلندای چوقا تا زیر زانو است و این بالاپوش دکمه، آستین و یقه ندارد. این لباس توسط زنان بختیاری و قشقایی ، با استفاده از پشم گوسفند یا پنبه برای مردان تهیه می‌شود.
مردان بختیاری بیشتر از مردان قشقایی از چوقا استقاده می کنند و مردا ایل قشقایی هم از چوقا و هم از آرخالوق استفاده می کنند. [۳]
چوقای بختیاری ها دارای خط های سیاه و سفید است اما چوقای مردان قشقایی خط های سیاه سفید ندارد و بعضی موقع به طور کامل قهوه ای یا رنگ های دیگر است
نام
[ویرایش]چوقا یا چوخا به بالاپوش مردانه گفته می‌شود. لفظی که برای اشاره به تنپوش در ایران در میان ایلات لر (بختیاری و لر فیلی) و قشقایی از آن استفاده می‌کنند.[۲]
تاریخچه
[ویرایش]چوقا قدمتی چند هزار ساله دارد و بافت آن، از معبد باستانی چغازنبیل در شوش الهام گرفته شده است. در گذشته، چوقا بین لرهای فیلی نیز رایج بود ولی در حال حاضر بیشتر در بین ایل قشقایی و لر های بختیاری رایج است. همچنین در گذشته، چوقا مخصوص مردم عادی بختیاری بود و بزرگان و خوانین بختیاری و قشقایی ، از قبا استفاده می‌کردند.[۱]به عقیده جین راف گارثویت بختیاری ها بازماندگان مردم دوران ساسانیان و هخامنشیان هستند و برای اثبات نظريه خود لباس بختياريها را با تنپوش مجسمه هايي كه از دوران هخامنشي و ساساني بر روي صخره ها كنده شده و به جاي مانده است، مقايسه ميكنند.[۴]
نگارخانه
[ویرایش]-
پوشش چوقای لُریِ فِیلی -
نمونه‌ای چوقا در موزه فلک‌الافلاک، خرم‌آباد -
پوشش مرد لر بختیاری
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پوشش اقوام ایرانی، نوشته حسین رضائیان.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ماهنامه سفر، «پیشانی هنر ایرانیان» نوشته فاطمه عرفانی، شماره۱۳، سال شانزدهم، دوره جدید، دی ۱۳۸۶، ص. ۳۵.
- ↑ ما ا وقاچقشقاینقش نگار ندارد اما اگر یافنده بخواهد می تواند نقش نگار هایی بزند. چوقای قشقایی بیشترقهوه ای(بعضی موقع ها نخودی)رنگ است. بافت چوقای قشقایی و بختیاری (بدون حساب کردن نقش نگار) یکی است و ب ایل قشقایی.
- ↑ بازتاب نمودهاي فرهنگي در نظام ساختاري ونقوش پوشاک مردان جامعه عشایری،مجید اسدی ،محمدتقی اشوری،(ص۹۷).