احمد بن موسی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: افزودن القاب ویرایشگر دیداری |
این سایت های حکومتی هیچکدام در مقالات تاریخی قابل استفاده نیستند. منابع وپ:اولیه هم به همچنین |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع نامعتبر}} |
|||
{{جعبه اطلاعات امامزاده |
{{جعبه اطلاعات امامزاده |
||
| نام = احمد ابن موسی |
| نام = احمد ابن موسی |
||
خط ۱۵: | خط ۱۶: | ||
| محل زندگی = مدینه |
| محل زندگی = مدینه |
||
| پدر = [[موسی کاظم]] |
| پدر = [[موسی کاظم]] |
||
| مادر = |
| مادر = ام احمد<ref>{{یادکرد|فصل=جلد سوم|کتاب=[[ریاحینالشریعه]]|نویسنده = ذبیحالله محلاتی|ناشر =دارالکتب الاسلامیه|صفحه=۳۵۸|سال=۱۳۸۵|شابک= 964-440-321-5}}</ref> |
||
| همسر = حوران بنت اسحاق (عموزاده) |
| همسر = حوران بنت اسحاق (عموزاده) |
||
| فرزندان = محمد، جعفر |
| فرزندان = محمد، جعفر |
||
| طول عمر = |
| طول عمر = |
||
}} |
}} |
||
'''احمد بن موسی کاظم''' مشهور به '''شاهچراغ'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا به شاهچراغ، شاهچراغ می گویند؟|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/244977/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF|وبگاه=www.khabaronline.ir|تاریخ=2012-09-23|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa}}</ref>، پسر ارشد [[موسی کاظم]]، هفتمین امام [[شیعه|شیعیان]] و یکی از [[فقه|فقهای]] شیعه و از راویان حدیث است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بررسی ابعاد شخصیتی احمد بن موسیالکاظم (ع) / شاهچراغ چه معنایی دارد؟|نشانی=https://www.iscanews.ir/news/1143140/بررسی-ابعاد-شخصیتی-احمد-بن-موسی-الکاظم-ع-شاهچراغ-چه-معنایی|وبگاه=www.iscanews.ir|تاریخ=2022-06-06|بازبینی=2023-10-18|کد زبان=fa}}</ref> احمد بن موسی و [[محمد بن موسی]] از یک مادر که |
'''احمد بن موسی کاظم''' مشهور به '''شاهچراغ'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا به شاهچراغ، شاهچراغ می گویند؟|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/244977/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF|وبگاه=www.khabaronline.ir|تاریخ=2012-09-23|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa}}</ref>، پسر ارشد [[موسی کاظم]]، هفتمین امام [[شیعه|شیعیان امامی]] و یکی از [[فقه|فقهای]] شیعه و از راویان حدیث است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بررسی ابعاد شخصیتی احمد بن موسیالکاظم (ع) / شاهچراغ چه معنایی دارد؟|نشانی=https://www.iscanews.ir/news/1143140/بررسی-ابعاد-شخصیتی-احمد-بن-موسی-الکاظم-ع-شاهچراغ-چه-معنایی|وبگاه=www.iscanews.ir|تاریخ=2022-06-06|بازبینی=2023-10-18|کد زبان=fa}}</ref> احمد بن موسی و [[محمد بن موسی]] از یک مادر که ام احمد خوانده میشد متولد گردیدند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۳۰۸}}</ref>. وی برادر [[علی بن موسی الرضا|علی ابن موسی الرضا]]ست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=زندگینامه حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام) {{!}} شورای اسلامی شهر شیراز|نشانی=https://shorashiraz.ir/fa/posts/view/33824|وبگاه=shorashiraz.ir|بازبینی=2023-10-18|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=جایگاه حضرت احمد بن موسی(ع) شاه چراغ در فرهنگ مردم|نشانی=https://hawzah.net/fa/Article/View/105865/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%22%D8%B9%22-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85|وبگاه=hawzah.net|بازبینی=2023-10-20}}</ref> |
||
== در منابع شیعه == |
== در منابع شیعه == |
||
[[علامه مجلسی]] در کتاب «مراة العقول» در شرح حدیث پانزدهم میگوید: |
[[علامه مجلسی|مجلسی]] در کتاب «مراة العقول» در شرح حدیث پانزدهم میگوید: |
||
ام احمد مادر بعضی اولاد موسی کاظم بود و او داناترین، پرهیزگارترین و گرامیترین زنهایش بود که اسرار خود را به او میسپرد و اماناتش را نزد او ودیعه مینهاد. |
