پارت

برای دیگر کاربردها، پارت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

پارت 𐭐𐭓𐭕𐭅 (پَرثَو)
منطقه تاریخی ایران
سرزمین پارت در سال ۲۰۰ پیش از میلاد
مرکز	نِسا
تاریخچه
امروزه بخشی از	ایران ترکمنستان

پارت (پارسی باستان: 𐎱𐎼𐎰𐎺 پَرثَوه، زبان پارتی: 𐭐𐭓𐭕𐭅 پَرثَو، پارسی میانه: 𐭯𐭫𐭮𐭥𐭡𐭥‎ پَهلَو)، یکی از مناطق تاریخی ایران باستان و از ساتراپ‌نشین‌های هخامنشی بود.

در سنگنبشته‌های هخامنشی از ایالت پارت به عنوان یکی از ساتراپهای هخامنشی نام برده شده‌است. ایالت پارت از شمال به داها و از مشرق به هریوه (هرات امروزی) در غرب افغانستان و از جنوب به کارامانی (کارامانیا - کرمان امروزی در جنوب ایران) و از مغرب به ایالت ماد محدود بوده‌است.

در سال‌های ۵۴۹ تا ۵۴۸ پیش از میلاد سرزمین‌های پارت، گرگان و احتمالاً ارمنستان توسط کوروش بزرگ تسخیر می‌گردد. پس از هجوم اسکندر و سپس مرگ ناگهانی او، بلخ تحت سلطه استاسَندر از فرماندهان سلوکوس قرار گرفت و او به عنوان فرمانده پارت نیز گمارده شد. وی تا رستاخیز اشک اول فرمانده آن سرزمین‌ها بود.

در زمان سلوکیان، دولت محلی اشکانی نخست در این ناحیه تشکیل شد و سپس بقایای نفوذ جانشینان اسکندر را از نواحی غربی ایران نیز برانداخت. نخستین پایتخت اشکانیان برای مدتی در شهر نسا در جنوب شهر عشق آباد ترکمنستان و در نزدیکی مرز شیروان ایران بود. پایتخت‌های بعدی شهر صد دروازه در نزدیکی دامغان امروزی از استان سمنان در شمال ایران، سپس همدان و تیسفون بودند.

منابع

• دانشنامه ایرانیکا