پیش‌نویس:حسینقلی خان دنبلی
حسینقلی خان دُنبُلی | |
|---|---|
 | |
| بیگلربیگی آذربایجان | |
| آغاز به کار در ۱۲۹۱ قمری برابر ۱۲۵۲ خورشیدی | |
| پادشاه | ناصرالدین‌شاه |
| حکومت مرند | |
| آغاز به کار در ۱۲۹۳ قمری برابر ۱۲۵۴ خورشیدی | |
| پادشاه | ناصرالدین‌شاه |
| رئیس انجمن ملی تبریز | |
| دوره مسئولیت در ۱۳۲۴ قمری برابر ۱۲۸۵ خورشیدی – ۱۱ اردیبهشت ۱۲۸۶ خورشیدی | |
| پادشاه | مظفرالدین شاه |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | حدود ۱۲۵۶ قمری برابر با حدود ۱۲۱۸ |
| درگذشته | در ۱۳۳۶ قمری برابر با ۱۲۹۷ خورشیدی تبریز |
| ملیت |  ایران |
| حزب سیاسی | انجمن ملی تبریز |
| پیشه | سیاستمدار |
| لقب(ها) | حاجی نظام الدوله |
حسینقلی خان دُنبُلی معروف به حاجی نظام‌الدوله از رجال دورۀ قاجار، بیگلربیگی آذربایجان، از اعيان درجه اول تبریز و رئیس انجمن ملی تبریز بود.
خصوسیات شخصی و خانوادگی[ویرایش]
حسینقلی خان بیگلربیگی حاجی نظام الدوله پسر حاجی فتحعلی خان دنبلی از رجال معتبر و معنون و متمول آذربایجان و داماد میرزا احمد خان ساعد الملک پسر میرزا تقی خان امیرکبیر بود.[۱]
حسینقلی‌خان دنبلی فرزند احمدخان متولد ۱۱۷۸ قمری حاکم خوی و تبریز،[۲] هم نام حاجی نظام الدوله ولی دو شخصیت متفاوت از خاندان دنبلی می باشند.
پس از فوت حاجى نظام الدوله، خواهرزاده و پسرخوانده ى ایشان یعنى حاج محمدتقی رفیعى نظام الممالک فرزند حاجی ابوالفتح خان رفیع الدوله بیگلربیگی تبریز از طرف سلطان احمد شاه قاجار به لقب نظام الدوله ملقب گردید [۳] که آخرین نظام الدولگی است که با قانون الغاء القاب[۴] همگی ملغا شده است.
زندگی سیاسی[ویرایش]
حسینقلی خان مدتی به ریاست امور تجارت تبریز منصوب بود و در سال ۱۲۹۱ قمری پس از درگذشت پدرش حاجی فتحعلی خان، بجای وی بیگلربیگی تبریز شد و در سال ۱۲۹۳ قمری به حکومت مرند منصوب گردید. او بود که بيرق آذربايجان را برای جشن نيم قرن سلطنت ناصرالدين شاه به تهران برد.
در سال ۱۲۲۳ قمری که علمای اعلام برای عزل عين الدوله و خواستن عدالتخانه که منتهی به مشروطیت شد در قم متحصن شده بودند قرار شد که علیرضاخان قاجار عضدالملک و حاجی نظام الدوله به قم رفته علماء متحصن را با خود به تهران بیاورند. بعد که فرمان مشروطیت داده شد هنگام مراجعت علما هر دو نفر به پیشواز آنان شتافتند و به تهران وارد شدند. [۵]
این پاسخها از شاه روز ششم مرداد (هفتم جمادی الثانیه) بیرون آمد، و از پاسخ او به ولیعهد پیداست که هنگامی که این تلگراف را می فرستاده، چنین میخواسته که میرزا نصرالله خان مشیرالدوله وزیر خارجه را به قم فرستد، که رفته از علماء دلجویی کند و آنان را با خود به تهران باز گرداند، و به همین یک کار بس کرده و به دیگر درخواستهای مردم گردن نگذارد. پیداست که این نتیجه ایستادگی عین الدوله و همدستان او می بوده که هنوز اندیشه رام شدن نمی داشته اند و شاه را آزاد نمی گذارده اند، و هنوز امید به فیروزی خود می داشته اند. همان روز عین الدوله از صدراعظمی کناره جویی نمود و شاه جای او را به مشیرالدوله سپرد، و برای رفتن به قم عضدالملک رئیس ایل قاجار و حاجی نظام الدوله را برگزید. [۶]
حاجی نظام الدوله بعد به تبريز رفت و رئیس انجمن ایالتی شد. [۷] در انتخابات برای انتخاب ۹ نفر اعضای انجمن تبریز، حاجی نظام الدوله با ۹۰۰ رای نفر هشتم انتخابات شد و به انجمن راه یافت. [۸]
وی از دیه دارانی بود که به عضویت انجمن ملی تبریز درآمده و در منزل میرزا حسن مجتهد با درخواست وی جهت اخراج شیخ سلیم و میرزا علی واعظ و دونفر دیگر موافقت نموده و فرمان انجمن جهت اخراج ایشان از شهر را به همراهی دو تن دیگر از اعضای انجمن یعنی بصیرالسلطنه و حاجی ملک التجار تهیه و مهر کرده بود. [۹]
