واژن: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
←‏اثرات پیری و زایمان: فیکس منابع و نگاره
خط ۱۴۴: خط ۱۴۴:
[[سرطان واژن]] و [[سرطان مهبل]] (لبهای بیرونی واژن) بسیار نادر هستند و عمدتاً زنان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.<ref name="Salhan2">{{cite book|vauthors=Salhan S|title=Textbook of Gynecology|publisher=JP Medical Ltd|isbn=978-93-5025-369-4|year=2011|page=270|url=https://books.google.com/books?id=4g5Wgc3Bh18C&pg=PA270|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506180140/https://books.google.com/books?id=4g5Wgc3Bh18C&pg=PA270|url-status=live}}</ref><ref name="Paludi2">{{cite book|vauthors=Paludi MA|title=The Praeger Handbook on Women's Cancers: Personal and Psychosocial Insights|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-1-4408-2814-0|year=2014|page=111|url=https://books.google.com/books?id=HQpvBAAAQBAJ&pg=PA111|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506162920/https://books.google.com/books?id=HQpvBAAAQBAJ&pg=PA111|url-status=live}}</ref> [[سرطان دهانه رحم]] (که نسبتاً شایع است) خطر ابتلا به سرطان واژن را نیز افزایش می‌دهد،<ref name="cancer.org2">{{Cite web|title=What Are the Risk Factors for Vaginal Cancer?|publisher=[[American Cancer Society]]|date=October 19, 2017|accessdate=January 5, 2018|url=https://www.cancer.org/cancer/vaginal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html|archivedate=January 6, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180106120444/https://www.cancer.org/cancer/vaginal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html}}</ref> به همین دلیل است که شانس قابل توجهی برای بروز سرطان واژن همزمان با سرطان دهانه رحم یا بعد از آن وجود دارد زیرا ممکن است علت آن‌ها یکسان باشد.<ref name="cancer.org2"/><ref name="Salhan2" /><ref name="Chi2">{{cite book|vauthors=Chi D, Berchuck A, Dizon DS, Yashar CM|title=Principles and Practice of Gynecologic Oncology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-1-4963-5510-2|year=2017|page=87|url=https://books.google.com/books?id=4RYIDgAAQBAJ&pg=PT87|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211236/https://books.google.com/books?id=4RYIDgAAQBAJ&pg=PT87|url-status=live}}</ref> شاید بتوان سرطان دهانه رحم را با غربالگری پاپ اسمیر و [[واکسن پاپیلوما ویروس انسانی|واکسن‌های HPV]] پیشگیری کرد، اما واکسن‌های HPV فقط شامل نوع‌های ۱۶ و ۱۸ هستند که عامل ۷۰٪ سرطان رحم هستند.<ref name="Berek2">{{cite book|vauthors=Berek JS, Hacker NF|title=Berek and Hacker's Gynecologic Oncology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-0-7817-9512-8|year=2010|page=225|url=https://books.google.com/books?id=bA3ODcFV-5oC&pg=PA225}}</ref><ref name="Bibbo2">{{cite book|vauthors=Bibbo M, Wilbur D|title=Comprehensive Cytopathology E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-26576-8|year=2014|page=49|url=https://books.google.com/books?id=2FPOAwAAQBAJ&pg=PA49|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211319/https://books.google.com/books?id=2FPOAwAAQBAJ&pg=PA49|url-status=live}}</ref> برخی از علائم سرطان دهانه رحم و واژن عبارتند از: [[دیسپارونی]] و [[خونریزی واژن|خونریزی غیرطبیعی واژن]] یا ترشحات واژن، به ویژه [[خونریزی پس از آمیزش جنسی|پس از رابطه جنسی]] یا یائسگی.<ref name="Daniels2">{{cite book|vauthors=Daniels R, Nicoll LH|title=Contemporary Medical-Surgical Nursing|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-1-133-41875-7|year=2011|page=1776|url=https://books.google.com/books?id=wUAJAAAAQBAJ&pg=PA1776|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703220036/https://books.google.com/books?id=wUAJAAAAQBAJ&pg=PA1776|url-status=live}}</ref><ref name="Washington2">{{cite book|vauthors=Washington CM, Leaver DT|title=Principles and Practice of Radiation Therapy|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-28781-4|year=2015|page=749|url=https://books.google.com/books?id=zzMwBwAAQBAJ&pg=PA749|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044836/https://books.google.com/books?id=zzMwBwAAQBAJ&pg=PA749|url-status=live}}</ref> با این حال، بیشتر سرطان‌های دهانه رحم [[بدون علامت]] هستند (علائمی ندارند).<ref name="Daniels2" /> براکی تراپی داخل حفره واژن (VBT) برای درمان [[سرطان مخاط رحم]]، واژن و دهانه رحم استفاده می‌شود. یک اپلیکاتور درون واژن قرار داده می‌شود تا امکان تابش تشعشع به نزدیکترین نقطه به محل سرطان را فراهم کند.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://radonc.ucla.edu/gynecologic-brachytherapy-treatment|title=Cervical, Endometrial, Vaginal and Vulvar Cancers - Gynecologic Brachytherapy|website=radonc.ucla.edu|accessdate=December 13, 2017|archivedate=December 14, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171214015448/http://radonc.ucla.edu/gynecologic-brachytherapy-treatment}}</ref><ref>{{Cite journal|vauthors=Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M|date=August 9, 2017|title=Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?|journal=Cancer Management and Research|volume=9|pages=351–362|doi=10.2147/CMAR.S119125|issn=1179-1322|pmc=5557121|pmid=28848362|doi-access=free}}</ref> همچنین نرخ بقاء با استفاده از VBT نسبت به درمان تشعشع با پرتوهای خارجی افزایش می‌یابد.<ref name=":1"/> با استفاده از واژن برای قرار دادن منبع تشعشع به نزدیکترین نقطه‌ی رشد سلول‌های سرطانی، اثرات سیستمیکِ پرتودرمانی کاهش می‌یابد و نرخ درمان سرطان واژن نیز بالاتر می‌رود.<ref>{{Cite journal|vauthors=Harkenrider MM, Block AM, Alektiar KM, Gaffney DK, Jones E, Klopp A, Viswanathan AN, Small W|date=January–February 2017|title=American Brachytherapy Task Group Report: Adjuvant vaginal brachytherapy for early-stage endometrial cancer: A comprehensive review|journal=Brachytherapy|language=en|volume=16|issue=1|pages=95–108|doi=10.1016/j.brachy.2016.04.005|pmc=5612425|pmid=27260082}}</ref> تحقیقات در مورد اینکه آیا درمان سرطان دهانه رحم با پرتودرمانی، خطر ابتلا به سرطانِ واژن را نیز افزایش می‌دهد یا خیر، مشخص نیست.<ref group="یادداشت">برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پرتودرمانیِ درمانِ سرطانِ دهانه‌یِ رحم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد، اما نتایج این مطالعات متضاد بوده و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.</ref><ref name="cancer.org2"/>
[[سرطان واژن]] و [[سرطان مهبل]] (لبهای بیرونی واژن) بسیار نادر هستند و عمدتاً زنان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.<ref name="Salhan2">{{cite book|vauthors=Salhan S|title=Textbook of Gynecology|publisher=JP Medical Ltd|isbn=978-93-5025-369-4|year=2011|page=270|url=https://books.google.com/books?id=4g5Wgc3Bh18C&pg=PA270|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506180140/https://books.google.com/books?id=4g5Wgc3Bh18C&pg=PA270|url-status=live}}</ref><ref name="Paludi2">{{cite book|vauthors=Paludi MA|title=The Praeger Handbook on Women's Cancers: Personal and Psychosocial Insights|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-1-4408-2814-0|year=2014|page=111|url=https://books.google.com/books?id=HQpvBAAAQBAJ&pg=PA111|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506162920/https://books.google.com/books?id=HQpvBAAAQBAJ&pg=PA111|url-status=live}}</ref> [[سرطان دهانه رحم]] (که نسبتاً شایع است) خطر ابتلا به سرطان واژن را نیز افزایش می‌دهد،<ref name="cancer.org2">{{Cite web|title=What Are the Risk Factors for Vaginal Cancer?|publisher=[[American Cancer Society]]|date=October 19, 2017|accessdate=January 5, 2018|url=https://www.cancer.org/cancer/vaginal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html|archivedate=January 6, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180106120444/https://www.cancer.org/cancer/vaginal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html}}</ref> به همین دلیل است که شانس قابل توجهی برای بروز سرطان واژن همزمان با سرطان دهانه رحم یا بعد از آن وجود دارد زیرا ممکن است علت آن‌ها یکسان باشد.<ref name="cancer.org2"/><ref name="Salhan2" /><ref name="Chi2">{{cite book|vauthors=Chi D, Berchuck A, Dizon DS, Yashar CM|title=Principles and Practice of Gynecologic Oncology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-1-4963-5510-2|year=2017|page=87|url=https://books.google.com/books?id=4RYIDgAAQBAJ&pg=PT87|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211236/https://books.google.com/books?id=4RYIDgAAQBAJ&pg=PT87|url-status=live}}</ref> شاید بتوان سرطان دهانه رحم را با غربالگری پاپ اسمیر و [[واکسن پاپیلوما ویروس انسانی|واکسن‌های HPV]] پیشگیری کرد، اما واکسن‌های HPV فقط شامل نوع‌های ۱۶ و ۱۸ هستند که عامل ۷۰٪ سرطان رحم هستند.<ref name="Berek2">{{cite book|vauthors=Berek JS, Hacker NF|title=Berek and Hacker's Gynecologic Oncology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-0-7817-9512-8|year=2010|page=225|url=https://books.google.com/books?id=bA3ODcFV-5oC&pg=PA225}}</ref><ref name="Bibbo2">{{cite book|vauthors=Bibbo M, Wilbur D|title=Comprehensive Cytopathology E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-26576-8|year=2014|page=49|url=https://books.google.com/books?id=2FPOAwAAQBAJ&pg=PA49|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211319/https://books.google.com/books?id=2FPOAwAAQBAJ&pg=PA49|url-status=live}}</ref> برخی از علائم سرطان دهانه رحم و واژن عبارتند از: [[دیسپارونی]] و [[خونریزی واژن|خونریزی غیرطبیعی واژن]] یا ترشحات واژن، به ویژه [[خونریزی پس از آمیزش جنسی|پس از رابطه جنسی]] یا یائسگی.<ref name="Daniels2">{{cite book|vauthors=Daniels R, Nicoll LH|title=Contemporary Medical-Surgical Nursing|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-1-133-41875-7|year=2011|page=1776|url=https://books.google.com/books?id=wUAJAAAAQBAJ&pg=PA1776|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703220036/https://books.google.com/books?id=wUAJAAAAQBAJ&pg=PA1776|url-status=live}}</ref><ref name="Washington2">{{cite book|vauthors=Washington CM, Leaver DT|title=Principles and Practice of Radiation Therapy|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-28781-4|year=2015|page=749|url=https://books.google.com/books?id=zzMwBwAAQBAJ&pg=PA749|access-date=December 14, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044836/https://books.google.com/books?id=zzMwBwAAQBAJ&pg=PA749|url-status=live}}</ref> با این حال، بیشتر سرطان‌های دهانه رحم [[بدون علامت]] هستند (علائمی ندارند).<ref name="Daniels2" /> براکی تراپی داخل حفره واژن (VBT) برای درمان [[سرطان مخاط رحم]]، واژن و دهانه رحم استفاده می‌شود. یک اپلیکاتور درون واژن قرار داده می‌شود تا امکان تابش تشعشع به نزدیکترین نقطه به محل سرطان را فراهم کند.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://radonc.ucla.edu/gynecologic-brachytherapy-treatment|title=Cervical, Endometrial, Vaginal and Vulvar Cancers - Gynecologic Brachytherapy|website=radonc.ucla.edu|accessdate=December 13, 2017|archivedate=December 14, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171214015448/http://radonc.ucla.edu/gynecologic-brachytherapy-treatment}}</ref><ref>{{Cite journal|vauthors=Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M|date=August 9, 2017|title=Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?|journal=Cancer Management and Research|volume=9|pages=351–362|doi=10.2147/CMAR.S119125|issn=1179-1322|pmc=5557121|pmid=28848362|doi-access=free}}</ref> همچنین نرخ بقاء با استفاده از VBT نسبت به درمان تشعشع با پرتوهای خارجی افزایش می‌یابد.<ref name=":1"/> با استفاده از واژن برای قرار دادن منبع تشعشع به نزدیکترین نقطه‌ی رشد سلول‌های سرطانی، اثرات سیستمیکِ پرتودرمانی کاهش می‌یابد و نرخ درمان سرطان واژن نیز بالاتر می‌رود.<ref>{{Cite journal|vauthors=Harkenrider MM, Block AM, Alektiar KM, Gaffney DK, Jones E, Klopp A, Viswanathan AN, Small W|date=January–February 2017|title=American Brachytherapy Task Group Report: Adjuvant vaginal brachytherapy for early-stage endometrial cancer: A comprehensive review|journal=Brachytherapy|language=en|volume=16|issue=1|pages=95–108|doi=10.1016/j.brachy.2016.04.005|pmc=5612425|pmid=27260082}}</ref> تحقیقات در مورد اینکه آیا درمان سرطان دهانه رحم با پرتودرمانی، خطر ابتلا به سرطانِ واژن را نیز افزایش می‌دهد یا خیر، مشخص نیست.<ref group="یادداشت">برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پرتودرمانیِ درمانِ سرطانِ دهانه‌یِ رحم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد، اما نتایج این مطالعات متضاد بوده و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.</ref><ref name="cancer.org2"/>


