نهاوند

برای مقام موسیقی با همین نام، نهاوند (مقام موسیقی) را ببینید.

نهاوند ناوَن
کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	نهاوند
بخش	مرکزی
نام(های) پیشین	نوح‌آوند، نیهاوند، لائودیسه، نیفواندای، نیوانتا، نیسایا
سال شهرشدن	دارای پیشینه تاریخی
مردم
جمعیت	۲۰۰،۰۰۰ هزار نفر سال ۱۴۰۰
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱۸ کیلومتر مربع
ارتفاع	۱۶۴۴
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه	۴۱۰ میلی‌متر
اطلاعات شهری
شهردار	مجید یوسفی نوید
ره‌آورد	گردو، عسل، خمیر صنل، حلوا گردویی، کلوا، نقل، گز آردی، شیره انگور، خیار، ترخینه، هلو،
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۱
وبگاه	نهاوند پرتال
شناسهٔ ملی خودرو	ایران ۲۸ ب، م
نهاوند روی نقشه ایران ۳۴٫۵۵°شمالی ۴۸٫۳۶۵۸°شرقی / 34.55; 48.3658

نمای شهر نهاوند

نَهاوَند مرکز شهرستان نهاوند در استان همدان است. در سال ۱۴۰۰، جمعیت شهر نهاوند ۲۰۰,۰۰۰هزار نفر بوده است که سومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان همدان به حساب می‌آید. شهر نهاوند از دوران ماقبل تاریخ به‌طور مداوم محل سکونت انسان بوده، و در دوران ساسانیان محل استقرار خاندان کارن بود. این شهر در زمان فتح ایران توسط مسلمانان، محل نبرد معروف نهاوند بود.

نام

شهر نهاوند درطول تاریخ به نام‌های متعددی یاد شده است.

• نِهاوند(Nehāvand) از ۲۰۰۰ پیش از میلاد تا اکنون
• نیهاوند(Nihāwand.Nihāvand) از ۲۰۰۰ پیش از میلاد تا ۱۲۵۸میلادی
• لائودیسه(Laodicea.Laodikeia) از۳۳۰ پیش از میلاد تا ۶۴۰ میلادی
• نیفواندا (Niphaunda) از۳۳۰ پیش از میلاد تا ۶۴۰ میلادی
• نِماوند (Nemavand) از۳۳۰ پیش از میلاد تا ۶۴۰ میلادی
• ماه بصره(Māh al-Ḅasra) از ۶۳۲ میلادی تا۷۵۰ میلادی

نوح‌آوند(Nuhāvand): نوح پیغامبر شهری را بنا نهاد بنام خویش نوحاوند و آن نهاوند است و همه را نسل برین چهل باز شود هر چه در عالم‌اند پس هر چه پیغامبران و پادشاهان و کسانی که خدای تعالی ایشان را کرامت ارزانی داشت بدین زمین اندر از فرزندان سام بن نوح‌اند.

نَهاوند(Nahāvand):احمد کسروی، واژه نَهاوند به معنی شهر یا آبادی قرار گرفته در پیشِ رو است، زیرا «نَها» در زبان‌های ایرانی به معنی پیش و وند از فعل کهن «وندیدن» به معنی نهادن گرفته شده است؛ بنابراین نهاوند یعنی «نهاده در پیش رو».

نیهاوند(Nihāwand):در نقشه‌های ایران قدیم و در زمان ساسانیان نهاوند را به صورت نیهاوند ثبت شده است که در همسایگی شهر دیناور و مای و همدان قدیم بوده است.

لائودیسه(Laodicea) شهرهای هلنیستی متعددی که عموماً به نام لائودیس از یونانی باستان «Λαοδίκη» به معنای «عدالت مردم» نامگذاری شده است، به ویژه:

1. شهری از ماد باستان، مربوط به نهاوند
2. شهری بر روی رودخانه لیکوس در کاریا و لیدیا، واقع در نزدیکی دنیزلی مدرن ترکیه

نیفواندا(Niphaunda): بطلمیوس از این شهر با نام نیفواندا (Niphaunda) یاد کرده است.