|||
در کتاب [[اصول کافی]] در باب «امام در چه زمانی میداند امام است» آمدهاست که موسی کاظم امانت سربهمهری به |
در کتاب [[اصول کافی]] در باب «امام در چه زمانی میداند امام است» آمدهاست که موسی کاظم امانت سربهمهری به ام احمد سپرد و گفت بعد از مرگ من هر کس از فرزندان من در طلب این امانت آمد خلیفه و جانشین من است. با او بیعت نما که جز خدا کسی خبر از این امانت ندارد. بعد از کشتهشدن موسی، [[علی بن موسی]] به نزد ام احمد آمد و امانت پدر را طلبید. ام احمد به گریه افتاد و دانست که موسی کشته شد. پس امانت را بر حسب وصیت همسرش به وی داد و با او به عنوان امام هشتم شیعیان بیعت کرد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۳۰ش، ج۱، ص۱۶۹؛ نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۸۵.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا احمد بن موسی به شاه چراغ ملقّب شد؟|نشانی=https://fa.shafaqna.com/news/965352/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D9%85%D9%84%D9%82%D9%91%D8%A8-%D8%B4%D8%AF%D8%9F/|وبگاه=خبرگزاری بین المللی شفقنا|تاریخ=2020-06-28|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=حاتمی}}</ref>. |
||
{{شجرهنامه موسی کاظم}} |
{{شجرهنامه موسی کاظم}} |
||
خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
== فرزندان احمد ابن موسی == |
== فرزندان احمد ابن موسی == |
||
بسیاری از علمای انساب احمد بن موسی را بدون فرزند دانستهاند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عقیقی، المعقبین، ۱۴۲۲ق، ص۴۳؛ بخاری، سرالسلسله العلویه، ۱۳۸۹ق، ص۴۳.}}</ref>؛ اما بر خلاف آنان بعضی وی را دارای فرزند دانستهاند، ضامن بن شدقم برای وی چهار فرزند به نامهای محمد، علی، عبدالله و داود نقل کردهاست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ضامن بن شدقم، تحفه الازهار، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۲۹۶.}}</ref> عباس فیض قمی امامزاده ابراهیم مدفون در [[قم]] را فرزند احمد بن موسی میداند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فیض قمی گنجینه آثار قم، ۱۳۴۹ش، ج۲، ص۳۶۴–۳۷۱.}}</ref> |
بسیاری از علمای انساب احمد بن موسی را بدون فرزند دانستهاند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عقیقی، المعقبین، ۱۴۲۲ق، ص۴۳؛ بخاری، سرالسلسله العلویه، ۱۳۸۹ق، ص۴۳.}}</ref>؛ اما بر خلاف آنان بعضی وی را دارای فرزند دانستهاند، ضامن بن شدقم برای وی چهار فرزند به نامهای محمد، علی، عبدالله و داود نقل کردهاست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ضامن بن شدقم، تحفه الازهار، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۲۹۶.}}</ref> عباس فیض قمی امامزاده ابراهیم مدفون در [[قم]] را فرزند احمد بن موسی میداند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فیض قمی گنجینه آثار قم، ۱۳۴۹ش، ج۲، ص۳۶۴–۳۷۱.}}</ref> |
||
== قیام احمد بن موسی == |
|||
بعضی از منابع، به قیام احمد بن موسی بر ضد [[مأمون]] عباسی اشاره کرده اند، ولی بطور کامل نسبت به جزئیات و چگونگی آن نپرداختهاند. این گزارشهای تاریخی، حاکی از حضور احمد در قیام [[ابن طباطبا]] بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۴۷۲.=کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۴۷۲.}}</ref> |
|||
== کشته شدن == |
|||
احمد بن موسی برای امان از گزند حکومت پس از شکست قیامش، به همراه برادرش مخفیانه به شیراز رهسپار شد. احمد در شیراز در منزل یکی از شیعیان در منطقه «سردزک» که محل کنونی آرامگاه در این منطقه واقع است، سکنی گزید و در خانه این شخص مخفی گشت و شب و روز را به عبادت می گذرانید<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مختصری از زندگی حضرت احمدبنموسی(ع)|نشانی=https://www.isna.ir/news/92062012982/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B9|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2013-09-11|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa}}</ref>. |