=== اثرات پیری و زایمان ===
=== اثرات افزایش سن و زایمان ===
[[پرونده:Vaginal_Mucosa_Normal_vs_Menopause.png|جایگزین=Side-by-side illustration depicting thinning effects of menopause on musoca of vaginal wall|بندانگشتی|مخاط واژن پیش از یائسگی (سمت چپ) مخاط واژن هنگام یائسگی (راست)]]
[[پرونده:Vaginal_Mucosa_Normal_vs_Menopause.png|جایگزین=Side-by-side illustration depicting thinning effects of menopause on musoca of vaginal wall|بندانگشتی|مخاط واژن پیش از یائسگی (سمت چپ) مخاط واژن هنگام یائسگی (راست)]]
سن و سطح هورمون به طور قابل توجهی با pH واژن ارتباط دارد.<ref name="Wilson2">{{cite book|vauthors=Wilson M|title=Microbial Inhabitants of Humans: Their Ecology and Role in Health and Disease|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-84158-0|year=2005|page=214|url=https://books.google.com/books?id=q9Qx9oRKO_kC&pg=PA214|access-date=January 14, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211238/https://books.google.com/books?id=q9Qx9oRKO_kC&pg=PA214|url-status=live}}</ref> استروژن، گلیکوژن و لاکتوباسیل ها بر این سطوح تأثیر می گذارند. <ref name="Long2">{{cite book|vauthors=Long SS, Prober CG, Fischer M|title=Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-46132-0|year=2017|page=362|url=https://books.google.com/books?id=Xw7VDgAAQBAJ&pg=PA362|access-date=January 9, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211310/https://books.google.com/books?id=Xw7VDgAAQBAJ&pg=PA362|url-status=live}}</ref> <ref name="Mack2">{{cite book|vauthors=Mack A, Olsen L, Choffnes ER|title=Microbial Ecology in States of Health and Disease: Workshop Summary|publisher=[[National Academies Press]]|isbn=978-0-309-29065-4|year=2014|page=252|url=https://books.google.com/books?id=wl-fAwAAQBAJ&pg=PT252|access-date=January 9, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211315/https://books.google.com/books?id=wl-fAwAAQBAJ&pg=PT252|url-status=live}}</ref> در زمان تولد، واژن با pH حدود 4.5 اسیدی است <ref name="Wilson2" /> و در سه تا شش هفتگی، اسیدی بودن خود را از دست می‌دهد و<ref name="Wilson 22">{{cite book|vauthors=Wilson CB, Nizet V, Maldonado Y, Remington JS, Klein JO|title=Remington and Klein's Infectious Diseases of the Fetus and Newborn E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-34096-0|year=2014|page=1053|url=https://books.google.com/books?id=W9b1BQAAQBAJ&pg=PA1053|access-date=January 14, 2018|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044743/https://books.google.com/books?id=W9b1BQAAQBAJ&pg=PA1053|url-status=live}}</ref> قلیایی می شود. <ref name="Schafermeyer2">{{cite book|vauthors=Schafermeyer RW, Tenenbein M, Macias CG, Sharieff G, Yamamoto L|title=Strange and Schafermeyer's Pediatric Emergency Medicine, Fourth Edition|publisher=[[McGraw Hill Professional]]|isbn=978-0-07-182924-3|year=2014|page=567}}</ref> میانگین pH واژن در دختران پیش از بلوغ 7.0 است. <ref name="Long2" /> اگرچه زمان بروز این تغییرات متفاوت است، دخترانی که تقریباً هفت تا دوازده سال سن دارند، با ضخیم شدن پرده بکارت و کشیده شدن واژن تا حدود 8 سانتی متر، رشد لبهای بیرونی واژن خود را ادامه خواهند داد. مخاط واژن ضخیم می شود و pH واژن دوباره اسیدی می شود. دختران همچنین ممکن است ترشحات واژنی رقیق و سفید رنگی به نام [[لکوره]] را تجربه کنند. <ref name="Schafermeyer2" /> میکروبیوم واژن دختران نوجوان 13 تا 18 ساله مشابه زنان در سنین باروری است، <ref name="Mack2" /> که میانگین pH واژن آنها 3.8-4.5 است، <ref name="King2" /> اما تحقیقات در مورد اینکه آیا این موضوع برای دختران قبل از قاعدگی یا دختران در دوران نزدیک به قاعدگی نیز صدق می‌کند، به همان اندازه واضح نیست. <ref name="Mack2" /> pH واژن در دوران یائسگی 6.5-7.0 (بدون [[درمان جایگزینی هورمون]] )، یا 4.5-5.0 با درمان جایگزینی هورمونی است. <ref name="Mack2" />
سن و سطح هورمون به طور قابل توجهی با پی‌اچ واژن ارتباط دارد.<ref name="Wilson2">{{cite book|vauthors=Wilson M|title=Microbial Inhabitants of Humans: Their Ecology and Role in Health and Disease|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-84158-0|year=2005|page=214|url=https://books.google.com/books?id=q9Qx9oRKO_kC&pg=PA214|access-date=January 14, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211238/https://books.google.com/books?id=q9Qx9oRKO_kC&pg=PA214|url-status=live}}</ref> استروژن، گلیکوژن و لاکتوباسیل ها بر این سطوح تأثیر می گذارند. <ref name="Long2">{{cite book|vauthors=Long SS, Prober CG, Fischer M|title=Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-46132-0|year=2017|page=362|url=https://books.google.com/books?id=Xw7VDgAAQBAJ&pg=PA362|access-date=January 9, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211310/https://books.google.com/books?id=Xw7VDgAAQBAJ&pg=PA362|url-status=live}}</ref> <ref name="Mack2">{{cite book|vauthors=Mack A, Olsen L, Choffnes ER|title=Microbial Ecology in States of Health and Disease: Workshop Summary|publisher=[[National Academies Press]]|isbn=978-0-309-29065-4|year=2014|page=252|url=https://books.google.com/books?id=wl-fAwAAQBAJ&pg=PT252|access-date=January 9, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211315/https://books.google.com/books?id=wl-fAwAAQBAJ&pg=PT252|url-status=live}}</ref> در زمان تولد، واژن با پی‌اچ حدود 4.5 اسیدی است <ref name="Wilson2" /> و در سه تا شش هفتگی، اسیدی بودن خود را از دست می‌دهد و<ref name="Wilson 22">{{cite book|vauthors=Wilson CB, Nizet V, Maldonado Y, Remington JS, Klein JO|title=Remington and Klein's Infectious Diseases of the Fetus and Newborn E-Book|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=978-0-323-34096-0|year=2014|page=1053|url=https://books.google.com/books?id=W9b1BQAAQBAJ&pg=PA1053|access-date=January 14, 2018|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044743/https://books.google.com/books?id=W9b1BQAAQBAJ&pg=PA1053|url-status=live}}</ref> قلیایی می شود. <ref name="Schafermeyer2">{{cite book|vauthors=Schafermeyer RW, Tenenbein M, Macias CG, Sharieff G, Yamamoto L|title=Strange and Schafermeyer's Pediatric Emergency Medicine, Fourth Edition|publisher=[[McGraw Hill Professional]]|isbn=978-0-07-182924-3|year=2014|page=567}}</ref> میانگین پی‌اچ واژن در دختران پیش از بلوغ 7.0 است. <ref name="Long2" /> اگرچه زمان بروز این تغییرات متفاوت است، دخترانی که تقریباً هفت تا دوازده سال سن دارند، با ضخیم شدن پرده بکارت و کشیده شدن واژن تا حدود 8 سانتی متر، رشد لبهای بیرونی واژن خود را ادامه خواهند داد. مخاط واژن ضخیم می شود و پی‌اچ واژن دوباره اسیدی می شود. دختران همچنین ممکن است ترشحات واژنی رقیق و سفید رنگی به نام [[لکوره]] را تجربه کنند. <ref name="Schafermeyer2" /> میکروبیوم واژن دختران نوجوان 13 تا 18 ساله مشابه زنان در سنین باروری است، <ref name="Mack2" /> که میانگین پی‌اچ واژن آنها 3.8-4.5 است، <ref name="King2" /> اما تحقیقات در مورد اینکه آیا این موضوع برای دختران قبل از قاعدگی یا دختران در دوران نزدیک به قاعدگی نیز صدق می‌کند، به همان اندازه واضح نیست. <ref name="Mack2" /> پی‌اچ واژن در دوران یائسگی 6.5-7.0 (بدون [[درمان جایگزینی هورمون]] )، یا 4.5-5.0 با درمان جایگزینی هورمونی است. <ref name="Mack2" />


پس از سپری شدن دوران یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند. این امر باعث [[واژینیت آتروفیک]]<ref group="یادداشت">واژینیت آتروفیک، التهاب دیواره‌های واژن در نتیجه نازک شدن بافت به دلیل کمبود استروژن است.</ref> می شود <ref name="Beckmann">{{Cite book}}</ref> <ref name="Di Saia">{{Cite book}}</ref> که می تواند منجر به خارش واژن، سوزش، خونریزی، درد یا [[خیس شدن واژن|خشکی واژن]] (کاهش روانکاری) شود. <ref name="Ward">{{Cite book}}</ref> خشکی واژین می‌تواند به تنهایی ناراحتی ایجاد کند یا در حین رابطه جنسی باعث درد شود. <ref name="Ward" /> <ref name="Schuiling">{{Cite book}}</ref> افزون بر این، [[گرگرفتگی]] نیز از ویژگی‌های یائسگی است. <ref name="Leifer">{{Cite book}}</ref> <ref name="Jones 2">{{Cite book}}</ref> یائسگی همچنین ترکیب ساختارهای پشتیبانی واژن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ساختارهای عروقی با افزایش سن کمتر می شوند. <ref name="Mulhall 2">{{Cite book}}</ref> [[کلاژن|کلاژن های]] خاص در ترکیب و نسبت‌ها تغییر می کنند. تصور می شود که ضعف ساختارهای پشتیبانی واژن، به دلیل تغییرات فیزیولوژیک در این بافت همبند است.<ref name="Walters">{{Cite book}}</ref>

علائم یائسگی را می توان با استفاده از کرم های واژینال حاوی استروژن، <ref name="Jones 22">{{Cite book}}</ref> داروهای بدون نسخه، داروهای غیر هورمونی، <ref name="Ward2">{{Cite book}}</ref> حلقه های استروژن واژینال مانند [[فمرینگ]] ، <ref name="Smith">{{Cite book}}</ref> یا سایر درمان های جایگزین هورمونی کاهش داد، <ref name="Jones 22" /> اما استفاده از درمان جایگزین هورمونی ریسک‌هایی (شامل عوارض ناخواسته) وجود دارد.<ref name="Greenstein">{{Cite book}}</ref> <ref name="Moscou">{{Cite book}}</ref> ممکن است کرم های واژینال و حلقه های استروژن واژینال خطرات مشابهی با سایر درمان های جایگزین هورمونی نداشته باشند. <ref name="Gladson">{{Cite book}}</ref> درمان جایگزینی هورمونی می‌تواند خشکی واژن را درمان کند، <ref name="Smith" /> اما [[لوبریکانت شخصی]] می‌تواند برای موقت رفع خشکی واژن مخصوصاً در طول رابطه جنسی استفاده شود.<ref name="Schuiling2">{{Cite book}}</ref> میل جنسی در برخی از زنان پس از یائسگی افزایش می یابد. <ref name="Ward2" /> ممکن است زنان یائسه‌ای که همچنان به طور منظم در فعالیت جنسی شرکت می‌کنند، روان‌کاری واژنی مشابه سطح زنانی که به یائسگی نرسیده‌اند داشته باشند و از رابطه جنسی به طور کامل لذت ببرند. <ref name="Ward2" /> همچنین ممکن است آتروفی واژن کمتر و مشکلات کمتری در رابطه جنسی داشته باشند. <ref name="Lowdermilk">{{Cite book}}</ref>تغییرات واژنی که با افزایش سن و زایمان رخ می‌دهند، عبارتند از: اضافه شدن مخاط، گرد شدن قسمت پسی واژن با کوتاه شدن فاصله انتهای دیستال مجرای مقعد تا دهانه واژن، [[دیاستاز (آسیب شناسی)|دیاستاز]] یا اختلال در [[ماهیچه بالابرنده مقعد]] ناشی از ترمیم ضعیف [[برش میان‌دوراه]] و لکه هایی که ممکن است از ناحیه دهانه واژن بیرون بزنند. <ref name="Siemionow">{{Cite book}}</ref> سایر تغییرات واژن مرتبط با افزایش سن و زایمان عبارتند از [[بی اختیاری استرسی ادرار]]، [[فتق راست‌روده]] و [[فتق مثانه]]. <ref name="Siemionow" /> تغییرات فیزیکی ناشی از بارداری، زایمان و یائسگی اغلب به بی اختیاری استرسی ادرار کمک می کند. اگر زنی دارای حمایت ضعیف [[دیافراگم لگنی]] و آسیب بافتی ناشی از زایمان یا جراحی لگن داشته باشد، کمبود استروژن می‌تواند ماهیچه‌های لگن را ضعیف‌تر کند و به بی‌اختیاری استرسی ادرار کمک کند. <ref name="Gulanick">{{Cite book}}</ref> [[افتادگی اندام لگن]]، مانند [[فتق راست‌روده|رکتوسل]] یا [[فتق مثانه|سیستوسل]]، با پایین آمدن اندام های لگن از موقعیت طبیعی خود به واژن مشخص می‌شود. <ref name="Ramaseshan">{{Cite journal|vauthors=Ramaseshan AS, Felton J, Roque D, Rao G, Shipper AG, Sanses T|date=September 19, 2017|title=Pelvic floor disorders in women with gynecologic malignancies: a systematic review|journal=International Urogynecology Journal|language=en|volume=29|issue=4|pages=459–476|doi=10.1007/s00192-017-3467-4|issn=0937-3462|pmc=7329191|pmid=28929201}}</ref> <ref name="niddk_Cystocele">{{Cite news|url=https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-control-problems-women/cystocele-prolapsed-bladder|title=Cystocele (Prolapsed Bladder) {{!}} NIDDK|work=National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases|accessdate=January 15, 2018|language=en-US|archivedate=June 17, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180617092854/https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-control-problems-women/cystocele-prolapsed-bladder}}</ref> کاهش استروژن باعث رکتوسل، سیستوسل یا [[بیرون‌زدگی رحم|افتادگی رحم]] نمی شود، اما زایمان و ضعف ساختارهای پشتیبانی لگنی می‌تواند این مشکل را ایجاد کند. <ref name="Lowdermilk2">{{Cite book}}</ref> همچنین ممکن است افتادگی رحم در در صورت آسیب به کف لگن در طول [[هیسترکتومی]] ، درمان سرطان زنان یا بلند کردن اجسام سنگین رخ دهد. <ref name="Ramaseshan" /> <ref name="niddk_Cystocele" /> تمرینات کف لگنی مانند [[تمرین کیگل]] می تواند برای تقویت عضلات کف لگن استفاده شود، <ref>{{Cite news|url=https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-control-problems-women/kegel-exercises|title=Kegel Exercises {{!}} NIDDK|work=National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases|accessdate=January 15, 2018|language=en-US|archivedate=April 22, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180422224842/https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-control-problems-women/kegel-exercises}}</ref> از پیشرفت افتادگی رحم جلوگیری یا آن را متوقف کند. <ref name="pmid22161382">{{Cite journal|vauthors=Hagen S, Stark D|year=2011|title=Conservative prevention and management of pelvic organ prolapse in women|url=https://semanticscholar.org/paper/77fc520954df87ed1512f784fc190579e78e75ea|journal=Cochrane Database Syst Rev|volume=12|issue=12|pages=CD003882|doi=10.1002/14651858.CD003882.pub4|pmid=22161382|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303075756/https://www.semanticscholar.org/paper/Conservative-prevention-and-management-of-pelvic-in-Hagen-Stark/77fc520954df87ed1512f784fc190579e78e75ea|archive-date=March 3, 2022|access-date=December 3, 2019}}</ref> هیچ مدرکی مبنی بر برتری انجام تمرینات کگل [[کشش ایزوتونیک|به صورت ایزوتونیک]] یا با نوعی وزن وجود ندارد. از آنجایی که جسم خارجی وارد واژن می شود، استفاده از وزنه خطرات بیشتری دارد. <ref>{{Cite journal|vauthors=Herbison GP, Dean N|date=July 8, 2013|title=Weighted vaginal cones for urinary incontinence|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2013|issue=7|pages=CD002114|doi=10.1002/14651858.CD002114.pub2|pmc=7086390|pmid=23836411}}</ref>

در مرحله سوم زایمان، در حالی که نوزاد متولد می شود، واژن دستخوش تغییرات قابل توجهی می شود. ممکن است قبل از تولد نوزاد، یک جریان خون از واژن دیده شود. پارگی‌های واژن که می‌تواند در طول زایمان رخ دهد از نظر عمق، شدت و میزان درگیری با بافت‌های مجاور متفاوت هستند. <ref name="Dalton">{{Cite book}}</ref> <ref name=":2">{{Cite book}}</ref> پارگی می تواند آنقدر گسترده باشد که راست روده و [[مقعد انسان|مقعد را]] درگیر کند. این اتفاق می تواند به ویژه برای یک تازه مادر ناراحت کننده باشد. <ref name=":2" /> <ref>{{Cite journal|vauthors=Kettle C|date=August 2010|title=Absorbable suture materials for primary repair of episiotomy and second degree tears|url=http://eprints.staffs.ac.uk/268/1/CD000006.pdf|journal=Journal of Evidence-Based Medicine|language=en|volume=3|issue=3|pages=185|doi=10.1111/j.1756-5391.2010.01093.x|issn=1756-5391|pmc=7263442|pmid=20556745|archive-url=https://web.archive.org/web/20190818225808/http://eprints.staffs.ac.uk/268/1/CD000006.pdf|archive-date=August 18, 2019|access-date=December 3, 2019}}</ref> هنگامی که این اتفاق می افتد، [[بی‌اختیاری مدفوع|بی اختیاری مدفوع]] ایجاد می شود و مدفوع می تواند از طریق واژن خارج شود. <ref name=":2" /> تقریباً ۸۵٪ [[زایمان طبیعی|زایمان‌های طبیعی]] دچار نوعی پارگی می شوند. از این تعداد، از این میان، ۶۰-۷۰٪ نیاز به [[بخیه|بخیه زدن]] دارند. <ref name="kettle_et_al_2017">{{Cite journal|vauthors=Kettle C, Dowswell T, Ismail KM|year=2017|title=Comparative analysis of continuous and interrupted suturing techniques for repair of episiotomy or second degree perineal tear|journal=Cochrane Database of Systematic Reviews|language=en|volume=11|issue=11|pages=CD000947|doi=10.1002/14651858.cd000947.pub3|pmc=7045987|pmid=23152204}}</ref> <ref name="Fernando">{{Cite journal|vauthors=Fernando R|date=January 2011|title=Episiotomy or perineal tears: compared with catgut, synthetic sutures reduce risk of short-term pain and need for resuturing; rapidly absorbing sutures comparable to synthetic but reduce the need for suture removal|journal=Evidence-Based Nursing|language=en|volume=14|issue=1|pages=17–18|doi=10.1136/ebn1110|issn=1367-6539|pmid=21163794}}</ref> پارگی های ناشی از زایمان همیشه رخ نمی‌دهند. <ref name="Anderson2">{{Cite journal|vauthors=Anderson DJ, Marathe J, Pudney J|date=June 2014|title=The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense|journal=American Journal of Reproductive Immunology|language=en|volume=71|issue=6|pages=618–623|doi=10.1111/aji.12230|issn=1600-0897|pmc=4024347|pmid=24661416}}</ref>


=== عمل جراحی ===
=== عمل جراحی ===

نسخهٔ ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۳۳

مهبل
اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.
فرجی از زهار زدوده با لبه‌هایی بازشده :
جزئیات
ساخته ازurogenital sinus and paramesonephric ducts
سرخرگ‌هاsuperior part to uterine artery, middle and inferior parts to vaginal artery
سیاهرگ‌هاuterovaginal venous plexus, vaginal vein
عصب‌دهیSympathetic: lumbar splanchnic plexus
Parasympathetic: pelvic splanchnic plexus
لنفupper part to internal iliac lymph nodes, lower part to superficial inguinal lymph nodes
شناسه‌ها
لاتین"sheath" or "scabbard"
MeSHD014621
TA98A09.1.04.001
TA23523
FMA19949

واژَن (به فرانسوی: vagin),[۱] (جمع: vaginas یا vaginae)[۲] کُس ،مَهبَل، زِهراه،[۳] زهدان‌راه[۳] یا نیامه، در پستانداران، بخش انعطاف‌پذیر و عضلانی مجرای دستگاه تناسلی زنانه است که مدخلی به بخش بیرونی دستگاه تناسلی (فَرْج یا وولوا یا کُس) دارد. واژن در انسان، از دهلیز تا دهانه رحم گسترش می‌یابد. دهانه بیرونی واژن معمولاً تا حدی توسط یک لایه نازک از غشای مخاطی به نام پرده بکارت پوشیده شده‌است. در انتهای عمیق، دهانه رحم (گردن رحم) به داخل واژن برآمده می‌شود. واژن امکان آمیزش جنسی و زایمان را فراهم می‌کند. همچنین جریان قاعدگی را که در انسان و پستانداران نزدیک به آنها به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی رخ می‌دهد، هدایت می‌کند.

