ابر

برای دیگر کاربردها، ابر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

«ابرها» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای نمایشنامه‌ای با این نام، ابرها (نمایشنامه) را مشاهده کنید.

صفحات بالایی استراتوکومولوس که از هواپیما عکس‌برداری شده است.

ابر توده‌ای متراکم از بخار است که در طبقات پایینی و میانی اتمسفر تشکیل می‌شود. عناصر تشکیل دهنده این توده بخار، همان عناصر تشکیل دهنده مایعات سطح سیاره می‌باشند. در مورد سیاره زمین، ابرها نه از بخار آب، بلکه از قطره‌های بسیار ریز آب تشکیل یافته‌اند.

تصویری از ابر کومولوس

انواع ابرها

عکس زمینی از ابرها

• کومولوس (کومه‌ای): نشانهٔ هوای خوب و ملایم. کومولو در لاتین به معنای توده و کپه است. این ابرها شبیه گلوله‌های پف کردۀ پنبه‌ای هستند و شکل آنها بیانگر حرکت عمودی جریان‌های گرم به سمت بالای جو زمین است. مقدار تراکم و رطوبت ابر با پایین ابر که به شکل تخت است، ارتباط دارد؛ به این صورت که هر چه این ویژگی‌ها بیشتر باشد، ابر قد بلندتر است و پایین تخت ابر در قسمت پایین قرار می‌گیرد. گاهی قلۀ این ابرها می‌تواند به بالای ۱۸ هزار متری جو نیز برسد.

نمایی از ابر آرکوس

• کومولونیمبوس (کومه‌ای‌بارا): به همراه رعد و پیام‌آور طوفان. این ابرها از توده‌های بزرگ و انبوه ابر که به شکل برج عظیمی است، تشکیل می‌گردند.
• آلتوکومولوس (فرازکومه‌ای): معرف باران احتمالی. این ابرها شامل لایه‌ها یا تکه‌های بزرگ گوی مانندی از قطره‌های ریز آب بوده که معمولاً به صورت شیار یا امواج نسبتاً منظمی مشاهده می‌گردد.
• استراتوس (پوشنی): نشانهٔ نرمه باران احتمالی. نوع اصلی این ابر لایه‌ای یک‌دست و شبیه مه می‌باشد و معمولاً به صورت تودهٔ متراکمی از بخار آب که قطر آن در همه‎جا یکسان است، مشاهده می‌گردد. ارتفاع این ابر از سطح زمین بسیار کم است.
• نیمبواستراتوس (باراپوشنی): نشانهٔ ریزش باران یا برف ممتد.
• آلتواستراتوس (فرازپوشنی): نشانهٔ ریزش احتمالی باران ملایم. این ابرها به صورت لایه‌های یکنواخت و متحدالشکل خاکستری یا متمایل به آبی به صورت ترکیبی از الیاف، آسمان را می‌پوشانند.
• سیروس (پَرسا): معرف هوای آرام و خوب. این ابرها از مرتفع‌ترین ابرها بوده و اغلب به صورت پر مانند و سفید رنگ و شفاف (مملو از بلورهای یخ) در آسمان دیده می‌شوند.
• سیرواستراتوس: این ابرها را می‌توان سیروس‌های نازک تور مانندی دانست که از ابرهای کوچک سفید و به هم فشرده به شکل گولهٔ پشمی شکل یافته‌اند. ظهور این ابرها، علامت نزدیک شدن هوای طوفانی بوده و به همین لحاظ، این ابرها را می‌توان پیش از فرا رسیدن هوای بد یا حالت‌های طوفانی هوا، مشاهده نمود.
• سیروکومولوس: پیام‌آور هوای صاف و آرام. ساختمان آن‌ها اغلب متشکل از قطعات سفید رنگ بوده و معمولاً پیش از ابرهای سیروس در آسمان ظاهر می‌شوند.
• استراتوکومولوس (پوشن‌کومه‌ای): این ابرها دارای رنگی تیره یا سفید متمایل به خاکستری بوده و معمولاً به صورت دسته یا خطوط یا توده‌های کروی مانند بزرگ و امواج کروی از ابرهای خاکستری با فواصل و شکاف‌های روشن تشکیل می‌گردند. فاقد شرایط بارندگی‌های رگباری است.
• پیروکومولوس (آتش‌کومه‌ای): این نوع ابر پدیدهٔ گرمایی است که در اثر گرم شدن سریع و شدید یک ناحیه و تبدیل آن به رسانای گرما ایجاد می‌شود و در نهایت به ابر کومولوس تبدیل می‌گردد. آتشفشان‌ها، آتش‌سوزی‌های جنگلی، و انفجارهای هسته‌ای (به شکل ابر قارچی شکل) همگی از دلایل اصلی تشکیل ابرهای پیروکومولوس به‌شمار می‌آیند.
• فراکتوکومولو.
• فراکتواستراتوس.

منابع

• فرهنگستان زبان فارسی.