ماه دینار(Mah Dinar): به واسطه حکمرانی فردی ایرانی از خاندان کارن با نام دینار

پیشینه تاریخی

استرابون نهاوند را به عنوان شهری یاد می‌کند که توسط داریوش بزرگ تأسیس شد اما به گفته پلینی، آن را آنتیوخوس اول با نام لائودیسه تأسیس کرد. یافته‌های باستانی آن شامل یک استوانه با کتیبه مربوط ۱۹۳ قبل از میلاد از آنتیوخوس سوم به نمایندگی از ملکه او، و یک محراب گرد با نوارهای حک شده در نقش برجسته و مجسمه‌های برنزی زئوس، آتنا، آپولو و دمتر می‌باشد.

نخستین ساکنان نهاوند حدود هزاره سوم پیش از میلاد کاسی‌ها بودند. مردمانی که به کوسایی(Cossaei) شهرت داشتند. داریوش سوم پس از شکست گوگمل به دلایل نامعلوم راه بابل یا شوش و پارس را در پی نگرفت، بلکه از طریق ارمنستان به ماد وارد شد. اسکندر نیز داریوش را تعقیب نکرد و به بابل رفت او یک سال بعد پس از فتح تخت جمشید برای مبارزه با داریوش وارد ماد شد، اسکندر در آخرین نبرد برای فتح پارس در زمستان ۳۲۳ پیش از میلاد به سرزمین کوسایی حمله کرد. هفایستیون دوست صمیمی اسکندر در این زمان می‌میرد. پلوتارک می‌گوید که اسکندر یکی از شهرهای قبیله «کوسایی» را قتل‌عام کرد"او در چهل روز بیشتر سرزمین کاسایی‌ها را تسخیر و ویران ساخت.اسکندر بسیاری از کاسایی‌ها را همچون فدیهای برای روان یار نزدیکش، هفایستیون، قربانی نمود

در تقسیمات باستانی ایران، نهاوند و بروجرد دو نقطه شهری از ماه نهاوند بودند که این استان، از توابع پهله از سرزمین ماد محسوب می‌شد. ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره می‌کند. خاندان کارن پهلو در نهاوند ساکن و فرمان می‌راند.

قلعه نهاوند

حمید یزدان‌پرست در نامه ایران می‌آورد: در نوشته‌های مورخان اسلامی، مکرر به نام «ماه» برمی‌خوریم، چون ماه نهاوند، ماه دینور که صورت دیگری از نام ماد است. ماه نهاوند به معنای ولایت یا استان نهاوند و کامه ماه باقیمانده (ماد) یا (مای) قدیم است نهاوند یکی از پایتخت‌های ایالت یا دیار جبال که ماد یا کوهستان نیز خوانده می‌شده بوده است ماه نهاوند بعد از اسلام به ماه بصره نیز شهرت یافت چرا که خراج آن به بصره فرستاده می‌شد. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع ذکر می‌کند که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) بوده است (یادداشت‌های دهخدا).

نبرد نهاوند آخرین حلقهٔ زنجیرهٔ جنگ‌های ایران ساسانی و مسلمان بود که در روز ۵ ربیع الاول سال ۲۱ هجری برابر با ۲۵ بهمن ۲۰ خورشیدی (۶۳۷ م) اتّفاق افتاد و به پیروزی اعراب منجر گردیده است. جنگ نهاوند که اعراب آن را " فتح الفتوح " نامیدند، جنگی کوبنده که عروه بن زید (شاعر عرب) از آن با نام پیکار هولناک نام می‌برد. پس از جنگ نهاوند این شهر با عنوان دروازه ورود اسلام به ایران شناخته می‌شود