اگرچه تحقیقات دربارهٔ واژن به خصوص برای حیوانات مختلف کمتر است، اما موقعیت، ساختار و اندازه آن بین گونه‌ها متفاوت است. معمولاً در پستانداران ماده، دو دهانه خارجی در فرج وجود دارد؛ اینها دهانه مجرای ادرار برای دستگاه ادراری و دهانه واژن برای دستگاه تناسلی هستند. این با پستانداران نر متفاوت است، که معمولاً یک مجرای ادراری برای دفع ادرار و تولید مثل دارند.

دهانه واژن بسیار بزرگتر از منفذ مجاور (ادراری) است و هر دو توسط لبه (فرج) در انسان‌ها محافظت می‌شوند. در دوزیستان، پرندگان، خزندگان و تک‌سوراخ‌سانان، پارگین‌ها تنها یک دهانه بیرونی برای مجرای گوارشی، ادراری و تناسلی وجود دارد.

برای تسهیل نفوذ نرم‌تر به واژن در هنگام رابطه جنسی یا سایر فعالیت‌های جنسی، رطوبت واژن در هنگام برانگیختگی جنسی در انسانِ ماده و سایر پستاندارانِ ماده افزایش می‌یابد. این افزایش رطوبت باعث روانکاری و خیس شدن واژن می‌شود که اصطکاک را کاهش می‌دهد. بافت دیواره‌های واژن در هنگام رابطه جنسی برای آلت تناسلی مرد اصطکاک ایجاد می‌کند و آن را به سمت انزال تحریک کرده و امکان لقاح را فراهم می‌کند. علاوه بر لذت و ارتباط، رفتار جنسی زنان با دیگران (که می‌تواند شامل فعالیت جنسی دگرجنس‌گرایی یا همجنس‌گرایی زنانه باشد) می‌تواند منجر به بیماری‌های آمیزشی (STIs) شود، که خطر آنها با رعایت روش‌های رابطه جنسی امن کاهش می‌یابد. سایر مسائل بهداشتی نیز ممکن است بر روی واژن انسان تأثیر بگذارد.

واژن و لبهای بیرونی آن (فرج) در طول تاریخ واکنش‌های شدیدی را در جوامع برانگیخته است، از جمله نگرش‌ها و زبان منفی،[یادداشت ۱] تابوهای فرهنگی و استفاده از آنها به عنوان نمادهایی برای تمایلات جنسی زنانه، معنویت یا تجدید حیات.

در زبان عامیانه، کلمه واژن اغلب برای اشاره به لبهای بیرونی واژن یا به‌طور کلی به دستگاه تناسلی زنان استفاده می‌شود. با این حال، بر اساس تعریف‌های واژه‌نامه‌ای و آناتومیکی، واژن به صورت انحصاری به ساختار داخلی خاص اشاره دارد و درک این تمایز می‌تواند دانش دربارهٔ دستگاه تناسلی زنان را بهبود بخشد و در ارتباطات مراقبت‌های بهداشتی کمک کند.

ریشه‌شناسی و تعریف

واژن از واژه لاتین به معنای «غلاف»[الف] یا «نیام شمشیر»[ب] است.[۲] از واژن همچنین می‌توان به‌عنوان «کانال زایمان» در زمینهٔ بارداری و زایمان یاد کرد.[۴][۵] واژه واژن گرچه در فرهنگ واژگان و تعاریف آناتومیکی آن تعریف می‌شود، منحصراً به ساختار درونی خاص اشاره دارد، اما به طور عامیانه برای اشاره به کُس یا هم واژن استفاده می‌شود.[۶][۷]

استفاده از واژهٔ واژن به‌معنای «کٌس» می‌تواند سردرگمی پزشکی یا قانونی ایجاد کند. به‌عنوان مثال، تفسیر شخص از مکان آن ممکن است با تفسیر دیگری از مکان مطابقت نداشته باشد.[۶][۸] از نظر پزشکی، واژن کانال بین پردهٔ بکارت و دهانهٔ رحم است، درحالی‌که از نظر قانونی، کٌس (بین لب‌ها) شروع می‌شود.[۶] ممکن است استفاده نادرست از واژهٔ واژن به دلیل عدم توجه کافی به آناتومی اندام تناسلی زنان مانند تحقیقاتی که دربارهٔ اعضای تناسلی مردانه صورت گرفته‌است، باشد و این امر به عدم وجود واژگان صحیح برای دستگاهِ تناسلیِ خارجیِ زنان در میان عموم مردم و متخصصان بهداشت کمک کرده‌است. به همین دلیل درک بهتر دستگاه تناسلی زنان می‌تواند به مقابله با آسیب‌های جنسی و روانی در رابطه با رشد و نمو زنان کمک کند، محققان اصطلاح صحیح کٌس (vulva) را تأیید می‌کنند.[۸][۹][۱۰]

ساختار

اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.

تشریح خام

واژن انسان یک کانال کشسان و عضلانی است که از فرج تا دهانه رحم امتداد دارد.[۱۱][۱۲] دهانه واژن در مثلث ادراری تناسلی قرار دارد. مثلث ادراری تناسلی مثلث جلویی میان‌دوراه است و همچنین از دهانه مجرای ادرار و قسمت‌های مرتبط با دستگاه تناسلی خارجی تشکیل شده‌است.[۱۳] کانال واژن به سمت بالا و عقب، بین مجرای ادرار در جلو و راست روده در عقب حرکت می‌کند. در نزدیکی واژن فوقانی، دهانه رحم در سطح جلویی خود با زاویه تقریباً ۹۰ درجه به داخل واژن بیرون زده‌است.[۱۴] منافذ واژن و مجرای ادرار توسط لب‌ها محافظت می‌شوند.[۱۵]

وقتی واژن از نظر جنسی برانگیخته نمی‌شود، یک لولهٔ جمع شده‌است که دیواره‌های جلویی و عقبی آن در کنار هم قرار گرفته‌اند. دیوارهای جانبی، به ویژه ناحیه میانی آنها، نسبتاً سفت‌تر هستند. به همین دلیل، واژن جمع شده دارای بخش عرضی H شکل است.[۱۲][۱۶] در پشت، واژن بالایی (فوقانی) توسط کیسه رکتوم رحمی،[پ] واژن میانی توسط بافت همبند ترکیبی و واژن زیرین (تحتانی) توسط میان‌دوراه از راست‌روده جدا می‌شود.[۱۷] در جایی که مجرای واژن دهانه رحم را احاطه می‌کند، به چهار ناحیه پیوسته (فورنیکس‌های واژنی) تقسیم می‌شود. اینها فورنیکس جلویی، فورنیکس پشتی، فورنیکس راست و فورنیکس چپ هستند.[۱۱][۱۲] فورنیکس پشتی نسبت به فورنیکس جلویی عمیق‌تر است.[۱۲]

حمایت از واژن توسط عضلات و رباط‌های سه قسمتی بالا، میانی و زیرین آن انجام می‌شود. در یک سومِ بالایی عضلات، ماهیچه بالابرنده مقعد و رباط‌های ترنسرویکال، پوبوسرویکال و ساکروسرویکال، واقع شده‌اند.[۱۱][۱۸] این بخش توسط قسمت‌های بالایی رباط‌های کاردینال و پارامتریوم پشتیبانی می‌شود.[۱۹] در قسمت میانی واژن، دیافراگم ادراری تناسلی نقش دارد[۱۱] و توسط عضلات بالابرنده و قسمت پایینی رباط‌های کاردینال پشتیبانی می‌شود.[۱۹] قسمت زیرین واژن توسط جسم نرمی به نام تنه زیرین،[۲۰][۱۱] یا دیافراگم ادراری تناسلی و لگنی حمایت می‌شود.[۲۱] همچنین می‌توان قسمت زیرینی را به عنوان حمایت کننده قسمت پشتی‌واژنی از عضله پوبوواژینال بالابرنده آنی توصیف کرد.[۱۸]

دهانه واژن و پرده بکارت

دهانه واژن در انتهای پشتی دهلیز کاذب، پشت دهانه مجرای ادرار قرار دارد. دهانه واژن معمولاً توسط لبه کوچک (لب‌های واژن) پوشیده می‌شود، اما ممکن است پس از زایمان طبیعی در معرض دید قرار گیرد.[۱۲]

پرده بکارت لایه نازکی از غشای مخاطی است که دهانهٔ واژن را احاطه کرده یا بخشی از آن را می‌پوشاند.[۱۲] اثرات آمیزش جنسی و زایمان بر پرده بکارت متفاوت است. ممکن است بخشی از آن پاره شود و کاملاً ناپدید شود یا بقایایی به نام «کارونکولا مایریتوفورمس»[ت] باقی بماند. در غیر این صورت، به دلیل انعطاف‌پذیری بسیار، ممکن است به حالت عادی خود بازگردد.[۱۰][۲۲] علاوه بر این، پرده بکارت ممکن است در اثر بیماری، آسیب، معاینه بالینی، خودارضایی یا تمرین بدنی دچار پارگی شود. به این دلایل با بررسی پرده بکارت نمی‌توان باکرگی را به‌طور قطعی تشخیص داد.[۲۲][۲۳]

تنوع و اندازه

مقالهٔ اصلی: اندازه واژن انسان

طول واژن در زنان در سنین باروری متفاوت است. به دلیل وجود دهانه رحم در دیواره جلویی واژن، اختلاف طول بین دیواره جلویی تقریباً ۷٫۵ سانتیمتر (۲٫۵ تا ۳ اینچ) و دیوار پشتی، تقریباً ۹ سانتیمتر (۳٫۵ اینچ) وجود دارد.[۱۲][۲۴] در طول برانگیختگی جنسی، واژن از نظر طول و عرض منبسط می‌شود. اگر زن به صورت عمودی ایستاده باشد، کانال واژن در جهت رو به عقب قرار می‌گیرد و زاویه تقریباً ۴۵ درجه با رحم تشکیل می‌دهد.[۱۲] اندازه دهانه واژن و پرده بکارت نیز متفاوت است. در کودکان، اگرچه پرده بکارت معمولاً به صورت هلالی به نظر می‌رسد، اما اشکال مختلفی ممکن است وجود داشته باشد.[۲۵][۱۲]

رشد

Drawn anatomic illustration as described in caption
تصویری که بخش برش خورده واژن و بخش بالایی دستگاه تناسلی زنانه را نشان می‌دهد (فقط یک تخمدان و لوله فالوپ نشان داده شده‌است). چین‌های دایره‌ای (که به آن روگا نیز می‌گویند) مخاط واژن دیده می‌شود.

صفحه واژن پیش ساز واژن است.[۲۶] در طول رشد، در جایی که انتهای به هم پیوسته مجرای پارامزونفریک (مجرای مولرین)[یادداشت ۲] به عنوان غده سینوس وارد دیواره پشتی سینوس ادراری تناسلی[یادداشت ۳] می‌شود، صفحه واژن شروع به رشد می‌کند. همان‌طور که صفحه رشد می‌کند، به‌شکل قابل توجهی دهانه رحم و سینوس ادراری تناسلی را از هم جدا می‌کند. در نهایت، سلول‌های مرکزی صفحه تجزیه می‌شوند و مجرا واژن را تشکیل می‌دهند.[۲۶] این معمولاً در هفته بیست تا بیست و چهارم رشد رخ می‌دهد. اگر مجرا تشکیل نشود یا ناقص باشد، غشاهایی به نام سپتوم واژن می‌توانند در سراسر یا اطراف دستگاه ایجاد شوند و منجر به انسداد مجرای خروجی در مراحل بعدی زندگی می‌شوند.[۲۶]

در طول تمایز جنسی در انسان، بدون تستوسترون، سینوس ادراری تناسلی به عنوان دهلیز کاذب واژن باقی می‌ماند. دو چین ادراری تناسلی برجستگی تناسلی لبه کوچک را تشکیل می‌دهند و رشد تورم‌های لابیوسکروتوم[ث] باعث تشکیل لبه بزرگ می‌شود.[۲۷][۲۸]

در مورد منشأ جنینی واژن، نظرات متناقضی وجود دارد. دیدگاه اکثریت توصیف کاف[ج] در سال ۱۹۳۳ است که بیان می‌کند که دو سوم بالایی واژن از قسمت دمی مجرای مولر منشأ می‌گیرد، در حالی که قسمت زیرین واژن از سینوس ادراری تناسلی ایجاد می‌شود.[۲۹][۳۰] دیدگاه‌های دیگر شرح بولمر در سال ۱۹۵۷ است که اپیتلیوم واژن صرفاً از اپیتلیوم سینوس ادراری تناسلی نشأت می‌گیرد،[۳۱] و تحقیق ویچی در سال ۱۹۷۰، که توصیف کوف را مجدداً بررسی کرد و به این نتیجه رسید که بالب‌های سینوواژینال[چ] همان قسمت‌های پایینی مجرای ولف[ح] هستند.[۳۲][۳۰] دیدگاه ویچی توسط تحقیقات اسیان و همکاران، بوک و دروس پشتیبانی می‌شود.[۳۰][۳۲] رابوی و همکاران نظریات کاف و بولمر را مورد بررسی قرار داده‌اند و توصیف بولمر را با توجه به تحقیقات خود پشتیبانی می‌کنند.[۳۱] این اختلافات ناشی از پیچیدگی بافت‌های مرتبط و عدم وجود یک مدل حیوانی که با رشدِ واژنِ انسان مطابقت داشته باشد، است.[۳۱][۳۳] به همین دلیل، مطالعه رشدِ واژنِ انسان در حال انجام است و ممکن است به حل داده‌های متناقض کمک کند.[۳۰]

میکروآناتومی

Micrograph of vaginal wall
عکاسی ریزنگاری بزرگنمایی شده با قدرت متوسط از یک اسلاید رنگ‌آمیزی H&E که بخشی از دیواره واژن را نشان می‌دهد. سلول‌های اپیتلیوم سنگفرشی (مسطح) و بافت همبند زیرین دیده می‌شود. لایه‌های عضلانی عمیق‌تر نشان داده نمی‌شوند. خط سیاه به یک چین در غشای مخاطی اشاره دارد.
Close-up photograph of vagina
چین‌های مخاطی (یا رگه‌های واژن) در یک سوم جلویی واژن نشان داده می‌شوند.

