فهرست دین‌ناباوران و خداناباوران ایرانی
| بخشی از سری‌ها |
| بی‌دینی |
|---|
| بخشی از یک مجموعه درباره |
| خداناباوری |
|---|
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| نقد دین |
|---|
| دین‌ها |
| پیشوایان دینی |
| متون |
| منتقدان |
| خشونت |
| موضوع‌های مربوط دیگر |
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| دین‌ناباوری و خداناباوری در ایران |
|---|
| نوشتارهای اصلی |
| نوشتارهای مرتبط |
| ایرانیان منتقد دین |
دین‌ناباور به دسته‌های گوناگونی از انسانهای خداناباور (آتئیست)، دادارباور و ندانم‌گرا گفته می‌شود.
پیشینه[ویرایش]
دین‌ناباوری در ایران پیش از حملهٔ اعراب مسلمان[ویرایش]
![[نشان]](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | این بخش نیازمند گسترش است. میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
دین‌ناباوری در ایران پس از حملهٔ اعراب مسلمان[ویرایش]
یکی از گروه‌هایی که به دست عرب‌های اسلام‌گرا در ایران قتل‌عام شدند زندیکان بودند.
دورهٔ جمهوری اسلامی[ویرایش]
در نظام جمهوری اسلامی ایران، انسانهای دین‌ناباور یا فرادینی (اعم از: خداناباوران،[۱] دادارباوران، ندانم‌گرایان...)[۲] و نوکیشان اسلام‌ناباور (همهٔ مسلمانانی که به کیشِ دیگری بگروند)، همانند بهائیان، یارسانی‌ها، شیطان‌پرستان، مندائیان، سیک‌های ایران و رائلیان... ، هیچ گونه حقوق شهروندی، قانونی و انسانی‌ای ندارند و به‌شدت، سرکوب (اعدام یا زندانی…) می‌شوند.[۳][۴][۵][۶][۷]
شخصیت‌های فرادینی ایرانی[ویرایش]
فهرست نام‌های برخی از شخصیت‌های دین‌ناباور ایران (به ترتیب حروف الفبا):
فیلسوفان[ویرایش]
- خیام؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، موسیقی‌دان، نویسنده و شاعر؛
- ابوالحسین احمد راوندی، فیلسوف و نویسنده؛
- آرامش دوستدار؛ فیلسوف و نویسنده؛[۸]
- اسماعیل خویی؛ فیلسوف، شاعر، نویسنده و مترجم؛
- محمدرضا نیکفر، فیلسوف، نویسنده و مترجم.
دانشمندان[ویرایش]
- محمد بن زکریا رازی؛ پزشک، شیمی‌دان، کاشف (الکل، جوهر گوگرد/اسید سولفوریک) و نیز نفت سفید)، داروساز، فیلسوف، کلام‌شناس، کیهان‌شناس، ریاضی‌دان و نویسنده؛[۹][۱۰][۱۱][۱۲]
- منوچهر آشتیانی (خواهرزادهٔ نیما یوشیج و نوهٔ میرزا حسن آشتیانی)؛ جامعه‌شناس، نویسنده و پژوهشگر فلسفه.
نویسندگان، روزنامه‌نگاران، ادیبان و شاعران[ویرایش]
.jpg)
- میرزا فتحعلی آخوندزاده؛ نویسنده،[۱۳] نمایش‌نامه‌نویس، پدیدآورندهٔ نوعی الفبا، پایه‌گذار ادبیات نو در ایران، از اثرگذاران بر جریان روشنفکری و ملی‌گرایی ایران؛
- مجتبی آقابزرگ علوی؛ نویسنده، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار و استاد زبان فارسی؛
- نادره افشاری؛ نویسنده؛
- افشین الیان، نویسنده، شاعر و حقوق‌دان؛
- مسعود انصاری، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و سیاست‌دان؛[۱۴][۱۵]
- رضا براهنی، شاعر، رمان‌نویس و منتقد ادبی؛
- بشار بن برد تخارستانی، شاعر؛
- بهروز بوچانی، نویسنده و روزنامه‌نگار؛
- محمدجعفر پوینده، نویسنده، مترجم و جامعه‌شناس؛
- فریدون تنکابنی؛ داستان‌نویس و طنزپرداز؛
- صادق چوبک، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و مترجم؛
- علی دشتی، نویسنده، ادیب و سیاست‌مدار؛[۱۶]
- بهروز عباس‌زاده دهقانی (برادر اشرف دهقانی و برادر همسر کاظم سعادتی)، نویسنده، مترجم، آموزگار و کنشگر سیاسی؛
- بهرام رحمانی، نویسنده؛[۱۷]
- ارسلان رضایی؛ نویسنده؛
- لطف‌الله روزبهانی («روزبه آذربرزین»)؛ نویسنده و پژوهشگر؛
- فرج سرکوهی، نویسنده و منتقد ادبی؛
- سها، نویسنده و منتقد؛
- احمد شاملو، نویسنده، فرهنگ‌نویس، ادیب و شاعر؛
- علیرضا شیرمحمدعلی، وبلاگ‌نویس؛
- سهیل عربی، وبلاگ‌نویس؛
- راضیه غلامی شعبانی، نویسنده؛
- عبدالحسین (میرزا آقا خان) کرمانی؛[۱۸]
- صادق هدایت؛[۱۹]
- سیاوش کسرایی، شاعر، نویسنده، کنشگر سیاسی؛
- هوشنگ گلشیری، رمان‌نویس؛
- محمد مختاری، نویسنده؛
- کیومرث مرزبان، نویسنده؛
- ژیلا مساعد، نویسنده و شاعر؛
- آرمین نوابی، نویسنده؛
- اسماعیل نوری‌علا، نویسنده؛[۲۰]
- ابوعیسی محمد ورّاق بغدادی؛ نویسنده، کلام‌شناس و تاریخ‌نگار؛
- حجت‌الله نیکویی؛ نویسنده.
