هنری کیسینجر: تفاوت میان نسخه‌ها

هنری کیسینجر
هنری کیسینجر
	پرترهٔ رسمی، پیرامون ۱۹۷۳
پنجاه و ششمین وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا
	دوره مسئولیت; ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۳ – ۲۰ ژانویه ۱۹۷۷
رئیس‌جمهور	ریچارد نیکسون; جرالد فورد;
قائم‌مقام	کنت راش; رابرت اینگرسول; چارلز رابینسون;
پس از	ویلیام پی. راجرز
پیش از	سایروس ونس
هفتمین مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا
	دوره مسئولیت; ۲۰ ژانویه ۱۹۶۹ – ۳ نوامبر ۱۹۷۵
رئیس‌جمهور	ریچارد نیکسون; جرالد فورد;
قائم‌مقام	ریچارد آلن; الکساندر هیگ; برنت اسکوکرافت;
پس از	والت وایتمن رستو
پیش از	برنت اسکاوکرافت
بیست و دومین رئیس کالج ویلیام و مری
	دوره مسئولیت; ۱ ژوئیه ۲۰۰۰ – ۱ اکتبر ۲۰۰۵
رئیس‌جمهور	تیموتی جی. سالیوان; جین نیکول;
پس از	مارگارت تاچر
پیش از	سندرا دی اوکانر
رئیس کمیسیون ۹/۱۱
	دوره مسئولیت; ۲۷ نوامبر ۲۰۰۲ – ۱۴ دسامبر ۲۰۰۲
رئیس‌جمهور	جرج دابلیو. بوش
قائم‌مقام	جرج جی. میچل; لی اچ. همیلتون;
پس از	راه‌اندازی جایگاه
پیش از	توماس کین
اطلاعات شخصی
زاده	هاینتس آلفرد کیسینجر; ۲۷ مهٔ ۱۹۲۳; فورت، بایرن، آلمان
درگذشته	۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ (۱۰۰ سال); کنت، کنتیکت، ایالات متحده آمریکا
شهروند	آلمان (تا ۱۹۳۵); بدون تابعیت (۱۹۳۵–۱۹۴۳); ایالات متحده آمریکا (از ۱۹۴۳);
حزب سیاسی	جمهوری‌خواه
همسر(ان)	ان فلیشر (ا. ۱۹۴۹–۱۹۶۴); نانسی کیسینجر (ا. ۱۹۷۴);
فرزندان	۲
تحصیلات	کالج شهری نیویورک; دانشگاه هاروارد (بی‌ای، فوق لیسانس، پی‌اچ‌دی);
پیشه	دیپلمات; سیاستمدار; اندیشمند سیاسی;
جایزه‌های غیرنظامی	جایزه صلح نوبل (۱۹۷۳)
امضا
خدمات نظامی
خدمت/شاخه	نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا
سال‌های خدمت	۱۹۴۳–۱۹۴۶
درجه	گروهبان
یگان	لشکر ۸۴ پیاده; دستهٔ ۹۷۰ سپاه ضداطلاعات;
جنگ‌ها/عملیات‌	جنگ جهانی دوم نبرد آردن; ;
نشان‌های نظامی	ستاره برنزی

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۸ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۵

هِنری آلفرد کیسینجر (انگلیسی: Henry Alfred Kissinger؛ با نام تولد هاینتس آلفرد کیسینجر^[الف]؛ ۲۷ مهٔ ۱۹۲۳ – ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳) دیپلمات، اندیشمند سیاسی، مشاور ژ‌ئوپلیتیک و سیاستمدار آمریکایی بود که در فاصله سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ در دولت‌های رؤسای جمهور آمریکا ریچارد نیکسون و جرالد فورد به‌عنوان وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی فعالیت کرد.^[۳] او باعث کشتار زیادی در جنگ ایران و عراق ، ویتنام ، اشغال عراق توسط آمریکا دست داشته.کیسینجر از پناهندگان یهودی بود که در سال ۱۹۳۸ با خانواده‌اش از آلمان نازی گریخت. او زیر نظر ویلیام یاندل الیوت در کالج هاروارد تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۰ با بالاترین سطح عالی از این کالج فارغ‌تحصیل شد. او به‌ترتیب در سال‌های ۱۹۵۱ و ۱۹۵۴ مدرک کارشناسی و دکترای فلسفهٔ خود را در دانشگاه هاروارد دریافت کرد. کیسینجر در سال ۱۹۶۹ مشاور امنیت ملی و در سال ۱۹۷۳ وزیر امور خارجه آمریکا شد. او در سال ۱۹۷۳، به خاطر کنش‌هایش برای آتش‌بس در ویتنام، جایزه صلح نوبل را تحت شرایطی مناقشه‌برانگیز که دو نفر از اعضای کمیته به اعتراض استعفا دادند، دریافت کرد.

او که از سیاست‌ورزان رویکرد عمل‌گرایانه به سیاست موسوم به سیاست واقعی بود،^[۴] نقش برجسته ای در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بین سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۷ ایفا کرد. در این دوره او پیشگام سیاست تنش زدایی با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود، ترتیب برقراری روابط ایالات متحده آمریکا با جمهوری خلق چین را داد، در آنچه دیپلماسی رفت و برگشت در خاورمیانه برای خاتمه دادن به جنگ یوم کیپور نام گرفت درگیر شد و قرارداد صلح پاریس را مذاکره کرد که به درگیری آمریکا در جنگ ویتنام خاتمه داد. کیسینجر همچنین با سیاست‌های بحث‌برانگیزی چون درگیری آمریکا در کودتای ۱۹۷۳ شیلی، «چراغ سبز نشان دادن» به نظامیان آرژانتینی برای جنگ کثیف و حمایت آمریکا از پاکستان درجریان جنگ استقلال بنگلادش با وجود نسل‌کشی بنگالی‌ها از سوی پاکستان مرتبط دانسته می‌شود.^[۵] کیسینجر پس از ترک دولت، شرکت مشاور ژئوپلیتیک کیسینجر اسوسییتس را تأسیس کرد. کیسینجر ده‌ها کتاب در زمینه تاریخ دیپلماتیک و روابط بین‌الملل نوشته‌است.

