عبدالله بن عبدالمطلب

«عبدالله» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، عبدالله (ابهام‌زدایی) را مشاهده کنید.

عبدالله (۷۸ - ۵۳ قبل از هجرت)، پدر محمّد (پیامبر اسلام) است. او دهمین پسر عبدالمطلب بود و با زبیر و ابوطالب هر سه از مادری به نام فاطمه بنت عمرو بن عائذ در مکه به دنیا آمدند.

لقب

لقب وی در کتب شیعه ذبیح‌الله آمده‌است و بنا به روایات مختلف عبدالمطلب با خداوند عهدی می‌بندد و نذر می‌کند که یکی از فرزندان خود را قربانی کند. پس از برآورده شدن حاجت برای ادای نذر بین فرزندان خود قرعه می‌اندازد. عبدالمطلب در میان پسرانش عبدالله را از همه بیشتر دوست داشت و با تکرار قرعه هرسه بار به نام عبدالله می‌افتد. با وساطت قریش و قبایل دیگر عرب و با درایت و تدبیر فردی به نام سجاح یا (قطبه) که کاهن حجاز بود. سرانجام عبدالمطلب یکصد شتر را به جای عبدالله قربانی می‌کند و از آن پس خون‌بهای یک انسان در بین اعراب یکصد شتر تعیین و سنت گردید و محمد هم بعدها آن را به عنوان دیه در دین اسلام پذیرفت. پیامبر اسلام از جهت انتساب به عبدالله و اسماعیل به عنوان دو ذبیح افتخار می‌کرد و گفت: «أَنَا ابْنُ الذَّبِیحَیْن» (من فرزند دو ذبیح هستم).

علی دوانی تأکید دارد که ادعای نذر عبدالمطلب بر ذبح فرزند ساختگی است.زیرا:

1. عبدالمطلب از شخصیت و درایت و ایمان بالایی برخور دار بوده و اینکه چنین نذری صورت داده و بعد با قرعه نذر را کنار گذارد خلاف ایمان وی است.
2. نذر کشتن فرزندان چنان‌که در قران آمده‌است (کذلک زین لکثیر من المشرکین قبل اولادهم شرکائهم - سوره نعام آیه ۱۳۷) از آداب بت پرستان و مشرکان بوده‌است و این با عقیده عبدالمطلب که موحد و حنیف بود مغایر است.
3. ابراهیم مأمور بدین کار بود اما عبدالمطلب بنا به ادعاها نذر کرده بود و اگر ادعای نذر کردن وی درست باشد نمی‌توانست نذر را اجرا نکند.
4. در سلسله راویان این داستان و همچنین روایت منسوب به پیامبر که من فرزند ۲ ذبیح هستم «انا ابن الذبیحین» «افرادی ضعیف و مجهول و مهمل که بعضی هم شیعه امامیه نبوده‌اند، قرار دارند، و به همین جهت روایات آن ضعیف و مغشوش و بیشتر از طریق عامه روایت شده و از آنها به شیعه سرایت کرده‌است.»
5. ممکن است عقیده برخی علمای اهل سنت در رد عقیده شیعه بر موحد بودن نیاکان پیامبر اسلام یا جعل حدیث و تبلیغات امویان علیه اجداد پیامبر اسلام و امام اول شیعیان ساخته شده باشد.

علی‌اکبر غفاری نیز بر این عقیده است که ادعای نذر عبدالمطلب ساختگی است.

ازدواج

هنگامی که عبدالله ۲۴ سال داشت بعد از این که عبدالمطلب فرزند خود را از جهت قربانی کردن بازیافت بسیار شادمان شد و بدون درنگ پس از این ماجرا در حالی که دست عبدالله را در دستان خود داشت به خانه وهب بن عبد مناف رفت و دختر او آمنه را به ازدواج عبدالله درآورد.

درگذشت

ماجرای وفات عبدالله به این گونه است که، ایشان به منظور تجارت، همراه کاروان قریش رهسپار شام شدند؛ و او هنگام بازگشت از شام بیمار شد و به خاطر همان پیوند خویشاوندی که در میان قوم «بنی عدی بن نجار» بود توقف کرد؛ ولی بیماری او طولانی شده و پس از یک ماه که بستری بود، از دنیا رفت.

وقتی کاروان قریش به مکه رسید و عبدالمطلب از حال فرزندش جویا شد و با خبر شد که در مدینه گرفتار بیماری شده‌است، بزرگ‌ترین فرزند خود؛ یعنی حارث را نزد او به مدینه فرستاد. اما هنگامی که حارث به مدینه رسید، متوجه شد که عبدالله از دنیا رفته‌است؛ و او را در مکانی به نام «دارالنابغة» دفن کردند.

طبق آنچه که ابن اثیر در «اسد الغابة» نوشته آنچه از عبدالله به فرزندش محمد به ارث رسید عبارت بود از: یک کنیز و نیز پنج شتر و یک گله گوسفند و یک شمشیر و مقداری پول. همچنین نظیر این گفتار از واقدی در کتاب «المنتقی فی مولود المصطفی» نقل شده که بجز شمشیر و پول، اموال دیگر را ذکر کرده‌است.

منابع

پیشین: عبدالمطلب

(نسب پیامبر اسلام) عبدالله ۴۸۰م-۵۷۸م

پسین: پیامبر اسلام