بیماری آلزایمر: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
تکمیل مراحل بیماری
تکمیل بخش علت بیماری
خط ۲۲: خط ۲۲:
'''بیماری آلزایمر''' {{انگلیسی|''Alzheimer's disease''}} یک بیماری [[زوال عصبی]] است که معمولا به کندی آغاز می‌شود و به تدریج رو به وخامت می‌رود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/dementia|عنوان="Dementia Fact sheet". World Health Organization. September 2020.}}</ref> این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی به نام [[آلویز آلزایمر]] در سال ۱۹۰۶ میلادی توصیف کرد. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰٪ موارد [[دمانس]] است.<ref name=":0" /> رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در [[حافظه کوتاه‌مدت]] و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات اخیر است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=Burns A, Iliffe S (February 2009). "Alzheimer's disease". BMJ. 338: b158. doi:10.1136/bmj.b158. PMID 19196745. S2CID 8570146.}}</ref> با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در [[موقعیت‌آگاهی|آگاهی از موقعیت]] (گم‌شدن)، [[نوسان خلقی]]، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> این بیماری بسیاری از خصوصیات رفتاری و هیجانی افراد را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب بروز ناراحتی‌هایی از قبیل علائم افسردگی (شامل فقدان احساس لذت، بی‌قراری، افسردگی، کاهش اشتها و وزن، عدم وجود تمرکز و احساس گناه)، علائم روانی (شامل توهم، هذیان و سوءظن) و نیز رفتارهایی مثل آشفتگی، سرگردانی، پرخاگری و خشونت در این بیماران می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Cobos FJM, Rodriguez M del MM. A review of psychological intervention in Alzheimer s disease. Int J Psychol Psychol Ther. 2012 Oct;12(3):373–88.}}</ref> با وخیم‌شدن آلزایمر، بیمار معمولا از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند.<ref name=":1" /> به‌تدریج فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-disease-fact-sheet|عنوان="Alzheimer's Disease Fact Sheet". National Institute on Aging. Retrieved 25 January 2021.}}</ref> هرچند سرعت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما [[امید به زندگی]] معمول پس از تشخیص بیماری، ۳ تا ۹ سال است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Querfurth HW, LaFerla FM (January 2010). "Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 362 (4): 329–44. doi:10.1056/NEJMra0909142. PMID 20107219. S2CID 205115756.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Todd S, Barr S, Roberts M, Passmore AP (November 2013). "Survival in dementia and predictors of mortality: a review". International Journal of Geriatric Psychiatry. 28 (11): 1109–24. doi:10.1002/gps.3946. PMID 23526458. S2CID 25445595.}}</ref>
'''بیماری آلزایمر''' {{انگلیسی|''Alzheimer's disease''}} یک بیماری [[زوال عصبی]] است که معمولا به کندی آغاز می‌شود و به تدریج رو به وخامت می‌رود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/dementia|عنوان="Dementia Fact sheet". World Health Organization. September 2020.}}</ref> این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی به نام [[آلویز آلزایمر]] در سال ۱۹۰۶ میلادی توصیف کرد. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰٪ موارد [[دمانس]] است.<ref name=":0" /> رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در [[حافظه کوتاه‌مدت]] و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات اخیر است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=Burns A, Iliffe S (February 2009). "Alzheimer's disease". BMJ. 338: b158. doi:10.1136/bmj.b158. PMID 19196745. S2CID 8570146.}}</ref> با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در [[موقعیت‌آگاهی|آگاهی از موقعیت]] (گم‌شدن)، [[نوسان خلقی]]، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> این بیماری بسیاری از خصوصیات رفتاری و هیجانی افراد را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب بروز ناراحتی‌هایی از قبیل علائم افسردگی (شامل فقدان احساس لذت، بی‌قراری، افسردگی، کاهش اشتها و وزن، عدم وجود تمرکز و احساس گناه)، علائم روانی (شامل توهم، هذیان و سوءظن) و نیز رفتارهایی مثل آشفتگی، سرگردانی، پرخاگری و خشونت در این بیماران می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Cobos FJM, Rodriguez M del MM. A review of psychological intervention in Alzheimer s disease. Int J Psychol Psychol Ther. 2012 Oct;12(3):373–88.}}</ref> با وخیم‌شدن آلزایمر، بیمار معمولا از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند.<ref name=":1" /> به‌تدریج فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-disease-fact-sheet|عنوان="Alzheimer's Disease Fact Sheet". National Institute on Aging. Retrieved 25 January 2021.}}</ref> هرچند سرعت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما [[امید به زندگی]] معمول پس از تشخیص بیماری، ۳ تا ۹ سال است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Querfurth HW, LaFerla FM (January 2010). "Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 362 (4): 329–44. doi:10.1056/NEJMra0909142. PMID 20107219. S2CID 205115756.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Todd S, Barr S, Roberts M, Passmore AP (November 2013). "Survival in dementia and predictors of mortality: a review". International Journal of Geriatric Psychiatry. 28 (11): 1109–24. doi:10.1002/gps.3946. PMID 23526458. S2CID 25445595.}}</ref>


علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌شده نیست.<ref name=":1" /> [[عامل ریسک (بیماری)|عوامل ریسک]] محیطی و ژنتیک مختلفی با ایجاد این بیماری مرتبط شده است. قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک این بیماری، ناشی از [[الل]] [[آپولیپوپروتئین ایی]] است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6778042|عنوان=Long JM, Holtzman DM (October 2019). "Alzheimer Disease: An Update on Pathobiology and Treatment Strategies". Cell. 179 (2): 312–339. doi:10.1016/j.cell.2019.09.001. PMC 6778042. PMID 31564456.}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/news/study-reveals-how-apoe4-gene-may-increase-risk-dementia|عنوان="Study reveals how APOE4 gene may increase risk for dementia". National Institute on Aging. Retrieved 17 March 2021.}}</ref> عوامل ریسک دیگر آلزایمر عبارتند از [[ترومای سر]]، [[اختلال افسردگی عمده|افسردگی بالینی]] و [[فشار خون بالا]].<ref name=":1" /> روند این بیماری ارتباط زیادی با تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی، [[توده‌های نوروفیبریلار]] و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز دارد.<ref name=":2" /> تشخیص آلزایمر با بررسی سابقهٔ بیمار و انجام [[آزمون شناختی]] با استفاده از [[تصویربرداری پزشکی]] و آزمایش خون برای حذف سایر علل احتمالی انجام می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205184403/http://pathways.nice.org.uk/pathways/dementia/dementia-diagnosis-and-assessment.pdf|عنوان="Dementia diagnosis and assessment" (PDF). National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original (PDF) on 5 December 2014. Retrieved 30 November 2014.}}</ref> علائم اولیه آلزایمر اغلب با سالخوردگی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود.<ref name=":1" /> برای تشخیص قطعی آلزایمر، [[آسیب‌شناسی بافتی|آسیب‌شناسی بافت]] مغز لازم است اما این آزمایش تنها پس از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.<ref name=":2" /> تغذیهٔ خوب، فعالیت جسمی و مشارکت اجتماعی به طور کلی برای سالخوردگان مفیدند و ریسک بروز افت شناختی و بیماری آلزایمر را نیز کاهش می‌دهند.<ref name=":2" /> تا کنون دارو یا مکمّلی که ریسک این بیماری را کاهش بدهد پیدا نشده است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5329133|عنوان=Hsu D, Marshall GA (2017). "Primary and Secondary Prevention Trials in Alzheimer Disease: Looking Back, Moving Forward". Current Alzheimer Research. 14 (4): 426–40. doi:10.2174/1567205013666160930112125. PMC 5329133. PMID 27697063.}}</ref>
علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌شده نیست.<ref name=":1" /> [[عامل ریسک (بیماری)|عوامل ریسک]] محیطی و ژنتیک مختلفی با ایجاد این بیماری مرتبط شده است. قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک این بیماری، ناشی از [[الل]] [[آپولیپوپروتئین ایی]] است.<ref name=":9">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6778042|عنوان=Long JM, Holtzman DM (October 2019). "Alzheimer Disease: An Update on Pathobiology and Treatment Strategies". Cell. 179 (2): 312–339. doi:10.1016/j.cell.2019.09.001. PMC 6778042. PMID 31564456.}}</ref> <ref name=":10">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/news/study-reveals-how-apoe4-gene-may-increase-risk-dementia|عنوان="Study reveals how APOE4 gene may increase risk for dementia". National Institute on Aging. Retrieved 17 March 2021.}}</ref> عوامل ریسک دیگر آلزایمر عبارتند از [[ترومای سر]]، [[اختلال افسردگی عمده|افسردگی بالینی]] و [[فشار خون بالا]].<ref name=":1" /> روند این بیماری ارتباط زیادی با تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی، [[توده‌های نوروفیبریلار]] و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز دارد.<ref name=":2" /> تشخیص آلزایمر با بررسی سابقهٔ بیمار و انجام [[آزمون شناختی]] با استفاده از [[تصویربرداری پزشکی]] و آزمایش خون برای حذف سایر علل احتمالی انجام می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205184403/http://pathways.nice.org.uk/pathways/dementia/dementia-diagnosis-and-assessment.pdf|عنوان="Dementia diagnosis and assessment" (PDF). National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original (PDF) on 5 December 2014. Retrieved 30 November 2014.}}</ref> علائم اولیه آلزایمر اغلب با سالخوردگی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود.<ref name=":1" /> برای تشخیص قطعی آلزایمر، [[آسیب‌شناسی بافتی|آسیب‌شناسی بافت]] مغز لازم است اما این آزمایش تنها پس از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.<ref name=":2" /> تغذیهٔ خوب، فعالیت جسمی و مشارکت اجتماعی به طور کلی برای سالخوردگان مفیدند و ریسک بروز افت شناختی و بیماری آلزایمر را نیز کاهش می‌دهند.<ref name=":2" /> تا کنون دارو یا مکمّلی که ریسک این بیماری را کاهش بدهد پیدا نشده است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5329133|عنوان=Hsu D, Marshall GA (2017). "Primary and Secondary Prevention Trials in Alzheimer Disease: Looking Back, Moving Forward". Current Alzheimer Research. 14 (4): 426–40. doi:10.2174/1567205013666160930112125. PMC 5329133. PMID 27697063.}}</ref>


