عبدالله بن مسعود

عبدالله بن مسعود
Abdullah ibn Masud reciting the قرآن at the کعبه before members of the tribe of قریش; مینیاتور from the Siyer-i Nebi
Disciple of Muhammad, historian
زادروز	c. 594 Mecca
درگذشت	c. 653 Medina
محترم شمرده‌شده در	اسلام
تاثیر گذاشته بر	محمد
تاثیرگرفته از	Future commentators and traditionalists

عبدالله بن مسعود (نام کامل: عبدالله بن مسعود بن غافل بن حبیب الهذلی) معروف به ابن مسعود، از صحابه و یاران پیامبر خدا بود و ششمین مردی بود که در زمانی که محمد در مکه دعوت به اسلام را آغاز کرد، به اسلام گروید. وی از اولین حافظین قرآن در زمان پیامبر بوده و از مسلمانانی است که هر دو گروه سنی و شیعه به او احترام می‌گذارند.

اسلام آوردن

او در نوجوانی تحت تأثیر شخصیت پیامبر خدا قرار گرفت و مسلمان شد و از محمد خواست تا به او قرآن بیاموزد. عبدالله بن مسعود در این باره می‌گوید:

وقتی مسلمان شدم از دهان محمد هفتاد سوره را فرا گرفتم که کسی دربارهٔ آن‌ها با من اختلاف و منازعه نمی‌کرد.

ابن مسعود بعد از پیامبر اسلام نخستین کسی بود که در مکه با صدای بلند و آشکار قرآن را تلاوت نمود که منجر به ضرب و شتم وی توسط قریش و غیر مسلمانان گردید و از ناحیهٔ صورت مجروح شد.

ابن حجر در مورد عبدالله بن مسعود می‌گوید:

او یکی از پیشگامان نخستین بود که از ابتدای دعوت اسلامی مسلمان شد و به حبشه و مدینه هجرت کرد و در جنگ بدر و دیگر جنگ‌ها حضور داشت و همواره در سفر و حضر در رکاب پیامبر خدا بود.

در زمان خلفای نخستین

بعد از وفات پیامبر اسلام (ص)، او به یکی از بزرگ‌ترین مفسرین قرآن مبدل گردید. به‌طوری‌که بسیاری از مردم اگر در مورد قرآن سئوالی داشتند به او رجوع می‌کردند.

مصحف ابن مسعود

در روایتی در صحیح بخاری از پیامبر اسلام نقل شده‌است که:

قرائت قرآن را از چهار نفر بخواهید: عبدالله بن مسعود، سالم مولی أبی حذیفة، ابی بن کعب و معاذ بن جبل.

سید حسین مدرسی طباطبایی در بررسی خود نشان می‌دهد که این روایت‌ها خبر واحد هستند که توسط اهل سنت برای منزلت‌بخشی به برخی صحابه ساخته‌شده‌اند و باهم تناقضات بسیار شدیدی دارند.رسول جعفریان به دو دلیل روایاتی که در باب تفاوت‌های مصحف ابن مسعود با قرآن فعلی نقل شده‌اند را نادرست می‌داند:

1. برخی بزرگان اهل سنت مانند فخر رازی و ابن حزم نسبت دادن این روایت به ابن مسعود را ناروا دانسته‌اند.
2. عاصم روایتش از قرآن را از ابن مسعود گرفته و معوذتین در قرآن عاصم آورده‌شده‌اند.

قرآن مشهور	مصحف ابن مسعود
إِنِّی أَرَانِی أَعْصِرُ خَمْرًا
إِنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ أَکَادُ أُخْفِیهَا	..
وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلَیٰ مُکْثٍ	.
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُمَا
مَا نَنسَخْ مِنْ آیَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا
هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ یَأْتِیَهُمُ اللَّهُ فِی ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِکَة
وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ
إِلَّا أَن یَأْتِینَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَیِّنَةٍ
أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکَافِرِین	علی الکافرین
مَن لَّعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَیْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِیرَ
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ
حَتَّی یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیَاطِ	حتی یلج الجمل
وَلَمَّا سَکَتَ عَنْ مُوسَی الْغَضَبُ
إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ فَلا تَسْأَلْنِ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ	إنه عمل غیر صالح فلا تسألنی ما لیس لک به علم
النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ
أَسْرَیٰ بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ
وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا
مَن بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنَا	من بعثناء من مرقدنا
وَتَکُونُ الْجِبَالُ کَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ
قَالَ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَیٰ فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ
فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا

منابع

• داستان اسلام صحابه نوشتهٔ دکتر عبدالله بن عبدالعزیز الجبرین
• تحلیل وقایع زندگی پیامبر اکرم نوشتهٔ علی محمّد صلّابی
• زندگانی امام حسین نوشتهٔ زین العابدین رهنما