خط ایلامی باستان

خط ایلامی باستان
لیست کاراکتر های شناخته شده خط ایلامی باستان
نوع	رمز گشایی نشده
زبان‌ها	ایلامی باستان
دورهٔ زمانی	هزاره سوم پیش از میلاد
وضعیت	منقرض شده
سامانهٔ مادر	نیا-ایلامی خط ایلامی باستان

خط ایلامی باستان یا ایرانی باستان(خط مخطط ایلامی یا خط سطری ایلامی) دبیره‌ای هجایی بود که از نیا-ایلامی بدست آمده‌بود که در سراسر فلات ایران پیدا شده است از این رو به این خط ایرانی باستان نیز گفته می شود و در میان سال‌های ۲۲۵۰ تا ۲۲۲۰ پیش از میلاد به کار می‌رفت، هرچند که تاریخ اختراعش به پیش از آن بازمی‌گردد. ایلامی باستان تنها تا اندازه‌ای رمزگشایی شده‌است، که بیش‌تر آن بدست والتر هینتس بوده‌است. به نظر می‌رسد که ایلامی باستان از ۸۰ نشانه ساخته شده‌باشد و بر ستون‌های عمودی، از بالا به پایین نوشته می‌شد که از چپ به راست می‌رفت.

دبیره ایلامی باستان برای مدت زمان کوتاه اواخر هزاره سوم قبل از میلاد مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. غالباً ادعا می‌شود که این خط یک سازوکار نوشتاری هجایی است که از خط و زبان مأخوذ خودش، نیاایلامی الگو گرفته‌است. هر چند، این موضوع امروزه به درستی اثبات نشده‌ و کماکان در حد یک فرضیه است. دبیره ایلامی باستان تاکنون رمزگشایی نشده‌است. تصور بر این است که استفاده از این دبیره، در حدود ۲۱۰۰ سال قبل از میلاد و همزمان با مرگ پادشاه کوتیک اینشوشیناک، آخرین فرمانروای سلسله پادشاهی اوان در شوش منسوخ شده باشد و در همین دوران بود که شوش، توسط سلسله سوم اور مورد یورش قرار گرفت و این در حالی بود که ایلام(هلتمتی)، همچنان تحت کنترل پادشاهی سیماشکی باقی ماند.

متون شناخته شده

تا سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۲ قطعه و نوشته ی ایلامی باستان (ایرانی باستان) کشف شده که متعلق به سه دسته ی ایرانی شرقی، ایرانی مرکزی و ایرانی غربی هستند

منابع

• مج‍له باستان‌شناسی و تاریخ، ش ۲۳، ۲۴، (پاییز، زمستان ۱۳۷۶، به‍ار، تابستان ۱۳۷۷): ص ۶ - ۹.