بهروز دهقانی
| بهروز دهقانی | |
|---|---|
 بهروز دهقانی | |
| زادهٔ | ۱۳۱۸ تبریز |
| درگذشت | ۹ خرداد ۱۳۵۰[۱] تهران |
| دیگر نام‌ها | بهروز تبریزی[۲] |
| پیشه | معلم، نویسنده، چریک، مترجم. |
| آثار | افسانه‌های آذربایجان |
| خویشاوندان | اشرف دهقانی (خواهر) روح‌انگیز دهقانی (خواهر) محمد دهقانی (برادر) کاظم سعادتی (داماد) |
بهروز عبّاس‌زاده دهقانی (۱۳۱۸ تبریز – ۹ خرداد ۱۳۵۰ تهران)، معلّم، نویسنده، مترجم و چریک ایرانی بود.[۳] وی برادر اشرف دهقانی، روح‌انگیز دهقانی و محمد دهقانی و برادر همسر کاظم سعادتی از اعضای مشهور سازمان چریکهای فدایی خلق بود.[۴]
فعالیت‌های فرهنگی[ویرایش]
بهروز دهقانی یکی از نویسندگان و مترجمان برجسته آذربایجانی بود که در مدّت عمر کوتاه خود کارهای فرهنگی قابل‌توجّهی انجام داد. او پیش از پیوستن به جنبش چریکی به همراه صمد بهرنگی در روستاهای شهرستان آذرشهر به کار معلمی می‌پرداخت. در سال ۱۳۸۴ یونس اورنگ خدیوی تقریباً تمام یادداشت‌ها و ترجمه‌های بهروز دهقانی را جمع و کتابی به نام من مرگ را سرودی کردم[۵] را منتشر کرد. در ابتدای این کتاب خواننده با بیوگرافی بهروز دهقانی آشنا می‌شود که به قلم علی‌اشرف درویشیان نوشته شده‌است.[۶] مطالعات دهقانی در زمینه فرهنگ قره داغ هیچگاه منتشر نشد و ظاهراً هنوز موجود است.[۷]
دستگیری و مرگ[ویرایش]
دستگیری علیرضا نابدل در جریان توزیع اعلامیه‌های اعلام موجودیت سازمان چریکهای فدایی خلق ایران در بهار ۱۳۵۰ سرآغاز یک رشته ضربات متوالی و بزرگ به گروه شد. حدود یک ماه بعد بود که گروه خود را برای سرقت از بانکی واقع در خیابان آیزنهاور آماده کرد. در این روز مقرّر بود اشرف دهقانی در حوالی بانک حضور یابد تا از عکس‌العمل مردم گزارشی تهیه کند ولی به دلایل نامعلومی او در ساعات نخستین روز به خیابان ۲۱ آذر رفت. ساواک که از تردد او در حوالی دانشگاه مطّلع شده بود در آن روز با راهنمایی فردی که اشرف دهقانی را به چهره می‌شناخت موفّق شد او را دستگیر کند. دوستی و رفاقت اشرف دهقانی با عضو دیگر گروه یعنی نزهت‌السادات روحی آهنگران که از دوران سپاه دانش آغاز شده بود، این احتمال را برای ساواک مطرح کرد که ممکن است پس از دستگیری اشرف دهقانی، برادر او بهروز با نزهت‌السادات روحی تماس بگیرد. این تحلیل ساواک کاملاً واقع‌بینانه بود؛ بنابراین با طعمه‌قراردادن نزهت‌السادات روحی، بهروز دهقانی نیز در آخرین روز اردیبهشت ماه سال ۵۰ به دام ساواک افتاد.[۸]
بهروز دهقانی پس از دستگیری توسّط ساواک، بر اثر شکنجه و آسیب‌های وارده به کلیه‌هایش در زندان کشته شد.[۹][۱۰]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «به یاد رفیق بهروز دهقانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ «فرزندان راستین خلق، مختصری از زندگی چریک فدائی خلق، رفیق بهروز دهقانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ «فرزندان راستین خلق، مختصری از زندگی چریک فدائی خلق، رفیق بهروز دهقانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ «چریک فدایی خلق، رفیق شهید روح‌انگیز دهقانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ اورنگ خدیوی، یونس (۱۳۸۴). من مرگ را سرودی کردم. تهران: بازتاب.
- ↑ رضا همراز (۶ مهر ۱۳۸۹). «بهروز دهقانی و یک نوشته ناشناخته به همراه عکسی منتشر نشده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ اشرف دهقانی. «ملاحظاتی دربارهٔ یک سند تاریخی!» (PDF).
- ↑ امید ایران‌مهر (۴ خرداد ۱۳۹۱). «تفنگم را بده تا ره بپویم/ مروری گذرا بر زندگی و مبارزات امیرپرویز پویان». تاریخ ایرانی.
- ↑ «فرزندان راستین خلق، مختصری از زندگی چریک فدائی خلق، رفیق بهروز دهقانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ زندگی دوشادوش مرگ روایتی از جنبش چریکی حلقه تبریز