هنرمندان[ویرایش]
- شاپی خرسندی (فرزند هادی خرسندی)، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
- هادی خرسندی، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
- علیرضا رضایی (طنزپرداز)، هنرمند و طنزپرداز؛
- رضا فاضلی، نویسنده، مجری، هنرمند و کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
- فریدون فرخزاد (برادر فروغ فرخزاد)، هنرمند، نویسنده، شاعر و مجری؛
- اشکان کوشانژاد، هنرمند؛
- فتح‌الله منوچهری (فرود فولادوند)؛ هنرمند، نویسنده، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛[۲۱]
- محسن نامجو، هنرمند؛
- شاهین نجفی، هنرمند شاعر و نویسنده.
کنشگران سیاسی و مدنی[ویرایش]
- مینا احدی، کنشگر سیاسی؛
- مسعود احمدزاده، کنشگر سیاسی؛
- امیرپرویز پویان، کنشگر سیاسی؛
- احسان جامی، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
- پیروز دوانی، کنشگر سیاسی؛
- اشرف دهقانی، کنشگر سیاسی؛
- کاظم سعادتی، کنشگر سیاسی؛
- آوتیس سلطان‌زاده (سلطانوویچ، میکائیلیان)؛ اقتصاددان و کنشگر سیاسی؛
- مریم نمازی، کنشگر سیاسی.
شخصیت‌های دیگر[ویرایش]
- بیژن فاضلی (فرزند رضا فاضلی).
آمار دین‌ناباوران در ایران[ویرایش]
در دوره نظام جمهوری اسلامی ایران به دلیل استفاده از دین برای سرکوب معترضان (و دلایلی دیگر)، دین‌ناباوری از جمله، اسلام‌گریزی[۲۲] مانند سونامی در میان جوانان ایرانی افزایش یافته‌است.[۲۳]
بر پایهٔ برخی از آمارها نزدیک به ۵۰ درصد از جمعیت ایران در نظام جمهوری اسلامی ایران، دین‌ناباور (اعم از: خداناباور، انسانیت‌گرا، ندانم‌گرا، معنویت‌گرا و عرفان‌گرای دین‌ناباور…) شده‌اند.[۲۴][۲۵][۲۶]
رشد خداناباوری و دین‌ناباوری در میان حوزویان[ویرایش]
با اینکه شماری از سران حکومت جمهوری اسلامی، حوزوی هستند؛ پدیدهٔ خداناباوری و ندانم‌گرایی، مانند گرایش به موسیقی و همانندهای آن، در میان حوزویانِ به ویژه جوان، هر چند به گونهٔ پنهانی در حال گسترش است.[۲۷][۲۸]
فهرست برخی از دین‌ناباوران و خداناباوران ایرانی[ویرایش]
| ردیف | رخ‌نگاره | نام | زادروز | جای زادروز | تاریخ درگذشت یا کشته شدن | جای درگذشت یا کشته شدن | دلیل درگذشت یا کشته شدن | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | بدون رخ‌نگاره | عمر خیام نیشابوری | ۴۴۰ قمری | نیشابور (ایران) | ۵۱۷ | نیشابور (ایران) | - | |
| ۲ | بدون رخ‌نگاره | ابوعیسی محمد ورّاق بغدادی | سدهٔ سوم هجری | - | ۹۹۰ میلادی | - | - | |
| ۳ | بدون رخ‌نگاره | محمد بن زکریا رازی | ۲۴۳ خورشیدی | ری (ایران) | ۳۰۴ | ری (ایران) | - | |
| ۴ | بدون رخ‌نگاره | احمد ابن راوندی | ۲۱۰ | راوند (ایران) | - | - | - | |
| ۵ |  |
فتح علی آخوندزاده | ۲۱ تیر ۱۱۹۱ | شکی (قفقاز) | ۱۸ اسفند ۱۲۵۶ | تفلیس (گرجستان) | - | |
| ۶ |  |
عبدالحسین (میرزا آقا خان) کرمانی | ۱۲۳۲ | بردسیر کرمان (ایران) | ۱۲۷۵ | تبریز (ایران) | اعدام (بریده شدن سر) | |
| ۷ |  |
صادق هدایت | ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ | تهران (ایران) | ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ | پاریس (فرانسه) | خودکشی | |
| ۸ | |