|||
«قتلغ خان» حاکم منطقه [[استان فارس|فارس]] که از جانب [[مأمون|مامون]] خلیفه عباسی بر منطقه فارس حکومت می کرد، جاسوسانی را برای شناسایی و دستگیر نمودن سادات که از مناطق خود فرار نموده بودند قرار داده بود، مکان ایشان را بعد از یک سال یافت و او و همراهانش را محاصره نمودند و نبردی بین آنها و مأموران حکومت در گرفت و احمد ابن موسی با شهامت و شجاعت هاشمی خود به دفاع از خود و همراهان خود پرداخت<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سلطان الواعظین، شبهای پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۷.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=دلیل نامیدن حضرت احمد بن موسی (ع) به نام شاهچراغ|نشانی=https://www.mizanonline.ir/fa/news/333754|وبگاه=fa|تاریخ=۱۳۹۶/۰۵/۰۸ - ۰۹:۰۰|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa|نام=خبرگزاری|نام خانوادگی=میزان}}</ref>. |
|||
هنگامی که «قتلغ» دانست که از طریق ستیز مسلحانه، قدرت از میان بردن آنان را ندارد؛ از طریق خانه همسایه او شدند و از طریق شکافی که در خانه همسایه درست کردند وارد خانه ای که احمد ابن موسی در آن پناه برده بود، شدند و زمانی که او برای استراحت و تجدید قوا، پس از نبردی طولانی به خانه رفته بود، هنگام خروج، با شمشیری بر سر او ضربه ای وارد کردند. سپس به دستور «قتلغ خان» خانه را بر رویش خراب کردند و او را زیر آوار باقی گذاردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روایتی از شهادت "شاهچراغ" / بیعت مردم با امام رضا (ع) با خطبه احمد بن موسی (ع) - تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/11/30/2666775/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B9-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B9|وبگاه=خبرگزاری تسنیم {{!}} Tasnim|بازبینی=2023-10-20|کد زبان=fa}}</ref> قرن ها محل قبر احمد ابن موسی پنهان بود تا اینکه در زمان [[عضدالدوله دیلمی]] قبر او کشف و بقعه ای به دستور او بر مزار احمد ابن موسی ساخته شد<ref>{{یادکرد وب|عنوان=زندگی نامه حضرت احمد بن موسی شاه چراغ سلام الله علیه|نشانی=https://cpaz.ir/content/1011/|وبگاه=cpaz.ir|بازبینی=2023-10-19|کد زبان=fa}}</ref>. |
|||
== کشف مزار احمد ابن موسی == |
== کشف مزار احمد ابن موسی == |
نسخهٔ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۰۲
برخی از منابع فهرستشده در این مقاله ممکن است معتبر نباشند. |
احمد ابن موسی | |
---|---|
زادهٔ | مدینه |
درگذشت | ۷ رجب ۲۰۲ (قمری) |
مدفن | حرم شاهچراغ، شیراز، ایران |
محل زندگی | مدینه |
دیگر نامها | احمد ابن موسی، شاهچراغ |
همسر(ها) | حوران بنت اسحاق (عموزاده) |
فرزندان | محمد، جعفر |
والدین | |
خویشاوندان | علی بن موسی الرضا (برادر) فاطمه معصومه (خواهر) |
خانواده | بنیهاشم |
احمد بن موسی کاظم مشهور به شاهچراغ[۲]، پسر ارشد موسی کاظم، هفتمین امام شیعیان امامی و یکی از فقهای شیعه و از راویان حدیث است.[۳] احمد بن موسی و محمد بن موسی از یک مادر که ام احمد خوانده میشد متولد گردیدند[۴]. وی برادر علی ابن موسی الرضاست.[۵][۶]
در منابع شیعه
مجلسی در کتاب «مراة العقول» در شرح حدیث پانزدهم میگوید: ام احمد مادر بعضی اولاد موسی کاظم بود و او داناترین، پرهیزگارترین و گرامیترین زنهایش بود که اسرار خود را به او میسپرد و اماناتش را نزد او ودیعه مینهاد.
در کتاب اصول کافی در باب «امام در چه زمانی میداند امام است» آمدهاست که موسی کاظم امانت سربهمهری به ام احمد سپرد و گفت بعد از مرگ من هر کس از فرزندان من در طلب این امانت آمد خلیفه و جانشین من است. با او بیعت نما که جز خدا کسی خبر از این امانت ندارد. بعد از کشتهشدن موسی، علی بن موسی به نزد ام احمد آمد و امانت پدر را طلبید. ام احمد به گریه افتاد و دانست که موسی کشته شد. پس امانت را بر حسب وصیت همسرش به وی داد و با او به عنوان امام هشتم شیعیان بیعت کرد[۷][۸].
