پامیری
 کودکان تاجیک | |
| زبان‌ها | |
|---|---|
| زبان‌های پامیری (فارسی تاجیکی زبان دوم) | |
| دین | |
| مسلمان (اکثراً شیعه اسماعیلی، اقلیت سنی حنفی |
پامیری یک گروه قومی ایرانی‌تبار است که اکثریت جمعیت ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان واقع در جنوب غرب تاجیکستان را تشکیل می‌دهند. برخی از آن‌ها هم در ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان و ترکستان شرقی در شمالغرب چین، زندگی می‌کنند.
پامیری‌ها به زبان‌های پامیری از خانوادهٔ زبان‌های ایرانی شرقی صحبت می‌کنند و پیرو مذهب شیعه اسماعیلی اند. پامیری‌ها در زبان پامیری خود را پامیری یا بدخشانی می‌نامند. اما در تاجیکستان بیشتر خود را تاجیک بدخشانی و در افغانستان و چین خود را تاجیک معرفی می‌کنند. در قانون اساسی افغانستان و سرود ملی این کشور نام پامیری به عنوان یکی از اقوام این کشور آورده شده‌است. دولت چین نیز آن‌ها را با عنوان «تاجیک‌های چین» به عنوان یکی از ۵۶ ملیت ساکن در چین به رسمیت می‌شناسد. پامیری‌های چین در ناحیه خودمختار تاشکورگان تاجیک در غرب ولایت کاشغر واقع در مرز بدخشان تاجیکستان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند.
پامیری‌ها جزو معدود مردمان ایرانی هستند که خلوص نژادی خود را تا حد زیادی حفظ کرده‌اند. طبق پروژهٔ نشنال جئوگرافی حدود ۲۲ درصد از تبار پامیری‌ها به شمال اروپا می‌رسد. هرچند این میزان در بین آریاییان نخستین حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد بوده‌است، اما پامیری‌ها در کنار کالاش‌ها و نورستانی‌ها شبیه‌ترین اقوام به آریایی‌ها هستند.
پس از فروپاشی شوروی ملی‌گرایی پامیری اوج گرفت و با به قدرت رسیدن «حزب لعل بدخشان» در ولایت خودمختار کوهستان بدخشان در سال ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. هرچند مدتی بعد این اعلامیه پس گرفته شد. جنگ داخلی تاجیکستان ۱۹۹۲–۱۹۹۷ صحنه کشتار بسیاری از پامیری‌ها بود. در این جنگ پامیری‌ها عمدتاً پشتیبان اپوزیسیون متحد تاجیک بودند.
پامیری‌ها عمدتاً پیرو شاخه نزاری مذهب اسماعیلیه و پیرو آقاخان هستند. بنیاد آقاخان مهم‌ترین سازمان مردم‌نهاد در کوهستان بدخشان است. همچنین اقلیتی از پامیری‌ها با گویش یزغلامی پیرو مذهب سنی‌اند.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Pamiri people». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ می ۲۰۱۱.
