حروف جُمَل یا حساب جمل یا حساب ابجد به معنی ارزش عددی حروف الفبا و واژگان است.
حساب ابجد یا حساب جمّل به چندین نوع تقسیم شده‌است که هر یک موارد خد و دراصی برای استفاده و اعمال دارند. ابجد کبیر، ابجد اکبر، ابجد کبائر، ابجد اکبر کبائر و همچنین ابجد وسیط، ابجد صغیر، ابجد اصغر، ابجد صغایر و ابجد اصغر صغایر از انواع ابجد بشمار می‌روند.
یونانی‌ها به این نوع محاسبه ایزوپسفی گفته‌اند و یهودیان آن را به نام «گماتریا» می‌شناسند. یهودیان با این روش واژگان را با معیار و بینش مذهبی تفسیر نموده و آینده را با همین فرضیه پیش بینی کرده‌اند. این روش غالباً در احادیث و روایات توراتی (تلمود)، به کار برده شده.
حروف جُمَل دارای هشت صورت (ترکیب) است که ابجد، نام نخستین صورت از صور هشت‌گانه آن می‌باشد: ابجد- هَّوَز- حُطّی- کَلمَن- سَعفَص- قرشـَت- ثخَذ- ضَظَغ؛ و در حساب جُمَل، الف تا ط به ترتیب، نماینده یک تا نُه و ی تا ص به ترتیب، نماینده دَه تا نود و ق تا غ به ترتیب، نماینده صد تا هزار است. باشد.
الف
ب
ج
د
ه
و
ز
ح
ط
ی
ک
ل
م
ن
س
ع
ف
ص
ق
ر
ش
ت
ث
خ
ذ
ض
ظ
غ
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۲۰
۳۰
۴۰
۵۰
۶۰
۷۰
۸۰
۹۰
۱۰۰
۲۰۰
۳۰۰
۴۰۰
۵۰۰
۶۰۰
۷۰۰
۸۰۰
۹۰۰
۱۰۰۰
گویند میرزا مهدی خان منشی، سَجعی مُطَنطَن برای مُهر نادرشاه ساخته و از نظر گذرانید. شاه برآشفت و نوشته را به‌دور افکند و با اینکه عامی بود و نوشتن و خواندن نمی‌دانست، گفت:
خاتم مرا بکنند «الخیر فی ما وقع». الخیر و فی ما وقع به حساب جُمَل، ۱۱۴۸ و مطابق است با سال به‌تخت‌نشینی نادرشاه.