تا کنون راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.<ref name=":0" /> بیماران آلزایمر تا حد زیادی متکی به کمک دیگران می‌شوند و بار روانی جسمی و روانی سنگینی به مراقب آنها تحمیل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1951962|عنوان=Thompson CA, Spilsbury K, Hall J, Birks Y, Barnes C, Adamson J (July 2007). "Systematic review of information and support interventions for caregivers of people with dementia". BMC Geriatrics. 7: 18. doi:10.1186/1471-2318-7-18. PMC 1951962. PMID 17662119.}}</ref> داشتن برنامه ورزش می‌تواند در بهبود فعالیت‌های روزمره بیمار مفید باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-31802014000300195|عنوان=Forbes D, Forbes SC, Blake CM, Thiessen EJ, Forbes S (April 2015). "Exercise programs for people with dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Submitted manuscript). 132 (4): CD006489. doi:10.1002/14651858.CD006489.pub4. PMID 25874613.}}</ref> مشکلات رفتاری یا [[روان‌پریشی]] ناشی از [[دمانس]] اغلب با [[داروهای ضدروان‌پریشی]] مداوا می‌شود اما استفاده از این داروها اغلب توصیه نمی‌شود زیرا فایده چندانی نداشته و ریسک مرگ زودرس را نیز افزایش می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205183329/https://www.nice.org.uk/advice/ktt7/resources/non-guidance-lowdose-antipsychotics-in-people-with-dementia-pdf|عنوان=National Institute for Health and Clinical Excellence. "Low-dose antipsychotics in people with dementia". National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141129015823/https://www.fda.gov/drugs/drugsafety/postmarketdrugsafetyinformationforpatientsandproviders/ucm124830.htm|عنوان="Information for Healthcare Professionals: Conventional Antipsychotics". US Food and Drug Administration. 16 June 2008. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref>
تا کنون راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.<ref name=":0" /> بیماران آلزایمر تا حد زیادی متکی به کمک دیگران می‌شوند و بار روانی جسمی و روانی سنگینی به مراقب آنها تحمیل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1951962|عنوان=Thompson CA, Spilsbury K, Hall J, Birks Y, Barnes C, Adamson J (July 2007). "Systematic review of information and support interventions for caregivers of people with dementia". BMC Geriatrics. 7: 18. doi:10.1186/1471-2318-7-18. PMC 1951962. PMID 17662119.}}</ref> داشتن برنامه ورزش می‌تواند در بهبود فعالیت‌های روزمره بیمار مفید باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-31802014000300195|عنوان=Forbes D, Forbes SC, Blake CM, Thiessen EJ, Forbes S (April 2015). "Exercise programs for people with dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Submitted manuscript). 132 (4): CD006489. doi:10.1002/14651858.CD006489.pub4. PMID 25874613.}}</ref> مشکلات رفتاری یا [[روان‌پریشی]] ناشی از [[دمانس]] اغلب با [[داروهای ضدروان‌پریشی]] مداوا می‌شود اما استفاده از این داروها اغلب توصیه نمی‌شود زیرا فایده چندانی نداشته و ریسک مرگ زودرس را نیز افزایش می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205183329/https://www.nice.org.uk/advice/ktt7/resources/non-guidance-lowdose-antipsychotics-in-people-with-dementia-pdf|عنوان=National Institute for Health and Clinical Excellence. "Low-dose antipsychotics in people with dementia". National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141129015823/https://www.fda.gov/drugs/drugsafety/postmarketdrugsafetyinformationforpatientsandproviders/ucm124830.htm|عنوان="Information for Healthcare Professionals: Conventional Antipsychotics". US Food and Drug Administration. 16 June 2008. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref>
خط ۳۹: خط ۳۹:
علائم اولیه آلزایمر اغلب به اشتباه به پیری یا استرس نسبت داده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1111%2Fj.1468-1331.2006.01605.x|عنوان=Waldemar G, Dubois B, Emre M, Georges J, McKeith IG, Rossor M, Scheltens P, Tariska P, Winblad B (January 2007). "Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline". European Journal of Neurology. 14 (1): e1–26. doi:10.1111/j.1468-1331.2006.01605.x. PMID 17222085. S2CID 2725064.}}</ref> آزمایش‌های [[عصب‌روان‌شناسی]] می‌تواند مشکلات شناختی خفیف را تا هشت سال پیش از تحقق معیارهای بالینی تشخیص آلزایمر، شناسایی کند.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1111%2Fj.1365-2796.2004.01386.x|عنوان=Bäckman L, Jones S, Berger AK, Laukka EJ, Small BJ (September 2004). "Multiple cognitive deficits during the transition to Alzheimer's disease". Journal of Internal Medicine. 256 (3): 195–204. doi:10.1111/j.1365-2796.2004.01386.x. PMID 15324363. S2CID 37005854.}}</ref> این علائم اولیه می‌تواند بر فعالیت‌های پیچیده روزمره اثر بگذارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Nygård L (2003). "Instrumental activities of daily living: a stepping-stone towards Alzheimer's disease diagnosis in subjects with mild cognitive impairment?". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179 (s179): 42–6. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.8.x. PMID 12603250. S2CID 25313065.}}</ref> مشهودترین نقص، از دست رفتن حافظه کوتاه‌مدت است که معمولا به شکل فراموش‌کردن اتفاقات اخیر و ناتوانی از یادگرفتن اطلاعات جدید بروز می‌کند.<ref name=":4" /><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.}}</ref>
علائم اولیه آلزایمر اغلب به اشتباه به پیری یا استرس نسبت داده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1111%2Fj.1468-1331.2006.01605.x|عنوان=Waldemar G, Dubois B, Emre M, Georges J, McKeith IG, Rossor M, Scheltens P, Tariska P, Winblad B (January 2007). "Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline". European Journal of Neurology. 14 (1): e1–26. doi:10.1111/j.1468-1331.2006.01605.x. PMID 17222085. S2CID 2725064.}}</ref> آزمایش‌های [[عصب‌روان‌شناسی]] می‌تواند مشکلات شناختی خفیف را تا هشت سال پیش از تحقق معیارهای بالینی تشخیص آلزایمر، شناسایی کند.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1111%2Fj.1365-2796.2004.01386.x|عنوان=Bäckman L, Jones S, Berger AK, Laukka EJ, Small BJ (September 2004). "Multiple cognitive deficits during the transition to Alzheimer's disease". Journal of Internal Medicine. 256 (3): 195–204. doi:10.1111/j.1365-2796.2004.01386.x. PMID 15324363. S2CID 37005854.}}</ref> این علائم اولیه می‌تواند بر فعالیت‌های پیچیده روزمره اثر بگذارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Nygård L (2003). "Instrumental activities of daily living: a stepping-stone towards Alzheimer's disease diagnosis in subjects with mild cognitive impairment?". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179 (s179): 42–6. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.8.x. PMID 12603250. S2CID 25313065.}}</ref> مشهودترین نقص، از دست رفتن حافظه کوتاه‌مدت است که معمولا به شکل فراموش‌کردن اتفاقات اخیر و ناتوانی از یادگرفتن اطلاعات جدید بروز می‌کند.<ref name=":4" /><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.}}</ref>


مشکلات ظریف در کارکردهای اجرایی مغز مثل [[توجه]]، [[برنامه‌ریزی]]، انعطاف‌پذیری و [[انتزاع|تفکر انتزاعی]] یا نقص در [[حافظه معنایی]] (حافظه معناها و روابط مفهومی) نیز می‌تواند نشان‌دهنده مراحل اولیه بیماری آلزایمر باشد.<ref name=":4" /> [[بی‌تفاوتی]] و [[افسردگی (حالت)|افسردگی]] نیز ممکن است در این مرحله دیده شود که بی‌تفاوتی در کل مراحل این بیماری جزو پایدارترین علائم است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Deardorff WJ, Grossberg GT (2019). "Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer's dementia and vascular dementia". Handbook of Clinical Neurology. 165: 5–32. doi:10.1016/B978-0-444-64012-3.00002-2. ISBN 9780444640123. PMID 31727229.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Murray ED, Buttner N, Price BH (2012). "Depression and Psychosis in Neurological Practice". In Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J (eds.). Bradley's neurology in clinical practice (6th ed.). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 978-1-4377-0434-1.}}</ref> به مرحله پیشابالینی آلزایمر، عنوان [[اختلال شناختی خفیف]] (MCI) نیز داده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.}}</ref> این معمولا مرحله انتقالی میان سالخوردگی طبیعی و دمانس است. MCI می‌تواند با طیف مختلفی از علائم ظاهر شود و هنگامی که از دست رفتن حافظه تبدیل به علامت اصلی و شاخص شود، به آن amnestic MCI گفته می‌شود و معمولا مرحله مقدماتی بیماری آلزایمر تلقی می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5772157|عنوان=Petersen RC, Lopez O, Armstrong MJ, Getchius TS, Ganguli M, Gloss D, et al. (January 2018). "Practice guideline update summary: Mild cognitive impairment: Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology". Neurology. 90 (3): 126–35. doi:10.1212/WNL.0000000000004826. PMC 5772157. PMID 29282327.}}</ref> amnestic MCI به احتمال بالای ۹۰٪ همراه با بیماری آلزایمر است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1016%2Fj.mcna.2018.10.009|عنوان=Atri A (March 2019). "The Alzheimer's Disease Clinical Spectrum: Diagnosis and Management". Med Clin North Am. 103 (2): 263–293. doi:10.1016/j.mcna.2018.10.009. PMID 30704681.}}</ref>
مشکلات ظریف در کارکردهای اجرایی مغز مثل [[توجه]]، [[برنامه‌ریزی]]، انعطاف‌پذیری و [[انتزاع|تفکر انتزاعی]] یا نقص در [[حافظه معنایی]] (حافظه معناها و روابط مفهومی) نیز می‌تواند نشان‌دهنده مراحل اولیه بیماری آلزایمر باشد.<ref name=":4" /> [[بی‌تفاوتی]] و [[افسردگی (حالت)|افسردگی]] نیز ممکن است در این مرحله دیده شود که بی‌تفاوتی در کل مراحل این بیماری جزو پایدارترین علائم است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Deardorff WJ, Grossberg GT (2019). "Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer's dementia and vascular dementia". Handbook of Clinical Neurology. 165: 5–32. doi:10.1016/B978-0-444-64012-3.00002-2. ISBN 9780444640123. PMID 31727229.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Murray ED, Buttner N, Price BH (2012). "Depression and Psychosis in Neurological Practice". In Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J (eds.). Bradley's neurology in clinical practice (6th ed.). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 978-1-4377-0434-1.}}</ref> به مرحله پیشابالینی آلزایمر، عنوان [[اختلال شناختی خفیف]] (MCI) نیز داده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.}}</ref> این معمولا مرحله انتقالی میان سالخوردگی طبیعی و دمانس است. MCI می‌تواند با طیف مختلفی از علائم ظاهر شود و هنگامی که از دست رفتن حافظه تبدیل به علامت اصلی و شاخص شود، به آن amnestic MCI گفته می‌شود و معمولا مرحله مقدماتی بیماری آلزایمر تلقی می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5772157|عنوان=Petersen RC, Lopez O, Armstrong MJ, Getchius TS, Ganguli M, Gloss D, et al. (January 2018). "Practice guideline update summary: Mild cognitive impairment: Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology". Neurology. 90 (3): 126–35. doi:10.1212/WNL.0000000000004826. PMC 5772157. PMID 29282327.}}</ref> amnestic MCI به احتمال بالای ۹۰٪ همراه با بیماری آلزایمر است.<ref name=":11">{{یادکرد وب|نشانی=https://doi.org/10.1016%2Fj.mcna.2018.10.009|عنوان=Atri A (March 2019). "The Alzheimer's Disease Clinical Spectrum: Diagnosis and Management". Med Clin North Am. 103 (2): 263–293. doi:10.1016/j.mcna.2018.10.009. PMID 30704681.}}</ref>


=== مرحله اولیه ===
=== مرحله اولیه ===
خط ۵۳: خط ۵۳:
=== مرحله آخر ===
=== مرحله آخر ===
در مرحله نهایی و شدید آلزایمر، بیمار کاملا به مراقبان خود وابسته می‌شود.<ref name=":2" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /> قابلیت‌های زبانی محدود به عبارات ساده و حتی کلمات می‌شود و در نهایت بیمار توان سخن‌گفتن را از دست می‌دهد.<ref name=":6" /><ref name=":8" /> علیرغم از بین رفتن توانایی‌های زبانی، اغلب بیماران می‌توانند سیگنال‌های عاطفی را دریافت کرده و بازگردانند. هرچند پرخاشگری ممکن است در این مرحله نیز وجود داشته باشد اما [[بی‌تفاوتی]] شدید و [[خستگی]] مفرط به مراتب شایع‌ترند. بیمار در نهایت قادر نخواهد بود حتی ساده‌ترین کارها را مستقلا انجام بدهد؛ توده عضلات و توانایی‌های حرکتی بیمار به حدی کاهش پیدا می‌کند که بیمار زمین‌گیر می‌شود و قادر به تغذیه نیست. علت مرگ در این مرحله از بیماری اغلب عاملی بیرونی است مثل عفونت [[زخم بستر]] یا [[سینه‌پهلو]]، و نه خود بیماری آلزایمر.<ref name=":6" />
در مرحله نهایی و شدید آلزایمر، بیمار کاملا به مراقبان خود وابسته می‌شود.<ref name=":2" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /> قابلیت‌های زبانی محدود به عبارات ساده و حتی کلمات می‌شود و در نهایت بیمار توان سخن‌گفتن را از دست می‌دهد.<ref name=":6" /><ref name=":8" /> علیرغم از بین رفتن توانایی‌های زبانی، اغلب بیماران می‌توانند سیگنال‌های عاطفی را دریافت کرده و بازگردانند. هرچند پرخاشگری ممکن است در این مرحله نیز وجود داشته باشد اما [[بی‌تفاوتی]] شدید و [[خستگی]] مفرط به مراتب شایع‌ترند. بیمار در نهایت قادر نخواهد بود حتی ساده‌ترین کارها را مستقلا انجام بدهد؛ توده عضلات و توانایی‌های حرکتی بیمار به حدی کاهش پیدا می‌کند که بیمار زمین‌گیر می‌شود و قادر به تغذیه نیست. علت مرگ در این مرحله از بیماری اغلب عاملی بیرونی است مثل عفونت [[زخم بستر]] یا [[سینه‌پهلو]]، و نه خود بیماری آلزایمر.<ref name=":6" />

== علت بیماری ==
بیماری آلزایمر هنگامی رخ می‌دهد که مقادیر غیرطبیعی [[آمیلوئید بتا]] به صورت خارج‌سلولی در قالب پلاک آمیلوئیدی و [[پروتئین تاو]]، و به‌صورت داخل‌سلولی در قالب [[توده‌های نوروفیبریلار]] در مغز ایجاد می‌شود و بر عملکرد عصبی و ارتباطات مغز تاثیر می‌گذارد و منجر به نابودی تدریجی عملکرد مغز می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nhs.uk/conditions/alzheimers-disease/causes/|عنوان=Alzheimer's disease – Causes (NHS)}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7510992|عنوان=Tackenberg C, Kulic L, Nitsch RM (2020). "Familial Alzheimer's disease mutations at position 22 of the amyloid β-peptide sequence differentially affect synaptic loss, tau phosphorylation and neuronal cell death in an ex vivo system". PLOS ONE. 15 (9): e0239584. Bibcode:2020PLoSO..1539584T. doi:10.1371/journal.pone.0239584. PMC 7510992. PMID 32966331.}}</ref> این تغییر در توانایی پاکسازی پروتئین (اتوفاژی) مربوط به سن است، توسط [[کلسترول]] تنظیم می‌شود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Wang, Hao; Kulas, Joshua A.; Wang, Chao; Holtzman, David M.; Ferris, Heather A.; Hansen, Scott B. (17 August 2021). "Regulation of beta-amyloid production in neurons by astrocyte-derived cholesterol". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (33): e2102191118. doi:10.1073/pnas.2102191118. PMID 34385305. S2CID 236998499.}}</ref> و با دیگر بیماری‌های [[زوال عصبی]] نیز مرتبط است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Vilchez D, Saez I, Dillin A (December 2014). "The role of protein clearance mechanisms in organismal ageing and age-related diseases". Nat Commun. 5: 5659. Bibcode:2014NatCo...5.5659V. doi:10.1038/ncomms6659. PMID 25482515.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Jacobson, M; McCarthy, N (2002). Apoptosis. Oxford, OX: Oxford University Press. p. 290. ISBN 0199638497.}}</ref>

علت اغلب موارد آلزایمر هنوز عمدتا ناشناخته است، به جز ۱ تا ۲ درصد موارد که در آنها تفاوت‌های ژنتیک تعیین‌کننده شناسایی شده است.<ref name=":9" /> تا کنون چندین فرضیه مختلف برای توضیح علت شکل‌گیری این بیماری مطرح شده است.