دیواره واژن از داخل به سمت بیرون ابتدا از غشای مخاطی از سلول‌های لایه‌بندی شده (اپیتلیوم)[یادداشت ۴] یا سلول‌های پوششی سنگفرشی (مسطح) تشکیل شده‌است که کراتینه نشده‌است و لایه‌ای نازک از بافت همبند در زیر آن قرار دارد. در دومین لایه، لایه‌ای از ماهیچه‌های صاف با دسته‌هایی از الیاف دایره‌ای داخلی به الیاف طولی (آنهایی که در جهت طولی قرار دارند) وجود دارد. در نهایت، یک لایه بیرونی از بافت همبند به نام بافت همبند پوششی وجود دارد. در برخی منابع پزشکی با شمارش دو لایه‌یِ زیرینِ غشایِ مخاطی (اپیتلیوم و لامینا پروپریا) به صورت جداگانه، چهار لایه را فهرست می‌کنند.[۳۴][۳۵]

لایه عضلانی صاف در داخل واژن نیروی انقباضی ضعیفی دارد که می‌تواند فشاری در مجرای واژن ایجاد کند؛ اما نیروی انقباضی قوی‌تر مانند زمان زایمان از عضلات کف لگنی (دیافراگم لگنی) ناشی می‌شود که به بافت همبند پوششی اطراف واژن متصل هستند.[۳۶]

لامینا پروپریا،[خ] سرشار از عروق خونی و کانال‌های لنفاوی است. این لایه عضلانی از رشته‌های عضلانی صاف تشکیل شده‌است که یک لایه بیرونی عضله طولی، یک لایه داخلی از ماهیچه دایره‌ای و الیاف عضلانی مورب بین آنها قرار دارد. لایه بیرونی، بافت همبند پوششی، یک لایه نازک متراکم از بافت همبند است و با بافت ترکیبی حاوی رگ‌های خونی، عروق لنفاوی و رشته‌های عصبی که بین اندام‌های لگنی قرار دارند، ترکیب می‌شود.[۲۴][۱۴][۳۵] غشای مخاطی واژن از غده‌ها محروم هستند. آن تاج‌ها (برآمدگی‌های عرضی یا روگاها) چین‌هایی را تشکیل می‌دهند که در یک سوم بیرونی واژن برجسته‌تر هستند. عملکرد آنها این است که سطح واژن را برای گسترش و کشش افزایش دهند.[۱۱][۱۲]

بافت پوششی اکتوسرویکس (بخشی که دهانه رحم به داخل واژن متصل می‌شود) امتدادی از پوشش داخلی واژنی است و مرز مشترکی با آن دارد.[۳۷] پوشش داخلی واژنی از لایه‌هایی از سلول‌ها تشکیل شده‌است، از جمله سلول‌های پایه، سلول‌های پاراباسال، بافت پوششی و سلول‌های میانی.[۳۸] لایه پایه روکش سلولی از نظر میتوزی فعال‌ترین است و سلول‌های جدید را تولید می‌کند.[۳۹] سلول‌های سطحی به‌طور مداوم ریزش می‌کنند و سلول‌های پایه جایگزین آن‌ها می‌شوند.[۱۲][۴۰][۴۱] استروژن باعث پر شدن سلول‌های میانی و سطحی با گلیکوژن می‌شود.[۴۱][۴۲] سلول‌های لایه پایه پایین‌تر از فعالیت متابولیکی، به سمت مرگ سلولی (آپوپتوز) تغییر می‌کنند. در این لایه‌های میانی از پوشش سلولی، سلول‌ها شروع به از دست دادن میتوکندری و سایر اندامک‌های خود می‌کنند.[۳۹][۴۳] سلول‌ها در مقایسه با سایر بافت‌های پوششی بدن، معمولاً سطح بالایی از گلیکوژن را حفظ می‌کنند.[۳۹]

تحت تأثیر استروژن مادر، واژن نوزاد دو تا چهار هفته پس از تولد با بافت پوششی سنگفرشی واژنی (یا غشای مخاطی) ضخیم پوشیده می‌شود. از آن زمان تا دوران بلوغ، پوشش سلولی نازک با تنها چند لایه از سلول‌های مکعبی بدون گلیکوژن باقی می‌ماند.[۴۱][۴۴] پوشش سلولی نیز دارای رگه‌های کمی است و قبل از بلوغ قرمز رنگ است.[۶] هنگامی که بلوغ شروع می‌شود، غشای مخاطی ضخیم می‌شود و دوباره تحت تأثیر افزایش سطح استروژن دختر، به پوشش سلولی لایه‌ای با سلول‌های حاوی گلیکوژن تبدیل می‌شود.[۴۱] در نهایت، پوشش سلولی از یائسگی به بعد نازک می‌شود و در نهایت به دلیل کمبود استروژن، گلیکوژن ندارد.[۴۵][۴۰][۱۲] سلول‌های سنگفرشی مسطح در برابر سایش و عفونت مقاوم تر هستند.[۴۴] نفوذپذیری لایهٔ سطحی امکان پاسخ مؤثر سیستم ایمنی را فراهم می‌کند زیرا آنتی‌بادی‌ها و سایر اجزای ایمنی به راحتی می‌توانند به سطح برسند.[۴۶] لایهٔ سطحی واژن از بافت مشابه پوست متفاوت است. لایهٔ بیرونی پوست (اپیدرم) به دلیل حاوی سطوح بالای چربی، که مقاومت نسبی در برابر آب دارد این امکان را فراهم می‌کند که آب و مواد حل شونده در آب، از طریق بافت عبور کنند.[۴۶] کراتینه شدن زمانی اتفاق می‌افتد که لایهٔ سطحی در معرض اتمسفر خشک خارجی قرار می‌گیرد.[۱۲] در شرایط غیرطبیعی، مانند افتادگی واژن، غشای مخاطی ممکن است در معرض هوا قرار گیرد، خشک و کراتینه شود.[۱۲]

تأمین خون و اعصاب

خون عمدتاً از طریق سرخرگ واژینال به واژن می‌رسد که از شاخه‌ای از سرخرگ تهیگاهی درونی یا سرخرگ زهدانی بیرون می‌آید.[۱۱][۴۷] شریان‌هایِ واژنیِ بازپیوندی (به هم پیوسته‌اند) به همراه شاخه گردنی شریان رحمی در سمت واژن به هم پیوند می‌خورند؛ این باعث تشکیل شاخه‌های واژینال سرخرگ زهدانی[۴۷] می‌شود که در خط میانی جلویی و پشتی واژن قرار دارد.[۱۷] سایر شریان‌هایی که به واژن تأمین خون می‌کنند شامل شریان رکتوم میانی و سرخرگ شرمگاهی درونی هستند،[۱۲] که هر دوی آنها شاخه‌هایی از شریان سیاهرگ داخلی هستند.[۱۷] سه گروه عروق لنفاوی همراه با این شریان‌ها همراهی می‌کنند؛ گروه بالایی همراه با شاخه‌های واژن شریان رحمی؛ گروه میانی همراه با شریان‌های واژن همراهی می‌کند؛ و گروه زیرین، لنف را از ناحیه بیرون پرده بکارت و در غدد لنفاوی اینگوینال تخلیه می‌کنند.[۴۸][۱۷] نود و پنج درصد کانال‌های لنفاوی واژن در ۳ میلی‌متری سطح واژن قرار دارند.[۴۹]

دو رگ اصلی خون را از واژن تخلیه می‌کنند، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست. اینها یک شبکه از رگ‌های کوچکتر، شبکه وریدی واژن را در کناره‌های واژن تشکیل می‌دهند که با شبکه‌های وریدی مشابه رحم، مثانه و رکتوم متصل می‌شوند. اینها در نهایت در سیاهرگ تهیگاهی درونی تخلیه می‌شوند.[۱۷]

تأمین عصب واژن بالایی، از ناحیه سمپاتیک و پاراسمپاتیک شبکه لگنی تأمین می‌شود. تأمین عصب واژن زیرین از عصب زهاری تأمین می‌شود.[۱۲][۱۷]

کارکرد

ترشحات

ترشحات واژن عمدتاً از رحم، دهانه رحم و لایه سلولی واژن تولید می‌شوند، علاوه بر این، در هنگام تحریک جنسی، ترشحات واژنی کوچکی از غده‌های بارتولین نیز تولید می‌شود.[۱۲]

کمی ترشح لازم است تا واژن مرطوب شود. ترشحات ممکن است در طول تحریک جنسی، اواسط یا کمی قبل از قاعدگی یا در دوران بارداری افزایش یابد.[۱۲] قاعدگی (همچنین به عنوان «پریود»، «عادت ماهانه» یا «دشتان»[۵۰] شناخته می‌شود) تخلیه منظم خون و بافت مخاطی (معروف به قاعدگی) از دیوارهٔ داخلیِ رحم از طریق واژن است.[۵۱] غشای مخاطی واژن در طول چرخه قاعدگی از نظر ضخامت و ترکیب تغییر می‌کند،[۵۲] که تغییر طبیعی و منظمی است که در دستگاه تولیدمثل زنان (به ویژه رحم و تخمدان‌ها) رخ می‌دهد و بارداری را ممکن می‌سازد.[۵۳][۵۴] محصولات بهداشتی مختلفی مانند تامپون، فنجان قاعدگی و نوار بهداشتی برای جذب یا گرفتن خون قاعدگی در دسترس هستند.[۵۵]

غدد بارتولین که در نزدیکی دهانه واژن قرار دارند، در ابتدا به عنوان منبع اولیه روانکاری واژن در نظر گرفته می‌شدند، اما بررسی‌های بیشتر نشان داد که آنها تنها چند قطره مخاط فراهم می‌کنند.[۵۶] روانکاری واژن بیشتر از طریق تراوش پلاسمایی به نام ترانسودات از دیواره‌های واژن فراهم می‌شود. این در ابتدا به صورت قطراتی مانند عرق شکل می‌گیرد و به دلیل افزایش فشار مایع در بافت واژن (گرفتگی عروق) ناشی از ترشح پلاسما به عنوان ترانسودات از مویرگ‌ها از طریق لایه سلولی واژن آزاد می‌شود.[۵۶][۵۷][۵۸]

قبل و در حین تخمک گذاری، غدد مخاطی درون دهانه رحم انواع مختلفی از مخاط ترشح می‌کنند که یک محیط قلیایی و بارور در کانال واژن فراهم می‌کند که برای بقای اسپرم مطلوب است.[۵۹] پس از یائسگی، روانکاری واژن به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد.[۶۰]

فعالیت جنسی

پایانه‌های عصبی در واژن می‌توانند احساسات لذت بخشی را در هنگام تحریک واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد کنند. زنان ممکن است از یک بخش از واژن لذت ببرند یا از احساس نزدیکی و پرشدگی در هنگام دخول به واژن لذت ببرند.[۶۱] به دلیل کمبود پایانه‌های عصبی در واژن، زنان اغلب تحریک جنسی کافی یا ارتعاش جنسی دریافت نمی‌کنند، به همین دلیل تنها به دلیل نفوذ واژنی (دخول)، لذت نمی‌برند یا ارگاسم نمی‌یابند.[۶۱][۶۲][۶۳] اگرچه برخی مطالعات به‌طور معمول ترکیب بیشتری از پایانه‌های عصبی و بنابراین حساسیت بیشتر در نزدیکی ورودی واژن (یک سوم بیرونی یا یک سوم پایینی) را نشان می‌دهد،[۶۲][۶۳][۶۴] اما برخی از بررسی‌های علمی دربارهٔ عصب‌بندی دیواره واژن نشان می‌دهد که هیچ ناحیه خاصی با تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی وجود ندارد.[۶۵][۶۶] تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تنها برخی از زنان دارای تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی در دیواره جلویی واژن هستند.[۶۵][۶۷] به دلیل پایانه‌های عصبی کمتر در واژن، درد زایمان به‌طور قابل توجهی قابل تحمل تر است.[۶۳][۶۸][۶۹]

به‌دست آوردن لذت از طریق واژن می‌تواند به اشکال گوناگونی انجام شود. علاوه بر نفوذ به وسیله آلت تناسلی مرد، لذت می‌تواند از خودارضایی، انگشت کردن، آمیزش جنسی دهانی (فرج‌لیسی) یا روش‌های آمیزش جنسی خاص (مانند پوزیشن میسیونری یا موقعیت جنسی به شیوه قاشقی) نیز به دست آید.[۷۰] زوج‌های دگرجنس‌گرا ممکن است به‌عنوان شکلی از عشق‌بازی برای تحریک جنسی یا همراهی،[۷۱][۷۲] یا به‌عنوان یک نوع پیشگیری از بارداری، یا برای حفظ باکرگی، به انگشت کردن مشغول شوند. به‌طور معمول، آنها ممکن است از اعمال جنسی غیر آلت تناسلی-واژنی به عنوان ابزار اصلی لذت جنسی استفاده کنند.[۷۲] در مقابل، لزبین‌ها و سایر زنانی که با زنان رابطه جنسی دارند (زنان زن‌آمیز)، معمولاً از انگشت کردن به عنوان اصلی‌ترین فعالیت جنسی استفاده می‌کنند.[۷۳][۷۴] برخی از زنان و زوج‌ها از اسباب بازی‌های جنسی مانند ویبراتور یا دیلدو برای لذت واژنی استفاده می‌کنند.[۷۵] کاما سوترا، یک متن باستانی هندو که توسط واتسیانا نوشته شده‌است و شامل تعدادی موقعیت جنسی است، ممکن است برای افزایش لذت جنسی،[۷۶] مخصوصاً برای رضایت جنسی زنان استفاده شود.[۷۷]

بیشتر زنان برای رسیدن به ارگاسم نیاز به تحریک مستقیم کلیتوریس دارند.[۶۲][۶۳] کلیتوریس در تحریک واژن نقش دارد. این یک اندام جنسی با ساختار چندسطحی است که شامل تعداد زیادی پایانه‌های عصبی، با چسبندگی گسترده به قوس شرمگاهی و بافت حمایت کننده گسترده به لبهای واژن است. تحقیقات نشان می‌دهد که یک خوشه بافتی با واژن تشکیل می‌دهد. این بافت ممکن است در برخی از زنان گسترده‌تر از سایرین باشد، که ممکن است به رسیدن به ارگاسم‌های واژنی کمک کند.[۶۲][۷۸][۷۹]

در هنگام تحریک جنسی و به ویژه تحریک کلیتوریس، دیوارهای واژن روان می‌شوند. این فرایند پس از ده تا سی ثانیه تحریک جنسی آغاز می‌شود و با افزایش زمان تحریک، مقدار آن افزایش می‌یابد.[۸۰] این فرایند اصطکاک یا آسیبی که ممکن است به دلیل وارد شدن آلت تناسلی به واژن یا نفوذ اشیاء دیگری به واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد شود را کاهش می‌دهد. طول واژن در زمان تحریک افزایش می‌یابد و می‌تواند در پاسخ به فشار همچنان افزایش یابد؛ وقتی زن کاملاً برانگیخته می‌شود، واژن از نظر طول و عرض منبسط می‌شود، در حالی که دهانه رحم جمع می‌شود.[۸۰][۸۱] با بزرگ شدن و دراز شدن دو سوم بالای واژن، رحم به سمت لگن بزرگ‌تر بالا می‌رود و دهانه رحم بالاتر از کف واژن قرار می‌گیرد و در نتیجه سطح وسط واژن قرار می‌گیرد.[۸۰] که منجر به ایجاد اثر خیمه[د] یا اثر بادکنکی[ذ] می‌شود.[۸۲] هنگامی که دیوارهای انعطاف‌پذیر واژن کشیده یا تنگ می‌شوند، با حمایت از عضلات لگنی، دور آلت تناسلی (یا شیء دیگری) وارد شده کشیده یا منقبض می‌شود[۶۴] و برای آلت تناسلی مرد اصطکاک ایجاد می‌شود و این کمک می‌کند تا مرد احساس ارگاسم و انزال را تجربه کند، که به نوبه خود لقاح را امکان‌پذیر می‌کند.[۸۳]

یکی از مناطقی در واژن که ممکن است یک ناحیه حساس و شهوت‌خیز باشد، نقطه جی است. این نقطه معمولاً در دیوار جلویی واژن قرار دارد، چند اینچ به داخل از ورودی واژن واقع شده و برخی از زنان اگر این منطقه در حین فعالیت جنسی تحریک شود، لذت شدید و گاهی ارگاسم را تجربه می‌کنند.[۶۷][۶۴] ارگاسم ناشی از «نقطهٔ جی» ممکن است مسئول انزال زنانه باشد، که باعث شده برخی از پزشکان و پژوهشگران باور داشته باشند که لذت «نقطهٔ جی» از غدد شبه‌پروستاتی زنانه، هم‌جنس غده‌های پروستات زنان، ناشی می‌شود و نه از هر نقطهٔ خاصی روی دیوار واژن؛ برخی پژوهشگران نیز ارتباط بین غدد شبه‌پروستاتی زنانه و منطقهٔ «نقطهٔ جی» را ضعیف می‌دانند.[۶۶][۶۷][۶۴] وجود «نقطهٔ جی» (و وجود آن به عنوان یک ساختار متمایز) هنوز مورد مناقشه است، که این به دلیل تفاوت در گزارش‌ها در مورد مکان آن در زنان است. برخی معتقدند که در برخی از زنان این نقطه وجود ندارد، در حالی که دیگران فرض می‌کنند که این نقطه یک امتداد از کلیتوریس است و بنابراین ممکن است دلیلی برای تجربه ارگاسم واژنی باشد.[۶۴][۶۸][۷۹]

