سنگنگاره و سنگنوشته کرتیر در نقش رجب: تفاوت میان نسخهها
جز فاصله مجازی. |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{coord|29.988|N|52.871|E|display=title}} |
{{coord|29.988|N|52.871|E|display=title}} |
||
{{جعبه اطلاعات جایهای تاریخی ایران |
{{جعبه اطلاعات جایهای تاریخی ایران |
||
| نام = کتیبه کرتیر |
| نام = کتیبه کرتیر |
||
خط ۳۳: | خط ۳۲: | ||
| پانویس = |
| پانویس = |
||
}} |
}} |
||
'''کتیبهٔ کرتیر |
'''کتیبهٔ کرتیر در [[نقش رجب]]''' در دامنهٔ [[کوه رحمت]] در فاصلهٔ یک کیلومتر و نیمی جنوب [[استخر قدیم]] یا [[تخت طاووس]] و در حدود سه کیلومتری شمال [[تخت جمشید]] واقع است. |
||
در [[نقش رجب]] نقشهایی از [[اردشیر بابکان]] و [[شاپور یکم]] ساسانی دیدهمیشود. کتیبهٔ [[کرتیر]] در کنار نقش مربوط به تقویض مقام شاهی از سوی [[اهورامزدا]] به [[اردشیر یکم]] نگاشته شده و دارای ۳۱ سطر است و در سمت چپ آن تصویر [[کرتیر]] بر صخره دیده میشود. این کتیبه دو موضوع معرفی کرتیر و [[معراج]] او را بطور خلاصه دربردارد. وی اشارهای مبهم به |
در [[نقش رجب]] نقشهایی از [[اردشیر بابکان]] و [[شاپور یکم]] ساسانی دیدهمیشود. کتیبهٔ [[کرتیر]] در کنار نقش مربوط به تقویض مقام شاهی از سوی [[اهورامزدا]] به [[اردشیر یکم]] نگاشته شده و دارای ۳۱ سطر است و در سمت چپ آن تصویر [[کرتیر]] بر صخره دیده میشود. این کتیبه دو موضوع معرفی کرتیر و [[معراج]] او طی مراسم «کردگان»<ref>{{lang|pal|𐭪𐭥𐭲𐭪𐭭}} kirdagān</ref> را بطور خلاصه دربردارد. وی اشارهای مبهم به معراج خود میکند که تفصیل آن در دو کتیبهٔ دیگر او در [[کتیبه کرتیر در نقش رستم|نقش رستم]] و [[کتیبه کرتیر در سرمشهد|سرمشهد]] آمدهاست. در ادامه از خواننده میخواهد که همانند او در دین استوار باشد. سپس به اختصار کارهایی را که در طول عمر خود در دستگاه اداری ساسانی انجام داد را ذکر میکند و شرح میدهد که برای آتشکدهها و [[موبد|موبدان]] اسناد بسیاری را مهر کردهاست که منظور از آن تخصیص موقوفات برای آنها بودهاست. سپس عناوین خود را در زمان شاهان ساسانی [[شاپور یکم]]، «موبد و هیربد»،<ref>{{lang|pal|𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲 𐭥 𐭠𐭩𐭧𐭥𐭯𐭲}} mowbed ud ēhrbed</ref> زمان [[هرمز]] و [[بهرام اول]] «کرتیر موبدِ هرمزد»،<ref>{{lang|pal|𐭪𐭥𐭲𐭩𐭥 𐭦𐭩 𐭠𐭥𐭧𐭥𐭬𐭦𐭣𐭩 𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲}} kardir ī ōhrmazd mowbed</ref> و در زمان [[بهرام دوم]] «کرتیر موبد که روانش را [خدایان] بهرام و هرمزد نجات دادند»<ref>{{lang|pal|𐭪𐭥𐭲𐭩𐭥 𐭦𐭩 𐭡𐭥𐭧𐭲𐭫𐭥𐭡𐭠𐭭 𐭥𐭫𐭧𐭫𐭠𐭭 𐭦𐭩 𐭠𐭥𐭧𐭥𐭬𐭦𐭣𐭩 𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲}} kardīr ī bōxt-ruwān warahrān ī ōhrmazd mowbed. ترجمهٔ این لقب مورد اختلاف است.</ref> ذکر میکند. این بخش با تفصیل بیشتری در سه کتیبهٔ دیگر او آمدهاست. در پایان نام دبیر [[کرتیر]] «بوختگ»<ref>{{lang|pal|𐭡𐭥𐭧𐭲𐭪𐭩}} bōxtag</ref> ذکر شدهاست.<ref>تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، ص ۹۰</ref><ref>[[تورج دریایی]]. [http://www.tourajdaryaee.com/wp-content/uploads/docs/fa-daryaee-article-katibeh-kartir.pdf «کتیبهٔ کرتیر در نقش رجب»]. ''نامهٔ ایران باستان''. ش. اول، بهار و تابستان ۱۳۸۰.</ref> |
||
== تخریب == |