کیسینجر تا پایان عمر چهره بحث‌برانگیز و قطبی‌کننده‌ای در سیاست آمریکا باقی ماند که از سوی بسیاری روزنامه نگاران، کنشگران سیاسی و وکلای حقوق بشر به عنوان یک متهم به جنایت جنگی محکوم^[۴]^[۶]^[۷] و از سوی بسیاری از دانشوران برجسته روابط بین‌الملل به عنوان یک وزیر امور خارجه بسیار مؤثر آمریکا تحسین می‌شود.^[۸] با مرگ جرج پی. شولتس صدساله در فوریه ۲۰۲۱، کیسینجر پیرترین عضو سابق کابینه ایالات متحده آمریکا و آخرین بازمانده کابینه نیکسون بود.^[۹] کیسینجر در ۲۷ مه ۲۰۲۳، ۱۰۰ ساله شد.^[۱۰] وی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ به جهنم رفت.^[۱۱]

مائو تسه‌تونگ رهبر سابق چین در معاملات تجاری با هنری کیسینجر؛ پیشنهاد داد ده میلیون زن چینی به آمریکا صادر کند.^[۱۲]^[۱۳]

زندگی‌نامه

کیسینجر در ۲۷ مه ۱۹۲۳ در خانواده‌ای یهودی‌الاصل در شهر فورت، آلمان به دنیا آمد. او در سال ۱۹۳۸ به همراه خانواده از آلمان تحت کنترل نازی‌ها به ایالات متحده آمریکا گریخت، در نیویورک ساکن شد و در سال ۱۹۴۳ تابعیت این کشور را کسب کرد.

سیاست خارجی

کیسینجر در دورهٔ ریچارد نیکسون به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا مشغول به کار شد و پس از پایان دوره نیکسون به خاطر رسوایی واترگیت و استعفای نیکسون در همان سمت با جرالد فورد (معاون نیکسون که طبق قانون اساسی جانشین وی شد) به همکاری ادامه داد. او در سال ۱۹۷۳ به خاطر تلاش‌هایش برای پایان بخشیدن به جنگ ویتنام جایزه صلح نوبل گرفت. از وی به عنوان یکی از استراتژیست‌های ارشد ایالات متحده آمریکا نام می‌برند. او نقش کلیدی در سازماندهی کودتای شیلی در سال ۱۹۷۳ بر ضد دولت سالوادور آلنده و روی کار آمدن ژنرال آگوستو پینوشه داشت.

از مهم‌ترین فعالیت‌های موفقیت‌آمیز کیسینجر می‌توان به این موارد اشاره کرد:

مذاکرات مربوط به محدودسازی سلاح‌های استراتژیک میان آمریکا و شوروی که منجر به پیمان سالت (۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲) شد.
برقراری رابطه میان ایالات متحده آمریکا و چین با اجرای سیاست معروف به دیپلماسی پینگ پنگ در ۱۹۷۲.
نقش مؤثر در خاتمه بحران ویتنام که جایزه صلح نوبل مشترکی را برای او و له دوک تو طرف مذاکره ویتنامی او به ارمغان آورد.

کیسینجر همچنان به عنوان یک شخصیت بحث‌انگیز در سیاست آمریکا محسوب می‌شود و توسط برخی روزنامه نگاران، فعالان سیاسی و وکلای حقوق بشر به جنایت جنگی محکوم شده‌است. براساس یک نظرسنجی که توسط مجله سیاست خارجی انجام شده، ۳۲٫۲۱ درصد از «محققان بزرگ روابط بین‌الملل آمریکا» هنری کیسینجر را مهم‌ترین وزیر امور خارجه ایالات متحده از سال ۱۹۶۵ در نظر گرفتند.^[۱۴]

خلیج فارس

یکی از دغدغه‌های اصلی کیسینجر نفوذ احتمالی شوروی در خلیج فارس بود. در آوریل ۱۹۶۹, وقتی محمدرضا شاه پهلوی زیر قرارداد ۱۹۳۷ که حاکم بر اروندرود بود امضا زد، عراق بعثی با ایران دچار مناقشه شد. در ۱ دسامبر ۱۹۷۱ دو سال بعد از تنش‌ها در کنار مرز، رئیس‌جمهور احمد حسن البکر روابط ایران و عراق را قطع کرد.^[۱۵] در مه ۱۹۷۲, نیکسون و کیسینجر از تهران دیدار کردند تا به شاه بگویند در صورتی که بخواهد سلاح‌های آمریکایی بخرد با هیچ مخالفتی مواجه نخواهد بود.^[۱۵] در همان زمان، نیکسون و کیسینجر با برنامه شاه که آمریکا به همراه ایران و اسرائیل از جنگ چریک‌های پیشمرگه کرد عراقی برای استقلال از عراق حمایت کنند، موافقت کردند.^[۱۵] کیسینجر بعدها نوشت که پس از ویتنام، امکانی برای اعزام نیروهای آمریکایی در خاور میانه وجود نداشت و بدین ترتیب قرار بود ایران نقش نایب آمریکا در خاور میانه را برعهده بگیرد.^[۱۶] کیسینجر حکومت بعثی در عراق را تهدیدی احتمالی برای آمریکا توصیف کرد و معتقد بود که تقویت ایران و حمایت از پیشمرگه بهترین کار برای ایجاد موازنه است.^[۱۶]

فعالیت‌های بعدی

کرونا

در سوم آوریل ۲۰۲۰ کیسینجر طی یادداشتی در روزنامه وال‌استریت ژورنال هشدار داد که احتمال می‌رود کروناویروس به بحران اقتصادی در جهان منجر شود که نسل‌ها ادامه داشته باشد و اگر اقدام مناسبی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا در جهان صورت نگیرد، تصریح کرد که در صورت شکست در مقابله با چالش کرونا می‌تواند جهان را به آتش بکشد. کیسینجر در ارتباط با پیامدهای شیوع کرونا بر اقتصاد جهان گفت: «وقتی بیماری همه گیر کووید-۱۹ به پایان برسد، مؤسسات بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان شرکت‌های ناکام و شکست خورده تلقی خواهند شد. خواه این قضاوت منصفانه باشد یا خیر، حقیقت اینجاست که جهان بعد از ویروس کرونا دیگر به همان شکل قبل نخواهد بود»^[۱۷]

عادی‌سازی رابطه عربستان با اسرائیل

وی در مصاحبه‌ای با روزنامه معاریو اسرائیل گفت «در قبال امتیازاتی که ریاض در ازای عادی سازی روابط با تل آویو به دست خواهد آورد، خرسند نیستم».^[۱۸]^[۱۹]

درگذشت

کیسینجر در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳، در سن ۱۰۰ سالگی در خانه خود در کنت، کنتیکت درگذشت.^[۲۰]^[۲۱]^[۲۲] دو فرزند وی دیوید و الیزابت.^[۲۳] و پنج نوه او درگذشت هنری را توسط شرکت مشاوره همکاران کیسینجر اعلام کردند.^[۲۳]

در بیانیه شرکت همکاران کیسینجر آمده‌است: «او در یک مراسم خصوصی خانوادگی دفن خواهد شد. در تاریخ بعدی مراسم یادبودی در شهر نیویورک برگزار می‌شود. به جای اهدای گل، خانواده پیشنهاد می‌کنند که کمک‌های مالی را در نظر بگیرند.»^[۲۴]