=== ژنتیک ===
فقط ۱ تا ۲ درصد موارد آلزایمر موروثی است. این موارد به عنوان ظهور زودرس و خانوادگی آلزایمر شناخته می‌شود که در سن بسیار پایین ظاهر می‌شود و سرعت پیشرفت بالاتری هم دارد.<ref name=":9" /> ظهور زودرس و خانوادگی آلزایمر را می‌توان منسوب به [[جهش]] در یکی از سه ژن دانست: ژن‌های مربوط به [[پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا]] (APP) و [[پرسنیلین|پرسنیلین‌های]] PSEN1 و PSEN2.<ref name=":11" /> اغلب جهش‌ها در ژن‌های پرسنیلین باعث افزایش تولید پروتئین کوچکی به نام [[آمیلوئید بتا]] می‌شود که عنصر اصلی شکل‌گیری پلاک‌های آمیلوئیدی است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Selkoe DJ (June 1999). "Translating cell biology into therapeutic advances in Alzheimer's disease". Nature. 399 (6738 Suppl): A23–31. doi:10.1038/19866. PMID 10392577. S2CID 42287088.}}</ref> برخی از جهش‌ها صرفا نسبت میان [[آمیلوئید بتا]] و دیگر شکل‌های اصلی (به‌خصوص Aβ40) را تغییر می‌دهند و سطح [[آمیلوئید بتا]] را عوض نمی‌کنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Borchelt DR, Thinakaran G, Eckman CB, Lee MK, Davenport F, Ratovitsky T, et al. (November 1996). "Familial Alzheimer's disease-linked presenilin 1 variants elevate Abeta1-42/1-40 ratio in vitro and in vivo". Neuron. 17 (5): 1005–13. doi:10.1016/S0896-6273(00)80230-5. PMID 8938131. S2CID 18315650.}}</ref> دو ژن دیگر که با آلزایمر ژنتیک مرتبط هستند، ABCA7 و SORL1 نام دارند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6425887|عنوان=Kim, JH (December 2018). "Genetics of Alzheimer's Disease". Dementia and Neurocognitive Disorders. 17 (4): 131–36. doi:10.12779/dnd.2018.17.4.131. PMC 6425887. PMID 30906402.}}</ref>

اغلب موارد آلزایمر موروثی نیستند و اصطلاحا آلزایمر انفرادی خوانده می‌شوند که [[عامل ریسک (بیماری)|عوامل ریسک]] مختلفی از جمله عوامل محیطی و ژنتیک ممکن است در آنها نقش داشته باشد. اغلب موارد انفرادی آلزایمر، برخلاف موارد خانوادگی، در سنین بالاتر از ۶۵ سال ظاهر می‌شود. کمتر از ۵ درصد موارد انفرادی آلزایمر ظهور زودرس دارد.<ref name=":9" /> قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک در آلزایمر انفرادی، [[آپولیپوپروتئین ایی|آپولیپوپروتئین ایی۴]] (APOEε4) است.<ref name=":10" /> این پروتئین یکی چهار [[الل]] [[آپولیپوپروتئین ایی]] (APOE) است. APOE نقش بسیار مهمی در پیوند لیپید پروتئین‌ها در ذرات [[لیپوپروتئین]] دارد و الل epsilon4 این عملکرد را مختل می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7602223|عنوان=Perea JR, Bolós M, Avila J (October 2020). "Microglia in Alzheimer's Disease in the Context of Tau Pathology". Biomolecules. 10 (10): 1439. doi:10.3390/biom10101439. PMC 7602223. PMID 33066368.}}</ref> بین ۴۰ تا ۸۰ درصد مبتلایان آلزایمر حداقل یک الل APOEε4 دارند که ریسک ایجاد این بیماری را در [[هتروزیگوت|هتروزیگوت‌ها]] تا ۳ برابر و در [[هوموزیگوت|هوموزیگوت‌ها]] تا ۱۵ برابر افزایش می‌دهد.<ref name=":12">{{یادکرد کتاب|عنوان=Blennow K, de Leon MJ, Zetterberg H (July 2006). "Alzheimer's disease". Lancet. 368 (9533): 387–403. doi:10.1016/S0140-6736(06)69113-7. PMID 16876668. S2CID 47544338.}}</ref> در آلزایمر هم مثل بسیاری از بیماری‌ها دیگر، اثرات محیطی و عوامل ژنتیک منجر به [[نفوذ ناکامل]] (incomplete penetrance) می‌شود. برای مثال، در بخشی از مردمان [[نیجریه]]، ارتباطی میان مقدار APOEε4 و بروز آلزایمر زودرس مشاهده نشده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2860622|عنوان=Hall K, Murrell J, Ogunniyi A, Deeg M, Baiyewu O, Gao S, Gureje O, Dickens J, Evans R, Smith-Gamble V, Unverzagt FW, Shen J, Hendrie H (January 2006). "Cholesterol, APOE genotype, and Alzheimer disease: an epidemiologic study of Nigerian Yoruba". Neurology. 66 (2): 223–27. doi:10.1212/01.wnl.0000194507.39504.17. PMC 2860622. PMID 16434658.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2855121|عنوان=Gureje O, Ogunniyi A, Baiyewu O, Price B, Unverzagt FW, Evans RM, et al. (January 2006). "APOE epsilon4 is not associated with Alzheimer's disease in elderly Nigerians". Annals of Neurology. 59 (1): 182–85. doi:10.1002/ana.20694. PMC 2855121. PMID 16278853.}}</ref> تلاش‌های اولیه برای بررسی ۴۰۰ ژن که گمان می‌رفت با بروز آلزایمر انفرادی در سنین بالا مرتبط باشند هم نتیجه چندانی نداشت.<ref name=":12" /> <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Waring SC, Rosenberg RN (March 2008). "Genome-wide association studies in Alzheimer disease". Archives of Neurology. 65 (3): 329–34. doi:10.1001/archneur.65.3.329. PMID 18332245.}}</ref> [[مطالعه هم‌خوانی سراسر ژنوم|مطالعات هم‌خوانی سراسر ژنوم]] در سال‌های اخیر، ۱۹ ناحیه در ژن‌ها را پیدا کرده‌اند که به نظر می‌رسد بر ریسک بروز آلزایمر موثرند.<ref name=":13">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3896259|عنوان=Lambert JC, Ibrahim-Verbaas CA, Harold D, Naj AC, Sims R, Bellenguez C, et al. (December 2013). "Meta-analysis of 74,046 individuals identifies 11 new susceptibility loci for Alzheimer's disease". Nature Genetics. 45 (12): 1452–8. doi:10.1038/ng.2802. PMC 3896259. PMID 24162737.}}</ref> این ژن‌ها عبارتند از: CASS4, CELF1, FERMT2, HLA-DRB5, INPP5D, MEF2C, NME8, PTK2B, SORL1, ZCWPW1, SLC24A4, CLU, PICALM, CR1, BIN1, MS4A, ABCA7, EPHA1, and CD2AP.<ref name=":13" />

الل در ژن TREM2 ریسک ابتلا به آلزایمر را ۳ تا ۵ برابر افزایش می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3677583|عنوان=Jonsson T, Stefansson H, Steinberg S, Jonsdottir I, Jonsson PV, Snaedal J, et al. (January 2013). "Variant of TREM2 associated with the risk of Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 368 (2): 107–16. doi:10.1056/NEJMoa1211103. PMC 3677583. PMID 23150908.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3631573|عنوان=Guerreiro R, Wojtas A, Bras J, Carrasquillo M, Rogaeva E, Majounie E, et al. (January 2013). "TREM2 variants in Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 368 (2): 117–27. doi:10.1056/NEJMoa1211851. PMC 3631573. PMID 23150934.}}</ref> گمان بر این است که در برخی واریاسیون‌های TREM2، [[گلبول سفید|گلبول‌های سفید]] در مغز دیگر قادر به کنترل مقدار [[آمیلوئید بتا]] نیستند. بسیاری از [[چندریختی تک-نوکلئوتید|چندریختی‌های تک-نوکلئوتید]] (SNPs) با بیماری آلزایمر همراه هستند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6548676|عنوان=Mukherjee S, Mez J, Trittschuh EH, Saykin AJ, Gibbons LE, Fardo DW, et al. (November 2020). "Genetic data and cognitively defined late-onset Alzheimer's disease subgroups". Molecular Psychiatry. 25 (11): 2942–51. doi:10.1038/s41380-018-0298-8. PMC 6548676. PMID 30514930.}}</ref>

=== جهش اوساکا ===
تحقیق بر روی بیماری آلزایمر خانوادگی در یک خاندان ژاپنی، نشان داد که میان [[حذف (ژنتیک)|حذف]] [[رمز ژنتیکی|رمز]] ۶۹۳ [[پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا]] (APP) و ایجاد آلزایمر ارتباط وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Tomiyama T (2010). "Involvement of beta-amyloid in the etiology of Alzheimer's disease". Brain Nerve. 62 (7): 691–699. PMID 20675873.}}</ref> این جهش و همراهی آن با آلزایمر اولین بار در سال ۲۰۰۸ گزارش شد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Tomiyama T, Nagata T, Shimada H, Teraoka R, Fukushima A, Kanemitsu H, Takuma H, Kuwano R, Imagawa M, Ataka S, Wada Y, Yoshioka E, Nishizaki T, Watanabe Y, Mori H (2008). "A new amyloid beta variant favoring oligomerization in Alzheimer's-type dementia". Ann Neurol. 63 (3): 377–387. doi:10.1002/ana.21321. PMID 18300294. S2CID 42311988.}}</ref> و به نام جهش اوساکا شناخته می‌شود. فقط [[هوموزیگوت|هوموزیگوت‌ها]]<nowiki/>ی دارای این جهش مبتلا به آلزایمر می‌شوند. جهش اوساکا الیگومریزاسیونAβ را تسریع می‌کند اما پروتئین‌ها فیبریل آمیلوئیدی تشکیل نمی‌دهند و تبدیل به پلاک آمیلوئیدی می‌شوند که حاکی از آن است که الیگومریزاسیونAβ علت ایجاد آلزایمر است و نه فیبریل‌ها. موش‌های آزمایشگاهی که دارای این جهش ژنتیکی هستند، همگی پاتولوژی معمول بیماری آلزایمر را نشان داده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7073033|عنوان=Tomiyama T, Shimada H (February 2020). "APP Osaka Mutation in Familial Alzheimer's Disease-Its Discovery, Phenotypes, and Mechanism of Recessive Inheritance". Int J Mol Sci. 21 (4): 1413. doi:10.3390/ijms21041413. PMC 7073033. PMID 32093100.}}</ref>

=== فرضیه کولینرژیک ===
قدیمی‌ترین فرضیه که اغلب درمان‌های دارویی مبتنی بر آن هستند، فرضیه [[کولینرژیک]] است که می‌گوید آلزایمر به علت کاهش سنتز [[ناقل عصبی|ناقل‌های عصبی]] [[استیل‌کولین]] ایجاد می‌شود. این فرضیه نتوانسته حمایت علمی گسترده‌ای به دست بیاورد زیرا داروهایی که با هدف درمان کمبود [[استیل‌کولین]] تجویز می‌شوند اثربخشی چندانی بر آلزایمر نداشته‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6493875|عنوان=Martorana A, Esposito Z, Koch G (August 2010). "Beyond the cholinergic hypothesis: do current drugs work in Alzheimer's disease?". CNS Neuroscience & Therapeutics. 16 (4): 235–45. doi:10.1111/j.1755-5949.2010.00175.x. PMC 6493875. PMID 20560995.}}</ref>

=== فرضیه آمیلوئید ===
در فرضیه آمیلوئید (۱۹۹۱) این موضوع مطرح می‌شود که تجمع [[آمیلوئید بتا]]<nowiki/>ی (Aβ) خارج‌سلولی، علت اصلی آلزایمر است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Hardy J, Allsop D (October 1991). "Amyloid deposition as the central event in the aetiology of Alzheimer's disease". Trends in Pharmacological Sciences. 12 (10): 383–88. doi:10.1016/0165-6147(91)90609-V. PMID 1763432.}}</ref><ref name=":14">{{یادکرد کتاب|عنوان=Mudher A, Lovestone S (January 2002). "Alzheimer's disease-do tauists and baptists finally shake hands?". Trends in Neurosciences. 25 (1): 22–26. doi:10.1016/S0166-2236(00)02031-2. PMID 11801334. S2CID 37380445.}}</ref> پشتوانه این فرضیه، جایگاه ژن مربوط به [[پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا]] روی [[کروموزوم ۲۱ (انسان)|کروموزوم ۲۱]] و این واقعیت است که تقریبا تمامی افراد مبتلا به [[نشانگان داون|سندروم داون]] که یک [[دوز ژن]] اضافه دارند، در حدود ۴۰ سالگی حداقل علائم اولیه آلزایمر را بروز می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3375834|عنوان=Nistor M, Don M, Parekh M, Sarsoza F, Goodus M, Lopez GE, Kawas C, Leverenz J, Doran E, Lott IT, Hill M, Head E (October 2007). "Alpha- and beta-secretase activity as a function of age and beta-amyloid in Down syndrome and normal brain". Neurobiology of Aging. 28 (10): 1493–506. doi:10.1016/j.neurobiolaging.2006.06.023. PMC 3375834. PMID 16904243.}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Lott IT, Head E (March 2005). "Alzheimer disease and Down syndrome: factors in pathogenesis". Neurobiology of Aging. 26 (3): 383–89. doi:10.1016/j.neurobiolaging.2004.08.005. PMID 15639317. S2CID 27716613.}}</ref> همچنین، یک [[ایزوفرم]] مشخص از [[آپولیپوپروتئین ایی|آپولیپوپروتئین]] (APOE4) عامل ریسک مهمی در آلزایمر است. [[آپولیپوپروتئین ایی|آپولیپوپروتئین]] فروشکستن [[آمیلوئید بتا]] را افزایش می‌دهد اما برخی ایزوفرم‌های آن مثل APOE4 در انجام این کار چندان موثر نیستند که باعث جمع‌شدن آمیلوئید اضافی در مغز می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Polvikoski T, Sulkava R, Haltia M, Kainulainen K, Vuorio A, Verkkoniemi A, Niinistö L, Halonen P, Kontula K (November 1995). "Apolipoprotein E, dementia, and cortical deposition of beta-amyloid protein". The New England Journal of Medicine. 333 (19): 1242–47. doi:10.1056/NEJM199511093331902. PMID 7566000.}}</ref>