بهزادان پور ونداد هرمزد ملقب به اَبومُسْلِمِ خُراسانی که تبار او به خاندان نهاوند الکسایی می‌رسید در رمضان ۱۲۹ هجری قمری قیام خود را آغاز کرد و با آغاز قیام عنصر ایرانی چنان جوشش و خروشی از خود نشان داد که در کمترین زمان ممکن ارتش بی شکست خراسانیان به دروزاه‌های شرقی دارالخلافه رسیدند. ایرانیانی که سالها تحقیر شده و خوار شمرده شده بودند اکنون فرصتی یافتند تا به‌طور جدی بر اعراب بتازند. «در گرگان وقتی قحطبه با سپاهی که والی عراق برای دفع سیاه جامگان گسیل کرده بود روبرو شد در خطبه ایی آتشین خطاب به ایرانیان قول داد تا اعراب را برای همیشه خوار کند و ایرانیان را به پایگاه شامخ خود بازگرداند» در گذرگاه تاریخ وقتی ایرانیان در نهاوند یعنی همان‌جایی که حدود صد سال پیش لشکر یزدگرد در مقابل اعراب شکست خورد در مقابل لشکر خلیفه قرار گرفتند چنان آنان را در هم کوبیدند که تا سالهای بعد مصر و بخشهایی از شمال آفریقا زیر سم اسبان ایرانیان قرار گرفت. این قدرت چنان هیمنه ایی به خود گرفت که خلیفه تازه را نیز هراسان ساخت و با دستور خلیفه عباسی ابومسلم به خراسان بازگشت و پس از چندی به قتل رسید

در طول قرون بعدی، تنها رویدادهای کمی در نهاوند ثبت شده است. وزیر ایرانی امپراتوری سلجوقی، نظام الملک، در سال ۱۰۹۲ در نزدیکی نهاوند ترور شد.

به گفته حمدالله مستوفی مورخ و جغرافی‌دان که در قرن سیزدهم و چهاردهم شکوفا شد، نهاوند شهری با وسعت متوسط بود که اطراف آن را مزارع حاصلخیز احاطه کرده بود که در آن ذرت، پنبه و میوه کشت می‌شد. مستوفی افزود که ساکنان آن عمدتاً کردهای شیعه دوازده امامی بودند.

در دورهٔ قاجار نهاوند یکی از سه شهر ولایت ثلاث بود. این ولایت در غرب ایران و جنوب استان همدان فعلی قرار داشته و شامل سه شهر ملایر، نهاوند و تویسرکان بود. حدود این ولایت منطبق با منطقه جنوب کوهستان الوند در استان همدان کنونی است که سه شهرستان ملایر، نهاوند و تویسرکان را شامل می‌شود. ولایت ثلاث بخشی از استان پنجم بوده است. اصطلاح ولایت ثلاث در تقسیم‌بندی‌های کشوری دوره ناصرالدین‌شاه قاجار ایجاد شد و شامل دولت‌آباد (شهر ملایر)، نهاوند و تویسرکان می‌شد. نهاوند براساس قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۱۶ ه‍.ش از بخش‌های تابعه در استان پنجم کشور به مرکزیت کرمانشاه بود که در سال ۱۳۲۰ ه‍.ش به شهرستان ارتقاء یافت.

به موجب مبارزات انقلابی مردم شهر نهاوند علیه حکومت پهلوی در روز ۱۴ آبان ۱۳۵۷، ۹۷ روز زودتر از سایر نقاط کشور ایران مجسمه محمد رضا شاه را به زیر کشیدند. حسن روحانی رئیس‌جمهور سابق ایران است که در کتاب خاطرات خود می‌نویسد: در دی‌ماه ۱۳۵۷ آن سال که چند شب در شهرستان نهاوند سخنرانی می‌کردم بعد از سخنرانی شب سوم که مصادف با حوادث ۱۹ دی‌ماه قم شده بود، شهربانی نهاوند مأمور دستگیری من شد که با تلاش شهید حیدری و دوستانش بالباس مبدّل از نهاوند خارج شدم.