== تخریب == |
||
نام موبد موبدان در کتیبه، با سنگ فرز بریده شدهاست.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/167957/ |
نام موبد موبدان در کتیبه، با سنگ فرز بریده شدهاست.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/167957/تخریب-40-اثر-و-محوطه-تاریخی-ثبت-ملی تخریب 40 اثر و محوطه تاریخی ثبت ملی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> |
||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
{{استان فارس}} |
{{استان فارس}} |
||
⚫ | |||
[[رده:بناهای تاریخی استان فارس]] |
[[رده:بناهای تاریخی استان فارس]] |
||
[[رده:سنگنبشتههای ساسانی]] |
[[رده:سنگنبشتههای ساسانی]] |
||
⚫ | |||
[[رده:سنگنگارههای تاریخی ایران]] |
[[رده:سنگنگارههای تاریخی ایران]] |
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲، ساعت ۱۰:۱۷
کتیبه کرتیر | |
---|---|
![]() | |
![]() | |
نام | کتیبه کرتیر |
کشور | ایران |
اطلاعات اثر | |
دیرینگی | ساسانی |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۲۲ |
تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
کتیبهٔ کرتیر در نقش رجب در دامنهٔ کوه رحمت در فاصلهٔ یک کیلومتر و نیمی جنوب استخر قدیم یا تخت طاووس و در حدود سه کیلومتری شمال تخت جمشید واقع است. در نقش رجب نقشهایی از اردشیر بابکان و شاپور یکم ساسانی دیدهمیشود. کتیبهٔ کرتیر در کنار نقش مربوط به تقویض مقام شاهی از سوی اهورامزدا به اردشیر یکم نگاشته شده و دارای ۳۱ سطر است و در سمت چپ آن تصویر کرتیر بر صخره دیده میشود. این کتیبه دو موضوع معرفی کرتیر و معراج او طی مراسم «کردگان»[۱] را بطور خلاصه دربردارد. وی اشارهای مبهم به معراج خود میکند که تفصیل آن در دو کتیبهٔ دیگر او در نقش رستم و سرمشهد آمدهاست. در ادامه از خواننده میخواهد که همانند او در دین استوار باشد. سپس به اختصار کارهایی را که در طول عمر خود در دستگاه اداری ساسانی انجام داد را ذکر میکند و شرح میدهد که برای آتشکدهها و موبدان اسناد بسیاری را مهر کردهاست که منظور از آن تخصیص موقوفات برای آنها بودهاست. سپس عناوین خود را در زمان شاهان ساسانی شاپور یکم، «موبد و هیربد»،[۲] زمان هرمز و بهرام اول «کرتیر موبدِ هرمزد»،[۳] و در زمان بهرام دوم «کرتیر موبد که روانش را [خدایان] بهرام و هرمزد نجات دادند»[۴] ذکر میکند. این بخش با تفصیل بیشتری در سه کتیبهٔ دیگر او آمدهاست. در پایان نام دبیر کرتیر «بوختگ»[۵] ذکر شدهاست.[۶][۷]
تخریب
نام موبد موبدان در کتیبه، با سنگ فرز بریده شدهاست.[۸]
پانویس
- ↑ 𐭪𐭥𐭲𐭪𐭭 kirdagān
- ↑ 𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲 𐭥 𐭠𐭩𐭧𐭥𐭯𐭲 mowbed ud ēhrbed
- ↑ 𐭪𐭥𐭲𐭩𐭥 𐭦𐭩 𐭠𐭥𐭧𐭥𐭬𐭦𐭣𐭩 𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲 kardir ī ōhrmazd mowbed
- ↑ 𐭪𐭥𐭲𐭩𐭥 𐭦𐭩 𐭡𐭥𐭧𐭲𐭫𐭥𐭡𐭠𐭭 𐭥𐭫𐭧𐭫𐭠𐭭 𐭦𐭩 𐭠𐭥𐭧𐭥𐭬𐭦𐭣𐭩 𐭬𐭢𐭥𐭯𐭲 kardīr ī bōxt-ruwān warahrān ī ōhrmazd mowbed. ترجمهٔ این لقب مورد اختلاف است.
- ↑ 𐭡𐭥𐭧𐭲𐭪𐭩 bōxtag
- ↑ تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، ص ۹۰
- ↑ تورج دریایی. «کتیبهٔ کرتیر در نقش رجب». نامهٔ ایران باستان. ش. اول، بهار و تابستان ۱۳۸۰.
- ↑ تخریب 40 اثر و محوطه تاریخی ثبت ملی
منابع
- تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ ISBN 964-5983-14-2