زایمان

واژن مسیری برای زایمان طبیعی نوزاد است. هنگامی که زایمان نزدیک می‌شود، علائم متعددی از جمله ترشحات واژن و پارگی غشاها (پارگی کیسه آب) ممکن است رخ دهد. دومی منجر به فوران یا جریان کوچک مایع آمنیوتیک از واژن می‌شود.[۸۴] این اتفاق معمولاً در ابتدای زایمان رخ می‌دهد. معمولاً در ۱۰ درصد موارد پارگی زودرس کیسه آب قبل از زایمان اتفاق می‌افتد.[۸۵] در بین زنانی که برای اولین بار زایمان می‌کنند، انقباضات برکستون هیکس با انقباضات رحمی واقعی اشتباه گرفته می‌شود،[۸۶] اما در واقع یک راه برای آماده شدن بدن برای زایمان واقعی است. آنها نشانه شروع زایمان نیستند،[۸۷] اما معمولاً در روزهای پیش از زایمان بسیار قوی هستند.[۸۷][۸۶]

همان‌طور که بدن برای زایمان آماده می‌شود، دهانه رحم نرم می‌شود، نازک می‌شود، به سمت جلو حرکت می‌کند و شروع به باز شدن می‌کند. این به جنین اجازه می‌دهد تا در لگن مستقر شود، فرآیندی که به عنوان سبک شدن شناخته می‌شود.[۸۸] با نشستن جنین در لگن، ممکن است درد ناشی از اعصاب سیاتیک، افزایش ترشحات واژن و افزایش تکرر ادرار رخ دهد.[۸۸] در زنانی که قبلاً زایمان کرده‌اند، احتمال سبک شدن بعد از شروع زایمان بیشتر است، اما ممکن است در زنانی که برای بار اول زایمان می‌کنند، ده تا چهارده روز قبل از زایمان رخ دهد.[۸۹]

با شروع انقباض‌های رحم، جنین شروع به از دست دادن حمایت از دهانه رحم می‌کند. دهانهٔ رَحِمی تا ۱۰ سانتیمتر گشاد می‌شود تا سر جنین را در خود جای دهد، سپس سر از رحم به سمت واژن حرکت می‌کند.[۹۰][۸۴] انعطاف‌پذیری واژن به آن اجازه می‌دهد که به اندازهٔ چند برابر قطر طبیعی خود کشیده و منقبض شود تا نوزاد را به دنیا آورد.[۹۱]

زایمان طبیعی رایج‌تر است، اما اگر خطر و عوارضی وجود داشته باشد، ممکن است عمل سزارین انجام شود.[۹۲] مخاط واژن پس از زایمان نازک است و دارای تجمع غیرطبیعی مایع (ادما یا خیز) است و تعدادی چینه یا روگا دارد. غشای مخاطی در حدود سه هفته پس از اینکه تخمدان‌ها عملکرد معمول خود را بازیافتند و جریان استروژن دوباره برقرار شد، ضخامت می‌یابد و روگاها بازمی‌گردند. پس از باز شدن و آرام شدن دهانه رحم، شش تا هشت هفته پس از زایمان به حالت قبلی خود برمی‌گردد که به آن دوران پس از زایمان می‌گویند. با این حال، واژن همچنان از نظر اندازه بزرگتر از قبل خواهد بود.[۹۳]

پس از زایمان، مرحله‌ای از ترشحات واژن به نام لوشیا وجود دارد که میزان و مدت زمان ترشح آن می‌تواند به‌طور قابل توجهی در زنان متفاوت باشد و می‌تواند تا شش هفته ادامه یابد.[۹۴]

رنگ آمیزی گرم لاکتوباسیل‌ها و سلول‌های پوششی سنگفرشی در واژن

میکروبیوم واژن

فلور واژن،[ر] میکروبیوتای واژن[ز] یا میکروبیوم واژن[ژ] یک اکوسیستم پیچیده‌است که در طول زندگی، از تولد تا یائسگی، تغییر می‌کند. میکروبیوم واژن در لایه بیرونی پوششی واژن و روی آن قرار دارد.[۴۶] این میکروبیوم شامل گونه‌ها و جنس‌هایی است که معمولاً در زنان با ایمنی طبیعی علائم یا عفونت ایجاد نمی‌کنند.

میکروبیوم واژن تحت سلطه گونه‌های لاکتوباسیلوس[س] است.[۹۵] این گونه‌ها گلیکوژن را می‌سوزانند و آن را به قند و اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند.[۹۶] تحت تأثیر هورمون‌ها مانند استروژن، پروژسترون و هورمون محرکه فولیکولی (FSH)، اکوسیستم واژن دچار تغییرات چرخه ای یا دوره ای می‌شود.[۹۶]

اهمیت بالینی

Photograph of a transparent speculum on a white surface
یک اسپکولوم پلاستیکی دو سوپاپه واژینال یکبار مصرف که در معاینه زنان استفاده می‌شود.
Photograph of a cervix as described in caption
عکس دهانه رحم همان‌طور که در متن توضیح داده شده‌است. دهانه رحم طبیعی یک بزرگسال که از طریق واژن (در هر واژن یا PV) با استفاده از اسپکولوم واژینال دوکفه‌ای دیده می‌شود. تیغه‌های اسپکولوم در بالا و پایین و دیواره‌های کشیده واژن در سمت چپ و راست دیده می‌شود.

معاینات لگنی

سلامت واژن می‌تواند در طی یک معاینه لگنی، همراه با سلامت بیشتر از اندام‌های دستگاه تناسلی زنان، ارزیابی شود.[۹۷][۹۸][۹۹] چنین معایناتی ممکن است شامل تست پاپ اسمیر (یا آزمایش دهانه رحم) باشد. در ایالات متحده، پیشنهاد می‌شود که آزمون «پاپ اسمیر» از سن ۲۱ سالگی تا ۶۵ سالگی انجام شود.[۱۰۰] با این حال، کشورهای دیگر آزمون «پاپ اسمیر» را برای زنان غیرفعال جنسی توصیه نمی‌کنند.[۱۰۱] راهنمایی‌ها در مورد فرکانس آزمون از سه تا پنج سال متفاوت است.[۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] معاینه روزمره لگنی در زنان بالغ که باردار نیستند و علائمی ندارند، ممکن است نالازم و حتی مضر باشد.[۱۰۴] یافته طبیعی در طی معاینه لگنی زنان باردار، رنگ آبی روی دیواره واژن است.[۹۷]

معاینه لگنی بیشتر در مواقعی انجام می‌شود که علائم ناشناخته‌ای از ترشح، درد، خونریزی غیرمنتظره یا مشکلات ادراری وجود داشته باشد.[۹۷][۱۰۵][۱۰۶] در طول معاینه لگن، دهانه واژن از نظر موقعیت، تقارن، وجود پرده بکارت و شکل آن ارزیابی می‌شود. واژن توسط معاینه کننده با دستکش، قبل از قرار دادن اسپکولوم به صورت داخلی ارزیابی می‌شود تا وجود هر گونه ضعف، تومور یا گرهک را تشخیص دهد. در صورت وجود التهاب و ترشح، آنها نیز ثبت می‌شوند. در طی این زمان، غده‌های اسکین و بارتولین برای شناسایی ناهنجاری‌ها در این ساختارها لمس می‌شوند. پس از تکمیل معاینه دیجیتالی واژن، اسپکولوم، ابزاری برای دیدن ساختارهای داخلی، با دقت وارد می‌شود تا دهانه رحم قابل مشاهده باشد.[۹۷] معاینه واژن نیز ممکن است در طی جستجوی حفره[یادداشت ۵] انجام شود.[۱۰۷]

جراحت یا آسیب‌های دیگر به واژن می‌تواند در هنگام تعرض جنسی یا سایر سوء استفاده‌های جنسی رخ دهد.[۶][۹۷] اینها می‌توانند پارگی، کبودی، التهاب و ساییدگی باشند. تعرض جنسی با اشیا می‌تواند به واژن آسیب برساند و بررسی آن با اشعه ایکس ممکن است وجود اشیاء خارجی را نشان دهد.[۶] اگر رضایت داده شود، معاینه لگن بخشی از ارزیابی تعرض جنسی خواهد بود.[۱۰۸] معاینات لگن در دوران بارداری نیز انجام می‌شود و زنانی که حاملگی‌های پرخطر دارند بیشتر معاینه می‌شوند.[۹۷][۱۰۹]

داروها

تجویز داخل واژن نوعی روش مصرف دارو است که در آن دارو به صورت کِرِم یا قرص وارد واژن می‌شود. از نظر داروشناسی، این روش دارای مزیت بالقوه‌ای است که اثرات درمانی را به‌طور کلی در واژن یا ساختارهای نزدیک آن (مانند بخش دهانه رحم) با عوارض سیستمیک محدود نسبت به سایر مسیرهای تجویز دارو فراهم می‌کند.[۱۱۰][۱۱۱]

داروهایی که برای رسیدن به دهانه رحم و القای زایمان استفاده می‌شوند، معمولاً از این طریق تجویز می‌شوند، مانند استروژن‌ها، عوامل ضدبارداری، پروپرانولول و ضد قارچ‌ها. از حلقه‌های واژینال نیز می‌توان برای تحویل دارو استفاده کرد، از جمله پیشگیری از بارداری با حلقه واژینال ضدبارداری.[یادداشت ۶] اینها به واژن وارد می‌شوند و سطح دارو را با دوز کم و ثابت در واژن و در سراسر بدن فراهم می‌کنند.[۱۱۲][۱۱۳] قبل از بیرون آمدن نوزاد از رحم، ممکن است تزریقی برای کنترل درد در حین زایمان از طریق دیواره واژن و نزدیک عصب زهاری انجام شود. از آنجایی که عصب زهاری حامل فیبرهای حرکتی و حسی است که عضلات لگن را عصب دهی می‌کند، بی‌حس کردن عصب زهاری درد زایمان را تسکین می‌دهد. این داروها به کودک آسیبی نمی‌رسانند و بدون عوارض قابل توجه هستند.[۱۱۴]

عفونت‌ها، بیماری‌ها و رابطه جنسی امن

عفونت‌ها یا بیماری‌های واژن عبارتند از عفونت قارچی، عفونت واژن، بیماری‌های آمیزشی (STIs) و سرطان. لاکتوباسیلوس گاسری[ش] و دیگر گونه‌های لاکتوباسیلوس موجود در میکروبیوم واژن، با ترشح باکتریوسین‌ها و هیدروژن پراکسید، محافظتی در برابر عفونت‌ها ایجاد می‌کنند.[۱۱۵] واژن سالم زنان در سنین باروری اسیدی است و پی‌اچ آن معمولاً بین ۳٫۸ تا ۴٫۵ است.[۹۶] پی‌اچ پایین، رشد بسیاری از گونه‌های میکروب‌های بیماری‌زا را متوقف می‌کند.[۹۶] ممکن است تعادل اسیدی واژن توسط بارداری، قاعدگی، دیابت یا سایر بیماری‌ها، قرص‌های ضدبارداری خوراکی، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها، رژیم غذایی نامناسب و استرس (مانند کمبود خواب) تحت تأثیر قرار گیرد.[۱۱۶][۱۱۷] همچنین ممکن است هر یک از این تغییرات در تعادل اسیدی واژن، به عفونت قارچی کمک کند.[۱۱۶] افزایش پی‌اچِ (بیش از ۴٫۵) مایعِ واژن می‌تواند ناشی از رشد بیش از حد باکتری‌هایی مانند واژینوز باکتریال یا عفونت انگلی تریکومونیازیس باشد، که هر دو دارای علامت عفونت واژن هستند.[۱۱۸][۹۶] آلودگی میکروبیوم واژن توسط تعدادی از باکتری‌هایِ مختلفِ مشخصِ واژینوز باکتریال، خطر پیامدهای نامطلوبِ بارداری را افزایش می‌دهد.[۱۱۹] در طول معاینات لگنی، ممکن است نمونه‌هایی از مایعات واژن برای غربالگریِ عفونت‌هایِ مقاربتی یا سایر عفونت‌ها گرفته شود.[۹۷][۱۲۰]

از آنجایی که واژن خود تمیز شونده است، معمولاً نیازی به بهداشت خاصی ندارد.[۱۲۱] پزشکان عموماً از پیشنهاد انجام دوش واژینال برای حفظ سلامتی ولوواژینال خودداری می‌کنند.[۱۲۱][۱۲۲] از آنجا که میکروبیوم واژن محافظتی در برابر بیماری‌ها فراهم می‌کند، اختلال در این تعادل ممکن است منجر به عفونت و ترشح غیرطبیعی واژن شود.[۱۲۱] ترشحات واژن می‌تواند به واسطه رنگ و بو نشانه‌ای از عفونت واژن باشد، یا نشانه‌های ناشی از ترشح، مانند تحریک یا سوزش باشد.[۱۲۳][۱۲۴] ترشحات غیرطبیعی واژن ممکن است ناشی از بیماری‌های مقاربتی، دیابت، دوش، صابون‌های معطر، حمام‌های حباب‌دار، قرص‌های ضدبارداری، عفونت قارچی (معمولاً در نتیجه مصرف آنتی‌بیوتیک) یا شکل دیگری از عفونت واژن باشد.[۱۲۳] در حالی که عفونت واژن یک التهاب در واژن است و به عفونت، مشکلات هورمونی یا محرک‌ها نسبت داده می‌شود،[۱۲۵][۱۲۶] انقباض غیرارادی واژن تنگ شدن غیرارادی ماهیچه‌های واژن در هنگام نفوذِ واژنی است که که به علت یک واکنش شرطی یا بیماری ایجاد می‌شود.[۱۲۵] ترشحات واژن ناشی از عفونت قارچی معمولاً غلیظ، کرمی رنگ و بی‌بو هستند، در حالی که ترشحات ناشی از «واژینوز باکتریال» به رنگ خاکستری مایل به سفید است و ترشحات ناشی از «تریکومونیازیس» معمولاً خاکستری رنگ و رقیق است و بوی ماهی دارد. در ۲۵ درصد موارد ترشحات «تریکومونیازیس» زرد مایل به سبز است.[۱۲۴]

ایدز، ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)، تبخال دستگاه تناسلی و تریکومونیازیس برخی از بیماری‌های مقاربتی هستند که ممکن است واژن را تحت تأثیر قرار دهند، و منابع بهداشتی توصیه می‌کنند که از رابطه جنسی امن (یا روش مانع) برای جلوگیری از انتقال این بیماری‌ها و سایر بیماری‌های مقاربتی استفاده شود.[۱۲۷][۱۲۸] رابطه جنسی ایمن معمولاً شامل استفاده از کاندوم است و گاهی از کاندوم زنانه (که به زنان کنترل بیشتری می‌دهد) استفاده می‌شود. هر دو نوع می‌توانند با جلوگیری از تماس مایع منی با واژن به جلوگیری از بارداری کمک کنند.[۱۲۹][۱۳۰] با این حال، تحقیقات کمی دربارهٔ اینکه کاندوم زنانه به همان اندازه کاندوم مردانه در جلوگیری از عفونت‌های تناسلی مؤثر است یا خیر انجام شده‌است،[۱۳۰] کاندوم زنانه در پیشگیری از بارداری کمی کمتر از کاندوم‌های مردانه در جلوگیری از بارداری مؤثر هستند، که ممکن است به این دلیل باشد که کاندوم زنانه به اندازه کاندوم مردانه محکم نمی‌شود یا به این دلیل که می‌تواند داخل واژن بلغزد و منی ریخته شود.[۱۳۱]

غدد لنفاوی واژن اغلب سلول‌های سرطانی را که از واژن منشأ می‌گیرند به دام می‌اندازند. این گره‌ها می‌توانند برای شناسایی بیماری مورد ارزیابی قرار گیرند. برداشتن انتخابی غدد لنفاوی واژن با جراحی (به جای برداشتن کامل و تهاجمی تر)، خطر عوارضی را که می‌تواند همراه با جراحی‌های رادیکال تر باشد، کاهش می‌دهد. این گره‌های انتخابی به عنوان غدد لنفاوی نگهبان عمل می‌کنند.[۴۹] ببه جای جراحی، گره‌های لنفاوی مورد نگرانی گاهی با استفاده از پرتودرمانی به گره‌های لنفاوی لگنی بیمار، لگن یا هر دو تیمار می‌شوند.[۱۳۲]