جغرافیا

نهاوند در مرکز دشت نهاوند بین دو وادی کوه گرین و آردوشان گسترده شده است و ۱۸ کیلومتر مربع مساحت دارد. نهاوند در موقعیت ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه طول شرقی و ۲۳ درجه و ۲۲ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. اختلاف ساعت آن با تهران ۱۳ دقیقه و ۲۸ ثانیه می‌باشد. نهاوند از شمال به شهرهای تویسرکان و همدان، از شرق به ملایر، از غرب به کنگاور و از جنوب به استان لرستان محدود است. فاصله این شهر تا تهران ۴۳۵ کیلومتر می‌باشد که از مسیر ملایر - اراک عبور می‌کند و فاصله نهاوند تا همدان ۱۰۵ کیلومتر و تا خرم‌آباد ۱۳۴ کیلومتر می‌باشد. راه‌آهن کربلا از نزدیکی شهر نهاوند کذر می‌کند.

گسل نهاوند

شهر نهاوند بر گسل جوان زاگرس واقع شده است.

شهر نهاوند بر گسل جوان زاگرس بنا گردیده است. گسل نهاوند از ۵۵ کیلومتری غرب بروجرد تا شمال‌غربی نهاوند در راستای شمال ۳۲۰ درجه، امتداد دارد. گسل نهاوند از چند قطعه مجزا تشکیل شده که هر کدام نام‌های جداگانه دارند. گسل نهاوند از فعالین‌ترین گسل‌های ایران بشمار می‌رود. که عامل زمین لرزه‌های پرشمار نهاوند و شهرهای اطراف می‌باشد از جمله زمین لرزه‌های ۱۲۸۷ بروجرد، ۱۳۸۵ بروجرد، ۱۳۳۶ فارسینج و زمین‌لرزه ۱۳۳۷ نهاوند.

رود باروداب که از چشمه ای به این نام در شرق نهاوند سرچشمه می‌گیرد از میان شهر می‌گذرد. طغیان این رود بارها بخشی از شهر نهاوند را با مشکل سیل و ویرانی مواجه ساخته است از جمله سیل های۱۳۱۷٬۱۳۵۰٬۱۳۵۱. در شب ۲۱ شهریور ۱۳۱۷برابر بارندگی سخت سیل هولناکی در حدود شهر نهاوند و قریه آورزمان برخاسته شهر تاریخی نهاوند را ویران و قریه آورزمان را با خاک یکسان ساخت.

کمبود آب

شرکت آب منطقه ای همدان در شهریور 1388 گزارش داد: از سال 75 تا پاييز 87 سطح آب‌هاي زيرزميني دشت نهاوند 5/9 متر پايين رفته است اسدا..شکوهی مدیر کل امور آب استان همدان در سال 1379 درمصاحبه ای با ایرانیا اعلام کرده بود آب دهی سراب " گاماسیاب " در نهاوند در مقایسه با متوسط 30 ساله آن حدود 60 درصد کاهش یافته است.در سال ۱۳۹۳ آرش کولیوند، مدیر امور آب شهرستان نهاوند درمصاحبه با ایرنا اعلام کرد: به علت برداشت سالانه ۳۱۰ میلیون متر مکعب آب توسط چاه‌ها، سطح آب‌های زیر زمینی دشت نهاوند به‌طور متوسط در هر سال ۷۵ سانتی‌متر افت دارد. شهرستان نهاوند یک‌هزار و ۱۶۰ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق مجاز وجود دارد که حدود ۸۰۰ مورد آن برای مصارف کشاورزی است. جغرافیای کوهستان گرین در نهاوند با وسعت حدود ۴۰ هزار هکتار دارای سیمای کوهستانی با دره‌ها و پناهگاه‌های طبیعی فراوان و شرایط آبی مناسب و پوشش گیاهی مطلوب برای گونه‌های حیات وحش است و به همین لحاظ تنوع جانوری بالایی دارد. این ناحیهٔ در سال ۱۳۹۹ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد. ناحیهٔ مذکور شامل نواحی تاریک دره بالا، سیاه دره، فارسبان، چناری، گیان، کرک سفلی، کله مار، بیان و وراینه تا خط الراس گرین در مرز استان لرستان می‌باشد

