کلاغ (فیلم ۱۳۵۶)
| کلاغ | |
|---|---|
 پوستر فیلم | |
| کارگردان | بهرام بیضایی (دستیار: واروژ کریم‌مسیحی) |
| تهیه‌کننده | بهمن فرمان‌آرا |
| نویسنده | بهرام بیضایی |
| بازیگران | حسین پرورش منوچهر فرید پروانه معصومی گلچهره سجّادیه |
| موسیقی | شیدا قراچه‌داغی |
| تدوین‌گر | بهرام بیضایی |
تاریخ‌های انتشار | ۳ آبانِ ۱۳۵۷ |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
| از سلسلهٔ مقالات دربارهٔ |
 |
|---|
| فهرست‌های کارها |
| دیـگر |
|
|
|
کلاغ فیلمی به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی با بازی حسین پرورش، آنیک شفرازیان و پروانه معصومی است که – پس از کوشش نافرجام برای ساختنِ فیلمِ حقایق درباره‌ی لیلا دختر ادریس – در سالِ ۱۳۵۶ ساخته شد.[۱]
خلاصهٔ داستان
اصالت (حسین پرورش) در جستجوی موضوعی برای ساختنِ یک برنامهٔ تلویزیونی است که یک آگهی در روزنامهٔ عصر می‌بیند که نوشته دختر جوانی گم شده و یابنده با نشانی مندرج در آگهی تماس بگیرد. عکس دختر گمشده به نظر اصالت آشنا می‌آید، و می‌کوشد به یاد آورد که او را کجا دیده‌است. شب‌هنگام آسیه (پروانه معصومی) به دورهٔ هفتگی همکاران می‌رود، و موضوع دختر گمشده را به‌طور شوخی‌آمیز به میان می‌آورد. آسیه آموزگار مدرسهٔ کر و لال‌هاست و در منزل خاطرات مادرشوهرش را می‌نویسد، که از خانوادهٔ اصیل و متجدّدی بوده‌است. اصالت به نشانی داده شده در آگهی می‌رود و متوجه می‌شود که نشانی مربوط به سی سال پیش است. آسیه نیز به موضوع دختر گمشده علاقه نشان می‌دهد. همکارانِ اصالت موفق می‌شوند با یک تلفن دروغین او را به تهیهٔ گزارشی از آلودگی هوا بکشانند. مادر در بازگفتنِ خاطراتش آسیه را به دوره‌ای دور می‌برد، به دیدار جاها و مردمی که دیگر نیستند. مادر در جوانی نامزدش را از دست داده و به ازدواجی کوتاه و بی‌عشق تن در داده، و اصالت را، که فرزندخوانده‌اش است، در شلوغی زمانِ جنگ در بیمارستان یافته‌است. چندی بعد مادر با شنیدنِ خبرِ دروغِ پیدا شدنِ دختر گمشده منقلب می‌شود، و آسیه که بو برده که همهٔ این مسائل با هم مربوط است به جستجو می‌پردازد و در اتاق مادر عکس دختر گمشده را می‌یابد و می‌فهمد که گمشده همانا جوانیِ مادر است.[۲]
ساخت
با کار در فیلم کلاغ پی‌بردم که یک چیزهایی را باید از نو یادبگیرم و به فکر و نگاهم باید شکل و عمق بدهم.