کیسینجر یک چهره محبوب در چین بود و مرگ او در شبکه‌های اجتماعی این کشور سوگواری گسترده‌ای داشت.^[۲۵] رسانه‌های دولتی در سوگ مرگ کیسینجر سوگواری کردند.^[۲۵] سرویس نیوز در مراسم ترحیم خود اعلام کرد: امروز این «دوست قدیمی مردم چین» که بینشی تیزبین و درک کاملی از مسائل جهان داشت، زندگی افسانه‌ای خود را به پایان رساند. تلویزیون مرکزی چین، پخش کننده دولتی، کیسینجر را یک «دیپلمات افسانه‌ای» و «فسیل زنده» خواند که شاهد توسعه روابط چین و ایالات متحده بوده‌است.^[۲۶]

منابع

↑ Kissinger, Henry A. (April 3, 2020). "The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order". وال‌استریت ژورنال. Archived from the original on April 18, 2020. Retrieved April 20, 2020.
↑ Kalb, Marvin; Kalb, Bernard (1974). Kissinger. Little, Brown. p. 40. ISBN 978-0-09-122300-7.
↑ "The Nobel Peace Prize 1973". NobelPrize.org. Archived from the original on October 26, 2019. Retrieved February 4, 2019.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ "Henry Kissinger: Realpolitik and Kurdish Genocide". The Kurdistan Tribune. March 24, 2013. Retrieved March 1, 2019.
↑ Bass, Gary (September 21, 2013). "Blood Meridian". اکونومیست. Retrieved February 13, 2016.
↑ "Protesters Heckle Kissinger, Denounce Him for 'War Crimes'". تایمز آو ایزرائل. January 30, 2015. Retrieved December 14, 2015.
↑ Nevius, James (February 13, 2016). "Does Hillary Clinton see that invoking Henry Kissinger harms her campaign?". The Guardian. Retrieved October 23, 2016. "[...] many consider Kissinger a war criminal, most famously Christopher Hitchens, who, in a lengthy two-part article for Harper's in 2001 (later expanded into the book and documentary, The Trial of Henry Kissinger), laid out his case that Kissinger should be brought up on charges 'for war crimes, for crimes against humanity, and for offenses against common or customary or international law, including conspiracy to commit murder, kidnap, and torture'.
↑ "The Best International Relations Schools in the World". فارین پالیسی. February 3, 2015. Retrieved August 8, 2015.
↑ Robertson, Nicky; Cole, Devan. "Former Secretary of State George Shultz dead at age 100". CNN. Retrieved February 21, 2021.
↑ Hannon, Brian P. D. (May 27, 2023). "Former U.S. diplomat Henry Kissinger celebrates 100th birthday, still active in global affairs". Associated Press. Archived from the original on May 27, 2023. Retrieved May 27, 2023.
↑ «هنری کیسینجر وزیر خارجه سابق آمریکا در ۱۰۰ سالگی درگذشت». BBC News فارسی. ۹ آذر ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۳۰.
↑ https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v18/d12
↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7243500.stm
↑ "The Best International Relations Schools in the World". Foreign Policy. February 3, 2015. Retrieved August 8, 2015.
↑ ^۱۵٫۰ ^۱۵٫۱ ^۱۵٫۲ Zonis (1991), p. 69.
↑ ^۱۶٫۰ ^۱۶٫۱ Zonis (1991), p. 201.
↑ The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order
↑ کیسینجر: از امتیازاتی که ریاض برای عادی سازی روابط با اسرائیل به دست می‌آورد، خرسند نیستم
↑ کیسینجر: "لست مرتاحا للتنازلات التی ستحصل علیها الریاض للتطبیع"
↑ Sanger, David E. (November 29, 2023). "Henry Kissinger Is Dead at 100; Shaped Nation's Cold War History". The New York Times. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved November 29, 2023.
↑ Pengelly, Martin (2023-11-30). "Henry Kissinger, secretary of state to Richard Nixon, dies at 100". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.
↑ "Key facts about Henry Kissinger, US diplomat and presidential adviser". Reuters (به انگلیسی). 2023-11-30. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.
↑ ^۲۳٫۰ ^۲۳٫۱ "Henry Kissinger, who shaped world affairs under two presidents, dies at 100". Washington Post (به انگلیسی). 2023-11-30. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.
↑ "Dr. Henry Kissinger Dies at Age 100". www.prnewswire.com (Press release) (به انگلیسی). Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.
↑ ^۲۵٫۰ ^۲۵٫۱ Bradsher, Keith; Zhao, Siyi; Chien, Amy Chang (2023-11-30). "To Many Chinese, Kissinger's Death Ends an Era in U.S. -China Relations". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2023-11-30.
↑ Chiang, Vic (2023-11-30). "China pays tribute to Kissinger, 'old friend of the Chinese people'". Washington Post (به انگلیسی). ISSN 0190-8286. Retrieved 2023-11-30.

کیسینجر، هنری آلفرد. دیپلماسی. علیرضا امینی، فاطمه سلطانی یکتا. تهران: اطلاعات، ۱۳۷۹، شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۴۲۳-۴۵۸-۳

یادداشت‌ها

↑ آلمانی: Heinz Alfred Kissinger

پیوند به بیرون

وبگاه رسمی
حضور در سی-سپن

مناصب سیاسی
پیشین: والت وایتمن رستو	مشاور امنیت ملی ایالات متحده ۱۹۶۹–۱۹۷۵	پسین: برنت اسکاوکرافت
پیشین: ویلیام پی. راجرز	وزیر امور خارجه ایالات متحده ۱۹۷۳–۱۹۷۷	پسین: سایروس ونس
سِمَت‌های علمی
پیشین: مارگارت تاچر	رئیس کالج ویلیام و مری ۲۰۰۰–۲۰۰۵	پسین: سندرا دی اوکانر

[alter-1] Kissinger, Henry A. (April 3, 2020). "The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order". وال‌استریت ژورنال. Archived from the original on April 18, 2020. Retrieved April 20, 2020.

[Kalb_Kissinger-2] Kalb, Marvin; Kalb, Bernard (1974). Kissinger. Little, Brown. p. 40. ISBN 978-0-09-122300-7.

[4] "The Nobel Peace Prize 1973". NobelPrize.org. Archived from the original on October 26, 2019. Retrieved February 4, 2019.

[Realpolitik-5] ۴٫۰ ^۴٫۱ "Henry Kissinger: Realpolitik and Kurdish Genocide". The Kurdistan Tribune. March 24, 2013. Retrieved March 1, 2019.