فرزندان احمد ابن موسی
بسیاری از علمای انساب احمد بن موسی را بدون فرزند دانستهاند[۹]؛ اما بر خلاف آنان بعضی وی را دارای فرزند دانستهاند، ضامن بن شدقم برای وی چهار فرزند به نامهای محمد، علی، عبدالله و داود نقل کردهاست.[۱۰] عباس فیض قمی امامزاده ابراهیم مدفون در قم را فرزند احمد بن موسی میداند.[۱۱]
کشف مزار احمد ابن موسی
تارنمای خبرآنلاین به نقل از صفحه ۱۹۲ کتاب قیام سادات علوی تألیف علی اکبر تشید مینویسد: «تا زمان امیر عضدالدوله دیلمی کسی از مقبره احمد ابن موسی اطلاعی نداشت و آنچه روی قبر را پوشانده بود تل گلی بیش به نظر نمیرسید که در اطراف آن، خانههای متعدد ساخته و مسکن اهالی بود. از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانهای گلی داشت و در هر شب جمعه، ثلث آخر شب میدید چراغی در نهایت روشنایی در بالای تل خاک میدرخشد و تا طلوع صبح روشن است، چند شب جمعه مراقب میبود، روشنایی چراغ به همین کیفیت ادامه داشت با خود اندیشید شاید در این مکان، مقبره یکی از امامزادگان یا اولیاءالله باشد، بهتر آن است که امیر عضدالدوله را بر این امر آگاه نمایم، هنگام روز پیرزن به همین قصد به سرای امیر عضدالدوله دیلمی رفت و کیفیت آنچه را دیده بود به عرض رسانید. امیر و حاضرین از بیانش در تعجب شدند. درباریان که این موضوع را باور نکرده بودند، هر کدام به سلیقه خود چیزی بیان کردند. اما امیر گفت:اولین شب جمعه شخصاً به خانه پیرزن میروم تا از موضوع آگاه شوم. چون شب جمعه فرا رسید شاه به خانه پیرزن آمده و دور از خدم و حشم آنجا خوابید و پیرزن را فرمود هر وقت چراغ روشن گردید مرا بیدار کن. چون ثلث آخر شب شد پیرزن بر حسب معمول روشنایی پرنوری قوی تر از دیگر شبهای جمعه مشاهده کرد و از شدت شعفی که به وی دست داده بود بر بالین امیر عضدالدوله آمده و بیاختیار سه مرتبه فریاد زد: «شاه! چراغ». و از آن به بعد به شاه چراغ معروف گردید[۱۲][۱۳].»
روز بزرگداشت
در سال ۱۳۸۶ با تصمیم شورای فرهنگ عمومی استان فارس، ۶ ذیالقعده در دهه کرامت یعنی حدفاصل تولد فاطمه معصومه و علی ابن موسی الرضا بهعنوان روز بزرگداشت احمد بن موسی شاهچراغ تعیین شد.[۱۴]
جستارهای وابسته
- موسی بن جعفر
- علی بن موسی
- فاطمه معصومه
- محمد بن موسی
- عبدالله بن موسی
- سادات موسوی
- حرم شاهچراغ
- آستانه (شیراز)
پانویسها و منابع
- ↑ ذبیحالله محلاتی (۱۳۸۵)، «جلد سوم»، ریاحینالشریعه، دارالکتب الاسلامیه، ص. ۳۵۸، شابک ۹۶۴-۴۴۰-۳۲۱-۵
- ↑ «چرا به شاهچراغ، شاهچراغ می گویند؟». www.khabaronline.ir. ۲۰۱۲-۰۹-۲۳. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۰.
- ↑ «بررسی ابعاد شخصیتی احمد بن موسیالکاظم (ع) / شاهچراغ چه معنایی دارد؟». www.iscanews.ir. ۲۰۲۲-۰۶-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۳۰۸.
- ↑ «زندگینامه حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام) | شورای اسلامی شهر شیراز». shorashiraz.ir. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۸.
- ↑ «جایگاه حضرت احمد بن موسی(ع) شاه چراغ در فرهنگ مردم». hawzah.net. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۰.
- ↑ شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۳۰ش، ج۱، ص۱۶۹؛ نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۸۵.
- ↑ حاتمی (۲۰۲۰-۰۶-۲۸). «چرا احمد بن موسی به شاه چراغ ملقّب شد؟». خبرگزاری بین المللی شفقنا. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۰.
- ↑ عقیقی، المعقبین، ۱۴۲۲ق، ص۴۳؛ بخاری، سرالسلسله العلویه، ۱۳۸۹ق، ص۴۳.
- ↑ ضامن بن شدقم، تحفه الازهار، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۲۹۶. کاراکتر zero width joiner character در
|عنوان=
در موقعیت 2 (کمک) - ↑ فیض قمی گنجینه آثار قم، ۱۳۴۹ش، ج۲، ص۳۶۴–۳۷۱.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۳۰۸.
- ↑ زاهدی، «احمد بن موسی(ع)»، ص۹۹ - ۱۰۳.
- ↑ «خبرگزاری فارس - نام «شاهچراغ» از کجا آمدهاست؟». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۲-۱۰-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۸.
- وبگاه شهرداری شیراز؛ جاذبههای گردشگری-مذهبی شیراز.
- سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی؛ نقشهٔ سیاحتی شهر شیراز؛ آثار تاریخی و نقاط دیدنی شهر شیراز.
- خبرآنلاین، بازدید در ۲ مهر ۱۳۹۱.