=== فرضیه تاو ===
[[پرونده:TANGLES HIGH.jpg|بندانگشتی|در بیماری آلزایمر، تغییرات [[پروتئین تاو]] باعث تجزیه [[ریزلوله]]<nowiki/>‌های سلول‌های مغز می‌شود.]]
فرضیه تاو پیشنهاد می‌کند که نابهنجاری‌های [[پروتئین تاو]] باعث شروع حرکت آبشاری بیماری آلزایمر می‌شود.<ref name=":14" /> در این فرضیه، پروتئین تاو دچار [[فرافسفرگیری]] شده و شروع به برقراری پیوند با دیگر تارهای پروتئين تاو می‌کند و رشته‌های مارپیچ می‌سازد. در نهایت، [[توده‌های نوروفیبریلار]] در داخل [[سلول عصبی|سلول‌های عصبی]] شکل می‌گیرد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Goedert M, Spillantini MG, Crowther RA (July 1991). "Tau proteins and neurofibrillary degeneration". Brain Pathology. 1 (4): 279–86. doi:10.1111/j.1750-3639.1991.tb00671.x. PMID 1669718. S2CID 33331924.}}</ref> که در اثر آن، [[ریزلوله]] سلول تجزیه شده و ساختار [[اسکلت سلولی]] و به تبع آن سیستم انتقال عصبی فرد نابود می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Iqbal K, Alonso A, Chen S, Chohan MO, El-Akkad E, Gong CX, Khatoon S, Li B, Liu F, Rahman A, Tanimukai H, Grundke-Iqbal I (January 2005). "Tau pathology in Alzheimer disease and other tauopathies". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Basis of Disease. 1739 (2–3): 198–210. doi:10.1016/j.bbadis.2004.09.008. PMID 15615638.}}</ref> این امر در وهله اول موجب اختلال در ارتباطات [[بیوشیمی]] میان سلول‌های عصبی و در مرحله بعد منجر به مرگ این سلول‌ها می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Chun W, Johnson GV (January 2007). "The role of tau phosphorylation and cleavage in neuronal cell death". Frontiers in Bioscience. 12: 733–56. doi:10.2741/2097. PMID 17127334. S2CID 40048768.}}</ref>

=== فرضیه التهاب ===
در برخی از تحقیقات اشاره شده که کژتابی [[آمیلوئید بتا]] و [[پروتئین تاو]] منجر به ایجاد [[استرس اکسیداتیو]] و در نتیجه [[التهاب|التهاب مزمن]] می‌شود و با پاتولوژی آلزایمر مرتبط است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7369138|عنوان=Sinyor B, Mineo J, Ochner C (June 2020). "Alzheimer's Disease, Inflammation, and the Role of Antioxidants". J Alzheimers Dis Rep. 4 (1): 175–183. doi:10.3233/ADR-200171. PMC 7369138. PMID 32715278.}}</ref> [[التهاب عصبی]] جزو مشخصات سایر بیماری‌های [[زوال عصبی]] از جمله [[بیماری پارکینسون|پارکینسون]] و [[ای ال اس]] نیز هست.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6214864|عنوان=Kinney JW, Bemiller SM, Murtishaw AS, Leisgang AM, Salazar AM, Lamb BT (2018). "Inflammation as a central mechanism in Alzheimer's disease". Alzheimers Dement (N Y). 4: 575–590. doi:10.1016/j.trci.2018.06.014. PMC 6214864. PMID 30406177.}}</ref> [[اسپیروکت|عفونت‌های اسپیروکت]] را نیز به [[دمانس]] مرتبط دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3171359|عنوان=Miklossy J (August 2011). "Alzheimer's disease - a neurospirochetosis. Analysis of the evidence following Koch's and Hill's criteria". Journal of Neuroinflammation. 8 (1): 90. doi:10.1186/1742-2094-8-90. PMC 3171359. PMID 21816039.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5008232|عنوان=Allen, HB (27 June 2016). "Alzheimer's Disease: Assessing the Role of Spirochetes, Biofilms, the Immune System, and Amyloid-β with Regard to Potential Treatment and Prevention". Journal of Alzheimer's Disease. 53 (4): 1271–76. doi:10.3233/JAD-160388. PMC 5008232. PMID 27372648.}}</ref>

اختلالات خواب یکی از عوامل ریسک احتمالی بیماری آلزایمر است. پیش از این مشکلات خواب را پیامد آلزایمر می‌دانستند اما تحقیقات حاکی از آن است که اختلال خواب بیشتر جزو علل ایجادکننده این بیماری است. تصور بر این است که اختلالات خواب با التهاب پایدار مرتبط است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Irwin MR, Vitiello MV (March 2019). "Implications of sleep disturbance and inflammation for Alzheimer's disease dementia". Lancet Neurol. 18 (3): 296–306. doi:10.1016/S1474-4422(18)30450-2. PMID 30661858. S2CID 58546748.}}</ref> برخی پیشنهاد کرده‌اند که عفونت مزمن لثه<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Kamer AR, Craig RG, Dasanayake AP, Brys M, Glodzik-Sobanska L, de Leon MJ (July 2008). "Inflammation and Alzheimer's disease: possible role of periodontal diseases". Alzheimer's & Dementia. 4 (4): 242–50. doi:10.1016/j.jalz.2007.08.004. PMID 18631974. S2CID 8633979.}}</ref> و میکروبیوتای روده نیز احتمالا در ایجاد آلزایمر نقش دارند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Collins SM, Surette M, Bercik P (November 2012). "The interplay between the intestinal microbiota and the brain". Nature Reviews. Microbiology. 10 (11): 735–42. doi:10.1038/nrmicro2876. PMID 23000955. S2CID 36411264.}}</ref>


== عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر ==
== عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر ==

نسخهٔ ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۱۷

برای فیلمی با این نام، آلزایمر (فیلم) را ببینید.
بیماری آلزایمر
تخصصعصب‌شناسی ویرایش این در ویکی‌داده
فراوانی5.05% (اروپا)
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰G۳۰, F۰۰
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام331.0, 290.1
اُمیم۱۰۴۳۰۰
دادگان بیماری‌ها490
مدلاین پلاس000760
ئی‌مدیسینneuro/۱۳
پیشنت پلاسبیماری آلزایمر
سمپD000544
مرور ژن

بیماری آلزایمر (به انگلیسی: Alzheimer's disease) یک بیماری زوال عصبی است که معمولا به کندی آغاز می‌شود و به تدریج رو به وخامت می‌رود.[۱] این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی به نام آلویز آلزایمر در سال ۱۹۰۶ میلادی توصیف کرد. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰٪ موارد دمانس است.[۱] رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در حافظه کوتاه‌مدت و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات اخیر است.[۲] با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در آگاهی از موقعیت (گم‌شدن)، نوسان خلقی، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد.[۱][۲] این بیماری بسیاری از خصوصیات رفتاری و هیجانی افراد را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب بروز ناراحتی‌هایی از قبیل علائم افسردگی (شامل فقدان احساس لذت، بی‌قراری، افسردگی، کاهش اشتها و وزن، عدم وجود تمرکز و احساس گناه)، علائم روانی (شامل توهم، هذیان و سوءظن) و نیز رفتارهایی مثل آشفتگی، سرگردانی، پرخاگری و خشونت در این بیماران می‌شود.[۳] با وخیم‌شدن آلزایمر، بیمار معمولا از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند.[۲] به‌تدریج فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.[۴] هرچند سرعت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما امید به زندگی معمول پس از تشخیص بیماری، ۳ تا ۹ سال است.[۵][۶]

علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌شده نیست.[۲] عوامل ریسک محیطی و ژنتیک مختلفی با ایجاد این بیماری مرتبط شده است. قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک این بیماری، ناشی از الل آپولیپوپروتئین ایی است.[۷] [۸] عوامل ریسک دیگر آلزایمر عبارتند از ترومای سر، افسردگی بالینی و فشار خون بالا.[۲] روند این بیماری ارتباط زیادی با تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی، توده‌های نوروفیبریلار و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز دارد.[۴] تشخیص آلزایمر با بررسی سابقهٔ بیمار و انجام آزمون شناختی با استفاده از تصویربرداری پزشکی و آزمایش خون برای حذف سایر علل احتمالی انجام می‌شود.[۹] علائم اولیه آلزایمر اغلب با سالخوردگی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود.[۲] برای تشخیص قطعی آلزایمر، آسیب‌شناسی بافت مغز لازم است اما این آزمایش تنها پس از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.[۴] تغذیهٔ خوب، فعالیت جسمی و مشارکت اجتماعی به طور کلی برای سالخوردگان مفیدند و ریسک بروز افت شناختی و بیماری آلزایمر را نیز کاهش می‌دهند.[۴] تا کنون دارو یا مکمّلی که ریسک این بیماری را کاهش بدهد پیدا نشده است.[۱۰]

تا کنون راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.[۱] بیماران آلزایمر تا حد زیادی متکی به کمک دیگران می‌شوند و بار روانی جسمی و روانی سنگینی به مراقب آنها تحمیل می‌شود.[۱۱] داشتن برنامه ورزش می‌تواند در بهبود فعالیت‌های روزمره بیمار مفید باشد.[۱۲] مشکلات رفتاری یا روان‌پریشی ناشی از دمانس اغلب با داروهای ضدروان‌پریشی مداوا می‌شود اما استفاده از این داروها اغلب توصیه نمی‌شود زیرا فایده چندانی نداشته و ریسک مرگ زودرس را نیز افزایش می‌دهد.[۱۳][۱۴]

طبق آمار موجود در سال ۲۰۱۵، حدودا ۲۹/۸ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری آلزایمر مبتلا هستند[۱۵] و در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیون نفر مبتلا به اشکال مختلف دمانس شناسایی شده‌اند.[۱] آلزایمر اغلب اوقات در افراد بالای ۶۵ سال بروز می‌کند اما حدود ۱۰ درصد بیماران دچار آلزایمر زودرس شده و در دهه ۳۰ تا ۶۰ زندگی خود مبتلا می‌شوند.[۴] زنان بیشتر از مردان به آلزایمر دچار می‌شوند.[۱۶]

بار مالی بیماری آلزایمر بر جامعه بسیار زیاد و تقریبا برابر با بار مالی سرطان و بیماری قلبی است.[۱۰][۱۷]

همه ساله در روز ۲۱ سپتامبر یا ۳۰ شهریور، به مناسبت روز جهانی آلزایمر در دنیا مراسم و همایش‌های مختلف برگزار می‌شود.

نشانه‌ها و علائم بیماری

روند بیماری آلزایمر را معمولا در سه مرحله توصیف می‌کنند که درخصوص مشکلات شناختی و کارکردی، الگویی پیشرونده دارد. این سه مرحله عبارتند از: اولیه یا خفیف، میانه یا متوسط، و متاخر یا شدید.[۱۸][۴] بیماری آلزایمر، قسمت هیپوکامپ مغز را هدف می‌گیرد که با حافظه مرتبط است و به همین دلیل علائم اولیه این بیماری، نقص حافظه است و با پیشرفت بیماری، نقص حافظه شدت می‌گیرد.[۴]

نخستین علائم

مراحل آتروفی در مغز بیمار مبتلا به آلزایمر

علائم اولیه آلزایمر اغلب به اشتباه به پیری یا استرس نسبت داده می‌شود.[۱۹] آزمایش‌های عصب‌روان‌شناسی می‌تواند مشکلات شناختی خفیف را تا هشت سال پیش از تحقق معیارهای بالینی تشخیص آلزایمر، شناسایی کند.[۲۰] این علائم اولیه می‌تواند بر فعالیت‌های پیچیده روزمره اثر بگذارد.[۲۱] مشهودترین نقص، از دست رفتن حافظه کوتاه‌مدت است که معمولا به شکل فراموش‌کردن اتفاقات اخیر و ناتوانی از یادگرفتن اطلاعات جدید بروز می‌کند.[۲۰][۲۲]

مشکلات ظریف در کارکردهای اجرایی مغز مثل توجه، برنامه‌ریزی، انعطاف‌پذیری و تفکر انتزاعی یا نقص در حافظه معنایی (حافظه معناها و روابط مفهومی) نیز می‌تواند نشان‌دهنده مراحل اولیه بیماری آلزایمر باشد.[۲۰] بی‌تفاوتی و افسردگی نیز ممکن است در این مرحله دیده شود که بی‌تفاوتی در کل مراحل این بیماری جزو پایدارترین علائم است.[۲۳][۲۴] به مرحله پیشابالینی آلزایمر، عنوان اختلال شناختی خفیف (MCI) نیز داده‌اند.[۲۵] این معمولا مرحله انتقالی میان سالخوردگی طبیعی و دمانس است. MCI می‌تواند با طیف مختلفی از علائم ظاهر شود و هنگامی که از دست رفتن حافظه تبدیل به علامت اصلی و شاخص شود، به آن amnestic MCI گفته می‌شود و معمولا مرحله مقدماتی بیماری آلزایمر تلقی می‌شود.[۲۶] amnestic MCI به احتمال بالای ۹۰٪ همراه با بیماری آلزایمر است.[۲۷]