[6] Bass, Gary (September 21, 2013). "Blood Meridian". اکونومیست. Retrieved February 13, 2016.

[Times_of_Israel-7] "Protesters Heckle Kissinger, Denounce Him for 'War Crimes'". تایمز آو ایزرائل. January 30, 2015. Retrieved December 14, 2015.

[8] Nevius, James (February 13, 2016). "Does Hillary Clinton see that invoking Henry Kissinger harms her campaign?". The Guardian. Retrieved October 23, 2016. "[...] many consider Kissinger a war criminal, most famously Christopher Hitchens, who, in a lengthy two-part article for Harper's in 2001 (later expanded into the book and documentary, The Trial of Henry Kissinger), laid out his case that Kissinger should be brought up on charges 'for war crimes, for crimes against humanity, and for offenses against common or customary or international law, including conspiracy to commit murder, kidnap, and torture'.

[foreignpolicy2-9] "The Best International Relations Schools in the World". فارین پالیسی. February 3, 2015. Retrieved August 8, 2015.

[Nicky_Robertson_and_Devan_Cole-10] Robertson, Nicky; Cole, Devan. "Former Secretary of State George Shultz dead at age 100". CNN. Retrieved February 21, 2021.

[11] Hannon, Brian P. D. (May 27, 2023). "Former U.S. diplomat Henry Kissinger celebrates 100th birthday, still active in global affairs". Associated Press. Archived from the original on May 27, 2023. Retrieved May 27, 2023.

[12] «هنری کیسینجر وزیر خارجه سابق آمریکا در ۱۰۰ سالگی درگذشت». BBC News فارسی. ۹ آذر ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۳۰.

[13] ttps://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v18/d12

[14] ttp://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7243500.stm

[foreignpolicy-15] "The Best International Relations Schools in the World". Foreign Policy. February 3, 2015. Retrieved August 8, 2015.

[FOOTNOTEZonis199169-16] ۱۵٫۰ ^۱۵٫۱ ^۱۵٫۲ Zonis (1991), p. 69.

[FOOTNOTEZonis1991201-17] ۱۶٫۰ ^۱۶٫۱ Zonis (1991), p. 201.

[18] The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order

[19] کیسینجر: از امتیازاتی که ریاض برای عادی سازی روابط با اسرائیل به دست می‌آورد، خرسند نیستم

[20] کیسینجر: "لست مرتاحا للتنازلات التی ستحصل علیها الریاض للتطبیع"

[21] Sanger, David E. (November 29, 2023). "Henry Kissinger Is Dead at 100; Shaped Nation's Cold War History". The New York Times. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved November 29, 2023.

[22] Pengelly, Martin (2023-11-30). "Henry Kissinger, secretary of state to Richard Nixon, dies at 100". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.

[23] "Key facts about Henry Kissinger, US diplomat and presidential adviser". Reuters (به انگلیسی). 2023-11-30. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.

[:3-24] ۲۳٫۰ ^۲۳٫۱ "Henry Kissinger, who shaped world affairs under two presidents, dies at 100". Washington Post (به انگلیسی). 2023-11-30. Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.

[25] "Dr. Henry Kissinger Dies at Age 100". www.prnewswire.com (Press release) (به انگلیسی). Archived from the original on November 30, 2023. Retrieved 2023-11-30.

[:4-26] ۲۵٫۰ ^۲۵٫۱ Bradsher, Keith; Zhao, Siyi; Chien, Amy Chang (2023-11-30). "To Many Chinese, Kissinger's Death Ends an Era in U.S. -China Relations". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2023-11-30.

[27] Chiang, Vic (2023-11-30). "China pays tribute to Kissinger, 'old friend of the Chinese people'". Washington Post (به انگلیسی). ISSN 0190-8286. Retrieved 2023-11-30.

[3] آلمانی: Heinz Alfred Kissinger

[۱]

[۲]