مردم شناسی و زبان

مردم‌شناسی

صفحهٔ ۴۲ از کتاب فرهنگ مردمی نهاوند

در کتاب فرهنگ مردمی نهاوند نوشتهٔ محمد رستمی آمده است: با مطالعه منابع گذشته دربارهٔ نهاوند در میابیم که نژادهایی از کُرد و عرب در آن سکونت داشته‌اند. این نکته را هم باید یادآوری کرد که در هیچ‌یک از نوشته‌ها اشاره ای به (لر) بودن اهالی این سامان یا سکونت لرها در آن نشده است و این همان نکته ای است که در شناخت فرهنگ و گویش نهاوندی واقعیت‌هایی را روشن می‌کند و ما در کتاب گویش نهاوندی به بررسی آن پرداخته‌ایم.

ایرانیکا مینویسد مردم نهاوند فارس‌هایی هستند که به گویش نهاوندی(فارسی آمیخته لری) سخن می‌گویند.

بر اساس یک بررسی مردم اصیل و بومی نهاوند به گویشی متفاوت از لری که ریشه در زبان پارسی میانه (پهلوی ساسانی) دارد، سخن می‌گویند و این زبان که تا سی سال پیش در نهاوند سخن گفته می‌شد.

همچنین کردی جنوبی نیز در شهرستان نهاوند صحبت می‌شود.

زبان‌شناسی

مردم شهر نهاوند به گویش نهاوندی سخن می‌گویند.گویش نهاوندی گویش مردم نهاوند است. فهرست لینگوییست و اتنولوگ گویش لری موجود در نهاوند را گویشی از لری شمالی، و ایرانیکا منطقه نهاوند را یکی از مراکز مهم گویش‌وران لری شمالی می‌داند. مانند زبانهای ایرانی، لری بختیاری و سایر گویش‌های زبان لری. رودیگر اشمیت زبان‌شناس آلمانی گفتار مردم شهر نهاوند را نزدیک به زبان پارسی میانه می‌داند. اطلس زبان‌های ایران، تصویری از پراکندگی زبانی در کشور ایران ارائه می‌کند، گونه‌های زبانی فهرست‌شده برای نهاوند لری شمالی و فارسی معیار است. با این وجود برخی گویش نهاوندی را گونه ای از زبانهای کهن می‌دانند که به مرور زمان دامنه‌اش کمتر و از گستردگی‌اش کاسته شده است. همین امر نیز، موجب شده که برخی افراد این گویش را از شعبه‌های زبان یا لهجة لری بدانند. این گویش با فارسی معیار از دید واجگاه و چگونگی تولید واج یکسان است.

گردشگری

درختان میدان قیصریه نهاوند پیش از آتش‌سوزی

میدان قیصریه را محمود میرزا حاکم نهاوند در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا کرده است. رشته قنات و چشمه در اطراف آن وجوددارد که ساکنان نهاوند در گذشته با عبور آب از این رشته‌ها به منازلشان ازآن استفاده می‌کردند. میدان قیصریه در جنوب محلهٔ پاقلعه نهاوند واقع شده است و از دیرباز به نام قیصریه شناخته شده. کشف سکه‌های رومی از جمله سکه ای بنام نرون امپراتور روم غربی و صندوقچه ای در این محل قدمت آن را نشان می‌دهد. میدان قیصریه یکی از باستانی‌ترین میدان‌ها ایران است در پیرامون میدان قیصریه بنای مسجد جامع و حمام و بازار قدیمی و شاهزاده محمد دیده می‌شود. شواهد وجود آتشکده ای مربوط به دوران پیش از اسلام ا در بالای میدان در مکان مسجد جامع وجود داشته است که بنای مسجد را در آن مکان ساختند.

کوچه لک‌ها

کوچه کرد‌ها

خانه قدوسی متعلق به علی قدوسی از عالمان نهاوند است. دارای سر در ورودی زیبائی است که با نقوش هندسی آجری تزئین شده است و دو ستون نما در دو سوی سر در به زیبائی آن افزوده است. نمای بنا در داخل حیاط به وسیلهٔ آجر کاری‌های زیبا تزئین شده است و قوسهایی به شکل شاخ قوچ نما را آراسته است. پیرامون حیاط با طاق نماهای هلالی تزئین شده است. این خانه قدیمی و تاریخی در خیابان انقلاب واقع شده است وچند خانه قدیمی دیگر در جای جای این شهر وجود دارد.

