داتیس

داتیس
تقابل میان داتیس و کالیماخوس در جریان نبرد ماراتون
زاده	ماد، شاهنشاهی هخامنشی
وفاداری	شاهنشاهی هخامنشی
جنگ‌ها و عملیات‌ها	شورش ایونیان نخستین تهاجم ایرانیان به یونان

داتیس از مردم ماد، یکی از سرداران سپاه ایران در زمان داریوش بزرگ در شاهنشاهی هخامنشیان و فرمانده ایران در جریان جنگ‌های ایران و یونان بود. عده‌ای بر این باورند، که او در نبرد ماراتون کشته شد، ولی این مسئله اثبات نشده است. ریشه داتیس از «دا»، که از «دادر» و به معنی داده خدا یا همان خداداد است. فرزندان او بعدها فرمانده سواره نظام خشایارشا شدند. داتیس به معنای فرمانروای دادگر و بخشنده یکی از اسامی و القاب منجی آخر زمان از دیرباز بوده است.

زندگی‌نامه

قبل از جنگ‌های پارسیان، داتیس یک فرمانده ایرانی در جریان شورش ایونی بود. داتیس در سال 494 قبل از میلاد، ضد حمله‌ای علیه ایونی ها را رهبری کرد.

داتیس و افسر دیگری به نام آرتافرنه جایگزین فرماندهی به نام مردونیه شدند. به داتیس دستور داده شد که آتن و ارتریا را تصرف کند و بردگان یونانی را نزد پادشاه هخامنشی بیاورد. برای رسیدن به این هدف، داتیس به دنبال ایجاد یک پل در سواحل شرقی یونان بود.

در سال 490 قبل از میلاد، داتیس از خط ساحلی ایونی به ساموس رفت و سپس از طریق دریای ایکاریا به جزایر دلوس و ناکسوس رفت. وقتی او به آن‌جا رسید، ساکنان جزایر فرار کردند. سپس داتیس برای ساکنان پیامی فرستاد و به آنها گفت که به دنبال آسیب رساندن به آنها نیست. داتیس مقادیر زیادی بخور در محراب آپولو سوزاند.

نیروهای داتیس در امتداد سواحل یونان حرکت کردند و شهرها را یک به یک تصورف کردند. شهری به نام کریستوس در مقابل داتیس مقاومت کرد. بنابراین ارتش او متشکل از 80000 سرباز و 200 نیروی ویژه شهر را محاصره کردند. او محاصره را با از بین بردن محصولات اطراف شهر آغاز کرد و در نهایت، شهر تسلیم شد.

در طول محاصره اریتریا توسط داتیس در سال 490 قبل از میلاد، ایرتری‌ها استراتژی‌های متفاوت زیادی داشتند. برخی از ارتریایی ها می خواستند شهر را تسلیم کنند و در کوه های یونان به جنگ چریکی بپردازند. برخی از ایرتری ها می خواستند شهر را به پارسیان تسلیم کنند. چهار هزار مستعمره آتنی برای کمک به دفاع از ارتریا از کالسیس وارد شدند. داتیس به ارتریان‌ها حمله کرد که منجر به تلفات زیادی شد. در روز هفتم محاصره، ایرتری‌ها تسلیم شدند و تمام معابد شهر به آتش کشیده شد تا انتقام سوزاندن ساردیس توسط یونانیان گرفته شود. به احتمال زیاد یکی از معابد تخریب شده معبد آپولو دافنفوروس بوده است.

داتیس در همان سال در نبرد ماراتون فرماندهی نیروی تهاجمی ایرانیان را بر ضد آتنی ها بر عهده داشت. کتزیاس نقل می کند که داتیس در ماراتون کشته شد و آتنی ها از تحویل جسد او خودداری کردند. با این حال، این با ادعای هرودوت مبنی بر زنده ماندن داتیس از نبرد در تضاد است.

منابع

• پرنیا، حسن. تاریخ ایران باستان. تهران: انتشارات افسون، ۱۳۸۰. شابک ‎۹۶۴−۹۲۹۴۷−۷−۵
• رضایی، عبدالعظیم. تاریخ ده هزار ساله ایران. تهران: انتشارات اقبال، ۱۳۸۰. شابک ‎۹۶۴−۴۰۶−۰۹۷−۰