علی دشتی | ۱۱ فروردین ۱۲۷۶ | کربلا (عراق) | ۲۵ دی ۱۳۶۰ | تهران (ایران) | محکوم به اعدام توسط نظام جمهوری اسلامی ایران (درگذشت در بیمارستان پس از شکنجه شدن)[۲۹] | |
| ۹ |  |
مسعود انصاری | ۱۰ آذر ۱۳۰۶ | تهران (ایران) | ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ | واشینگتن (ایالات متحده آمریکا) | ایست قلبی | |
| ۱۰ |  |
فرود فولادوند (فتح‌الله منوچهری) | ۵ آذر ۱۳۲۰ | شاهوله لرستان (ایران) | (ناپدید شده:) ۲۷ دی ۱۳۸۵ | ترکیه | ربوده و ناپدید شدن به دست نیروهای امنیتی حکومت جمهوری اسلامی[۳۰] | |
| ۱۱ |  |
پیروز دوانی | ۳ اردیبهشت ۱۳۴۰ | کازرون (ایران) | ۱۳۷۷ | تهران (ایران) | کشته شدن به شیوهٔ دردناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران | |
| ۱۲ |  |
محمدجعفر پوینده | ۱۷ خرداد ۱۳۳۳ | اشکذر یزد (ایران) | ۱۸ آذر ۱۳۷۷ | شهرستان شهریار (ایران) | کشته شدن به شیوهٔ دردناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران[۳۱] | |
| ۱۳ |  |
محمد مختاری | ۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ | مشهد (ایران) | ۱۲ آذر ۱۳۷۷ | تهران (ایران) | کشته شدن به گونهٔ دهشتناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران[۳۲] | |
| ۱۴ |  |
فریدون فرخزاد (برادر فروغ فرخزاد) | ۱۵ مهر ۱۳۱۵ | تهران (ایران) | ۱۶ مرداد ۱۳۷۱ | بن آلمان | سلاخی شدن به گونهٔ دهشتناک به دست برخی از عوامل امنیتی حکومت جمهوری اسلامی | |
| ۱۵ |  |
آرامش دوستدار | ۱۳۱۰ | تهران (ایران) | ۵ آبان ۱۴۰۰ | کلن (آلمان) | - | |
| ۱۷ |  |
رضا فاضلی | ۱۲ تیر ۱۳۱۴ | تهران (ایران) | ۱۳ آوریل ۲۰۰۹ | لس آنجلس (ایالات متحده آمریکا) | سرطان | |
| ۱۸ | بهرام مشیری | ۱ فروردین ۱۳۲۶ | گلپایگان (ایران) | - | - | - | ||
| ۱۹ | .jpg) |
شاهین نجفی | ۲۰ شهریور ۱۳۵۹ | بندر انزلی (ایران) | - | - | - | |
| ۲۰ |  |
افشین الیان | ۸ اسفند ۱۳۴۴ | تهران (ایران) | - | - | - | |
| ۲۱ |  |
ارسلان رضایی | - | ایران | - | ترکیه | در ۲۰ آذر ۱۳۹۹ به دست برخی نیروهای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ترور شد؛ ولی زنده ماند.[۳۳][۳۴] | |
| ۲۲ | بدون رخ‌نگاره | بیژن فاضلی (فرزند رضا فاضلی) | - | (ایران) | ۲۸ مرداد ۱۳۶۵ | لندن بریتانیا | ترور و کشته شدن به دست نیروهای امنیتی حکومت جمهوری اسلامی و به وسیلهٔ بمب | |
| ۲۳ | بدون رخ‌نگاره | محمدرضا نیکفر | ۱۳۳۵ | اراک (ایران) | - | - | - | |
| ۲۴ | بدون رخ‌نگاره | ژیلا مساعد استخری | ۱۳۲۷ | تهران (ایران) | - | - | - | |
| ۲۵ | بدون رخ‌نگاره | بهرام رحمانی | ایران | - | - | - | ||
| ۲۶ | بدون رخ‌نگاره | اسماعیل نوری‌علا | ۲۳ بهمن ۱۳۲۱ | ایران | - | - | - | |
| ۲۷ | بدون رخ‌نگاره | لطف‌الله روزبهانی (روزبه آذربرزین) | خرداد ۱۳۲۸ | ایران | - | - | - | |
| ۲۸ | بدون رخ‌نگاره | حجت‌الله نیکویی | قم (ایران) | - | - | - | ||
| ۲۹ | بدون رخ‌نگاره | نادره افشاری | ایران | - | - | - |
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ بی‌بی‌سی، آیا آتئیسم در ایران در حال گسترش است؟، ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷
- ↑ https://www.radiofarda.com/a/f1_apostasy_Islamic_law/436571.html
