الفبای نبطی

الفبای نبطی
الفبای نبطی;
نوع	ابجد
زبان‌ها	زبان نبطی
دورهٔ زمانی	سده ۲ پیش از میلاد تا سده ۴ میلادی
سامانهٔ مادر	هیروگلیف مصری الفبای نیاسینایی الفبای فنیقی الفبای آرامی الفبای نبطی; ; ; ;
سامانهٔ فرزند	الفبای عربی
ایزو ۱۵۹۲۴	Nbat, 159
دامنه یونیکد	U+10880–U+108AF; Final Accepted Script Proposal

الفبای نبطی نوعی الفبای ابجد است که توسط مردم نبطی که به زبان نبطی سخن می‌گفتند در سده ۲ پیش از میلاد مورد استفاده بود. مهم‌ترین سنگ‌نبشته‌هایی که با الفبای نبطی نوشته شده‌بودند در شبه‌جزیره سینا (بخشی از مصر کنونی) و پترا (شهری باستانی در جنوب اردن کنونی) یافت شده‌اند.

خط نَبَطی، خطی است که از خط آرامی ایجاد شده است. خط عربی به نحوی که در دورهٔ اسلامی معمول بود در زمانی قریب به اسلام از دو قوم اخذ شد؛ نخست از قوم نبطی در جانب حوران و دوم از سریانیان از طریق حیره (نزدیک کوفه). این هر دو خط از خطوط اسلامی و برای عرب کاملاً قابل تقلید بود. خط نبطی منشأ خط نسخ و کوفی بود که هر دو بعد از غلبه اسلام میان مسلمین باقی ماند و ظاهراً این هر دو خط را با هم بکار می‌بردند. خط نسخ بیشتر برای کتابت مصاحف می‌آمد. الفبای عربی از آن گرفته شده است.

در کتاب «تاریخ قرآن» رامیار آمده‌است: «اما خط نبطی چنین شهرت دارد که بدست نویسندگان یهود و نصارا که بیشتر به انواع مختلف خطوط آرامی کتابت می‌کردند، رواج یافته‌است.»

جز مردم عربستان جنوبی، بقیه به علت آسانی به آن خط می‌نوشتند. هنگام فتح عراق بدست مسلمانان، مدارس زیادی برای تعلیم خواندن و نوشتن این خط به نوجوانان وجود داشت.

این خط به نحوی شایع بود که بازرگانان عرب چون قصد شام و عراق می‌کردند، ناگزیر از آموختن این خط بودند. حتی یهودیان سالیان درازی پیش از اسلام آن را فراگرفته بودند و کسانی از اوس و خزرج نیز این خط را از ایشان آموخته بودند. مستشرقان، این خط را به نام خط عربی شمالی می‌شناسند. قرآن مجید به آن تدوین شد و پس از اسلام خط رایج همه عربستان گشت.

حروف[ویرایش]

نبطی	نام
	اَلِف
	بِت
	گیمِل
	دالِت
	هه
	واو
	زَین
	حِث
	طِث
	یُذ
	کاف
	لَمِذ
	مِم
	نون
	سَمِخ
	عَین
	په
	صاد
	قُف
	رِش
	شین
	تاو