مرحله اولیه

در افراد مبتلا به آلزایمر، نقص فزاینده یادگیری و حافظه در نهایت منجر به تشخیص قطعی بیماری می‌شود. در درصد کمی از مبتلایان، مشکلات دز زبان، کارکردهای اجرایی، ادراک (ادراک‌پریشی) یا انجام حرکات (آپراکسی) شاخص‌تر از مشکل حافظه هستند.[۲۸] آلزایمر تمام قابلیت‌های حافظه را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. خاطرات قدیمی‌تر از زندگی فرد (حافظه رویدادی)، آموخته‌ها (حافظه معنایی) و حافظه ناآشکار (حافظه بدن در مورد نحوه انجام کارها مثلا استفاده از قاشق و چنگال یا نوشیدن از لیوان) آسیب نسبتا کمتری می‌بینند.[۲۹][۳۰]

مشکلات زبانی در این بیماری عمدتا به شکل کاهش دایره واژگان و فصاحت بروز می‌کند و منجر به ضعف در مهارت‌های شفاهی و کتبی زبان می‌شود.[۲۸][۳۱] در این مرحله، بیمار معمولا قادر است ایده‌های اساسی را به قدر کافی منتقل کند.[۲۸][۳۱][۳۲] بیمار می‌تواند حرکاتی مثل نوشتن، نقاشی کردن، لباس پوشیدن و غیره را انجام بدهد اما ممکن است در هماهنگی و برنامه‌ریزی برخی حرکات دچار مشکل شود (آپراکسی) که البته چندان محسوس نیست.[۲۸] با پیشرفت بیماری، مبتلایان آلزایمر اغلب می‌توانند بسیاری از کارها را مستقلا انجام بدهند اما در فعالیت‌هایی که نیازمند توانایی شناختی بالاست، ممکن است نیاز به کمک یا نظارت داشته باشند.[۲۸]

مرحله میانه

زوال پیشرونده کارکردهای مغز در این بیماری باعث می‌شود که بیمار بعد از مدتی دیگر قادر نباشد رایج‌ترین کارهای روزمره را انجام بدهد.[۲۸] به دلیل ضعف در به یاد آوردن واژگان (نام‌پریشی)، مشکلات گفتاری بیمار مشهود می‌شود و باعث می‌شود فرد در جایگزینی کلمات به مشکل بربخورد (پارافازیا). مهارت‌های خواندن و نوشتن به مرور از دست می‌روند.[۲۸][۳۲] ترتیب حرکات پیچیده بدن با گذشت زمان و پیشرفت بیماری کاهش می‌یابد و به همین دلیل خطر افتادن بیمار بالا می‌رود.[۲۸] طی این مرحله، مشکلات حافظه بدتر می‌شود و ممکن است بیمار اقوام نزدیک خود را نشناسد.[۲۸] نقص حافظه بلندمدت نیز آغاز می‌شود.[۲۸]

مغز طبیعی در سمت چپ و مغز فرد مبتلا به مراحل آخر آلزایمر در سمت راست

تغییرات رفتاری و روانی-روانشناختی بیمار مشهودتر می‌شود که رایج‌ترین نشانه‌های آن سرگردانی و پرسه‌زنی، کج‌خلقی و زودرنجی، تغییرات عاطفی منجر به گریستن، برون‌ریزی‌های ناگهانی پرخاشگری یا مقاومت در برابر مراقبت دیگران است.[۲۸] نوع خاصی از سرگردانی و بی‌قراری به نام Sundowning نیز ممکن است بروز کند.[۳۳] حدود ۳۰ درصد مبتلایان آلزایمر دچار اختلال تعیین هویت و دیگر اختلالات توهمی می‌شوند.[۲۸] بیمار درک نسبت به پیشرفت بیماری و محدودیت‌های ناشی از آن را از دست می‌دهد (انوسوگنوزیا). ممکن است بی‌اختیاری ادرار ایجاد شود.[۲۸] این علائم برای خانواده و مراقبان بیمار استرس زیادی ایجاد می‌کند که این استرس را می‌توان با انتقال بیمار از منزل به آسایشگاه کاهش داد.[۲۸][۳۴]

مرحله آخر

در مرحله نهایی و شدید آلزایمر، بیمار کاملا به مراقبان خود وابسته می‌شود.[۴][۱۸][۲۸] قابلیت‌های زبانی محدود به عبارات ساده و حتی کلمات می‌شود و در نهایت بیمار توان سخن‌گفتن را از دست می‌دهد.[۲۸][۳۲] علیرغم از بین رفتن توانایی‌های زبانی، اغلب بیماران می‌توانند سیگنال‌های عاطفی را دریافت کرده و بازگردانند. هرچند پرخاشگری ممکن است در این مرحله نیز وجود داشته باشد اما بی‌تفاوتی شدید و خستگی مفرط به مراتب شایع‌ترند. بیمار در نهایت قادر نخواهد بود حتی ساده‌ترین کارها را مستقلا انجام بدهد؛ توده عضلات و توانایی‌های حرکتی بیمار به حدی کاهش پیدا می‌کند که بیمار زمین‌گیر می‌شود و قادر به تغذیه نیست. علت مرگ در این مرحله از بیماری اغلب عاملی بیرونی است مثل عفونت زخم بستر یا سینه‌پهلو، و نه خود بیماری آلزایمر.[۲۸]

علت بیماری

بیماری آلزایمر هنگامی رخ می‌دهد که مقادیر غیرطبیعی آمیلوئید بتا به صورت خارج‌سلولی در قالب پلاک آمیلوئیدی و پروتئین تاو، و به‌صورت داخل‌سلولی در قالب توده‌های نوروفیبریلار در مغز ایجاد می‌شود و بر عملکرد عصبی و ارتباطات مغز تاثیر می‌گذارد و منجر به نابودی تدریجی عملکرد مغز می‌شود.[۳۵][۳۶] این تغییر در توانایی پاکسازی پروتئین (اتوفاژی) مربوط به سن است، توسط کلسترول تنظیم می‌شود[۳۷] و با دیگر بیماری‌های زوال عصبی نیز مرتبط است.[۳۸][۳۹]

علت اغلب موارد آلزایمر هنوز عمدتا ناشناخته است، به جز ۱ تا ۲ درصد موارد که در آنها تفاوت‌های ژنتیک تعیین‌کننده شناسایی شده است.[۷] تا کنون چندین فرضیه مختلف برای توضیح علت شکل‌گیری این بیماری مطرح شده است.

ژنتیک

فقط ۱ تا ۲ درصد موارد آلزایمر موروثی است. این موارد به عنوان ظهور زودرس و خانوادگی آلزایمر شناخته می‌شود که در سن بسیار پایین ظاهر می‌شود و سرعت پیشرفت بالاتری هم دارد.[۷] ظهور زودرس و خانوادگی آلزایمر را می‌توان منسوب به جهش در یکی از سه ژن دانست: ژن‌های مربوط به پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا (APP) و پرسنیلین‌های PSEN1 و PSEN2.[۲۷] اغلب جهش‌ها در ژن‌های پرسنیلین باعث افزایش تولید پروتئین کوچکی به نام آمیلوئید بتا می‌شود که عنصر اصلی شکل‌گیری پلاک‌های آمیلوئیدی است.[۴۰] برخی از جهش‌ها صرفا نسبت میان آمیلوئید بتا و دیگر شکل‌های اصلی (به‌خصوص Aβ40) را تغییر می‌دهند و سطح آمیلوئید بتا را عوض نمی‌کنند.[۴۱] دو ژن دیگر که با آلزایمر ژنتیک مرتبط هستند، ABCA7 و SORL1 نام دارند.[۴۲]

اغلب موارد آلزایمر موروثی نیستند و اصطلاحا آلزایمر انفرادی خوانده می‌شوند که عوامل ریسک مختلفی از جمله عوامل محیطی و ژنتیک ممکن است در آنها نقش داشته باشد. اغلب موارد انفرادی آلزایمر، برخلاف موارد خانوادگی، در سنین بالاتر از ۶۵ سال ظاهر می‌شود. کمتر از ۵ درصد موارد انفرادی آلزایمر ظهور زودرس دارد.[۷] قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک در آلزایمر انفرادی، آپولیپوپروتئین ایی۴ (APOEε4) است.[۸] این پروتئین یکی چهار الل آپولیپوپروتئین ایی (APOE) است. APOE نقش بسیار مهمی در پیوند لیپید پروتئین‌ها در ذرات لیپوپروتئین دارد و الل epsilon4 این عملکرد را مختل می‌کند.[۴۳] بین ۴۰ تا ۸۰ درصد مبتلایان آلزایمر حداقل یک الل APOEε4 دارند که ریسک ایجاد این بیماری را در هتروزیگوت‌ها تا ۳ برابر و در هوموزیگوت‌ها تا ۱۵ برابر افزایش می‌دهد.[۴۴] در آلزایمر هم مثل بسیاری از بیماری‌ها دیگر، اثرات محیطی و عوامل ژنتیک منجر به نفوذ ناکامل (incomplete penetrance) می‌شود. برای مثال، در بخشی از مردمان نیجریه، ارتباطی میان مقدار APOEε4 و بروز آلزایمر زودرس مشاهده نشده است.[۴۵][۴۶] تلاش‌های اولیه برای بررسی ۴۰۰ ژن که گمان می‌رفت با بروز آلزایمر انفرادی در سنین بالا مرتبط باشند هم نتیجه چندانی نداشت.[۴۴] [۴۷] مطالعات هم‌خوانی سراسر ژنوم در سال‌های اخیر، ۱۹ ناحیه در ژن‌ها را پیدا کرده‌اند که به نظر می‌رسد بر ریسک بروز آلزایمر موثرند.[۴۸] این ژن‌ها عبارتند از: CASS4, CELF1, FERMT2, HLA-DRB5, INPP5D, MEF2C, NME8, PTK2B, SORL1, ZCWPW1, SLC24A4, CLU, PICALM, CR1, BIN1, MS4A, ABCA7, EPHA1, and CD2AP.[۴۸]

الل در ژن TREM2 ریسک ابتلا به آلزایمر را ۳ تا ۵ برابر افزایش می‌دهد.[۴۹][۵۰] گمان بر این است که در برخی واریاسیون‌های TREM2، گلبول‌های سفید در مغز دیگر قادر به کنترل مقدار آمیلوئید بتا نیستند. بسیاری از چندریختی‌های تک-نوکلئوتید (SNPs) با بیماری آلزایمر همراه هستند.[۵۱]

جهش اوساکا

تحقیق بر روی بیماری آلزایمر خانوادگی در یک خاندان ژاپنی، نشان داد که میان حذف رمز ۶۹۳ پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا (APP) و ایجاد آلزایمر ارتباط وجود دارد.[۵۲] این جهش و همراهی آن با آلزایمر اولین بار در سال ۲۰۰۸ گزارش شد[۵۳] و به نام جهش اوساکا شناخته می‌شود. فقط هوموزیگوت‌های دارای این جهش مبتلا به آلزایمر می‌شوند. جهش اوساکا الیگومریزاسیونAβ را تسریع می‌کند اما پروتئین‌ها فیبریل آمیلوئیدی تشکیل نمی‌دهند و تبدیل به پلاک آمیلوئیدی می‌شوند که حاکی از آن است که الیگومریزاسیونAβ علت ایجاد آلزایمر است و نه فیبریل‌ها. موش‌های آزمایشگاهی که دارای این جهش ژنتیکی هستند، همگی پاتولوژی معمول بیماری آلزایمر را نشان داده‌اند.[۵۴]

فرضیه کولینرژیک

قدیمی‌ترین فرضیه که اغلب درمان‌های دارویی مبتنی بر آن هستند، فرضیه کولینرژیک است که می‌گوید آلزایمر به علت کاهش سنتز ناقل‌های عصبی استیل‌کولین ایجاد می‌شود. این فرضیه نتوانسته حمایت علمی گسترده‌ای به دست بیاورد زیرا داروهایی که با هدف درمان کمبود استیل‌کولین تجویز می‌شوند اثربخشی چندانی بر آلزایمر نداشته‌اند.[۵۵]

فرضیه آمیلوئید

در فرضیه آمیلوئید (۱۹۹۱) این موضوع مطرح می‌شود که تجمع آمیلوئید بتای (Aβ) خارج‌سلولی، علت اصلی آلزایمر است.[۵۶][۵۷] پشتوانه این فرضیه، جایگاه ژن مربوط به پروتئين پيش‌ساز آميلوئيد بتا روی کروموزوم ۲۱ و این واقعیت است که تقریبا تمامی افراد مبتلا به سندروم داون که یک دوز ژن اضافه دارند، در حدود ۴۰ سالگی حداقل علائم اولیه آلزایمر را بروز می‌دهند.[۵۸] [۵۹] همچنین، یک ایزوفرم مشخص از آپولیپوپروتئین (APOE4) عامل ریسک مهمی در آلزایمر است. آپولیپوپروتئین فروشکستن آمیلوئید بتا را افزایش می‌دهد اما برخی ایزوفرم‌های آن مثل APOE4 در انجام این کار چندان موثر نیستند که باعث جمع‌شدن آمیلوئید اضافی در مغز می‌شود.[۶۰]

فرضیه تاو

در بیماری آلزایمر، تغییرات پروتئین تاو باعث تجزیه ریزلوله‌های سلول‌های مغز می‌شود.