- ↑ چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- ↑ «کمیسیون آمریکایی: ناقضان آزادی‌های مذهبی در ایران تحریم شوند». رادیو فردا فارسی. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ «آمریکا از آزار پیروان مذاهب غیرشیعه در ایران انتقاد کرد». دویچه‌وله فارسی. ۸ مرداد ۱۳۹۳.
- ↑ «ایران در فهرست هفت کشور اعدام کننده خداناباوران». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۴.
- ↑ «کتاب‌خوان؛ خداناباوران روی پیشخان». bbc.
- ↑ دوستدار، آرامش. امتناع تفکر در فرهنگ دینی.
- ↑ «رازی و دین ستیزی او». زندیق. ۲۰۱۰-۰۹-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ «زکریای رازی، خداشناسِ بی‌دین: آرامش دوستدار، پرسنده ای پرسش برانگیز- بخش هفتم». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۳-۰۵-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ «دکتر آرامش دوستدار، مبارزه خونین بین تعقل و تعبد در سراسر تاریخ ایران جریان داشت و دارد». ایران گلوبال. ۲۰۱۶-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ مرتضی مطهری. «ابوبکر محمد بن زکریای رازی که به «جالینوس العرب» اشتهار یافته‌است». www.mortezamotahari.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ آخوندزاده، فتح علی. مکتوبات کمال‌الدوله.
- ↑ «الله اکبر» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ «کتاب «دین سازان بیخدا» نوشته «دکتر مسعود انصاری»». بالاترین. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- ↑ دشتی، علی. ۲۳ سال.
- ↑ رحمانی، بهرام. نقد دین.
- ↑ کرمانی، عبدالحسین (میرزا آقا خان). سه مکتوب.
- ↑ هدایت، صادق. کاروان اسلام.
- ↑ نوری علا، اسماعیل. پیدایش و نقش دین‌کاران امامی در ایران.
- ↑ فولادوند (فتح‌الله منوچهری)، فرود. از مدینه تا تیسفون.
- ↑ «آیا آتئیسم در ایران در حال گسترش است؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «هشدار نسبت به "رشد خداناباوری و بی‌دینی" در ایران». دویچه وله فارسی.
- ↑ «گزارش نظرسنجی دربارهٔ نگرش ایرانیان به دین» (PDF). مرداد ۱۳۹۹.
- ↑ «بر اساس نتایج نظرسنجی گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان، حدود نیمی از جامعه ایران به بی‌دینی رسیده‌اند و فقط ۳۲ درصد خود را «مسلمان شیعه» می‌دانند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۸-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۳۰.
- ↑ «Middle east are people losing their religion». دویچه‌وله انگلیسی.
- ↑ «ارتداد خفی و طلبه‌های بیلیاردباز، پیانیست و آتئیست». دویچه وله فارسی آلمان.
- ↑ «انعکاس خبر طلبه پیانیست». ensafnews.
- ↑ «احسان نراقی؛ آن که ملامت کشید و خوش ماند». bbc.
- ↑ «چهار عملیات «فریب» جمهوری اسلامی؛ از فرود فولادوند تا روح‌الله زم». radiofarda.
- ↑ «چهره‌های پرونده قتل‌های زنجیره‌ای چه می‌کنند؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «سهراب مختاری: آمران و عاملان قتل‌های زنجیره ای، نتیجه عکس گرفته‌اند». bbc.
- ↑ «ایران وایر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «ترور سنت اسلام است؛ ارسلان رضایی، منتقد اسلام و رژیم ایران توسط سپاه در ترکیه ترور شد». asranarshism.