عزیز ساعتی، ۱۳۷۱[۳]
در جریانِ فیلمبرداری سکانسِ نهایی نزاعی میانِ کارگردان و پروانه معصومی درگرفت، که با میانجی‌گری همکاران برطرف شد.[۴]
بازیگران
| بازیگر | گوینده | نقش |
|---|---|---|
| پروانه معصومی | ژاله کاظمی | آسیه |
| حسین پرورش | ناصر طهماسب | اصالت |
| آنیک شفرازیان | فهیمه راستکار | مادر اصالت |
| منوچهر فرید | حسین عرفانی | آقای دبیری |
| جمشید لایق | عزت‌الله مقبلی | آقای ابتکار |
| محمّد مطیع | منوچهر والی‌زاده | آقای دیم‌کار |
| شهرام گلچین | آرشاک قوکاسیان | کارگردان |
| میراحمد ایروانلو | محمدباقر توکلی | کلنل |
| آقاجان رفیعی | بدری نوراللهی | دکتر |
| سامی تحصّنی | محمدباقر توکلی | پدر آسیه |
| فرّخ‌لقا هوشمند | بدری نوراللهی | مادر آسیه |
| یاسمن مسعودی | مهوش افشاری | خدمتکار |
| ملیحه نظری | بدری نوراللهی | مهمان |
| ولی گودرزی | ||
| ماگروهی پطروسیان | ||
| واچیک مانگاساریان |
دربارهٔ فیلم
خاطره شیبانی بر این باور بوده است که مسئلهٔ بنیادین در فیلم‌های بیضایی این است که آدمی جهان را چگونه می‌بیند؛ و بدین ترتیب بیضایی را پیشگام برتری دادن به درونیّات قهرمان در سینمای ایران می‌داند.[۵] وی توضیح می‌دهد که روی همین اصل، دوربین بیضایی به زاویهٔ دید آسیه، قهرمان فیلم، نزدیک می‌شود.[۶]
در فرهنگِ عامّه
سالِ ۱۳۹۵ دامون نوردین ترانه‌ای به نامِ «رگبار» خوانده که در آن به فیلم‌های بیضایی، از جمله کلاغ و شخصیتِ آسیه، اشاره می‌شود.[نیازمند منبع]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «کلاغ». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مارس ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰. بیش از یک پارامتر
|بازیابی=و|accessdate=داده‌شده است (کمک) - ↑ فیلم کلاغ در وبگاه سوره
- ↑ ساعتی و طوسی، «عکسهایی که جان می‌گیرند»، ۱۵۶.
- ↑ پروانه معصومی، در پادکستِ ابدیت و یک روز
- ↑ Sheibani، «The Outcry of The Crow»، ۹۸.
- ↑ Sheibani، «The Outcry of The Crow»، ۱۰۴.
منابع
- ساعتی، عزیز؛ طوسی، جواد (بهمن ۱۳۷۱). «عکسهایی که جان می‌گیرند». فیلم (۱۳۷): ۱۵۵-۱۵۸.
- شاه‌سیاه، عبدالله (۱۳۸۰). امیرهوشنگ الله‌وردی، ویراستار. خیره به فانوس خیال: جستاری در نمادها و اسطوره‌های چهار فیلم بهرام بیضایی. اصفهان: انتشارات نقش خوشید. شابک ۹۶۴-۶۹۴۱-۳۴-۶.
- فرمان‌آرا، بهمن؛ آزرم، محسن (۱۳۹۹). هفتادوپنج سالِ اول. تهران: نشر چشمه. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۹۷۰۳۸۱-۶.
- مستغاثی، سعید (۱۳۸۱). سینمای ایران؛ روزگار نو. تهران: انتشارات الست فردا. شابک ۹۶۴-۷۱۷۰-۱۷-۳.
- Sheibani، Khatereh (۲۰۱۱). «The Outcry of The Crow: Localizing Modernity in Iran». Canadian Journal of Film Studies (۲): ۹۵-۱۱۰.
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به کلاغ (فیلم ۱۳۵۶) در ویکیگفتاورد موجود است. |
| کارگردان | خانه قمرخانم (۱۳۵۱) • شازده احتجاب (۱۳۵۳) • سایه‌های بلند باد (۱۳۵۷) • بوی کافور، عطر یاس (۱۳۷۸) • خانه‌ای روی آب (۱۳۸۰) • یک بوس کوچولو (۱۳۸۴) • خاک آشنا (۱۳۸۶) • کنسرتی که اجرا نشد (۱۳۸۹) • دلم می‌خواد (۱۳۹۲) • حکایت دریا (۱۳۹۵) |
|---|---|
| تهیه‌کننده | حکایت دریا • خاک‌آشنا • خانه‌ای روی آب • سایه‌های بلند باد • دایره مینا • کلاغ • گزارش • در امتداد شب • ملکوت • شطرنج باد |
| بازیگر | |