شهرستان تیران و کرون

شهرستان تیران و کَروَن
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	اصفهان
مرکز شهرستان	تیران
سایر شهرها	عسگران، رضوانشهر
بخش‌ها	مرکزی، کرون
اداره
فرماندار	علی محمدی کیا
مردم
جمعیت	۱۰۱٬۳۱۴ نفر(۱۳۹۹)
مذهب	شیعه
آب‌وهوا
بارش سالانه	۲۷۰
روزهای یخبندان سالانه	۸۰
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۱۴۲۲۲

شهرستان تیران و کَروَن یکی از شهرستان‌های استان اصفهان است. مرکز این شهرستان، شهر تیران است.

عبور جادهٔ غرب کشور از طریق استان چهارمحال و بختیاری باعث رونق شهرستان گردیده‌است. ایجاد کارخانه‌های سنگ‌بری متعدد در رضوان‌شهر و همچنین توسعهٔ منطقهٔ صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیده‌است. واژهٔ کرون یعنی جایی که قنات‌های زیادی دارد.

تقسیمات کشوری

شهرستان تیران و کرون دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۳ شهر به شرح زیر است:

شهرستان تیران و کرون

بخش	مرکز بخش	جمعیت بخش ۱۳۹۵	نام دهستان	مرکز دهستان	جمعیت دهستان ۱۳۹۵	شهر	جمعیت شهر ۱۳۹۵
مرکزی	تیران	۳۸٬۸۸۹ نفر	ورپشت	ورپشت	۹٬۲۹۹ نفر	تیران رضوانشهر	۲۴٬۳۴۵ نفر ۳٬۶۰۶ نفر
			رضوانیه	رضوانشهر	۴٬۳۰۳ نفر
کرون	عسگران	۳۲٬۶۸۴ نفر	کرون سفلی	افجان	۱۸٬۰۶۶ نفر	عسگران	۴٬۸۵۸ نفر
			کرون علیا	عسگران	۵۶۰ نفر

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی: (تیران، خیرآباد، خمیران، هومان، عزیزآباد، رضوانشهر، آب پونه، حسن‌آباد ابریزه، ورپشت، تندران، کوهان، خرمنان، جعفرآباد، جاجا)
• بخش کرون: (تقی‌آباد، افجان، مهدی‌آباد، محمدیه، میرآباد، گنهران، دره‌بید، چشمه احمدرضا، کرد علیا، دولت‌آباد، کرد سفلی، قلعه ناظر، دوتو، عسگران، الور، حسن‌آباد علیا، آبگرم، قهریزجان، نسیم‌آباد، حسن‌آباد وسطی، قاسم‌آباد، بودان، سوران، حسین‌آباد)

در حدود ۶۰ روستا و دو شهر رضوانشهر و عسگران از توابع این شهرستان هستند.

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان تیران و کرون در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۰۱٬۳۱۴ نفر بوده‌است و مردم این منطقه، به زبان فارسی سخن می‌گویند.

کشاورزی

چشمه مرغاب شهر عسگران در بخش کرون

از محصولات مهم کشاورزی این شهرستان می‌توان به گندم، جو، بادام، گردو، انگور، انار، زردآلو، آلبالو، هلو، زعفران، سیر، پیاز، ذرت، نهال‌های درختی، صیفی‌جات و موسیر اشاره نمود.

تاریخ

دروازه قلعه تاریخی حسن‌آباد آبریزه

دلیل این‌که پسوند نام خانوادگی بسیاری از افراد این شهر تهرانی می‌باشد آن است که در گذشته، نام این شهر طهران بوده‌است. تیران متشکل از دو کلمه «تیر» به معنی درخت و بیشه و «آن» محل آن می‌باشد. کرون نیز از «کر» به معنی توانا و «ون» نسبت آن است.

در دورهٔ قاجاریه کرون از توابع اصفهان به‌شمار می‌رفته، و شامل دو قسمت علیا و سفلی بوده که مساحتی حدود ۴ × ۱۲ فرسخ را دربر می‌گرفته‌است. آبادی‌های معروف کرون علیا دهق، علویجه و هُسنیجه بوده‌است؛ تیران و عسگران نیز از آبادی‌های معروف کرون سفلی به‌شمار می‌رفته‌است. در منابع دورهٔ قاجاریه نام‌این شهر، به صورت طهران، تیران و آهنگران نیز نوشته شده‌است.

در سال۱۳۷۶، شهرستان تیران و کرون به مرکزیت شهر تیران تشکیل شد که مشتمل بر دو بخش، چهار دهستان (رضوانیه، وَرْپُشت، کرون سفلا و کرون علیا) و شهر تیران بود. در خرداد ۱۳۷۹ عسگران تبدیل به شهر شد و به‌عنوان مرکز بخش کرون، در ترکیب شهرستان تیران و کرون درآمد.

گردشگری

1. پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو میزبان گونه‌های مختلفی از حیات وحش، شامل قوچ‌ومیش، پستانداران دیگری از قبیل آهو، کل و بز، پلنگ، گربهٔ وحشی، گرگ، روباه، کفتار، شغال، خرگوش، جوجه‌تیغی، تشی و نیز خزندگانی نظیر مار، مارمولک، بزمجه، لاک‌پشت و پرندگانی شکاری مانند عقاب طلایی، شاهین، بالابان، بحری، کرکس، قرقی و پرندگان دیگری از جمله کبک، تیهو، کوکر، باقرقره و کبوتر است. این زیستگاه، از قدیمی‌ترین ایام، محل تفرجگاه پادشاهان بوده‌است و به همین مناسبت است که بعضی از آنان مانند شاه عباس یکم و مسعود میرزا ظل‌السلطان در این منطقه قصرهایی را ساخته که یکی از قصرها و پارک‌ها متعلق به ظل‌السلطان است که در این ناحیه، شکل یک دهکده را به خود گرفته‌است. این عمارت و باغ از آثار تاریخی دوران حکومت مسعود میرزا است.
2. چشمه مرغاب: یکی از پرآب‌ترین چشمه‌های غرب استان اصفهان که از بخش کرون و شهر عسگران سر چشمه گرفته و به سد شهید منتظری (خمیران) منتهی می‌شود.
3. آبشار کرد علیا: این آبشار در منطقه کرون و درجنوب غربی روستای کرد علیا قرار دارید که بیشتر در فصل بهار دارای آب می‌باشد.
4. منطقهٔ حفاظت شدهٔ دالان‌کوه
5. دربند و چاه طبیعی دیو
6. امامزاده احمدرضا
7. لاله‌های واژگون دالانکوه
8. سد خمیران
9. لاسمیون
11. شهر زیرزمینی کرد علیا
12. چشمه شاهی کرد علیا: این چشمه در جنوب غربی روستای کرد علیا قرار دارید که دارای سد خاکی نیز می‌باشد و در بهار بیشترین میزان آبدهی را دارا می‌باشد.
13. قلعهٔ تاریخی قمیشلو: در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر تیران با مساحت تقریبی ۹ هزار متر مربع در مرکز پارک ملی قمیشلو واقع شده‌است. قدمت ساخت قلعه به ۱۴۰ الی ۱۶۰ سال قبل بر می‌گردد.

منابع

• دیارما پایگاه اطلاع‌رسانی شهرستان تیران و کرون

دائرةالمعارف بزرگ اسلامی