[الف]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

@@ خط ۸۸: / خط ۸۸: @@
 | mawards             = [[نشان ستاره برنزی|ستاره برنزی]]
 }}
-'''هِنری آلفرد کیسینجر''' ({{Lang-en|Henry Alfred Kissinger}}؛ با نام تولد '''هاینتس آلفرد کیسینجر'''{{efn|{{Lang-de|Heinz Alfred Kissinger}}}}؛ ۲۷ مهٔ ۱۹۲۳ – ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳) دیپلمات، اندیشمند سیاسی، مشاور [[ژئوپلیتیک|ژ‌ئوپلیتیک]] و سیاستمدار آمریکایی بود که در فاصله سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ در دولت‌های رؤسای جمهور آمریکا [[ریچارد نیکسون]] و [[جرالد فورد]] به‌عنوان [[وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا|وزیر امور خارجه]] و [[مشاور امنیت ملی (آمریکا)|مشاور امنیت ملی]] فعالیت کرد.<ref>{{Cite web |title=The Nobel Peace Prize 1973 |url=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1973/kissinger/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191026120756/https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1973/kissinger/biographical/ |archive-date=October 26, 2019 |access-date=February 4, 2019 |website=NobelPrize.org}}</ref>
+'''هِنری آلفرد کیسینجر''' ({{Lang-en|Henry Alfred Kissinger}}؛ با نام تولد '''هاینتس آلفرد کیسینجر'''{{efn|{{Lang-de|Heinz Alfred Kissinger}}}}؛ ۲۷ مهٔ ۱۹۲۳ – ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳) دیپلمات، اندیشمند سیاسی، مشاور [[ژئوپلیتیک|ژ‌ئوپلیتیک]] و سیاستمدار آمریکایی بود که در فاصله سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ در دولت‌های رؤسای جمهور آمریکا [[ریچارد نیکسون]] و [[جرالد فورد]] به‌عنوان [[وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا|وزیر امور خارجه]] و [[مشاور امنیت ملی (آمریکا)|مشاور امنیت ملی]] فعالیت کرد.<ref>{{Cite web |title=The Nobel Peace Prize 1973 |url=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1973/kissinger/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191026120756/https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1973/kissinger/biographical/ |archive-date=October 26, 2019 |access-date=February 4, 2019 |website=NobelPrize.org}}</ref> او باعث کشتار زیادی در جنگ ایران و عراق ، ویتنام ، اشغال عراق توسط آمریکا دست داشته.کیسینجر از پناهندگان [[یهودیان|یهودی]] بود که در سال ۱۹۳۸ با خانواده‌اش از [[آلمان نازی]] گریخت. او زیر نظر [[ویلیام یاندل الیوت]] در [[کالج هاروارد]] تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۰ با بالاترین سطح عالی از این کالج فارغ‌تحصیل شد. او به‌ترتیب در سال‌های ۱۹۵۱ و ۱۹۵۴ مدرک کارشناسی و [[پی‌اچ‌دی|دکترای]] فلسفهٔ خود را در [[دانشگاه هاروارد]] دریافت کرد. کیسینجر در سال ۱۹۶۹ مشاور امنیت ملی و در سال ۱۹۷۳ وزیر امور خارجه آمریکا شد. او در سال ۱۹۷۳، به خاطر کنش‌هایش برای آتش‌بس در [[ویتنام]]، [[جایزه صلح نوبل]] را تحت شرایطی مناقشه‌برانگیز که دو نفر از اعضای کمیته به اعتراض استعفا دادند، دریافت کرد.
-کیسینجر از پناهندگان [[یهودیان|یهودی]] بود که در سال ۱۹۳۸ با خانواده‌اش از [[آلمان نازی]] گریخت. او زیر نظر [[ویلیام یاندل الیوت]] در [[کالج هاروارد]] تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۰ با بالاترین سطح عالی از این کالج فارغ‌تحصیل شد. او به‌ترتیب در سال‌های ۱۹۵۱ و ۱۹۵۴ مدرک کارشناسی و [[پی‌اچ‌دی|دکترای]] فلسفهٔ خود را در [[دانشگاه هاروارد]] دریافت کرد. کیسینجر در سال ۱۹۶۹ مشاور امنیت ملی و در سال ۱۹۷۳ وزیر امور خارجه آمریکا شد. او در سال ۱۹۷۳، به خاطر کنش‌هایش برای آتش‌بس در [[ویتنام]]، [[جایزه صلح نوبل]] را تحت شرایطی مناقشه‌برانگیز که دو نفر از اعضای کمیته به اعتراض استعفا دادند، دریافت کرد.
 او که از سیاست‌ورزان رویکرد عمل‌گرایانه به سیاست موسوم به [[سیاست واقعی]] بود،<ref name="Realpolitik">{{cite news|url=https://kurdistantribune.com/henry-kissinger-realpolitik-genocide/|title=Henry Kissinger: Realpolitik and Kurdish Genocide|work=The Kurdistan Tribune|date=March 24, 2013|access-date=March 1, 2019}}</ref> نقش برجسته ای در [[سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا]] بین سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۷ ایفا کرد. در این دوره او پیشگام سیاست [[دتانت|تنش زدایی]] با [[اتحاد جماهیر شوروی|اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی]] بود، ترتیب برقراری [[روابط ایالات متحده آمریکا و چین|روابط ایالات متحده آمریکا با جمهوری خلق چین]] را داد، در آنچه [[دیپلماسی رفت و برگشت]] در خاورمیانه برای خاتمه دادن به [[جنگ یوم کیپور]] نام گرفت درگیر شد و قرارداد صلح پاریس را مذاکره کرد که به درگیری آمریکا در [[جنگ ویتنام]] خاتمه داد. کیسینجر همچنین با سیاست‌های بحث‌برانگیزی چون درگیری آمریکا در [[کودتای ۱۹۷۳ شیلی]]، «چراغ سبز نشان دادن» به نظامیان آرژانتینی برای [[جنگ کثیف]] و حمایت آمریکا از پاکستان درجریان [[جنگ استقلال بنگلادش]] با وجود [[نسل‌کشی بنگالی‌ها]] از سوی پاکستان مرتبط دانسته می‌شود.<ref>{{cite news|url=https://www.economist.com/news/books-and-arts/21586514-new-history-sheds-fresh-light-shameful-moment-american-foreign-policy-blood|title=Blood Meridian|last=Bass|first=Gary|date=September 21, 2013|newspaper=[[اکونومیست]]|access-date=February 13, 2016}}</ref> کیسینجر پس از ترک دولت، [[شرکت مشاور]] [[ژئوپلیتیک]] کیسینجر اسوسییتس را تأسیس کرد. کیسینجر ده‌ها کتاب در زمینه تاریخ دیپلماتیک و [[روابط بین‌الملل]] نوشته‌است.
-کیسینجر تا پایان عمر چهره بحث‌برانگیز و قطبی‌کننده‌ای در سیاست آمریکا باقی ماند که از سوی بسیاری روزنامه نگاران، کنشگران سیاسی و وکلای حقوق بشر به عنوان یک متهم به [[جنایت جنگی]] محکوم<ref name="Realpolitik"/><ref name="Times of Israel">{{cite web|title=Protesters Heckle Kissinger, Denounce Him for 'War Crimes'|url=http://www.timesofisrael.com/protesters-heckle-kissinger-denounce-him-for-war-crimes/|date=January 30, 2015|website=[[تایمز آو ایزرائل]]|access-date=December 14, 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/feb/13/hillary-clinton-henry-kissinger-harms-her-campaign|title=Does Hillary Clinton see that invoking Henry Kissinger harms her campaign?|last=Nevius|first=James|newspaper=The Guardian|date=February 13, 2016|access-date=October 23, 2016}} "[...] many consider Kissinger a war criminal, most famously Christopher Hitchens, who, in a lengthy two-part article for Harper's in 2001 (later expanded into the book and documentary, The Trial of Henry Kissinger), laid out his case that Kissinger should be brought up on charges 'for war crimes, for crimes against humanity, and for offenses against common or customary or international law, including conspiracy to commit murder, kidnap, and torture'.</ref> و از سوی بسیاری از دانشوران برجسته روابط بین‌الملل به عنوان یک وزیر امور خارجه بسیار مؤثر آمریکا تحسین می‌شود.<ref name="foreignpolicy2">{{cite news|url=https://foreignpolicy.com/2015/02/03/top-twenty-five-schools-international-relations/|title=The Best International Relations Schools in the World|work=[[فارین پالیسی]]|date=February 3, 2015|access-date=August 8, 2015}}</ref> با مرگ [[جرج پی. شولتس]] [[افراد صدساله|صدساله]] در فوریه ۲۰۲۱، کیسینجر پیرترین عضو سابق [[کابینه ایالات متحده آمریکا]] و آخرین بازمانده کابینه نیکسون بود.<ref name="Nicky Robertson and Devan Cole">{{Cite web|first1=Nicky|last1=Robertson|first2=Devan|last2=Cole|title=Former Secretary of State George Shultz dead at age 100|url=https://www.cnn.com/2021/02/07/politics/george-shultz-former-secretary-of-state-dead/index.html|access-date=February 21, 2021|website=CNN}}</ref> کیسینجر در ۲۷ مه ۲۰۲۳، ۱۰۰ ساله شد.<ref>{{cite news|last=Hannon|first=Brian P. D.|date=May 27, 2023|title=Former U.S. diplomat Henry Kissinger celebrates 100th birthday, still active in global affairs|work=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/henry-kissinger-100th-birthday-565d48b7604ee179d104555490686224|access-date=May 27, 2023|archive-date=May 27, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527123855/https://apnews.com/article/henry-kissinger-100th-birthday-565d48b7604ee179d104555490686224|url-status=live}}</ref> وی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=هنری کیسینجر وزیر خارجه سابق آمریکا در ۱۰۰ سالگی درگذشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cl7pxky0ndno|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=۹ آذر ۱۴۰۲|بازبینی=2023-11-30|کد زبان=fa}}</ref>
+کیسینجر تا پایان عمر چهره بحث‌برانگیز و قطبی‌کننده‌ای در سیاست آمریکا باقی ماند که از سوی بسیاری روزنامه نگاران، کنشگران سیاسی و وکلای حقوق بشر به عنوان یک متهم به [[جنایت جنگی]] محکوم<ref name="Realpolitik"/><ref name="Times of Israel">{{cite web|title=Protesters Heckle Kissinger, Denounce Him for 'War Crimes'|url=http://www.timesofisrael.com/protesters-heckle-kissinger-denounce-him-for-war-crimes/|date=January 30, 2015|website=[[تایمز آو ایزرائل]]|access-date=December 14, 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/feb/13/hillary-clinton-henry-kissinger-harms-her-campaign|title=Does Hillary Clinton see that invoking Henry Kissinger harms her campaign?|last=Nevius|first=James|newspaper=The Guardian|date=February 13, 2016|access-date=October 23, 2016}} "[...] many consider Kissinger a war criminal, most famously Christopher Hitchens, who, in a lengthy two-part article for Harper's in 2001 (later expanded into the book and documentary, The Trial of Henry Kissinger), laid out his case that Kissinger should be brought up on charges 'for war crimes, for crimes against humanity, and for offenses against common or customary or international law, including conspiracy to commit murder, kidnap, and torture'.</ref> و از سوی بسیاری از دانشوران برجسته روابط بین‌الملل به عنوان یک وزیر امور خارجه بسیار مؤثر آمریکا تحسین می‌شود.<ref name="foreignpolicy2">{{cite news|url=https://foreignpolicy.com/2015/02/03/top-twenty-five-schools-international-relations/|title=The Best International Relations Schools in the World|work=[[فارین پالیسی]]|date=February 3, 2015|access-date=August 8, 2015}}</ref> با مرگ [[جرج پی. شولتس]] [[افراد صدساله|صدساله]] در فوریه ۲۰۲۱، کیسینجر پیرترین عضو سابق [[کابینه ایالات متحده آمریکا]] و آخرین بازمانده کابینه نیکسون بود.<ref name="Nicky Robertson and Devan Cole">{{Cite web|first1=Nicky|last1=Robertson|first2=Devan|last2=Cole|title=Former Secretary of State George Shultz dead at age 100|url=https://www.cnn.com/2021/02/07/politics/george-shultz-former-secretary-of-state-dead/index.html|access-date=February 21, 2021|website=CNN}}</ref> کیسینجر در ۲۷ مه ۲۰۲۳، ۱۰۰ ساله شد.<ref>{{cite news|last=Hannon|first=Brian P. D.|date=May 27, 2023|title=Former U.S. diplomat Henry Kissinger celebrates 100th birthday, still active in global affairs|work=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/henry-kissinger-100th-birthday-565d48b7604ee179d104555490686224|access-date=May 27, 2023|archive-date=May 27, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527123855/https://apnews.com/article/henry-kissinger-100th-birthday-565d48b7604ee179d104555490686224|url-status=live}}</ref> وی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ به جهنم رفت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=هنری کیسینجر وزیر خارجه سابق آمریکا در ۱۰۰ سالگی درگذشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cl7pxky0ndno|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=۹ آذر ۱۴۰۲|بازبینی=2023-11-30|کد زبان=fa}}</ref>
 [[مائو تسه‌تونگ]] رهبر سابق چین در معاملات تجاری با هنری کیسینجر؛ پیشنهاد داد ده میلیون زن چینی به آمریکا صادر کند.<ref>https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v18/d12</ref><ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7243500.stm</ref>