فرضیه تاو پیشنهاد می‌کند که نابهنجاری‌های پروتئین تاو باعث شروع حرکت آبشاری بیماری آلزایمر می‌شود.[۵۷] در این فرضیه، پروتئین تاو دچار فرافسفرگیری شده و شروع به برقراری پیوند با دیگر تارهای پروتئين تاو می‌کند و رشته‌های مارپیچ می‌سازد. در نهایت، توده‌های نوروفیبریلار در داخل سلول‌های عصبی شکل می‌گیرد[۶۱] که در اثر آن، ریزلوله سلول تجزیه شده و ساختار اسکلت سلولی و به تبع آن سیستم انتقال عصبی فرد نابود می‌شود.[۶۲] این امر در وهله اول موجب اختلال در ارتباطات بیوشیمی میان سلول‌های عصبی و در مرحله بعد منجر به مرگ این سلول‌ها می‌شود.[۶۳]

فرضیه التهاب

در برخی از تحقیقات اشاره شده که کژتابی آمیلوئید بتا و پروتئین تاو منجر به ایجاد استرس اکسیداتیو و در نتیجه التهاب مزمن می‌شود و با پاتولوژی آلزایمر مرتبط است.[۶۴] التهاب عصبی جزو مشخصات سایر بیماری‌های زوال عصبی از جمله پارکینسون و ای ال اس نیز هست.[۶۵] عفونت‌های اسپیروکت را نیز به دمانس مرتبط دانسته‌اند.[۶۶][۶۷]

اختلالات خواب یکی از عوامل ریسک احتمالی بیماری آلزایمر است. پیش از این مشکلات خواب را پیامد آلزایمر می‌دانستند اما تحقیقات حاکی از آن است که اختلال خواب بیشتر جزو علل ایجادکننده این بیماری است. تصور بر این است که اختلالات خواب با التهاب پایدار مرتبط است.[۶۸] برخی پیشنهاد کرده‌اند که عفونت مزمن لثه[۶۹] و میکروبیوتای روده نیز احتمالا در ایجاد آلزایمر نقش دارند.[۷۰]

عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر

کاهش سطح استیلکولین در مغز: استیل کولین یک ناقل عصبی بسیار مهم به حساب می‌آید به طوریکه اگر به هر دلیلی سطح این ناقل عصبی در سیناپسهای مغزی کاهش پیدا کند، علایم بیماری آلزایمر پدیدار می‌گردد. از علل کاهش سطح استیلکولین در سیناپسها می‌توان به افزایش غلظت استیلکولیناستراز (مهارکنندهی استیلکولین) یا کاهش ATP میتوکندریایی اشاره کرد.

استرس اکسیداتیو:گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) از قبیل رادیکالهای سوپراکسید، پراکسید هیدروژن و هیدروکسیل به‌طور مداوم در ارگانیسمهای هوازی تولید می‌شوند. در شرایط عادی سطح شکلگیری ROS در تعادل با ظرفیت آنتی‌اکسیدان سلول می‌باشد.

درصورتی که سلول به مدت طولانی در معرض استرسهای محیطی مثل گرما، UV و غیره قرار گیرد یا در سیستم دفاعی آنتیاکسیدان بدن اختلالی ایجاد شود، این تعادل به هم می‌خورد و سطح تولید ROS بیشتر از ظرفیت آنتیاکسیدان بدن خواهد بود. نتیجهی چنین حالتی ایجاد استرس اکسیداتیو و به دنبال آن آسیب اکسیداتیو پروتئینها، لیپیدها و DNA خواهد بود. سیستم عصبی مرکزی(CNS) به علت مصرف زیاد اکسیژن و دارا بودن مقادیر بالای اسید چرب غیراشباع، به استرس اکسیداتیو حساس می‌باشد. ROS در طی زنجیرهی تنفسسلولی تولید می‌شود و به همین دلیل میتوکندریها مهمترین منبع تولید این ترکیبات در سلول به حساب می‌آیند.

پروتئینهای بتاآمیوئید و تائو: ناهنجاریهای پاتولوژیکی بیماری آلزایمر می‌تواند شامل رسوب دو پروتئین بتاآمیلوئید و تائو باشد. پروتئینهای بتاآمیلوئید در خارج از نورون رسوب می‌کنند اما پروتئینهای تائو در داخل نورون قرار می‌گیرند. در هردو شکل، رسوبها متشکل از تجمع پروتئینها با تاخوردگی اشتباه می‌باشند. این ضایعات باید به تعداد کافی وجود داشته باشند تا باعث بروز آسیب بافتی لازم برای ایجاد بیماری آلزایمر شوند.

پروتئینهای بتاآمیلوئید در قسمتهایی به نام پلاکهای آمیلوئید در فضای خارج سلولی مغز مبتلایان به آلزایمر یافت می‌شوند. پلاکهای آمیلوئید علاوهبر بتاآمیلوئید حاوی پروتئینهای دیگری از جمله آپولوپروتئینE نیز هستند که توسط نوعی ژن مستعدکننده به آلزایمر (APOE) رمزگردانی می‌شود. همچنین برخی مطالعات اخیر بیان کردهاند که پروتئین بتاآمیلوئید می‌تواند وارد میتوکندری شده و زنجیرهی انتقال الکترون میتوکندری را تخریب نموده و منجر به تولید ROS، مهار تولید ATP، عدم عملکرد میتوکندری و تخریب نورونی گردد.

پروتئینهای تائو ساختار میکروتوبولها را حفظ می‌کنند و نقش مهمی را در عملکرد کامل نورونها ایفا می‌کنند. اما اگر مولکولهای فسفات به پروتئینهای تائو متصل شوند باعث جداشدن آنها از میکروتوبولها شده و درنهایت باعث تجزیهی توبولها می‌شوند. سپس مولکولهای تائو تجمع پیدا می‌کنند و کلافه‌هایی را تشکیل می‌دهند که با عملکرد سلولی تداخل دارند. همچنین با تجزیهی توبولها، انتقال اندامکهای سلولی با مشکل مواجه می‌شود که همین امر موجب کاهش ATP میتوکندریایی در دندریتها و آکسونها می‌شود.

فلزات، یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به آلزایمر

علاوه بر موارد ذکرشده، تحقیقات این فرضیه را مطرح نموده‌اند که مقادیر فلزات موجود در مغز می‌تواند کلید آسیب در بیماری آلزایمر باشد. به عنوان مثال، نشان داده شده‌است که در بیماران مبتلا به آلزایمر سطوح آهن مغز در برخی نواحی بیشتر است. همچنین در بررسی‌های انجام شده برروی مغز مبتلایان به این بیماری مشخص شده‌است که غلظت آلومینیوم در هیپوکامپ این بیماران ۴ برابر حالت عادی است. این فلزات قادرند تولید رادیکالهای آزاد را تحریک کنند و به همین دلیل یک منبع مهم تولید ROS بهحساب می‌آیند.

در رابطه با عوامل دیگر بیماری آلزایمر می‌توان به جهش‌های ژنتیکی، دیابت شیرین، سطوح پایین B۱۲ و فولات، مواجهات شغلی (مثل میدانهای مغناطیسی و فلزات سنگین) و فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت اشاره کرد.[۷۱]

تاریخچه

اوت دتر

در سال ۱۹۰۱، روان‌شناس و عصب‌شناس آلمانی «آلویز آلزایمر» اولین مورد این بیماری را کشف و در مورد آن نوشت، که بعدها به بیماری آلزایمر معروف شد. بیمار یک زن ۵۰ ساله بود به اسم «اوت دتر». آلویز آلزایمر این زن را از زمان بستری شدنش در آسایشگاهی در شهر فرانکفورت تا زمان مرگ او در سال ۱۹۰۶ همراهی کرد،[۷۲][۷۳]

پروتئین‌های آمیلوئیدی

در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی کروی شکلی در خارج نورون‌های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته‌ای در جسم سلولی نورون‌ها، تشکیل می‌شود. این ساختارهای پروتئینی که به آنها اجسام آمیلوئیدی گفته می‌شود، در اثر برخی تغییرات در پروتئوم سلول‌های عصبی وبهم خوردن تعادل و تغییر در میزان یا ساختار پروتئین‌های پرسینیلین، آپولیپوپروتئینE، سینوکلئین، و پپتید آمیلوئیدبتا ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین پروتئین‌هایی که در ایجاد آلزایمر نقش دارد، پروتئین پیش‌ساز آمیلوئید (APP) نام دارد. این پروتئین در سلول‌های دستگاه عصبی بیان می‌شود و در اتصال سلول‌ها به هم، تماس سلول‌ها و اتصال به ماتریکس خارج سلولی و اسکلت سلولی نقش دارد. پروتئین APP به‌وسیلهٔ سه نوع آنزیم پروتئولاتیک پردازش می‌شود. آنزیم‌های آلفا، بتا و گاما- سکرتاز، به ترتیب پروتئین APP را در اسیدهای آمینه ۶۷۸، ۶۷۱ و ۷۱۱برش می‌دهند. با اثر آنزیم‌های گاما و بتا سکرتازبلا بر پروتئین APP، به ترتیب، پپتیدهایی به نام آمیلوئیدبتا۴۰ (دارای ۴۰ اسید آمینه) و آمیلوئیدبتا۴۲ (دارای ۴۲ اسیدآمینه) ایجاد می‌شوند. در حالت عادی مقدار این قطعات در سلول‌ها کم است و به‌سرعت تجزیه می‌شود؛ اما اگر در پروتئوم سلول‌های عصبی این تعادل برهم بخورد و مقدار این قطعات افزایش یابد، ساختارهای پروتئینی کروی و درنتیجه آلزایمر ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به سندروم داون (تریزومی ۲۱) میزان بیان پروتئین APP افزایش می‌یابد و علائمی شبیه آلزایمر مشاهده می‌شود که ممکن است به علت افزایش مقدار پپتید آمیلوئید بتا۴۲ باشد؛ زیرا ژن پروتئین APP بر روی کروموزوم ۲۱ قرار دارد.

ساختار بیوشیمیایی پلاکهای پیری

پلاکهای پیری، از رشته‌های پروتئینی بنام اجسام آمیلوئید، و مقداری از پروتئینهای دیگر بنام آپولیپوپروتئینE، سینوکلئین و آلفا-آنتی کیموتریپسین، تشکیل شده‌اند. بنظر می‌رسد تشکیل این پلاکها از عوامل اصلی ایجاد آلزایمر باشد. پروتئین اصلی تشکیل دهنده اجسام آمیلوئیدی، پروتئین آمیلوئید β یا Aβ است. چهار ایزوفرم از این پروتئین که دارای ۳۹تا ۴۳ اسید آمینه می‌باشند در اجسام آمیلوئیدی شناسایی شده‌است. ایزوفرم‌های A۱–۴۰ (دارای ۴۰ اسید آمینه) و A۱–۴2(43) (دارای ۴۲ یا ۴۳ اسید آمینه) توانایی تشکیل اجسام آمیلوئیدی را دارند. با ساختن cDNA از روی Aβ۱–۴۰ و بررسی کتابخانه‌های ژنومی با آن، ناحیه‌ای در 21q21.۲ شناسایی شد که یک پروتئین بزرگ کد می‌کرد. این پروتئین که پروتئین پیش ساز آمیلوئید (APP) نام گرفت دارای ایزوفرم‌هایی به اندازه‌های ۷۷۰، ۷۵۱و۶۹۵ اسید آمینه است. این پروتئینها اغلب در سلولهای دستگاه عصبی بیان می‌شوند و در اتصال سلولها بهم، تماس سلولها و اتصال به ماتریکس خارج سلولی و اسکلت سلولی نقش دارند. مولکولهای APP بوسیله سه نوع آنزیم پروتئولاتیک پردازش می‌شوند. آنزیم آلفا- سکرتاز مولکول APP را در اسید آمینه ۶۷۸ برش می‌دهد، آنزیم بتا- سکرتاز مولکول APP را در اسید آمینه ۶۷۱ برش می‌دهد و آنزیم گاما-سکرتاز مولکول APP در اسید آمینه ۷۱۱ یا ۷۱۳ برش می‌دهد. قطعه Aβ۱–۴۰ وAβ۱–۴۲ از اثر آنزیمهای  و  سکرتاز ایجاد می‌شوند. در حالت عادی مقدار این قطعات در سلولها کم است و به سرعت تجزیه می‌شود اما همان‌طور که بعداً خواهیم دید در صورتیکه عواملی این تعادل را برهم زنند و مقدار این قطعات افزایش یابد، اجسام آمیلوئیدی و درنتیجه آلزایمر ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به سندروم داون (تریزومی ۲۱)نیز علائمی شبیه آلزایمر مشاهده می‌شود که می‌تواند بعلت افزایش مقدار پروتئین Aβ۱–۴2(43)، که ژن آن بر روی کروموزوم ۲۱ قرار دارد، باشد.