حمام آقا تراب یکی از بناهای تاریخی شهر نهاوند است که در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است معبد لائودیسه در داخل شهر نهاوند قرار دارد و کتیبه‌ای از «آنتیوخوس سوم» و نیز تعدادی مجسمه برنزی خدایان یونانی در آن کشف شده است.

پل زرامین، تپه باستانی گیان سراب گیان]] و سراب گاماسیاب از نقاط گردشگری شهرستان نهاوند بشمار می‌روند که در نزدیکی شهر نهاوند قرار دارند. سراب گاماسیاب سرچشمه رود، گاماسیاب در شهرستان نهاوند است. میزان دبی آب چشمهٔ گاماسیاب بین ۵۰۰ (پاییز) تا ۳۰۰۰ لیتر در ثانیه (بهار) است.

نعمان بن مقرن یکی از سرداران و فرماندهان مهاجم عرب بود که در جنگ نهاوند (فتح الفتوح) در سال ۲۱ هجری یا ۶۴۲ میلادی پس از سه روز نبرد سنگین در پشت دروازه‌های نهاوند به دست سربازان ایرانی به فرماندهی فیروزان (پیروزان) کشته شد. آرامگاه او در ۵ کیلومتری شمال غربی شهر نهاوند قرار دارد.

حمام حاج آقا تراب در نهاوند

بام نهاوند :

تپه ای مرتفع در شمال غربی شهرستان نهاوند است

بام نهاوند با ارتفاعی حدود 1870 متر از سطح دریا مرتفع ترین نقطه این شهر است که به واسطه قرار گیری در مجاورت کوهستان گرین دارای آب و هوای خنک و دلپذیر می‌باشد راه های دسترسی :

1- میدان علیمرادیان کمربندی نهاوند بروجرد

2- میدان سپاه بلوار آیت الله طالقانی(انتهای بلوار)

3- شهرک طالقانی جاده جنب استخر طالقانی (کیان)

بام نهاوند(عکس:محسن شهبازی)

امکانات و خدمات رفاهی :

1- پارکینگ 2- سرویس بهداشتی 3- سکوهای نشیمن

4- فضای بازی کودکان 5- سینما روباز

مقبره شهدای گمنام :

یادمان شهدای گمنام در نزدیکی بام نهاوند و مجاورت تپه جنگلی ابوذر است . پیکر مطهر پنج تن از شهدای دفاع مقدس در این مقبره آرامیده است

مقبره شهدای گمنام (عکس خادم شهدا)

راه دسترسی :

نهاوند - میدان بسیج - بلوار حضرت محمد(ص) میدان آل آقا بسمت حامد شرقی کوچه فرهنگ یازده

مراکز بهداشتی / ورزشی / تفریحی

بیمارستان ها و مراکز درمانی و بهداشتی:

بیمارستان شهید قدوسی

1* بیمارستان آیت الله علیمرادیان

2*بیمارستان شهید قدوسی

3*کلینیک تخصصی امام خمینی(ره)

4*کلینیک شبانه روزی سلامت

5*کلینیک دندانپزشکی رازی

6*ساختمان پزشکان هانیک

7*درمانگاه تامین اجتماعی

8*درمانگاه پارس

9*درمانگاه حکیم

10*درمانگاه شفا

11*درمانگاه سلامت

**پایگاه انتقال خون

*مراکز ورزشی*

مجموعه فرهنگی و ورزشی علیمرادیان

استادیوم(15هزار نفری) علیمرادیان در سال 1374 در مساحتی بالغ بر 14هزار مترمربع در نهاوند افتتاح گردید این مجموعه توسط مهندس محمد حسین علیمرادیان ساخته شده است و هم اکنون در اختیار دولت است در این مجموعه فضاهای ورزشی شامل»