امضای این فرمان در خارج از انجمن مورد اعتراض مردم قرار گرفته و منجر به اخراج میرزا حسن مجتهد از تبریز گردید که متعاقب آن حاجی نظام الدوله و بصیرالسلطنه و حاجی ملک التجار نیز از شهر بیرون رفتند. [۱۰]
پس از فرمانفرما، مقتدرالدوله در تبریز جانشین والی میبود. انجمن او را بیکاره دانسته بتهران پیشنهاد کرد که حاجی نظام‌الدوله که رئیس لشگر نیز میبود جانشین والی باشد. از تهران پذیرفتند و او دست بکار زده از شقاقی دو فوج سرباز خواست که شاهسونان بفرستد، و با آنکه این کار را با آگاهی وزارت جنگ کرد دو روز نگذشت که یک تلگراف تند و زشتی از امیرنظام رسید که فوجها را به تهران برای رکاب فرستید. این دلیل آشکاری بود که دولت، آذربایجان را در میان آشوب میخواهد. از آنسوی چون این زمان نقشه بمباران مجلس کشیده می شد به این سربازان در تهران نیاز می داشتند. [۱۱]
وی در ۱۱ اردیبهشت ۱۲۸۶ خورشیدی، به علت اختلافات داخلی از انجمن تبریز استعفا کرد و خود را کنار کشید. در سال ۱۳۲۹ قمری برابر با ۱۲۹۰ خورشیدی که صمدخان شجاع‌الدوله به پشتیبانی روسها بر آذربایجان مسلط گردید حاجی نظام الدوله به روسيه رفت و پس از سقوط و تبعید شجاع الدوله به تبريز بازگشت و در سال ۱۳۳۶ قمری برابر با ۱۲۹۷ خورشیدی در حدود سن ۸۰ سالگی درگذشت.[۱۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 | در انتظار بازبینی. لطفاً شکیبا باشید.
این ممکن است بیش از شش ماه زمان ببرد؛ چرا که بازبینی پیش‌نویس‌ها هیچ ترتیب مشخصی ندارد. در حال حاضر ۳۰۸ مقالهٔ ثبت‌شده در انتظار برای بازبینی هستند.
جایی که می‌توانید کمک بگیرید
چگونگی بهبود یک پیش‌نویس
همچنین می‌توانید با کنکاش در ویکی‌پدیا:مقاله‌های برگزیده و ویکی‌پدیا:مقاله‌های خوب نمونه‌هایی از بهترین نوشتارها با موضوعی مشابه مقالهٔ مورد نظر خودتان را بیابید. شانس بیشتر برای یک بازبینی سریع برای این که شانس بازبینی سریع مقاله‌تان بیشتر شود، پیش‌نویس خود را با استفاده از دکمهٔ پایین با برچسب‌های ویکی‌پروژهٔ مرتبط برچسب بزنید. این کار به بازبینی‌کنندگان کمک می‌کند تا مطلع شوند که یک پیش‌نویس جدید با موضوع مورد علاقهٔ آن‌ها ثبت شده‌است. برای مثال، اگر مقاله‌ای دربارهٔ یک فضانورد زن نوشته‌اید، می‌توانید برچسب‌های زندگی‌نامه، فضانوردی و دانشمندان زن را بیفزایید. منابع برای ویرایشگران
ابزارهای بازبینی
|
- ↑ بامداد، مهدی. «شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، جلد 5، صفحه 81».
- ↑ Donbolī، Ḥosaynqolī Khan. «Encyclopædia Iranica, DONBOLĪ».
- ↑ بایبوردی. «مجله وحید اردیبهشت 1349 - شماره 77، نظام الدوله ها».
- ↑ «قانون الغای القاب و مناصب مخصوص نظام و القاب کشوری».
- ↑ بامداد، مهدی. «شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، جلد 5، صفحه 81».
- ↑ کسروی، احمد. «تاریخ مشروطه ایران، گفتار دوم، جنبش مشروطه‌خواهی چگونه پیدا شد؟، فرمان مشروطه».
- ↑ بامداد، مهدی. «شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، جلد 5، صفحه 81».
- ↑ «مجموعه آثار قلمى ثقة الاسلام شهید تبریزى، مجمل حوادث یومیه مشروطه، صفحه 342».
- ↑ کسروی، احمد. «تاریخ مشروطه ایران، گفتار چهارم، چه کشاکشهایی با محمد علیمیرزا برخاست؟، دوتیرگی میان انجمن و مجاهدان».
- ↑ کسروی، احمد. «تاریخ مشروطه ایران، گفتار چهارم، چه کشاکشهایی با محمد علیمیرزا برخاست؟، بیرون کردن مجتهد از شهر».
- ↑ کسروی، احمد. «تاریخ مشروطه ایران، گفتار نهم، چگونه بار دیگر کشاکش آغاز یافت؟، داستان بیله سوار».
- ↑ بامداد، مهدی. «شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، جلد 5، صفحه 81».