سرطان واژن و سرطان مهبل (لبهای بیرونی واژن) بسیار نادر هستند و عمدتاً زنان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.[۱۳۳][۱۳۴] سرطان دهانه رحم (که نسبتاً شایع است) خطر ابتلا به سرطان واژن را نیز افزایش می‌دهد،[۱۳۵] به همین دلیل است که شانس قابل توجهی برای بروز سرطان واژن همزمان با سرطان دهانه رحم یا بعد از آن وجود دارد زیرا ممکن است علت آن‌ها یکسان باشد.[۱۳۵][۱۳۳][۱۳۶] شاید بتوان سرطان دهانه رحم را با غربالگری پاپ اسمیر و واکسن‌های HPV پیشگیری کرد، اما واکسن‌های HPV فقط شامل نوع‌های ۱۶ و ۱۸ هستند که عامل ۷۰٪ سرطان رحم هستند.[۱۳۷][۱۳۸] برخی از علائم سرطان دهانه رحم و واژن عبارتند از: دیسپارونی و خونریزی غیرطبیعی واژن یا ترشحات واژن، به ویژه پس از رابطه جنسی یا یائسگی.[۱۳۹][۱۴۰] با این حال، بیشتر سرطان‌های دهانه رحم بدون علامت هستند (علائمی ندارند).[۱۳۹] براکی تراپی داخل حفره واژن (VBT) برای درمان سرطان مخاط رحم، واژن و دهانه رحم استفاده می‌شود. یک اپلیکاتور درون واژن قرار داده می‌شود تا امکان تابش تشعشع به نزدیکترین نقطه به محل سرطان را فراهم کند.[۱۴۱][۱۴۲] همچنین نرخ بقاء با استفاده از VBT نسبت به درمان تشعشع با پرتوهای خارجی افزایش می‌یابد.[۱۴۱] با استفاده از واژن برای قرار دادن منبع تشعشع به نزدیکترین نقطه‌ی رشد سلول‌های سرطانی، اثرات سیستمیکِ پرتودرمانی کاهش می‌یابد و نرخ درمان سرطان واژن نیز بالاتر می‌رود.[۱۴۳] تحقیقات در مورد اینکه آیا درمان سرطان دهانه رحم با پرتودرمانی، خطر ابتلا به سرطانِ واژن را نیز افزایش می‌دهد یا خیر، مشخص نیست.[یادداشت ۷][۱۳۵]

اثرات افزایش سن و زایمان

Side-by-side illustration depicting thinning effects of menopause on musoca of vaginal wall
مخاط واژن پیش از یائسگی (سمت چپ) مخاط واژن هنگام یائسگی (راست)

سن و سطح هورمون به طور قابل توجهی با پی‌اچ واژن ارتباط دارد.[۱۴۴] استروژن، گلیکوژن و لاکتوباسیل ها بر این سطوح تأثیر می گذارند. [۱۴۵] [۱۴۶] در زمان تولد، واژن با پی‌اچ حدود 4.5 اسیدی است [۱۴۴] و در سه تا شش هفتگی، اسیدی بودن خود را از دست می‌دهد و[۱۴۷] قلیایی می شود. [۱۴۸] میانگین پی‌اچ واژن در دختران پیش از بلوغ 7.0 است. [۱۴۵] اگرچه زمان بروز این تغییرات متفاوت است، دخترانی که تقریباً هفت تا دوازده سال سن دارند، با ضخیم شدن پرده بکارت و کشیده شدن واژن تا حدود 8 سانتی متر، رشد لبهای بیرونی واژن خود را ادامه خواهند داد. مخاط واژن ضخیم می شود و پی‌اچ واژن دوباره اسیدی می شود. دختران همچنین ممکن است ترشحات واژنی رقیق و سفید رنگی به نام لکوره را تجربه کنند. [۱۴۸] میکروبیوم واژن دختران نوجوان 13 تا 18 ساله مشابه زنان در سنین باروری است، [۱۴۶] که میانگین پی‌اچ واژن آنها 3.8-4.5 است، [۹۶] اما تحقیقات در مورد اینکه آیا این موضوع برای دختران قبل از قاعدگی یا دختران در دوران نزدیک به قاعدگی نیز صدق می‌کند، به همان اندازه واضح نیست. [۱۴۶] پی‌اچ واژن در دوران یائسگی 6.5-7.0 (بدون درمان جایگزینی هورمون )، یا 4.5-5.0 با درمان جایگزینی هورمونی است. [۱۴۶]

پس از سپری شدن دوران یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند. این امر باعث واژینیت آتروفیک[یادداشت ۸] می شود [۱۴۹] [۱۵۰] که می تواند منجر به خارش واژن، سوزش، خونریزی، درد یا خشکی واژن (کاهش روانکاری) شود. [۱۵۱] خشکی واژین می‌تواند به تنهایی ناراحتی ایجاد کند یا در حین رابطه جنسی باعث درد شود. [۱۵۱] [۱۵۲] افزون بر این، گرگرفتگی نیز از ویژگی‌های یائسگی است. [۱۵۳] [۱۵۴] یائسگی همچنین ترکیب ساختارهای پشتیبانی واژن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ساختارهای عروقی با افزایش سن کمتر می شوند. [۱۵۵] کلاژن های خاص در ترکیب و نسبت‌ها تغییر می کنند. تصور می شود که ضعف ساختارهای پشتیبانی واژن، به دلیل تغییرات فیزیولوژیک در این بافت همبند است.[۱۵۶]

علائم یائسگی را می توان با استفاده از کرم های واژینال حاوی استروژن، [۱۵۷] داروهای بدون نسخه، داروهای غیر هورمونی، [۱۵۸] حلقه های استروژن واژینال مانند فمرینگ ، [۱۵۹] یا سایر درمان های جایگزین هورمونی کاهش داد، [۱۵۷] اما استفاده از درمان جایگزین هورمونی ریسک‌هایی (شامل عوارض ناخواسته) وجود دارد.[۱۶۰] [۱۶۱] ممکن است کرم های واژینال و حلقه های استروژن واژینال خطرات مشابهی با سایر درمان های جایگزین هورمونی نداشته باشند. [۱۶۲] درمان جایگزینی هورمونی می‌تواند خشکی واژن را درمان کند، [۱۵۹] اما لوبریکانت شخصی می‌تواند برای موقت رفع خشکی واژن مخصوصاً در طول رابطه جنسی استفاده شود.[۱۶۳] میل جنسی در برخی از زنان پس از یائسگی افزایش می یابد. [۱۵۸] ممکن است زنان یائسه‌ای که همچنان به طور منظم در فعالیت جنسی شرکت می‌کنند، روان‌کاری واژنی مشابه سطح زنانی که به یائسگی نرسیده‌اند داشته باشند و از رابطه جنسی به طور کامل لذت ببرند. [۱۵۸] همچنین ممکن است آتروفی واژن کمتر و مشکلات کمتری در رابطه جنسی داشته باشند. [۱۶۴]تغییرات واژنی که با افزایش سن و زایمان رخ می‌دهند، عبارتند از: اضافه شدن مخاط، گرد شدن قسمت پسی واژن با کوتاه شدن فاصله انتهای دیستال مجرای مقعد تا دهانه واژن، دیاستاز یا اختلال در ماهیچه بالابرنده مقعد ناشی از ترمیم ضعیف برش میان‌دوراه و لکه هایی که ممکن است از ناحیه دهانه واژن بیرون بزنند. [۱۶۵] سایر تغییرات واژن مرتبط با افزایش سن و زایمان عبارتند از بی اختیاری استرسی ادرار، فتق راست‌روده و فتق مثانه. [۱۶۵] تغییرات فیزیکی ناشی از بارداری، زایمان و یائسگی اغلب به بی اختیاری استرسی ادرار کمک می کند. اگر زنی دارای حمایت ضعیف دیافراگم لگنی و آسیب بافتی ناشی از زایمان یا جراحی لگن داشته باشد، کمبود استروژن می‌تواند ماهیچه‌های لگن را ضعیف‌تر کند و به بی‌اختیاری استرسی ادرار کمک کند. [۱۶۶] افتادگی اندام لگن، مانند رکتوسل یا سیستوسل، با پایین آمدن اندام های لگن از موقعیت طبیعی خود به واژن مشخص می‌شود. [۱۶۷] [۱۶۸] کاهش استروژن باعث رکتوسل، سیستوسل یا افتادگی رحم نمی شود، اما زایمان و ضعف ساختارهای پشتیبانی لگنی می‌تواند این مشکل را ایجاد کند. [۱۶۹] همچنین ممکن است افتادگی رحم در در صورت آسیب به کف لگن در طول هیسترکتومی ، درمان سرطان زنان یا بلند کردن اجسام سنگین رخ دهد. [۱۶۷] [۱۶۸] تمرینات کف لگنی مانند تمرین کیگل می تواند برای تقویت عضلات کف لگن استفاده شود، [۱۷۰] از پیشرفت افتادگی رحم جلوگیری یا آن را متوقف کند. [۱۷۱] هیچ مدرکی مبنی بر برتری انجام تمرینات کگل به صورت ایزوتونیک یا با نوعی وزن وجود ندارد. از آنجایی که جسم خارجی وارد واژن می شود، استفاده از وزنه خطرات بیشتری دارد. [۱۷۲]

در مرحله سوم زایمان، در حالی که نوزاد متولد می شود، واژن دستخوش تغییرات قابل توجهی می شود. ممکن است قبل از تولد نوزاد، یک جریان خون از واژن دیده شود. پارگی‌های واژن که می‌تواند در طول زایمان رخ دهد از نظر عمق، شدت و میزان درگیری با بافت‌های مجاور متفاوت هستند. [۱۷۳] [۱۷۴] پارگی می تواند آنقدر گسترده باشد که راست روده و مقعد را درگیر کند. این اتفاق می تواند به ویژه برای یک تازه مادر ناراحت کننده باشد. [۱۷۴] [۱۷۵] هنگامی که این اتفاق می افتد، بی اختیاری مدفوع ایجاد می شود و مدفوع می تواند از طریق واژن خارج شود. [۱۷۴] تقریباً ۸۵٪ زایمان‌های طبیعی دچار نوعی پارگی می شوند. از این تعداد، از این میان، ۶۰-۷۰٪ نیاز به بخیه زدن دارند. [۱۷۶] [۱۷۷] پارگی های ناشی از زایمان همیشه رخ نمی‌دهند. [۱۷۸]

عمل جراحی

ناهنجاری‌ها و سایر مسائل بهداشتی

جامعه و فرهنگ

ادراکات، نمادگرایی و ابتذال

در ادبیات و هنر معاصر

تأثیر در اصلاح

دیگر حیوانات

یادداشت

  1. ↑ در برخی جوامع، واژن به عنوان موضوع تبعیض و تنقید مورد استفاده قرار گرفته و به نگرانی‌ها و ترس‌های اجتماعی منجر شده‌است. این تبعیض و نگرانی‌ها می‌توانند به تشویش اعتمادبه‌نفس و رفتارهای جنسی ناسالم زنانه انجامیده و زندگی جنسی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.
  2. ↑ مجاری پارامزوفریک (یا مجاری مولرین) مجاری جفتی جنین در دستگاه تناسلی زنانه هستند که از طرفین جانبی برآمدگی تناسلی عبور کرده و به غده سینوسی در سینوس ادراری تناسلی اولیه ختم می‌شوند. در زنان، آنها به شکل لوله‌های فالوپ، رحم، دهانه رحم و یک سوم بالای واژن رشد می‌کنند.
  3. ↑ سینوس ادراری تناسلی بخشی از بدن انسان است که فقط در رشد اندام‌های ادراری و تناسلی وجود دارد. این قسمت شکمی کلواک است که پس از جدا شدن کلواک از کانال مقعدی در هفته‌های چهارم تا هفتم تشکیل می‌شود.
  4. ↑ نوعی بافت تخصصی است که از لایه‌های مرتب شده از سلول‌ها تشکیل شده‌است. این نوع بافت بدن را در برابر نفوذ میکروب‌ها حفاظت می‌کند، زیرا بیشتر میکروب‌ها قادر به نفوذ از طریق بافت محافظی نظیر پوست و غشای مخاطی نیستند؛ بنابراین، این یکی از راه‌های محافظتی بدن در برابر عفونت‌های میکروبی است. این بافت به عنوان لایه بیرونی پوست و لایه داخلی دهان، مری و واژن نقش دارد.
  5. ↑ جستجوی حفره بدن، که به سادگی به عنوان جستجوی حفره نیز شناخته می‌شود، یک جستجوی بصری یا بازرسی داخلی دستی حفره‌های بدن برای یافتن مواد ممنوعه (کالاهای قاچاق)، مانند مواد مخدر، پول، جواهرات یا سلاح غیرقانونی است. حفره‌های بدن که اغلب برای پنهان کردن استفاده می‌شود شامل دهان، واژن و راست روده است.
  6. ↑ حلقه واژینال ضدبارداری نوعی جاساز هورمونی است که به منظور جلوگیری از بارداری در واژن قرار می‌گیرد. خود حلقه‌ها از یک ماتریس پلیمری پلاستیکی استفاده می‌کنند که به داروی ضدبارداری آغشته شده‌است. این دارو، اغلب با یک یا دو هورمون، مستقیماً از طریق جریان خون از طریق سلول‌هایی که دیواره واژن را پوشانده‌اند جذب می‌شود.
  7. ↑ برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پرتودرمانیِ درمانِ سرطانِ دهانه‌یِ رحم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد، اما نتایج این مطالعات متضاد بوده و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
  8. ↑ واژینیت آتروفیک، التهاب دیواره‌های واژن در نتیجه نازک شدن بافت به دلیل کمبود استروژن است.

پانویس

  1. ↑ sheath
  2. ↑ Scabbard
  3. ↑ Rectouterine pouch
  4. ↑ Carunculae Myrtiformes
  5. ↑ Labioscrotal swelling
  6. ↑ Koff
  7. ↑ Sinovaginal bulb
  8. ↑ Wolffian duct
  9. ↑ The lamina propria
  10. ↑ Tenting effect
  11. ↑ Ballooning effect
  12. ↑ Vaginal Flora
  13. ↑ Vaginal microbiota
  14. ↑ Vaginal microbiome
  15. ↑ Lactobacillus
  16. ↑ Lactobacillus gasseri