ن ب و فهرست وزیران امور خارجه ایالات متحده آمریکا
وزیر امورخارجه کنفدراسیون ایالات متحده ۱۷۸۱–۸۹	رابرت آر. لوینگستون جان جی
وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا ۱۷۸۹–تاکنون	توماس جفرسون ادموند رندولف تیموتی پیکرینگ جان مارشال جیمز مدیسون رابرت اسمیت (سیاست‌مدار) جیمز مونرو جان کوئینسی آدامز هنری کلی مارتین ون بیورن ادوارد لیوینگستون لویی مک‌لین جان فورسایت دنیل وبستر آبل پارکر آپشور جان سی. کلهون جیمز بیوکنن جان ام. کلیتون دنیل وبستر ادوارد اورت ویلیام ال. مارسی لوئیس کاس جرمایا بلک ویلیام اچ. سورد الیهو بنجامین واشبرن همیلتون فیش ویلیام ام. اورتس جیمز جی. بلین فردریک تی. فرلینگهویسن توماس اف. بیرد سینیور جیمز جی. بلین جان واتسون فاستر والتر کوئینتین گرشام ریچارد اولنی جان شرمن ویلیام روفوس دی جان هی الیو روت رابرت بیکن فیلاندر چیس ناکس ویلیام جنینگز برایان رابرت لانسینگ بینبریج کلبی چارلز ایوانز هیوز فرانک بی. کلاگ هنری استیمسون کوردل هال ادوارد ریلی استتینیوس جیمز اف. بیرنز جرج مارشال دین اچسون جان فاستر دالس کریستین هرتر دین راسک ویلیام پی. راجرز هنری کیسینجر سایرس ونس ادموند موسکی الکساندر هیگ جرج پی. شولتس جیمز بیکر لارنس ایگلبرگر وارن کریستوفر مادلین آلبرایت کالین پاول کاندولیزا رایس (tenure) هیلاری کلینتون (tenure) جان کری رکس تیلرسون مایک پومپئو آنتونی بلینکن