استخر • سالن فوتسال • سالن کشتی • محوطه اسب سواری • سالن پینگ پنگ •سالن ورزش های باستانی •محوطه تمرین پارکور • خوابگاه ورزشکاران • زمین چمن و پارکینک میباشد

سالن سرپوشیده 6000هزار نفری علیمرادیان

سایر مراکز ورزشی :

1* باشگاه ورزشی جهان پهلوان تختی

2* باشگاه عباد

3*سالن ورزشی آزادگان

4* مجموعه ورزشی بانوان(شهرک شهید حیدری)

5* سالن فوتسال سپاه پاسداران

6* سالن ورزشی سیدالشهدا

7* سالن ورزشی حجاب

8*استادیوم (فوتبال) شهید سلیمانیان

9*زمین فوتبال (چمن مصنوعی) جهانیان

10*سالن البرز

11*استخر خسروی

12*استخر طالقانی

13*استخر علیمرادیان

14-استخردانش اموز

پارک ها و بوستان ها :

نمایی از پارک ولیعصر(عج) قدیمی ترین پارک نهاوند

1-پارک ولیعصر. 2-پارک کوثر

3پارک نوح آوند. 4-پارک دانشجو

5-پارک شهید سلیمانی. 6-پارک صخره ای دوخواهران

7-پارک شیخ منصور. 8-بوستان چهارباغ

9- پارک لاله. 10-پارک باغ بادام

11-بوستان شهید طالبیان. 12-بوستان شهدا

13-بوستان حکمت. 14-بوستان شهید چمران

15- بوستان آسیاب. 16-بوستان بانوان

و.....

پارک سردار شهید قاسم سلیمانی (نهاوند)

نمایی از بوستان نواری چهارباغ(نهاوند)

صنعت

نهاوند دارای کارخانه ها و شرکت ها و واحد های تولیدی است که نیاز عمده شهر و استان و کشور را تامین میکند

1* کارخانه سیمان

2* کارخانه روغن نگین

3* کارخانه آرد

4* کارخانه مالت (شرکت کاسپین کوهدشت)

5* کارخانه تولید آسفالت

6* کارخانه تولید محصولات لبنی نیک نوش

7* کارخانه تولید شن و ماسه

8* کارخانه تولید پنیر (شرکت پاکین شیر)

9* کارخانه تولید نایلون

10* کارخانه قند و شکر

11* کارخانه محصولات لبنی نیکونام (همسایه)

12*کارخانه محصولات لبنی کامشیر

آموزش

نهاوند دارای مراکز آموزشی دولتی و غیر دولتی می‌باشد:

تصویری از دانشگاه آزاد نهاوند

دانشگاه

1*دانشگاه آزاد اسلامی (واحد نهاوند)

2*دانشکده پیراپزشکی (دولتی/سراسری)

3*دانشگاه علمی کاربردی

4*دانشگاه نهاوند (دولتی/سراسری)

5*دانشگاه فنی و حرفه ای (دختران_پسران)

6*دانشگاه پیام نور (واحد نهاوند)

*دانشکده علوم دینی:

نهاوند دارای دو مرکز آموزشی علوم دینی (حوزه علمیه)میباشد

ساختار شهری

شهرداری

شهرداری نهاوند در سال 1308 خورشیدی فعالیت خود را آغاز نمود شهرداری نهاوند یکی از ادارات استان بود که با تغییر نظام سرپرستی و نظارت آن از انجمن شهر به استانداری در جهت همسویی فعالیت های اداره و ارائه خدمات به شهروندان دچار تحولات عمده و اساسی شد

نمایی از شهرداری نهاوند (عکس:صبح نهاوند)

مناطق

نهاوند دارای یک منطقه و بیش از پانزده محله می‌باشد سال 1403 شهرک شهید حیدری بعنوان «ناحیه یک» شهرداری نهاوند انتخاب شد تا خدمات به اهالی این منطقه تسهیل شود

تصویری از شهرک شهید حیدری (عکس:نهاوند آنلاین)

محلات

پای قلعه (قدیمی ترین محله نهاوند):