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ "vagin". Wiktionary (به انگلیسی). 2022-05-19.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Stevenson A (2010). Oxford Dictionary of English. Oxford University Press. p. 1962. ISBN 978-0-19-957112-3. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب پارسی، دفتر نخست تا چهارم
  4. ↑ Nevid J, Rathus S, Rubenstein H (1998). Health in the New Millennium: The Smart Electronic Edition (S.E.E.). Macmillan. p. 297. ISBN 978-1-57259-171-4. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  5. ↑ Lipsky MS (2006). American Medical Association Concise Medical Encyclopedia. Random House Reference. p. 96. ISBN 978-0-375-72180-9. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ Dalton M (2014). Forensic Gynaecology. Cambridge University Press. p. 65. ISBN 978-1-107-06429-4. Archived from the original on September 17, 2020. Retrieved October 27, 2015.
  7. ↑ Jones T, Wear D, Friedman LD (2014). Health Humanities Reader. Rutgers University Press. pp. 231–232. ISBN 978-0-8135-7367-0. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Kirkpatrick M (2012). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. Springer Science & Business Media. p. 175. ISBN 978-1-4684-3656-3. Archived from the original on April 22, 2021. Retrieved February 3, 2016.
  9. ↑ Hill CA (2007). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. SAGE Publications. pp. 265–266. ISBN 978-1-5063-2012-0. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved February 3, 2016. Little thought apparently has been devoted to the nature of female genitals in general, likely accounting for the reason that most people use incorrect terms when referring to female external genitals. The term typically used to talk about female genitals is vagina, which is actually an internal sexual structure, the muscular passageway leading outside from the uterus. The correct term for the female external genitals is vulva, as discussed in chapter 6, which includes the clitoris, labia majora, and labia minora.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Sáenz-Herrero M (2014). Psychopathology in Women: Incorporating Gender Perspective into Descriptive Psychopathology. Springer. p. 250. ISBN 978-3-319-05870-2. Archived from the original on April 22, 2021. Retrieved February 3, 2016. In addition, there is a current lack of appropriate vocabulary to refer to the external female genitals, using, for example, 'vagina' and 'vulva' as if they were synonyms, as if using these terms incorrectly were harmless to the sexual and psychological development of women.'
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ ۱۱٫۵ ۱۱٫۶ Snell RS (2004). Clinical Anatomy: An Illustrated Review with Questions and Explanations. Lippincott Williams & Wilkins. p. 98. ISBN 978-0-7817-4316-7. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  12. ↑ ۱۲٫۰۰ ۱۲٫۰۱ ۱۲٫۰۲ ۱۲٫۰۳ ۱۲٫۰۴ ۱۲٫۰۵ ۱۲٫۰۶ ۱۲٫۰۷ ۱۲٫۰۸ ۱۲٫۰۹ ۱۲٫۱۰ ۱۲٫۱۱ ۱۲٫۱۲ ۱۲٫۱۳ ۱۲٫۱۴ ۱۲٫۱۵ ۱۲٫۱۶ ۱۲٫۱۷ Dutta DC (2014). DC Dutta's Textbook of Gynecology. JP Medical Ltd. pp. 2–7. ISBN 978-93-5152-068-9. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  13. ↑ Drake R, Vogl AW, Mitchell A (2016). Gray's Basic Anatomy E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 246. ISBN 978-0-323-50850-6. Archived from the original on June 4, 2021. Retrieved May 25, 2018.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Ginger VA, Yang CC (2011). "Functional Anatomy of the Female Sex Organs". In Mulhall JP, Incrocci L, Goldstein I, Rosen R (eds.). Cancer and Sexual Health. Springer. pp. 13, 20–21. ISBN 978-1-60761-915-4. Archived from the original on December 16, 2019. Retrieved August 20, 2020.
  15. ↑ Ransons A (May 15, 2009). "Reproductive Choices". Health and Wellness for Life. Human Kinetics 10%. p. 221. ISBN 978-0-7360-6850-5. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  16. ↑ Beckmann CR (2010). Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins. p. 37. ISBN 978-0-7817-8807-6. Archived from the original on February 15, 2017. Retrieved January 31, 2017. Because the vagina is collapsed, it appears H-shaped in cross section.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ ۱۷٫۴ ۱۷٫۵ Standring S, Borley NR, eds. (2008). Gray's anatomy: the anatomical basis of clinical practice (40th ed.). London: Churchill Livingstone. pp. 1281–4. ISBN 978-0-8089-2371-8.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Baggish MS, Karram MM (2011). Atlas of Pelvic Anatomy and Gynecologic Surgery - E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 582. ISBN 978-1-4557-1068-3. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Arulkumaran S, Regan L, Papageorghiou A, Monga A, Farquharson D (2011). Oxford Desk Reference: Obstetrics and Gynaecology. OUP Oxford. p. 472. ISBN 978-0-19-162087-4. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  20. ↑ Manual of Obstetrics (3rd ed.). Elsevier. 2011. pp. 1–16. ISBN 978-81-312-2556-1.
  21. ↑ Smith RP, Turek P (2011). Netter Collection of Medical Illustrations: Reproductive System E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 443. ISBN 978-1-4377-3648-9. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Knight B (1997). Simpson's Forensic Medicine (11th ed.). London: Arnold. p. 114. ISBN 978-0-7131-4452-9.
  23. ↑ Perlman SE, Nakajyma ST, Hertweck SP (2004). Clinical protocols in pediatric and adolescent gynecology. Parthenon. p. 131. ISBN 978-1-84214-199-1.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ Wylie L (2005). Essential Anatomy and Physiology in Maternity Care. Elsevier Health Sciences. pp. 157–158. ISBN 978-0-443-10041-3. Archived from the original on May 5, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  25. ↑ Emans SJ (2000). "Physical Examination of the Child and Adolescent". Evaluation of the Sexually Abused Child: A Medical Textbook and Photographic Atlas (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 61–65. ISBN 978-0-19-974782-5. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 2, 2015.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ Edmonds K (2012). Dewhurst's Textbook of Obstetrics and Gynaecology. John Wiley & Sons. p. 423. ISBN 978-0-470-65457-6. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  27. ↑ Merz E, Bahlmann F (2004). Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. Vol. 1. Thieme Medical Publishers. p. 129. ISBN 978-1-58890-147-7.
  28. ↑ Schuenke M, Schulte E, Schumacher U (2010). General Anatomy and Musculoskeletal System. Thieme Medical Publishers. p. 192. ISBN 978-1-60406-287-8. Archived from the original on July 23, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  29. ↑ Herrington CS (2017). Pathology of the Cervix. Springer Science & Business Media. pp. 2–3. ISBN 978-3-319-51257-0. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  30. ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ Woodruff TJ, Janssen SJ, Guillette LJ, Jr, Giudice LC (2010). Environmental Impacts on Reproductive Health and Fertility. Cambridge University Press. p. 33. ISBN 978-1-139-48484-8. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ Robboy S, Kurita T, Baskin L, Cunha GR (2017). "New insights into human female reproductive tract development". Differentiation. 97: 9–22. doi:10.1016/j.diff.2017.08.002. PMC 5712241. PMID 28918284.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Grimbizis GF, Campo R, Tarlatzis BC, Gordts S (2015). Female Genital Tract Congenital Malformations: Classification, Diagnosis and Management. Springer Science & Business Media. p. 8. ISBN 978-1-4471-5146-3. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  33. ↑ Kurman RJ (2013). Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract. Springer Science & Business Media. p. 132. ISBN 978-1-4757-3889-6. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  34. ↑ Brown L (2012). Pathology of the Vulva and Vagina. Springer Science+Business Media. pp. 6–7. ISBN 978-0-85729-757-0. Archived from the original on April 25, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Arulkumaran S, Regan L, Papageorghiou A, Monga A, Farquharson D (2011). Oxford Desk Reference: Obstetrics and Gynaecology. Oxford University Press. p. 471. ISBN 978-0-19-162087-4. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  36. ↑ Bitzer J, Lipshultz L, Pastuszak A, Goldstein A, Giraldi A, Perelman M (2016). "The Female Sexual Response: Anatomy and Physiology of Sexual Desire, Arousal, and Orgasm in Women". Management of Sexual Dysfunction in Men and Women (به انگلیسی). Springer New York. p. 202. doi:10.1007/978-1-4939-3100-2_18. ISBN 978-1-4939-3099-9.
  37. ↑ Blaskewicz CD, Pudney J, Anderson DJ (July 2011). "Structure and function of intercellular junctions in human cervical and vaginal mucosal epithelia". Biology of Reproduction. 85 (1): 97–104. doi:10.1095/biolreprod.110.090423. PMC 3123383. PMID 21471299.
  38. ↑ Mayeaux EJ, Cox JT (2011). Modern Colposcopy Textbook and Atlas. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-1-4511-5383-5.
  39. ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ ۳۹٫۲ Kurman RJ, ed. (2002). Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract (5th ed.). Springer. p. 154. ISBN 978-0-387-95203-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ Beckmann CR (2010). Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 241–245. ISBN 978-0-7817-8807-6. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ ۴۱٫۲ ۴۱٫۳ Robboy SJ (2009). Robboy's Pathology of the Female Reproductive Tract. Elsevier Health Sciences. p. 111. ISBN 978-0-443-07477-6. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 15, 2017.
  42. ↑ Nunn KL, Forney LJ (September 2016). "Unraveling the Dynamics of the Human Vaginal Microbiome". The Yale Journal of Biology and Medicine. 89 (3): 331–337. ISSN 0044-0086. PMC 5045142. PMID 27698617.
  43. ↑ Gupta R (2011). Reproductive and developmental toxicology. London: Academic Press. p. 1005. ISBN 978-0-12-382032-7.
  44. ↑ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Hall J (2011). Guyton and Hall textbook of medical physiology (12th ed.). Philadelphia: Saunders/Elsevier. p. 993. ISBN 978-1-4160-4574-8.
  45. ↑ Gad SC (2008). Pharmaceutical Manufacturing Handbook: Production and Processes. John Wiley & Sons. p. 817. ISBN 978-0-470-25980-1. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ ۴۶٫۲ Anderson DJ, Marathe J, Pudney J (June 2014). "The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense". American Journal of Reproductive Immunology (به انگلیسی). 71 (6): 618–623. doi:10.1111/aji.12230. ISSN 1600-0897. PMC 4024347. PMID 24661416.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ Zimmern PE, Haab F, Chapple CR (2007). Vaginal Surgery for Incontinence and Prolapse. Springer Science & Business Media. p. 6. ISBN 978-1-84628-346-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 3, 2017.
  48. ↑ O'Rahilly R (2008). "Blood vessels, nerves and lymphatic drainage of the pelvis". In O'Rahilly R, Müller F, Carpenter S, Swenson R (eds.). Basic Human Anatomy: A Regional Study of Human Structure (به انگلیسی). Dartmouth Medical School. Archived from the original on December 2, 2017. Retrieved December 13, 2017.
  49. ↑ ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M (August 9, 2017). "Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?". Cancer Management and Research. 9: 351–362. doi:10.2147/CMAR.S119125. ISSN 1179-1322. PMC 5557121. PMID 28848362.
  50. ↑ واژهٔ مصوب فرهنگستان در حوزهٔ پزشکی هم‌ارزِ «Menstruation» (انگلیسی)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ Menstruation)
  51. ↑ "Menstruation and the menstrual cycle fact sheet". Office of Women's Health. December 23, 2014. Archived from the original on June 26, 2015. Retrieved June 25, 2015.
  52. ↑ Wangikar P, Ahmed T, Vangala S (2011). "Toxicologic pathology of the reproductive system". In Gupta RC (ed.). Reproductive and developmental toxicology. London: Academic Press. p. 1005. ISBN 978-0-12-382032-7. OCLC 717387050.
  53. ↑ Sherwood L (2013). Human Physiology: From Cells to Systems (8th ed.). Belmont, California: Cengage. pp. 735–794. ISBN 978-1-111-57743-8.
  54. ↑ Silverthorn DU (2013). Human Physiology: An Integrated Approach (6th ed.). Glenview, IL: Pearson Education. pp. 850–890. ISBN 978-0-321-75007-5.
  55. ↑ Vostral SL (2008). Under Wraps: A History of Menstrual Hygiene Technology. Lexington Books. pp. 1–181. ISBN 978-0-7391-1385-1. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved March 22, 2018.
  56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ Sloane E (2002). Biology of Women. Cengage Learning. pp. 32, 41–42. ISBN 978-0-7668-1142-3. Archived from the original on June 28, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  57. ↑ Bourcier A, McGuire EJ, Abrams P (2004). Pelvic Floor Disorders. Elsevier Health Sciences. p. 20. ISBN 978-0-7216-9194-7. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  58. ↑ Wiederman MW, Whitley BE Jr (2012). Handbook for Conducting Research on Human Sexuality. Psychology Press. ISBN 978-1-135-66340-7. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  59. ↑ Cummings M (2006). Human Heredity: Principles and Issues (Updated ed.). Cengage Learning. pp. 153–154. ISBN 978-0-495-11308-9. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  60. ↑ Sirven JI, Malamut BL (2008). Clinical Neurology of the Older Adult. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 230–232. ISBN 978-0-7817-6947-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ Lee MT (2013). Love, Sex and Everything in Between. Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd. p. 76. ISBN 978-981-4516-78-5. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  62. ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ ۶۲٫۲ ۶۲٫۳ Sex and Society. Vol. 2. Marshall Cavendish Corporation. 2009. p. 590. ISBN 978-0-7614-7907-9. Archived from the original on April 12, 2021. Retrieved August 20, 2020.
  63. ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ ۶۳٫۲ ۶۳٫۳ Weiten W, Dunn D, Hammer E (2011). Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century. Cengage Learning. p. 386. ISBN 978-1-111-18663-0. Archived from the original on June 14, 2013. Retrieved October 27, 2015.
  64. ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ ۶۴٫۲ ۶۴٫۳ ۶۴٫۴ Greenberg JS, Bruess CE, Conklin SC (2010). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Publishers. p. 126. ISBN 978-981-4516-78-5. Archived from the original on May 2, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ Greenberg JS, Bruess CE, Oswalt SB (2014). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Publishers. pp. 102–104. ISBN 978-1-4496-4851-0. Archived from the original on September 10, 2015. Retrieved October 27, 2015.
  66. ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ Hines T (August 2001). "The G-Spot: A modern gynecologic myth". Am J Obstet Gynecol. 185 (2): 359–62. doi:10.1067/mob.2001.115995. PMID 11518892. S2CID 32381437. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 8 September 2023.
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ ۶۷٫۲ Bullough VL, Bullough B (2014). Human Sexuality: An Encyclopedia. Routledge. pp. 229–231. ISBN 978-1-135-82509-6. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  68. ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ Balon R, Segraves RT (2009). Clinical Manual of Sexual Disorders. American Psychiatric Pub. p. 258. ISBN 978-1-58562-905-3. Archived from the original on June 27, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  69. ↑ Rosenthal M (2012). Human Sexuality: From Cells to Society. Cengage Learning. p. 76. ISBN 978-0-618-75571-4. Archived from the original on December 10, 2020. Retrieved October 27, 2015.
  70. ↑ Carroll J (2012). Discovery Series: Human Sexuality. Cengage Learning. pp. 282–289. ISBN 978-1-111-84189-8. Archived from the original on May 5, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  71. ↑ Carroll JL (2018). Sexuality Now: Embracing Diversity (1st ed.). Cengage Learning. p. 299. ISBN 978-1-337-67206-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2018.
  72. ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ Hales D (2012). An Invitation to Health (1st ed.). Cengage Learning. pp. 296–297. ISBN 978-1-111-82700-7. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2018.
  73. ↑ Carroll JL (2009). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. p. 272. ISBN 978-0-495-60274-3. Archived from the original on June 15, 2013. Retrieved August 20, 2020.
  74. ↑ Zenilman J, Shahmanesh M (2011). Sexually Transmitted Infections: Diagnosis, Management, and Treatment. Jones & Bartlett Publishers. pp. 329–330. ISBN 978-0-495-81294-4. Archived from the original on March 12, 2017. Retrieved August 20, 2020.
  75. ↑ Taormino T (2009). The Big Book of Sex Toys. Quiver. p. 52. ISBN 978-1-59233-355-4. Archived from the original on September 5, 2015. Retrieved October 27, 2015.
  76. ↑ Pitts-Taylor V (2008). Cultural Encyclopedia of the Body. Greenwood Publishing Group. p. 525. ISBN 978-0-313-34145-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 10, 2017.
  77. ↑ Kramarae C, Spender D (2004). Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women's Issues and Knowledge. Routledge. p. 1840. ISBN 978-1-135-96315-6. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved August 10, 2017.
  78. ↑ O'Connell HE, Sanjeevan KV, Hutson JM (October 2005). "Anatomy of the clitoris". The Journal of Urology. 174 (4 Pt 1): 1189–95. doi:10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd. PMID 16145367. S2CID 26109805.
  79. ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ Kilchevsky A, Vardi Y, Lowenstein L, Gruenwald I (January 2012). "Is the Female G-Spot Truly a Distinct Anatomic Entity?". The Journal of Sexual Medicine. 9 (3): 719–26. doi:10.1111/j.1743-6109.2011.02623.x. PMID 22240236.
  80. ↑ ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ Heffner LJ, Schust DJ (2014). The Reproductive System at a Glance. John Wiley & Sons. p. 39. ISBN 978-1-118-60701-5. Archived from the original on April 28, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  81. ↑ Silbernagl S, Despopoulos A (2011). Color Atlas of Physiology. Thieme. p. 310. ISBN 978-1-4496-4851-0. Archived from the original on May 7, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  82. ↑ Carroll JL (2015). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. p. 271. ISBN 978-1-305-44603-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 21, 2017.
