زبان‌های کارتولی

کارتوِلی
قفقازی جنوبی
پراکنش:	جنوب غرب قفقاز، شمال شرقی آناتولی
تبار:	یکی از نخستین خانواده‌های زبانی جهان
نیا:	زبان کارتولی باستان
زیرگروه‌ها:	قفقازی جنوبی زبان گرجی زان مگرلی لازی *سوانی
ایزو ۵–۶۳۹	ccs

پراکندگی گویشوران زبان‌های کارتولی

زبان‌های کارتوِلی یا قفقازی جنوبی (به گرجی: ქართველური ენები (kartveluri enebi)) یک خانوادهٔ زبانی مربوط به منطقهٔ قفقاز است. زبان‌های این خانواده در گرجستان، روسیه، آمریکا، ترکیه، ایران و برخی مناطق اروپا پراکنده‌است. بیشتر گویشوران این زبان را مردم گرجی تشکیل می‌دهند. زبان‌های کارتولی به دلیل صرف پیچیده و نظام‌های صیغه، شناخته شده‌اند.

طبقه‌بندی

• زبان سوانی:(سوانی:ლუშნუ ნინ، lušnu nin) حدود۳۵٬۰۰۰ تا ۴۰٬۰۰۰ گویشور دارد و عمدتاً در گرجستان و آبخازیا پراکنده‌اند.
• زبان‌های کارتو-زان:

• زبان گرجی:(ქართული ენა، kartuli ena) حدود ۱۵ میلیون گویشور در سراسر جهان دارد که بجز کشور گرجستان در ایران، ترکیه و روسیه و کانادا و آلمان و یونان گویشورانی دارد. همچنین شماری از آنان به‌صورت مهاجر در ایالات متحده آمریکا، اسراییل و اتحادیه اروپا بسر می‌برند.

• زبان‌های زان:

• زبان مگرلی: (მარგალური ნინა، margaluri nina) در منطقه آبخازیا، زوگدیدی و تفلیس حدود نیم میلیون نفر گویشور دارد.
• زبان لازی:(ლაზური ნენა، lazuri nena) این زبان حدود ۲۲۰٬۰۰۰ متکلم در مناطق حاشیه دریای سیاه و شمال شرقی ترکیه و منطقه آجارستان دارد.

جستارهای وابسته

• زبان‌های قفقازی
• الیس هریس

منابع

• Boeder, W. (2002). Speech and thought representation in the Kartvelian (South Caucasian) languages. In: Güldemann, T. ، von Roncador, M. (Eds.), Reported Discourse. A Meeting-Ground of Different Linguistic Domains. Typological Studies in Language, vol. 52. Amsterdam/Philadelphia: Benjamins, pp. ۳–۴۸.
• Dalby, A. (2002). Language in Danger; The Loss of Linguistic Diversity and the Threat to Our Future. Columbia University Press.
• Fähnrich, H. & Sardzhveladze, Z. (2000). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (in Georgian). Tbilisi.
• Farshid Delshad (2010) Georgica et Irano-Semitica, Studies on Iranian and Semitic Loanwords in Classical Georgian, Philological Approaches towards Historical-Comparative Linguistics, Deutscher Wissenschafts-Verlag (DWV) Baden-Baden.

پیوند به بیرون

• Lazuri Nena – The Language of the Laz by Silvia Kutscher.
• The Arnold Chikobava Institute of Linguistics, Georgian Academy of Sciences
• Arthur Holmer, The Iberian-Caucasian Connection in a Typological Perspective
• The rise and fall and revival of the Ibero-Caucasian hypothesis by Kevin Tuite (Université de Montréal).