ن ب و فهرست برندگان جایزه صلح نوبل
۱۹۲۵–۱۹۰۱	۱۹۰۱ آنری دونان / فردریک پسی ۱۹۰۲ الی دوکامن / چارلز آلبرت گوبات ۱۹۰۳ رندال کرمر ۱۹۰۴ انستیتوی حقوق بین‌الملل ۱۹۰۵ برتا سوتنر ۱۹۰۶ تئودور روزولت ۱۹۰۷ ارنستو مونتا / لویی رنو ۱۹۰۸ کلاس آرنولدسون / فردریک بایر ۱۹۰۹ اگوست برنارت / پل دو کونستنت ۱۹۱۰ دفتر بین‌المللی صلح ۱۹۱۱ توبیاس آسر / آلفرد فرید ۱۹۱۲ الیو روت ۱۹۱۳ هنری لافونتن ۱۹۱۴ ۱۹۱۵ ۱۹۱۶ ۱۹۱۷ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ ۱۹۱۸ ۱۹۱۹ وودرو ویلسون ۱۹۲۰ لئون بورژوآ ۱۹۲۱ یالمار برانتینگ / کریستیان لوس لانگه ۱۹۲۲ فریتیوف نانسن ۱۹۲۳ ۱۹۲۴ ۱۹۲۵ آستن چیمبرلن / چارلز گیتس دویز
۱۹۵۰–۱۹۲۶	۱۹۲۶ آریستی بریا / گوستاف اشترزمان ۱۹۲۷ فردیناند بویسون / لودویگ کویده ۱۹۲۸ ۱۹۲۹ فرانک بی. کلاگ ۱۹۳۰ نیتن زودربلوم ۱۹۳۱ جین آدامز / نیکولاس موری باتلر ۱۹۳۲ ۱۹۳۳ نورمن آنجل ۱۹۳۴ آرتور هندرسون ۱۹۳۵ کارل فون اوسیتزکی ۱۹۳۶ کارلوس لاماس ۱۹۳۷ رابرت سیسیل ۱۹۳۸ دفتر بین‌المللی نانسن برای پناهندگان ۱۹۳۹ ۱۹۴۰ ۱۹۴۱ ۱۹۴۲ ۱۹۴۳ ۱۹۴۴ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ ۱۹۴۵ کوردل هال ۱۹۴۶ امیلی گرین بالچ / جان مت ۱۹۴۷ ناظر اجتماعی و صلح کوئیکر / کمیته آمریکایی خدمات دوستان ۱۹۴۸ ۱۹۴۹ جان بوید اور ۱۹۵۰ رالف بانچ
۱۹۷۵–۱۹۵۱	۱۹۵۱ لئون ژوهو ۱۹۵۲ آلبرت شوایتزر ۱۹۵۳ جرج مارشال ۱۹۵۴ کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان ۱۹۵۵ ۱۹۵۶ ۱۹۵۷ لستر بولز پیرسون ۱۹۵۸ دومینیک پیر ۱۹۵۹ فیلیپ بیکر ۱۹۶۰ آلبرت لوتولی ۱۹۶۱ داگ همرشولد ۱۹۶۲ لینوس پاولینگ ۱۹۶۳ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ / فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر ۱۹۶۴ مارتین لوتر کینگ جونیور ۱۹۶۵ یونیسف ۱۹۶۶ ۱۹۶۷ ۱۹۶۸ رنه کسن ۱۹۶۹ سازمان بین‌المللی کار ۱۹۷۰ نورمن بورلاگ ۱۹۷۱ ویلی برانت ۱۹۷۲ ۱۹۷۳ له دوک تو (خودداری از دریافت جایزه) / هنری کیسینجر ۱۹۷۴ شان مک‌براید / ایساکو ساتو ۱۹۷۵ آندره ساخاروف
۲۰۰۰–۱۹۷۶	۱۹۷۶ بتی ویلیامز / مایرید ماگوایر ۱۹۷۷ عفو بین‌الملل ۱۹۷۸ انور سادات / مناخم بگین ۱۹۷۹ مادر ترزا ۱۹۸۰ آدولفو اسکیبل ۱۹۸۱ کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان ۱۹۸۲ آلوا میردال / آلفونسو گارسیا روبلس ۱۹۸۳ لخ والسا ۱۹۸۴ دزموند توتو ۱۹۸۵ سازمان بین‌المللی پزشکان برای جلوگیری از جنگ هسته‌ای ۱۹۸۶ الی ویزل ۱۹۸۷ اسکار آریاس ۱۹۸۸ صلح‌بانی ۱۹۸۹ چهاردهمین دالایی لاما ۱۹۹۰ میخائیل گورباچف ۱۹۹۱ آنگ سان سو چی ۱۹۹۲ ریگوبرتا منچو ۱۹۹۳ نلسون ماندلا / اف. دبلیو. کلرک ۱۹۹۴ شیمون پرز / اسحاق رابین / یاسر عرفات ۱۹۹۵ کنفرانس پاگواش در امور علمی و جهانی / ژوزف روتبلات ۱۹۹۶ کارلوس فیلیپه زمینس بلو / خوزه راموس ۱۹۹۷ کارزار جهانی علیه مین‌های زمینی / جودی ویلیامز ۱۹۹۸ جان هیوم / دیوید تریمبل ۱۹۹۹ پزشکان بدون مرز ۲۰۰۰ کیم دای جونگ
۲۰۰۱–تاکنون	۲۰۰۱ کوفی عنان / سازمان ملل متحد ۲۰۰۲ جیمی کارتر ۲۰۰۳ شیرین عبادی ۲۰۰۴ وانگاری ماآتای ۲۰۰۵ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی / محمد البرادعی ۲۰۰۶ گرامین بانک / محمد یونس ۲۰۰۷ ال گور / هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم ۲۰۰۸ مارتی آهتیساری ۲۰۰۹ باراک اوباما ۲۰۱۰ لیو شیائوبو ۲۰۱۱ الن جانسون سیرلیف / لیما گبوی / توکل کرمان ۲۰۱۲ اتحادیه اروپا ۲۰۱۳ سازمان منع سلاح‌های شیمیایی ۲۰۱۴ کایلاش ساتیارتی / ملاله یوسف‌زی ۲۰۱۵ هیئت چهارگانه گفتگوی ملی تونس ۲۰۱۶ خوان مانوئل سانتوس ۲۰۱۷ کارزار بین‌المللی برای نابودی سلاح‌های هسته‌ای ۲۰۱۸ دنیس موک‌وگه / نادیا مراد ۲۰۱۹ آبی احمد ۲۰۲۰ برنامه جهانی غذا ۲۰۲۱ ماریا رسا / دمیتری موراتوف ۲۰۲۲ آلس بیالیاتسکی / مموریال / مرکز آزادی‌های مدنی ۲۰۲۳ نرگس محمّدی

ن ب و برندگان جایزه نوبل ۱۹۷۳
شیمی	ارنست فیشر (آلمان) جفری ویلکینسون (بریتانیا)
ادبیات	پاتریک وایت (استرالیا)
صلح نوبل	هنری کیسینجر (ایالات متحده آمریکا) له دوک تو (ویتنام)
فیزیک	لئو ایساکی (ژاپن) ایوار یور (ایالات متحده آمریکا) بریان دیوید جوزفسون (بریتانیا)
فیزیولوژی یا پزشکی	کارل فون فریش (آلمان) کنراد لورنتس (اتریش) نیکولاس تینبرگن (بریتانیا)
علوم اقتصادی	واسیلی لئونتیف (ایالات متحده آمریکا)
برندگان جوایز نوبل ۱۹۶۸ ۱۹۶۹ ۱۹۷۰ ۱۹۷۱ ۱۹۷۲ ۱۹۷۳ ۱۹۷۴ ۱۹۷۵ ۱۹۷۶ ۱۹۷۷ ۱۹۷۸

