پرش به محتوا

الفبای یونانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

الفبای یونانی الفبایی است که، زبان یونانی از سده نهم پیش از تولد مسیح بدان نگاشته می‌شود. این الفبا دارای ۲۴ حروف می‌باشد و یکی از کاملترین سامانه‌های الفبایی و نیز کهن‌ترین الفبایی است که هنوز نیز کاربرد دارد. در گذشته برای نشان دادن شمارگان نیز از این الفبا سود برده می‌شد ولی امروزه یونانیان از نمادهای ریاضی برای نشان دادن شماره‌ها بهره می‌برند. الفبای یونانی از الفبای فنیقی گرفته شده‌است. همچنین الفبای گوتی، سیریلیک و لاتین نیز از این الفبا گرفته شده‌اند. حتی برخی می‌انگارند که الفبای ارمنی نیز از این الفبا به‌دست آمده.


پرونده:Greek_alphabet_alpha-omega.svg
الفبای یونانی
Αα آلفا Νν نو
Ββ بتا Ξξ کسی
Γγ گاما Οο امیکرون
Δδ دلتا Ππ پی
Εε اپسیلون Ρρ رو
Ζζ زتا Σσς سیگما
Ηη اتا Ττ تاو
Θθ تتا Υυ اوپسیلون
Ιι یوتا Φφ فی
Κκ کاپا Χχ خی
Λλ لامبادا Ψψ پسی
Μμ مو Ωω اومگا
حروف منسوخ
واو, دیگما هتا
سان شو
حروف اعداد
استیگما قوپا
سمپی

الفبای یونانی


کاربرد

[ویرایش]

امروزه از الفبای یونانی در ریاضیات، فیزیک، نامگذاری‌های علمی و … بسیار استفاده می‌شود؛ مثلاً کمترین طول موج و بیشترین انرژی در بین امواج، مربوط به پرتو گاما است، یا مثلاً از حرف دلتا Δ در فیزیک برای بازه و تغییرات و اختلاف، یا در هندسه و فیزیک از حرف تتا برای بیشتر زاویه‌ها، یا از سیگما برای مجموع اعداد بین بازه‌ای از اعداد، استفاده می‌شود. یا در ریاضیات، نسبت محیط به قطر هر دایره را با حرف π که مساوی با ...۳٫۱۴۱۵ هست، نشان میدهند. یا از حرف ρ به عنوان نماد چگالی و مقاومت الکتریکی در فیزیک استفاده میشود. یا مثلا حرف Φ که بیشتر به عنوان نماد مجموعه تهی یا خالی در علم ریاضیات به کار می‌رود. یا از حرف Ω به عنوان نماد اهم(یکای مقاومت الکتریکی) استفاده میشود.

الفبای یونانی

[ویرایش]
حرف برابر فنیقی نام آوانگاری۱ IPA ارزش عددی
انگلیسی یونانی
باستان
یونانی
میانه
(نواخت)
یونانی
نو
یونانی
باستان
یونانی
نو
یونانی
کلاسیک
باستان
یونانی
نو
Α α Aleph Aleph Alpha ἄλφα άλφα a [a] [a:] [a] ۱
Β β Beth Beth Beta βῆτα βήτα b v [b] [v] ۲
Γ γ Gimel Gimel Gamma γάμμα γάμ(μ)α g gh, g, j [ɡ] [ɣ], [ʝ] ۳
Δ δ Daleth د Delta δέλτα δέλτα d d, dh [d] [ð] ۴
Ε ε He He Epsilon εἶ ἒ ψιλόν έψιλον e [e] ۵
Ζ ζ Zayin زین (حرف عبری) Zeta ζῆτα ζήτα z [zd, dz, z:] [z] ۷
Η η Heth Heth Eta ἦτα ήτα e, ē i [ɛ:] [i] ۸
Θ θ Teth ط Theta θῆτα θήτα th [tʰ] [θ] ۹
Ι ι Yodh ی Iota ἰῶτα (γ)ιώτα i [i] [i:] [i], [ʝ] ۱۰
Κ κ Kaph ک Kappa κάππα κάπ(π)α k [k] [k], [c] ۲۰
Λ λ Lamedh ل Lambda λάβδα λάμβδα λάμ(β)δα l [l] ۳۰
Μ μ Mem م Mu μῦ μι/μυ m [m] ۴۰
Ν ν Nun Nun Nu νῦ νι/νυ n [n] ۵۰
Ξ ξ Samekh سمخ (حرف عبری) Xi ξεῖ ξῖ ξι x x, ks [ks] ۶۰
Ο ο Ayin ع Omicron οὖ ὂ μικρόν όμικρον o [o] ۷۰
Π π Pe Pe Pi πεῖ πῖ πι p [p] ۸۰
Ρ ρ Res ر Rho ῥῶ ρω r, rh r [r], [r̥] [r] ۱۰۰
Σ σ ς Sin Sin Sigma σῖγμα σίγμα s [s] ۲۰۰
Τ τ Taw Taw Tau ταῦ ταυ t [t] ۳۰۰
Υ υ Waw Waw Upsilon ὖ ψιλόν ύψιλον u, y y, v, f [ʉ(:)], [y(:)] [y:],[i] ۴۰۰
Φ φ ناشناخته Phi φεῖ φῖ φι ph f [pʰ] [f] ۵۰۰
Χ χ Chi χεῖ χῖ χι ch ch, kh [kʰ] [x], [ç] ۶۰۰
Ψ ψ Psi ψεῖ ψῖ ψι ps [ps] ۷۰۰
Ω ω Ayin ع Omega ὦ μέγα ωμέγα o, ō o [ɔ:] [o] ۸۰۰

حروف منسوخ

[ویرایش]
شکل بزرگ شکل کوچک نام به فارسی نام به انگلیسی اعداد یونانی
Ϝ Ͷ ϝ ͷ واو، یگما wau, digamma ۶
Ϛ ϛ ستغم stigma ۶
Ͱ ͱ هءت heta
Ϻ ϻ سن san
Ϟ Ϙ ϟ ϙ قپپ koppa ۹۰
Ϡ Ͳ ϡ ͳ سمپ sampi ۹۰۰
Ϸ ϸ ش sho

منابع

[ویرایش]