پای قلعه یا پاقلا نام محله ای باستانی در شهر نهاوند است که قدمت آن به دوران ساسانیان می رسد. در زمان یزدگرد سوم در این محل تپه ای بنا شده بود که موقعیتی استراتژیک در جنگ نهاوند را به عهده داشت. متأسفانه این قلعه به قصد دستیابی به دفینه ها و گنجینه های آن و با بهانه ی اشراف بر منازل مسکونی دیگر، در دوران قاجاریه تخریب شد. اکنون اما در بالادست میدان بازارچه پاقلا به جای قلعه یزدگرد بافتی مسکونی و بسیار فرسوده وجود دارد که با توجه به ب اشراف به بخش بزرگی از شهر، می توانست با نظارتی بهتر بدل به جاذبه ای دیدنی شود و ساکنانش را از زندگی در این محل راضی نگه دارد. اما متأسفانه این بخش به حال خود رها شده است.بخشی دیگر ازین قلعه را بازاری قدمت دار و سرپوشیده به خود اختصاص داده.(منبع:خبرگزاری میزان)

سایر محلات شهر نهاوند عبارت اند از :

1- محله گلشن

2- محله دوخواهران

3- محله شیخ منصور

4- محله دکتر حسابی

5- محله حسن آباد

6- محله جوادیه

7- محله شهید آیت الله دستغیب

8- محله کوی حاجیان

9- محله شهرک طالقانی

10- محله گلزرد

11- محله کوی امام حسین (ع)

12- محله مهدیه

13- شهرک شهید حیدری

14- شهرک امیر کبیر

15- شهرک امام سجاد(ع)

16- محله خاقانی

17- محله (خیابان) حافظ

18- محله در سرداب

فرهنگ

زنگوله یا زنگله یک مقام موسیقی است. در موسیقی قدیم ایران، زنگوله یکی از دوازده مقام اصلی بوده است. در برخی از متون از این مقام با نام نهاوند هم یاد شده است.

سوغات نهاوند :از جمله سوغات این شهرستان می‌توان به خمیر صنل، کلوا، حلوا گردویی و گز آردی که مختص نهاوند است اشاره کرد، همچنین نقل، گردو، عسل، شیره انگور، ترخینه هم از دیگر سوغاتی‌های معروف نهاوند است.

کتابخانه :

1. کتابخانه آیت الله نهاوندی (ساختمان ارشاد)
2. کتابخانه شهید حیدری
3. کتابخانه امام علی(ع)
4. کتابخانه امید صبا
5. کتابخانه شهدا پای قلعه

افراد سرشناس

• عین الله سوری
• سعید ابراهیمی
• اردشیر خزایی
• بنیامین نهاوندی
• عزیزالله بیات
• پیروز نهاوندی
• جنید بغدادی
• ناصر حبیبیان
• حسن بهرام‌نیا
• حشمت‌الله قضایی
• محمدباقر خسروی (کارگردان)
• زهرا خواجوی
• هومن ذکایی
• حسین ذوالفقاری
• محمد رضایی (کشتی‌گیر، زاده ۱۳۵۷)
• مهدی سنایی
• علی‌اکبر سیف
• ولی‌الله سیف
• سیف‌الله غیاثوند
• غلامرضا شهبازی
• سعید شهروز
• فرود ظفری
• عبدالباقی نهاوندی
• محمدرضا عبدالملکیان
• محمد قاسم‌زاده
• علی قدوسی
• حشمت‌الله کامرانی
• محمدتقی کاویانی‌پور
• بهاءالدین کهبد
• مهدی کیانی (بازیکن فوتبال، زاده ۱۳۶۵)
• گروس عبدالملکیان
• مرشد چلویی
• ابوتراب مظهری
• علی‌همت مومی‌وند
• حسن نجاریان
• احمد نهاوندی
• جلال نهاوندی
• هوشنگ بازوند
• علی یونسی
• سعید صدیقی فر(داروساز)

جستارهای وابسته

• جنگ نهاوند
• ماه نهاوند
• گوشه نهاوند