پروتئین‌های تاو

یکی از راه‌های تأیید ابتلا به بیماری آلزایمر مشاهده رشته‌هایی درهم تنیده با منشأ پروتئینی موسوم به «تاو» در سلولهای عصبی است. تاو، از جمله مهمترین پروتئین‌های موجود درون نورون‌ها بوده که با اتصال به انواع خاصی از رشته‌های اسکلت سلولی، از جمله میکروتوبولها و پلیمریزه کردن آنها در ناحیه آکسون سلولهای عصبی، به کاهش فضای بین سلولی کمک می‌کند. به این ترتیب نورونها به یکدیگر نزدیک شده و پیام عصبی بین سلولها انتقال می‌یابد. اگر در اثر عوامل ژنتیکی یا محیطی، تاو توانایی خود در اتصال به اسکلت سلولی را از دست بدهد، آنگاه میکروتوبوها نیز قادر به پلیمریزه شدن نخواهند بود. در نتیجه فضای بین نورونها کاهش نیافته و انتقال پیام عصبی با اختلال مواجه خواهد شد. در بیماری آلزایمر واحدهای پروتئین تاو که از میکروتوبولها رها شده‌اند، به یکدیگر متصل شده و به‌صورت رشته‌هایی منظم و به شدت پایدار درون سلول تجمع می‌یابند که در نهایت منجر به مرگ سلول عصبی می‌شود. مشاهده این تجمعات از طریق روش رنگ آمیزی منفی در میکروسکوپ الکترونی امکانپذیر است. اما برای مشاهده واحدهای تشکیل دهنده این تجمعات رشته‌ای و سایر جزئیات آن، از روش میکروسکوپی کرایو الکترون استفاده می-شود. از آنجائیکه در مغز انسان بالغ، شش ایزوفرم متفاوت از پروتئین تاو وجود دارد، در حال حاضر تعیین ساختار این پروتئین در بیماری آلزایمر تنها بوسیله روش میکروسکوپی کرایو الکترون ممکن است. محققان در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۷ بر روی قشر مخ یک بیمار ۷۴ ساله مبتلا به آلزایمر صورت گرفت، با استفاده از همین روش، موفق به مشاهده و ارائه تصویری گرافیکی از واحدهای پروتئین تاو شدند. در این مطالعه مشخص شد که هسته مرکزی تجمعات رشته‌ای در بیماری آلزایمر، متشکل از یک جفت پروتئین تاو است که به شکل حرف C به هم متصل شده و زمینه را برای اتصال سایر پروتئین‌های تاو فراهم می‌کنند.[۷۴]

ژنتیک بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر یک بیماری پیچیده چندعاملی است. حدود۱۰ در صد موارد آن به‌صورت ارثی باتوارث اتوزومال غالب(AD) است. در بیماری آلزایمر ارثی(FAD)، بیماری آلزایمر، به‌صورت زود رس بین سنین ۶۵–۵۵ بروز می‌کند. از حدود ۹۰ درصد موارد بیماری که به‌صورت اسپورادیک است، ۲۵ تا ۴۰ درصد آنها با برخی آللهای ژنها ارتباط دارند. با بررسی ژن APP در اعضاء خانواده‌هایی که افراد آن مبتلا به نوع زود رس آلزایمر می‌شدند، جهشهای مختلفی در این ژن یافت شد که در ژن APP افراد سالم وجود نداشت بیشتر این جهشها، جهشهای بد معنا در اسید آمینه‌های ۷۱۶و۷۱۷ بودند. همچنین دو جهش همزمان در اسید آمینه‌های ۶۷۱و۶۷۰ در موارد زیادی مشاهده شد. در اثر جهش در جایگاه‌های ۷۱۶یا۷۱۷ فعالیت آنزیمهای β وγ- سکرتاز تغییر کرده و میزان تولید Aβ۱–۴2(43) افزایش می‌یابد همچنین جهشهای همزمان در جایگاه ۶۷۱و۶۷۰ باعث افزایش فعالیت -β سکرتاز و افزایش میزان Aβ۱–۴2(43) می‌شود. با انجام آنالیز پیوستگی بر روی اعضاء خانواده‌های مبتلا به نوع زود رس آلزایمر، ناحیه‌ای بر روی کروموزوم14 (14q24.3) در ارتباط با آلزایمر بدست آمد. mRNAهای مختلف حاصل از این ناحیه به کمک RT-PCR بررسی شده و با مقایسه موتاسیونهای موجود در mRNA افراد بیمار با افراد سالم، ژن عامل آلزایمر شناسایی شد. این ژن پروتئینی کد می‌کرد که پرسینیلین۱ نام گرفت. این ژن به‌صورت PSEN1 نمایش داده می‌شود. باهمین روش یک ژن مشابه دیگر، برروی کروموزوم۱در ناحیه 1q32-۴۲ شناسایی شد که PSEN2 نام گرفت. پروتئین‌های پرسینیلین۱و۲، حدود ۶۷٪ با هم شباهت دارند و پروتئینهای غشایی هستند. حدود ۴۰٪ از آلزایمرهای زودرس فامیلی بعلت جهش در این ژن است جهش در این ژن باعث افزایش مقدار Aβ۱–۴2(43) می‌شود (مکانیسم این عمل هنوز مشخص نیست). با استفاده از آنالیز پیوستگی ژنهای دیگری نیز در ارتباط با آلزایمر دیر هنگام فامیلی شناسایی شده‌است. یکی از این جایگاه‌ها، برروی کروموزوم۱۹ در ناحیه 19q13.۲ قرار دارد که در آن ژن APOE، که آپولیپوپروتیئن E را کد می‌کند، قرار دارد. این ژن دارای سه آلل است که با بررسی‌های بیشتر مشخص شد آلل APOE*۴با بیماری آلزایمر ارتباط دارد. البته وجود این آلل به‌صورت هموزیگوت یا هتروزیگوت در یک فرد، حتماً با بروز آلزایمر همراه نیست و این آلل فقط شانس ابتلاء فرد به آلزایمر را افزایش می‌دهد. این آلل بعنوان یک فاکتور خطر، برای آلزایمر به حساب می‌آید؛ و عوامل دیگری مانند عوامل محیطی و فیزیولوژیکی علاوه بر آلل APOE*۴، برای بروز آلزایمر لازم است (مولتی فاکتوریال). علاوه بر این آلل، آللهایی از ژنهای A2M (که بر روی کروموزوم۱۲ در ناحیه 12p13.۳ قرار دارد) و LRP1 که بر روی کروموزوم ۱۲ در ناحیه 12q13-۱۴ قرار دارد) بعنوان فاکتورهای خطر بیماری آلزایمر به حساب می‌آیند. این دوژن به ترتیب پروتئین‌های آلفا-۲-ماکروگلوبولین (A2M) و پروتئین وابسته به رسپتور LDL1، (LRP1) را کد می‌کنند.LRP1 به A2M, APPوAPOE متصل می شودو تجزیه APP را تسهیل می‌کند. در صورت جهش در این دو پروتئین، عمل تجزیه APP به‌خوبی صورت نمی‌گیرد ودر اثر بهم خوردن تعادل، میزا ن پروتئینهای آمیلوئیدوژن، افزایش می‌یابد.

درمان بیماری آلزایمر

در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان‌های علامتی، درمان اختلالات رفتاری و داروهای کاهنده سیر پیشرفت بیماری است.

کنترل‌های دارویی

گرچه هنوز درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد اما با استفاده از داروها می‌توان سرعت پیشرفت بیماری را کند کرد و از شدت اختلال حافظه و مشکلات رفتاری بیمار کاست. داروهای مورد تأیید برای بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است.

داروهای آرامبخش و ضد جنون: اگر با روش‌های غیر دارویی نتوان رفتارهای آزاردهنده، بی‌قراری و پرخاشگری بیمار را کمتر کرد می‌توان از داروهای جدید ضد جنون مثل اولانزاپین، کوئنتیاپین و ریسپریدون استفاده کرد. گاهی اوقات افسردگی سبب پرخاشگری بیمار است که با استفاده از داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستین می‌توان آن را درمان کرد.

داروهای ضد کولین استراز: در بیماری آلزایمر مقدار استیل کولین که یکی از واسطه‌هایی شیمیایی مداخله گر در حافظه‌است کم می‌شود. داروهای مختلفی برای افزایش مقدار استیل کولین پایانه‌های عصبی استفاده می‌شوند از جمله ریواستیگمین (Exelon)، دانپزیل (Aricept)، و گالانتامین (Razadyne). این داروها سبب بهبود حافظه، عملکرد شناختی و عملکرد اجتماعی بیمار می‌شوند. این داروها تا حدودی رفتارهای غیرطبیعی بیمار را نیز اصلاح می‌کنند. مشکل عمده این داروها عوارض گوارشی، تهوع، استفراغ، دل پیچه و اسهال است که با افزایش تدریجی دارو، مصرف همراه صبحانه و شام و با مایعات یا آب میوه از شدت عوارض کاسته می‌شود.

ممانتین(Ebixa, Namenda): داروی دیگری که در درمان موارد متوسط تا شدید بیماری آلزایمر استفاده می‌شود و تا حدودی هم اثرات محافظتی بر روی سلولهای مغزی دارد ممانتین است. این دارو نیز سبب بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار می‌شود. گیجی و منگی مهمترین عوارض این دارو هستند. دارو را می‌توان همراه با غذا مصرف کرد. داروهایی که اثر بخشی آنها به تأیید نرسیده‌است: داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده‌اند اما اثر بخشی آنها هنوز به تأیید نرسیده‌است. ویتامین‌ها مثل ویتامینE، ویتامین‌های گروه ب، امگا ۳، استروژن، جینکوبیلوبا، داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند. رژیم غذایی سالم شامل مصرف روزانه سبزی و میوه و کاهش مصرف چربی‌های اشباع به علاوه مصرف مناسب مواد غذایی حاوی ویتامین‌های «آ، سی و ای» یکی از راه‌های مهم پیشگیری از آلزایمر است.[۷۵]

گاما سکرتاز سابقاً برای درمان آلزایمر مورد آزمایش قرار گرفته بود.[۷۶]

اخیراً محققان آمریکایی با بررسی نتایج یک پژوهش دریافته‌اند که داروهای فشار خون که برای درمان بیماران مبتلا به فشار خون بالا استفاده می‌شود، خطر بروز آلزایمر را در افراد کاهش می‌دهد. این احتمال وجود دارد که فشار خون بالا اثر حفاظتی داشته باشد یا ممکن است چیزی که افراد مبتلا به فشار خون بالا اغلب در معرض آن قرار می‌گیرند مانند داروهای فشار خون از آنها در برابر ابتلا به آلزایمر محافظت می‌کند.[۷۷]

یک گام در درمان بیماری

پژوهشگران دانشگاه ام آی تی آمریکا یک قدم در راه درمان بیماری برداشته‌اند. آنها با تابش ال ای دی دارای بسامد ۴۰ هرتز برروی موشهای آزمایشگاهی، مشاهده کرده‌اند که پلاک‌های بتا آمیلوئید بمیزان ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته و همچنین از سطح پروتئین تاو نیز کاسته شده‌است. این یافته‌ها در حالی بدست می‌آید که دیگر بسامدها، بین ۲۰ تا ۸۰ هرتز تأثیری را در پی نداشته‌است. برنامه‌ریزی برای آزمایش برروی انسان در شرایط تدارک قراردارد.[۷۸]

آلزایمر و تغذیه

پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده‌اند. ویتامین ای، رادیکال‌های آزاد را که محتملاً می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب بزنند، مهار می‌کند.[۷۹][۸۰]

آلزایمر و گروه‌های خونی

گروه خونی افراد می‌تواند در ابتلای آن‌ها به بیماری‌های زوال شناختی مانند آلزایمر تأثیرگذار باشد. گروه خونی نقش مهمی در رشد سیستم ایمنی بدن ایفا کرده و ممکن است باعث خطر بالاتر ابتلا به زوال شناختی شود. افراد دارای گروه خونی O از ماده خاکستری بیشتری در مغز خود نسبت به گروه‌های خونی A ,B و AB برخوردارند که این امر به حفاظت در برابر بیماری‌هایی مانند آلزایمر کمک خواهد کرد. دارندگان گروه خونی O از ماده خاکستری بیشتری در بخش خلفی مخچه برخوردارند. در مقایسه، افراد با گروه‌های خونی A, B یا AB دارای حجم کوچکتری از ماده خاکستری در مناطق تمپورال و لیمبیک مغز از جمله هیپوکامپ چپ هستند که یکی از نخستین بخشهایی از مغز است که در اثر آلزایمر، آسیب می‌بیند.[۸۱]

ارتباط هِم و هموگلوبین با آلزایمر

مشخص شده، فعالیت ایمنی سلول‌های آستروسیت به عنوان سلول‌هایی که آمیلوئیدهای بتا را فاگوسیت کرده و از طرفی با بیان سایتوکین‌ها باعث ایجاد التهاب می‌شوند با بیماری آلزایمر در ارتباط است. طبق مطالعات انجام شده، فاکتورهای خونی هِم و هموگلوبین هر دو در بافت مغز افراد مبتلا به آلزایمر افزایش می‌یابد. تأثیر این دو فاکتور خونی بر روی آستروسیت‌ها به این صورت است که هِم و هموگلوبین باعث کاهش بیان سایتوکین‌ها می‌شود و در حضور این دو فاکتور میزان ورود آمیلوئیدهای بتا به درون سلول‌های آستروسیت کاهش پیدا می‌کند. از طرفی بیان گیرنده‌های سطح سلول آستروسیت بنام CD36 در حضور هِم و هموگلوبین نیز کاهش پیدا می‌کند. همچنین تأثیر هِم و هموگلوبین به آمیلوئید بتا به این صورت است که، به نسبت ۲:۱ برای هِم و ۱:۱ برای هموگلوبین متصل می‌شوند و بر روی مورفولوژی آمیلوئیدهای بتا اثر گذاشته که باعث ایجاد فرم التهابی آن می‌شوند. از طرفی هِم و هموگلوبین به آمیلوئیدهای بتا با وزن مولکولی بالا وصل می‌شوند.[۸۲]

