داز

داز
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	تک‌لپه‌ای‌ها
(طبقه‌بندی‌نشده):	تک‌لپه‌ای‌های برگ‌بیدی
راسته:	خرماسانان
تیره:	نخلیان
زیرخانواده:	Coryphoideae
تبار:	Chuniophoeniceae
سرده:	Nannorrhops H.Wendl.
گونه:	N. ritchiana
نام دوبخشی
Nannorrhops ritchiana (Griff.) Aitch.

داز یا نخل ایرانی (نام علمی: Nannorrhops ritchiana) از درختان بومی ایران و جنوب غربی آسیا است. در گویش محلی به گیاه نر آن پورک و به پایه ماده آن داز می‌گویند. به داز در افغانستان مرز گفته می‌شود.

داز در ایرندگان، ایرافشان، سراوان، ایرانشهر ،نیکشهر و بیشه‌های انبوه به‌ویژه در بستر رودخانه‌ها می‌روید. داز یکی از چهار هزار نوع نخل جهان است که برای تزئین به‌کار می‌رود. در مکران ایران داز چندین نوع است که مردم بومی آن را از برگ آن، استحکام و نوع آن را تشخیص می‌دهند. میوه درخت داز در شهریور ماه می‌رسد که به آن کونَل می‌گویند و دارای مزه‌ای شیرین و مانند خرمالو قدری گس می‌باشد.

از برگ این درخت وسایل و ابزار حصیری مختلفی در ۹۸ قلم تهیه می‌کنند، از جمله پَربُند که ریسمانی کلفت و محکم برای بالا رفتن از درختان خرما است. چیلِک یا هُژبُر که به عنوان ریسمان از آن استفاده می‌کنند و کَتِل که ظرفی است برای جاسازی خرما با فشار و برای جلوگیری از کرم‌زدگی و نمازی که جانمازی حصیری است از دیگر فراورده‌های دازی هستند.

از دانه‌های گرد آن نیز در تهیه تسبیح استفاده می‌کنند.

منابع

• دوره آموزشی تخصصی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی EIA، بازدید: سپتامبر ۲۰۱۱.
• انجم‌روز، عباس، خرماستان ایران: نشر عروج، زمستان ۱۳۷۳.