پرش به محتوا

خرده‌اوستا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خُرده‌اَوِستا (خورده اوستا) یکی از کتاب‌هایی است که مجموعه‌ای به نام اوستا را تشکیل می‌دهند. اوستا کتاب دینی زرتشتیان است.

خرده‌اوستا جوان‌ترین بخش اوستا و گزیدهٔ بخش‌هایی از یشت‌ها و یسنه است. موضوع خرده‌اوستا دعاهای کوتاه، نمازهای روزانه و سرودهای آیینی و سرودهایی درباره درگذشتگان است. این کتاب را آذرباد مهراسپندان تدوین کرده‌است.[۱]

واژه‌شناسی

[ویرایش]

نام این نسک در پارسی میانه خورتک اوستاک بوده؛ به معنای «اوستای کوچک».

کاربرد

[ویرایش]

این نسک دربرگیرندهٔ نمازها، نیایش‌ها و درودهایی است که زرتشتیان در هنگام‌های گوناگون شب و روز یا در جشن‌های دینی سال یا رویدادهای مهم خویش چون سدره پوشیدن و کُشتی بستن کودکان و عروسی و سوگواری، آن‌ها را می‌خوانند.

بخش‌ها و نسخه‌های خرده اوستا

[ویرایش]

نسخه‌هایی که از خرده‌اوستا در دست است؛ یکی نیست و در برخی، دعاهایی افزوده دارد و در بخشی دیگر ندارد. به همین‌گونه میان خرده‌اوستاهای در دست در هندوستان و ایران نیز چندگونی دعاها دیده می‌شود و دشوار می‌توان دو نسخه از این نسک را یافت که محتوی یکسانی داشته باشد. تنها بخش ثابت در همهٔ خورده‌اوستاها هرمزدیشت است. مفسرین اروپایی بخش‌های دیگر اوستا را نیز به خرده‌اوستا چسبانده‌اند؛ ولی ابراهیم پورداوود خرده‌اوستا را بخش‌های زیر می‌داند:

  1. اشم وهو-یتا اهو
  2. نیرنگ کشتی‌بستن
  3. سروش‌باژ
  4. هوشبام
  5. پنج‌نیایش
  6. پنج‌گاه
  7. دوسی‌روزه
  8. چهارآفرینگان

پانویس

[ویرایش]
  1. تفضلی، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، ص ۴۲

منابع

[ویرایش]
  • ابراهیم پورداوود؛ خرده اوستا
  • تفضلی، احمد (۱۳۸۳تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، تهران: انتشارات سخن