ن ب و شخص سال مجلۀ تایم
۱۹۲۷–۱۹۵۰	چارلز لیندبرگ (۱۹۲۷) والتر کرایسلر (۱۹۲۸) اون دی. یانگ (۱۹۲۹) مهاتما گاندی (۱۹۳۰) پیر لاوال (۱۹۳۱) فرانکلین دلانو روزولت (۱۹۳۲) هیو اس. جانسن (۱۹۳۳) فرانکلین دلانو روزولت (۱۹۳۴) هایله سلاسی (۱۹۳۵) والیس سیمپسون (۱۹۳۶) جیانگ جیه شی / سونگ می لینگ (۱۹۳۷) آدولف هیتلر (۱۹۳۸) ژوزف استالین (۱۹۳۹) وینستون چرچیل (۱۹۴۰) فرانکلین دلانو روزولت (۱۹۴۱) ژوزف استالین (۱۹۴۲) جرج مارشال (۱۹۴۳) دوایت آیزنهاور (۱۹۴۴) هری ترومن (۱۹۴۵) جیمز اف. بیرنز (۱۹۴۶) جرج مارشال (۱۹۴۷) هری ترومن (۱۹۴۸) وینستون چرچیل (۱۹۴۹) جنگندگان آمریکایی (۱۹۵۰)
۱۹۵۱–۱۹۷۵	محمد مصدق (۱۹۵۱) الیزابت دوم (۱۹۵۲) کنراد آدناور (۱۹۵۳) جان فاستر دالس (۱۹۵۴) هارلو کورتیس (۱۹۵۵) مبارزان آزادی مجارستان (۱۹۵۶) نیکیتا خروشچف (۱۹۵۷) شارل دو گل (۱۹۵۸) دوایت آیزنهاور (۱۹۵۹) دانشمندان آمریکایی: جرج بیدل / چارلز استارک دراپر / جان اندرز / دونالد آرتور گلایزر / جاشوآ لدربرگ / ویلارد لیبای / لینوس پاولینگ / ادوارد میلز پورسل / ایزیدور ایزاک رابی / امیلیو سگره / ویلیام شاکلی / ادوارد تلر / چارلز هارد تاونز / جیمز وان آلن / رابرت وودوارد (۱۹۶۰) جان اف. کندی (۱۹۶۱) ژان بیست‌وسوم (۱۹۶۲) مارتین لوتر کینگ جونیور (۱۹۶۳) لیندون بی. جانسون (۱۹۶۴) ویلیام وستمورلند (۱۹۶۵) بیبی‌بومر (۱۹۶۶) لیندون بی. جانسون (۱۹۶۷) فضانوردان آپولو ۸: ویلیام آندرس / فرانک بورمن / جیمز لاول (۱۹۶۸) طبقه متوسط آمریکایی (۱۹۶۹) ویلی برانت (۱۹۷۰) ریچارد نیکسون (۱۹۷۱) هنری کیسینجر / ریچارد نیکسون (۱۹۷۲) جان سیریکا (۱۹۷۳) پادشاه فیضل (۱۹۷۴) زنان آمریکایی: سوزان براونمیلر / کاتلین بایرلی / آلیسون چیک / جیل کانوی / بتی فورد / الا گرسو / کارلا اندرسون هیلز / باربارا جردن / بیلی جین کینگ / سوزی شارپ / کارول ساتن / ادی وایات (۱۹۷۵)
۱۹۷۶–۲۰۰۰	جیمی کارتر (۱۹۷۶) انور سادات (۱۹۷۷) دنگ شیائوپینگ (۱۹۷۸) سید روح‌الله خمینی (۱۹۷۹) رونالد ریگان (۱۹۸۰) لخ والسا (۱۹۸۱) رایانه شخصی (۱۹۸۲) رونالد ریگان / یوری آندروپوف (۱۹۸۳) پیتر اوبروس (۱۹۸۴) دنگ شیائوپینگ (۱۹۸۵) کرازون آکینو (۱۹۸۶) میخائیل گورباچف (۱۹۸۷) زمین در خطر (۱۹۸۸) میخائیل گورباچف (۱۹۸۹) جرج اچ. دابلیو. بوش (۱۹۹۰) تد ترنر (۱۹۹۱) بیل کلینتون (۱۹۹۲) صلح‌طلبان: یاسر عرفات / اف. دبلیو. کلرک / نلسون ماندلا / اسحاق رابین (۱۹۹۳) پاپ ژان پل دوم (۱۹۹۴) نوت گینگریچ (۱۹۹۵) دیوید هو (۱۹۹۶) اندرو گروو (۱۹۹۷) بیل کلینتون / کنت استار (۱۹۹۸) جف بیزوس (۱۹۹۹) جرج دابلیو. بوش (۲۰۰۰)
۲۰۰۱–اکنون	رودی جولیانی (۲۰۰۱) آگاه‌گران: ساینتیا کوپر / کالین راولی / شرون واتکینس (۲۰۰۲) جنگ عراق (۲۰۰۳) جرج دابلیو. بوش (۲۰۰۴) آگاه‌گران: بونو / بیل گیتس / ملیندا گیتس (۲۰۰۵) شما (۲۰۰۶) ولادیمیر پوتین (۲۰۰۷) باراک اوباما (۲۰۰۸) بن برننکی (۲۰۰۹) مارک زاکربرگ (۲۰۱۰) تظاهرکننده (۲۰۱۱) باراک اوباما (۲۰۱۲) پاپ فرانسیس (۲۰۱۳) مبارزان ابولا: دکتر جری براون / دکتر کنت برانتلی / الا واتسون استرایکر / فودای گولا / سالومه کاروا (۲۰۱۴) آنگلا مرکل (۲۰۱۵) دونالد ترامپ (۲۰۱۶) سکوت شکنندگان (۲۰۱۷) محافظان: جمال خاشقچی / ماریا رسا / Wa Lone / Kyaw Soe Oo / کارمندان The Capital (۲۰۱۸) گرتا تونبرگ (۲۰۱۹) جو بایدن / کامالا هریس (۲۰۲۰) ایلان ماسک (۲۰۲۱) ولودیمیر زلنسکی / روح اکراین (۲۰۲۲) تیلور سوئیفت (۲۰۲۳)