  83. ↑ Brewster S, Bhattacharya S, Davies J, Meredith S, Preston P (2011). The Pregnant Body Book. Penguin. pp. 66–67. ISBN 978-0-7566-8712-0. Archived from the original on May 15, 2015. Retrieved March 4, 2015.
  84. ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ Linnard-Palmer, Luanne; Coats, Gloria (2017). Safe Maternity and Pediatric Nursing Care (به انگلیسی). F. A. Davis Company. p. 108. ISBN 978-0-8036-2494-8.
  85. ↑ Callahan T, Caughey AB (2013). Blueprints Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins. p. 40. ISBN 978-1-4511-1702-8. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 8, 2018.
  86. ↑ ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ Pillitteri A (2013). Maternal and Child Health Nursing: Care of the Childbearing and Childrearing Family. Lippincott Williams & Wilkins. p. 298. ISBN 978-1-4698-3322-4. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 3, 2018.
  87. ↑ ۸۷٫۰ ۸۷٫۱ Raines, Deborah; Cooper, Danielle B. (2021). Braxton Hicks Contractions (به انگلیسی). StatPearls Publishing. PMID 29262073.
  88. ↑ ۸۸٫۰ ۸۸٫۱ Forbes, Helen; Watt, Elizabethl (2020). Jarvis's Health Assessment and Physical Examination (به انگلیسی) (3 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 834. ISBN 978-0-7295-8793-8.
  89. ↑ Orshan SA (2008). Maternity, Newborn, and Women's Health Nursing: Comprehensive Care Across the Lifespan. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 585–586. ISBN 978-0-7817-4254-2.
  90. ↑ Hutchison, Julia; Mahdy, Heba; Hutchison, Justin (2022). Stages of Labor (به انگلیسی). StatPearls Publishing. PMID 31335010.
  91. ↑ Clark–Patterson, Gabrielle; Domingo, Mari; Miller, Kristin (June 2022). "Biomechanics of pregnancy and vaginal delivery". Current Opinion in Biomedical Engineering. 22: 100386. doi:10.1016/j.cobme.2022.100386. ISSN 2468-4511.
  92. ↑ "Pregnancy Labor and Birth". Office on Women's Health, U.S. Department of Health and Human Services. February 1, 2017. Archived from the original on July 28, 2017. Retrieved July 15, 2017.
  93. ↑ Ricci SS, Kyle T (2009). Maternity and Pediatric Nursing. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 431–432. ISBN 978-0-7817-8055-1.
  94. ↑ Fletcher, S, Grotegut, CA, James, AH (December 2012). "Lochia patterns among normal women: a systematic review". Journal of Women's Health. 21 (12): 1290–4. doi:10.1089/jwh.2012.3668. PMID 23101487.
  95. ↑ Petrova MI, Lievens E, Malik S, Imholz N, Lebeer S (2015). "Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health". Frontiers in Physiology. 6: 81. doi:10.3389/fphys.2015.00081. ISSN 1664-042X. PMC 4373506. PMID 25859220.
  96. ↑ ۹۶٫۰ ۹۶٫۱ ۹۶٫۲ ۹۶٫۳ ۹۶٫۴ ۹۶٫۵ King TL, Brucker MC (2010). Pharmacology for Women's Health. Jones & Bartlett Publishers. pp. 951–953. ISBN 978-1-4496-1073-9. Archived from the original on May 2, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  97. ↑ ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ ۹۷٫۲ ۹۷٫۳ ۹۷٫۴ ۹۷٫۵ ۹۷٫۶ Damico D (2016). Health & physical assessment in nursing. Boston: Pearson. p. 665. ISBN 978-0-13-387640-6.
  98. ↑ "NCI Dictionary of Cancer Terms". National Cancer Institute. February 2, 2011. Archived from the original on September 14, 2018. Retrieved January 5, 2018.
  99. ↑ Vickery DM, Fries JF (2013). Take Care of Yourself: The Complete Illustrated Guide to Medical Self-Care. Da Capo Press. ISBN 978-0-7867-5218-8. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  100. ↑ "CDC - Cervical Cancer Screening Recommendations and Considerations - Gynecologic Cancer Curriculum - Inside Knowledge Campaign". Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی). Archived from the original on January 19, 2018. Retrieved January 19, 2018.
  101. ↑ ۱۰۱٫۰ ۱۰۱٫۱ Moyer VA (September 2016). "Screening for cervical cancer: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement". Annals of Internal Medicine. 156 (12): 880–91. doi:10.7326/0003-4819-156-12-201206190-00424. PMID 22711081.
  102. ↑ Saslow D (2012). "American Cancer Society, American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, and American Society for Clinical Pathology Screening Guidelines for the Prevention and Early Detection of Cervical Cancer". Journal of Lower Genital Tract Disease. 16 (3): 175–204. doi:10.1097/LGT.0b013e31824ca9d5. PMC 3915715. PMID 22418039.
  103. ↑ "Can Cervical Cancer Be Prevented?". American Cancer Society. November 1, 2017. Archived from the original on December 10, 2016. Retrieved January 7, 2018.
  104. ↑ Qaseem A, Humphrey LL, Harris R, Starkey M, Denberg TD (July 1, 2014). "Screening pelvic examination in adult women: a clinical practice guideline from the American College of Physicians". Annals of Internal Medicine. 161 (1): 67–72. CiteSeerX 10.1.1.691.4471. doi:10.7326/M14-0701. PMID 24979451.[Free text]
  105. ↑ "Pelvic exam - About - Mayo Clinic". www.mayoclinic.org (به انگلیسی). Archived from the original on January 5, 2018. Retrieved January 4, 2018.
  106. ↑ Hinrichsen C, Lisowski P (2007). Anatomy Workbook. World Scientific Publishing Company. p. 101. ISBN 978-981-256-906-6. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved October 19, 2020.
  107. ↑ Stering R (2004). Police Officer's Handbook: An Introductory Guide. Jones & Bartlett Learning. p. 80. ISBN 978-0-7637-4789-3. Archived from the original on April 3, 2017. Retrieved April 2, 2017.
  108. ↑ Hoffman B, Schorge J, Schaffer J, Halvorson L, Bradshaw K, Cunningham F (2012). Williams gynecology (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. p. 371. ISBN 978-0-07-171672-7. OCLC 779244257.
  109. ↑ "Prenatal care and tests | womenshealth.gov". womenshealth.gov (به انگلیسی). December 13, 2016. Archived from the original on April 18, 2019. Retrieved January 5, 2018.Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  110. ↑ Ranade VV, Cannon JB (2011). Drug Delivery Systems (3rd ed.). CRC Press. p. 337. ISBN 978-1-4398-0618-0. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  111. ↑ Lehne RA, Rosenthal L (2014). Pharmacology for Nursing Care. Elsevier Health Sciences. p. 1146. ISBN 978-0-323-29354-9. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  112. ↑ Srikrishna S, Cardozo L (April 2013). "The vagina as a route for drug delivery: a review". International Urogynecology Journal (به انگلیسی). 24 (4): 537–543. doi:10.1007/s00192-012-2009-3. ISSN 0937-3462. PMID 23229421.
  113. ↑ "The Benefits of Vaginal Drug Administration—Communicating Effectively With Patients: The Vagina: New Options for the Administration of Medications". www.medscape.org. Medscape. January 8, 2018. Archived from the original on October 18, 2015. Retrieved January 8, 2018.
  114. ↑ Maclean A, Reid W (2011). "40". In Shaw R (ed.). Gynaecology. Edinburgh New York: Churchill Livingstone/Elsevier. pp. 599–612. ISBN 978-0-7020-3120-5.
  115. ↑ Nardis C, Mosca L, Mastromarino P (September 2013). "Vaginal microbiota and viral sexually transmitted diseases". Annali di Igiene: Medicina Preventiva e di Comunita (به انگلیسی). 25 (5): 443–456. doi:10.7416/ai.2013.1946. ISSN 1120-9135. PMID 24048183.
  116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ AAOS (2011). AEMT: Advanced Emergency Care and Transportation of the Sick and Injured. Jones & Bartlett Publishers. p. 766. ISBN 978-1-4496-8428-0. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved December 20, 2017.
  117. ↑ Leifer G (2014). Introduction to Maternity and Pediatric Nursing - E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 276. ISBN 978-0-323-29358-7. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved December 20, 2017.
  118. ↑ Alldredge BK, Corelli RL, Ernst ME (2012). Koda-Kimble and Young's Applied Therapeutics: The Clinical Use of Drugs. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 1636–1641. ISBN 978-1-60913-713-7. Archived from the original on April 24, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  119. ↑ Lamont RF, Sobel JD, Akins RA, Hassan SS, Chaiworapongsa T, Kusanovic JP, Romero R (April 2011). "The vaginal microbiome: new information about genital tract flora using molecular based techniques". BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology (به انگلیسی). 118 (5): 533–549. doi:10.1111/j.1471-0528.2010.02840.x. ISSN 1471-0528. PMC 3055920. PMID 21251190.
  120. ↑ "NCI Dictionary of Cancer Terms". National Cancer Institute. February 2, 2011. Archived from the original on September 14, 2018. Retrieved January 4, 2018.Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  121. ↑ ۱۲۱٫۰ ۱۲۱٫۱ ۱۲۱٫۲ Grimes JA, Smith LA, Fagerberg K (2013). Sexually Transmitted Disease: An Encyclopedia of Diseases, Prevention, Treatment, and Issues: An Encyclopedia of Diseases, Prevention, Treatment, and Issues. ABC-CLIO. pp. 144, 590–592. ISBN 978-1-4408-0135-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 11, 2017.
  122. ↑ Martino JL, Vermund SH (2002). "Vaginal douching: evidence for risks or benefits to women's health". Epidemiologic Reviews. 24 (2): 109–24. doi:10.1093/epirev/mxf004. PMC 2567125. PMID 12762087.
  123. ↑ ۱۲۳٫۰ ۱۲۳٫۱ McGrath J, Foley A (2016). Emergency Nursing Certification (CEN): Self-Assessment and Exam Review. McGraw Hill Professional. p. 138. ISBN 978-1-259-58715-3.
  124. ↑ ۱۲۴٫۰ ۱۲۴٫۱ Wright, WF (2013). Essentials of Clinical Infectious Diseases. Demos Medical Publishing. p. 269. ISBN 978-1-61705-153-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 3, 2018.
  125. ↑ ۱۲۵٫۰ ۱۲۵٫۱ Ferri FF (2012). Ferri's Clinical Advisor 2013. Elsevier Health Sciences. pp. 1134–1140. ISBN 978-0-323-08373-7. Archived from the original on March 26, 2015. Retrieved October 27, 2015.
  126. ↑ Sommers MS, Fannin E (2014). Diseases and Disorders: A Nursing Therapeutics Manual. F.A. Davis. p. 115. ISBN 978-0-8036-4487-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved March 10, 2018.
  127. ↑ Hales D (2008). An Invitation to Health Brief 2010-2011. Cengage Learning. pp. 269–271. ISBN 978-0-495-39192-0. Archived from the original on December 31, 2013. Retrieved October 27, 2015.
  128. ↑ Alexander W, Bader H, LaRosa JH (2011). New Dimensions in Women's Health. Jones & Bartlett Publishers. p. 211. ISBN 978-1-4496-8375-7. Archived from the original on July 15, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  129. ↑ Knox D, Schacht C (2007). Choices in Relationships: Introduction to Marriage and the Family. Cengage Learning. pp. 296–297. ISBN 978-0-495-09185-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2017.
  130. ↑ ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ Kumar B, Gupta S (2014). Sexually Transmitted Infections. Elsevier Health Sciences. pp. 126–127. ISBN 978-81-312-2978-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2017.
  131. ↑ Hornstein T, Schwerin JL (2012). Biology of Women. Cengage Learning. pp. 126–127. ISBN 978-1-4354-0033-7. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2017.
  132. ↑ "Stage I Vaginal Cancer". National Cancer Institute. National Institutes of Health. February 9, 2017. Archived from the original on April 9, 2019. Retrieved December 14, 2017.Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  133. ↑ ۱۳۳٫۰ ۱۳۳٫۱ Salhan S (2011). Textbook of Gynecology. JP Medical Ltd. p. 270. ISBN 978-93-5025-369-4. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  134. ↑ Paludi MA (2014). The Praeger Handbook on Women's Cancers: Personal and Psychosocial Insights. ABC-CLIO. p. 111. ISBN 978-1-4408-2814-0. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  135. ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ ۱۳۵٫۲ "What Are the Risk Factors for Vaginal Cancer?". American Cancer Society. October 19, 2017. Archived from the original on January 6, 2018. Retrieved January 5, 2018.
  136. ↑ Chi D, Berchuck A, Dizon DS, Yashar CM (2017). Principles and Practice of Gynecologic Oncology. Lippincott Williams & Wilkins. p. 87. ISBN 978-1-4963-5510-2. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved December 14, 2017.
  137. ↑ Berek JS, Hacker NF (2010). Berek and Hacker's Gynecologic Oncology. Lippincott Williams & Wilkins. p. 225. ISBN 978-0-7817-9512-8.
  138. ↑ Bibbo M, Wilbur D (2014). Comprehensive Cytopathology E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 49. ISBN 978-0-323-26576-8. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved December 14, 2017.
  139. ↑ ۱۳۹٫۰ ۱۳۹٫۱ Daniels R, Nicoll LH (2011). Contemporary Medical-Surgical Nursing. Cengage Learning. p. 1776. ISBN 978-1-133-41875-7. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved December 14, 2017.
  140. ↑ Washington CM, Leaver DT (2015). Principles and Practice of Radiation Therapy. Elsevier Health Sciences. p. 749. ISBN 978-0-323-28781-4. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 14, 2017.
  141. ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ "Cervical, Endometrial, Vaginal and Vulvar Cancers - Gynecologic Brachytherapy". radonc.ucla.edu. Archived from the original on December 14, 2017. Retrieved December 13, 2017.
  142. ↑ Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M (August 9, 2017). "Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?". Cancer Management and Research. 9: 351–362. doi:10.2147/CMAR.S119125. ISSN 1179-1322. PMC 5557121. PMID 28848362.
  143. ↑ Harkenrider MM, Block AM, Alektiar KM, Gaffney DK, Jones E, Klopp A, Viswanathan AN, Small W (January–February 2017). "American Brachytherapy Task Group Report: Adjuvant vaginal brachytherapy for early-stage endometrial cancer: A comprehensive review". Brachytherapy (به انگلیسی). 16 (1): 95–108. doi:10.1016/j.brachy.2016.04.005. PMC 5612425. PMID 27260082.
  144. ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ Wilson M (2005). Microbial Inhabitants of Humans: Their Ecology and Role in Health and Disease. Cambridge University Press. p. 214. ISBN 978-0-521-84158-0. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 14, 2018.
  145. ↑ ۱۴۵٫۰ ۱۴۵٫۱ Long SS, Prober CG, Fischer M (2017). Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 362. ISBN 978-0-323-46132-0. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 9, 2018.
  146. ↑ ۱۴۶٫۰ ۱۴۶٫۱ ۱۴۶٫۲ ۱۴۶٫۳ Mack A, Olsen L, Choffnes ER (2014). Microbial Ecology in States of Health and Disease: Workshop Summary. National Academies Press. p. 252. ISBN 978-0-309-29065-4. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 9, 2018.
  147. ↑ Wilson CB, Nizet V, Maldonado Y, Remington JS, Klein JO (2014). Remington and Klein's Infectious Diseases of the Fetus and Newborn E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 1053. ISBN 978-0-323-34096-0. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved January 14, 2018.
  148. ↑ ۱۴۸٫۰ ۱۴۸٫۱ Schafermeyer RW, Tenenbein M, Macias CG, Sharieff G, Yamamoto L (2014). Strange and Schafermeyer's Pediatric Emergency Medicine, Fourth Edition. McGraw Hill Professional. p. 567. ISBN 978-0-07-182924-3.
  149. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  150. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  151. ↑ ۱۵۱٫۰ ۱۵۱٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)
  152. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  153. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  154. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  155. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  156. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  157. ↑ ۱۵۷٫۰ ۱۵۷٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)
  158. ↑ ۱۵۸٫۰ ۱۵۸٫۱ ۱۵۸٫۲ {{cite book}}: Empty citation (help)
  159. ↑ ۱۵۹٫۰ ۱۵۹٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)
  160. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  161. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  162. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  163. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  164. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  165. ↑ ۱۶۵٫۰ ۱۶۵٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)
  166. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  167. ↑ ۱۶۷٫۰ ۱۶۷٫۱ Ramaseshan AS, Felton J, Roque D, Rao G, Shipper AG, Sanses T (September 19, 2017). "Pelvic floor disorders in women with gynecologic malignancies: a systematic review". International Urogynecology Journal (به انگلیسی). 29 (4): 459–476. doi:10.1007/s00192-017-3467-4. ISSN 0937-3462. PMC 7329191. PMID 28929201.
  168. ↑ ۱۶۸٫۰ ۱۶۸٫۱ "Cystocele (Prolapsed Bladder) | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (به انگلیسی). Archived from the original on June 17, 2018. Retrieved January 15, 2018.
  169. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  170. ↑ "Kegel Exercises | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (به انگلیسی). Archived from the original on April 22, 2018. Retrieved January 15, 2018.
  171. ↑ Hagen S, Stark D (2011). "Conservative prevention and management of pelvic organ prolapse in women". Cochrane Database Syst Rev. 12 (12): CD003882. doi:10.1002/14651858.CD003882.pub4. PMID 22161382. Archived from the original on March 3, 2022. Retrieved December 3, 2019.
  172. ↑ Herbison GP, Dean N (July 8, 2013). "Weighted vaginal cones for urinary incontinence". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2013 (7): CD002114. doi:10.1002/14651858.CD002114.pub2. PMC 7086390. PMID 23836411.
  173. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  174. ↑ ۱۷۴٫۰ ۱۷۴٫۱ ۱۷۴٫۲ {{cite book}}: Empty citation (help)
  175. ↑ Kettle C (August 2010). "Absorbable suture materials for primary repair of episiotomy and second degree tears" (PDF). Journal of Evidence-Based Medicine (به انگلیسی). 3 (3): 185. doi:10.1111/j.1756-5391.2010.01093.x. ISSN 1756-5391. PMC 7263442. PMID 20556745. Archived from the original (PDF) on August 18, 2019. Retrieved December 3, 2019.
  176. ↑ Kettle C, Dowswell T, Ismail KM (2017). "Comparative analysis of continuous and interrupted suturing techniques for repair of episiotomy or second degree perineal tear". Cochrane Database of Systematic Reviews (به انگلیسی). 11 (11): CD000947. doi:10.1002/14651858.cd000947.pub3. PMC 7045987. PMID 23152204.
  177. ↑ Fernando R (January 2011). "Episiotomy or perineal tears: compared with catgut, synthetic sutures reduce risk of short-term pain and need for resuturing; rapidly absorbing sutures comparable to synthetic but reduce the need for suture removal". Evidence-Based Nursing (به انگلیسی). 14 (1): 17–18. doi:10.1136/ebn1110. ISSN 1367-6539. PMID 21163794.
  178. ↑ Anderson DJ, Marathe J, Pudney J (June 2014). "The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense". American Journal of Reproductive Immunology (به انگلیسی). 71 (6): 618–623. doi:10.1111/aji.12230. ISSN 1600-0897. PMC 4024347. PMID 24661416.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=واژن&oldid=37916355»