پیشگیری

هنوز راه ثابت شده‌ای برای جلوگیری از ابتلاء به آلزایمر وجودندارد، چراکه عامل یا عوامل اصلی این بیماری ناشناخته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دیابت و هر بیماری دیگری که بر قند خون تأثیر داشته باشد، در عملکرد مغز و سیستم اعصاب اختلال وارد می‌کند. افزایش قند خون، سبب افزایش سطح آمیلوئید بتا در بدن بیمار می‌شود. آمیلوئید بتا نشان دهنده پپتیدهایی از اسید آمینه هستند که مهمترین جزء پلاک‌های آمیولوئید در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر به‌شمار می‌آیند.[۸۳] با اینحال یکی از بهترین راه‌هایی که امروزه برای پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر بیان می‌شود، همان راه‌هایی است که برای کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی بیان می‌شوند.[نیازمند منبع] کنترل موارد مهمی که بر سلامت قلب تأثیر دارد، مانند، فشارخون بالا، چاقی و دیابت ممکن‌است بتواند به پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر کمک کند.[نیازمند منبع] افزایش تحرک و فعالیت جسمی، روابط اجتماعی و رژیم غذایی سالم می‌تواند، خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهد.[نیازمند منبع] برای پیشگیری، استفاده از ذهن مثل یادگیری دو زبان و حل جدول، معاشرت با دیگران، انتخاب زندگی سالم، کنترل کلسترول، جلوگیری از چاقی، تغذیه سالم، مصرف امگا ۳ و ماهی، ورزش کردن و توجه به فشار و قند و پیشگیری از ضربه سر کمک کننده است. بیماری لثه می‌تواند مشکل حافظه در بیماران آلزایمری را تشدید کند.[۸۴]محققین دریافته اند زوال عقل در افرادی که توامان آلزایمر و بیماری لثه دارند سریعتر است. پیشرفت آلزایمر ناشی از التهاب حاصل از افزایش سلول‌های ایمنی موسوم به میکروگلیا در مغز است و در صورت جلوگیری از این التهاب، پیشرفت بیماری متوقف می‌شود. نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد توقف تولید سلول‌های ایمنی جدید در مغز می‌تواند اختلال حافظه را که در بیماری آلزایمر مشاهده می‌شود، کاهش دهد.[۸۵]

راه‌های تشخیص

چنانچه شخص ۴ یا ۵ نشانه زیر را داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند.[۸۶]

  1. اختلال حافظه که فعالیتهای روزانه را دچار اشکال می‌کند.
  2. مشکلات در انجام کارهای عادی مثلاً فراموش می‌کند، غذا بپزد
  3. ضعف بیان و استفاده از کلمات نامناسب برای صحبت کردن
  4. گم کردن زمان مکان مثلاً روز و شب
  5. کاهش قضاوت (اختلال در تصمیم‌گیری)
  6. اختلال تفکر ذهنی (حسابهای مالی – ارقام)
  7. جابه‌جا گذاشتن اجسام مثلاً ساعت را روی گاز می‌گذارد
  8. تغییرات در حالت و رفتار (خنده – گریه – عصبانیت)
  9. انگیزه را از دست می‌دهند و بی‌توجه می‌شوند
  10. تغییر شخصیت (منزوی شدن – عصبانی شدن)
  • اخیراً محققان کالج لندن در انگلستان موفق به شناسایی پروتئینی در خون شده‌اند که عامل توسعه اختلال شناختی است و بسیار قبل تر از مشاهده علایم آلزایمر، می‌تواند بیماری را پیش‌بینی کند. نتایج این پژوهش که روی بیش از یکهزار پروتئین خونی در ۲۱۲ داوطلب صورت گرفته‌است، نشان می‌دهد که پروتئین MAPKAPK5 در خون افرادی که به آلزایمر مبتلا می‌شوند، کمتر از افراد عادی است.[۸۷]

یکی دیگر از روش‌های جدید تشخیص زودهنگام آلزایمر از طریق بزاق است. با بررسی سطح هورمون استرس در بزاق می‌توان احتمال آلزایمر و زوال عقل در سالمندان را تشخیص داد.[۸۸]

  • نوع فرعی زوال عقل:
  1. با آغاز زودرس: اگر آغاز آن در ۱۵ سالگی یا پایین‌تر است.
  2. با آغاز دیررس: اگر آغاز آن پس از ۱۵ سالگی است.

روز جهانی آلزایمر

روز جهانی آلزایمر همه ساله روز ۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور) به مناسبت روز جهانی آلزایمر در دنیا مراسم و همایش‌های مختلفی برگزار می‌شود. شعار سال ۲۰۰۸ (No time to lose) بود، به این معنی که زمانی برای تلف کردن نداریم.

۵ عامل از دست دادن حافظه غیر از آلزایمر[۸۹]

از دست دادن حافظه که اغلب از آن به اشتباه به‌طور کلی آلزایمر یاد می‌شود، عوامل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. ازدست دادن حافظه به علت ۵ عامل زیر را نمی‌توان آلزایمر دانست.

یادداشت‌ها

  1. عوامل اصلی غیر از آلزایمر در از دست دادن حافظه[پیوند مرده]

منابع

Contributeurs à Wikipédia, "Maladie d'Alzheimer," Wikipédia, l'encyclopédie libre, http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maladie_d%27Alzheimer&oldid=27089184 (Page consultée le mars 7, 2008).

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «"Dementia Fact sheet". World Health Organization. September 2020».
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ Burns A, Iliffe S (February 2009). "Alzheimer's disease". BMJ. 338: b158. doi:10.1136/bmj.b158. PMID 19196745. S2CID 8570146.
  3. ↑ Cobos FJM, Rodriguez M del MM. A review of psychological intervention in Alzheimer s disease. Int J Psychol Psychol Ther. 2012 Oct;12(3):373–88.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ «"Alzheimer's Disease Fact Sheet". National Institute on Aging. Retrieved 25 January 2021».
  5. ↑ Querfurth HW, LaFerla FM (January 2010). "Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 362 (4): 329–44. doi:10.1056/NEJMra0909142. PMID 20107219. S2CID 205115756.
  6. ↑ Todd S, Barr S, Roberts M, Passmore AP (November 2013). "Survival in dementia and predictors of mortality: a review". International Journal of Geriatric Psychiatry. 28 (11): 1109–24. doi:10.1002/gps.3946. PMID 23526458. S2CID 25445595.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «Long JM, Holtzman DM (October 2019). "Alzheimer Disease: An Update on Pathobiology and Treatment Strategies". Cell. 179 (2): 312–339. doi:10.1016/j.cell.2019.09.001. PMC 6778042. PMID 31564456».
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «"Study reveals how APOE4 gene may increase risk for dementia". National Institute on Aging. Retrieved 17 March 2021».
  9. ↑ «"Dementia diagnosis and assessment" (PDF). National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original (PDF) on 5 December 2014. Retrieved 30 November 2014» (PDF).
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «Hsu D, Marshall GA (2017). "Primary and Secondary Prevention Trials in Alzheimer Disease: Looking Back, Moving Forward". Current Alzheimer Research. 14 (4): 426–40. doi:10.2174/1567205013666160930112125. PMC 5329133. PMID 27697063».
  11. ↑ «Thompson CA, Spilsbury K, Hall J, Birks Y, Barnes C, Adamson J (July 2007). "Systematic review of information and support interventions for caregivers of people with dementia". BMC Geriatrics. 7: 18. doi:10.1186/1471-2318-7-18. PMC 1951962. PMID 17662119».
  12. ↑ «Forbes D, Forbes SC, Blake CM, Thiessen EJ, Forbes S (April 2015). "Exercise programs for people with dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Submitted manuscript). 132 (4): CD006489. doi:10.1002/14651858.CD006489.pub4. PMID 25874613».
  13. ↑ «National Institute for Health and Clinical Excellence. "Low-dose antipsychotics in people with dementia". National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 29 November 2014».
  14. ↑ «"Information for Healthcare Professionals: Conventional Antipsychotics". US Food and Drug Administration. 16 June 2008. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 29 November 2014».
  15. ↑ «GBD 2015 Disease Injury Incidence Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282».
  16. ↑ «Viña, Jose; Lloret, Ana (2010). "Why women have more Alzheimer's disease than men: gender and mitochondrial toxicity of amyloid-beta peptide". Journal of Alzheimer's Disease. 20 Suppl 2: S527–533. doi:10.3233/JAD-2010-100501. ISSN 1875-8908. PMID 20442496».
  17. ↑ «Hurd, Michael D.; Martorell, Paco; Delavande, Adeline; Mullen, Kathleen J.; Langa, Kenneth M. (4 April 2013). "Monetary Costs of Dementia in the United States". New England Journal of Medicine. 368 (14): 1326–1334. doi:10.1056/NEJMsa1204629. PMC 3959992. PMID 23550670».
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «"Alzheimer's disease – Symptoms". nhs.uk. 10 May 2018».
  19. ↑ «Waldemar G, Dubois B, Emre M, Georges J, McKeith IG, Rossor M, Scheltens P, Tariska P, Winblad B (January 2007). "Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline". European Journal of Neurology. 14 (1): e1–26. doi:10.1111/j.1468-1331.2006.01605.x. PMID 17222085. S2CID 2725064».
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ «Bäckman L, Jones S, Berger AK, Laukka EJ, Small BJ (September 2004). "Multiple cognitive deficits during the transition to Alzheimer's disease". Journal of Internal Medicine. 256 (3): 195–204. doi:10.1111/j.1365-2796.2004.01386.x. PMID 15324363. S2CID 37005854».
  21. ↑ Nygård L (2003). "Instrumental activities of daily living: a stepping-stone towards Alzheimer's disease diagnosis in subjects with mild cognitive impairment?". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179 (s179): 42–6. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.8.x. PMID 12603250. S2CID 25313065.
  22. ↑ Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.
  23. ↑ Deardorff WJ, Grossberg GT (2019). "Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer's dementia and vascular dementia". Handbook of Clinical Neurology. 165: 5–32. doi:10.1016/B978-0-444-64012-3.00002-2. ISBN 9780444640123. PMID 31727229.
  24. ↑ Murray ED, Buttner N, Price BH (2012). "Depression and Psychosis in Neurological Practice". In Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J (eds.). Bradley's neurology in clinical practice (6th ed.). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 978-1-4377-0434-1.
  25. ↑ Arnáiz E, Almkvist O (2003). "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34–41. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. PMID 12603249. S2CID 22494768.
  26. ↑ «Petersen RC, Lopez O, Armstrong MJ, Getchius TS, Ganguli M, Gloss D, et al. (January 2018). "Practice guideline update summary: Mild cognitive impairment: Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology". Neurology. 90 (3): 126–35. doi:10.1212/WNL.0000000000004826. PMC 5772157. PMID 29282327».
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ «Atri A (March 2019). "The Alzheimer's Disease Clinical Spectrum: Diagnosis and Management". Med Clin North Am. 103 (2): 263–293. doi:10.1016/j.mcna.2018.10.009. PMID 30704681».
  28. ↑ ۲۸٫۰۰ ۲۸٫۰۱ ۲۸٫۰۲ ۲۸٫۰۳ ۲۸٫۰۴ ۲۸٫۰۵ ۲۸٫۰۶ ۲۸٫۰۷ ۲۸٫۰۸ ۲۸٫۰۹ ۲۸٫۱۰ ۲۸٫۱۱ ۲۸٫۱۲ ۲۸٫۱۳ ۲۸٫۱۴ ۲۸٫۱۵ ۲۸٫۱۶ Förstl H, Kurz A (1999). "Clinical features of Alzheimer's disease". European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 249 (6): 288–90. doi:10.1007/s004060050101. PMID 10653284. S2CID 26142779.
  29. ↑ Carlesimo GA, Oscar-Berman M (June 1992). "Memory deficits in Alzheimer's patients: a comprehensive review". Neuropsychology Review. 3 (2): 119–69. doi:10.1007/BF01108841. PMID 1300219. S2CID 19548915.
  30. ↑ Jelicic M, Bonebakker AE, Bonke B (1995). "Implicit memory performance of patients with Alzheimer's disease: a brief review". International Psychogeriatrics. 7 (3): 385–92. doi:10.1017/S1041610295002134. PMID 8821346.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Taler V, Phillips NA (July 2008). "Language performance in Alzheimer's disease and mild cognitive impairment: a comparative review". Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology. 30 (5): 501–56. doi:10.1080/13803390701550128. PMID 18569251. S2CID 37153159.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Frank EM (September 1994). "Effect of Alzheimer's disease on communication function". Journal of the South Carolina Medical Association. 90 (9): 417–23. PMID 7967534.
  33. ↑ Volicer L, Harper DG, Manning BC, Goldstein R, Satlin A (May 2001). "Sundowning and circadian rhythms in Alzheimer's disease". The American Journal of Psychiatry. 158 (5): 704–11. doi:10.1176/appi.ajp.158.5.704. PMID 11329390. S2CID 10492607.
  34. ↑ Gold DP, Reis MF, Markiewicz D, Andres D (January 1995). "When home caregiving ends: a longitudinal study of outcomes for caregivers of relatives with dementia". Journal of the American Geriatrics Society. 43 (1): 10–6. doi:10.1111/j.1532-5415.1995.tb06235.x. PMID 7806732. S2CID 29847950.
  35. ↑ «Alzheimer's disease – Causes (NHS)».
  36. ↑ «Tackenberg C, Kulic L, Nitsch RM (2020). "Familial Alzheimer's disease mutations at position 22 of the amyloid β-peptide sequence differentially affect synaptic loss, tau phosphorylation and neuronal cell death in an ex vivo system". PLOS ONE. 15 (9): e0239584. Bibcode:2020PLoSO..1539584T. doi:10.1371/journal.pone.0239584. PMC 7510992. PMID 32966331».
  37. ↑ Wang, Hao; Kulas, Joshua A.; Wang, Chao; Holtzman, David M.; Ferris, Heather A.; Hansen, Scott B. (17 August 2021). "Regulation of beta-amyloid production in neurons by astrocyte-derived cholesterol". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (33): e2102191118. doi:10.1073/pnas.2102191118. PMID 34385305. S2CID 236998499.
  38. ↑ Vilchez D, Saez I, Dillin A (December 2014). "The role of protein clearance mechanisms in organismal ageing and age-related diseases". Nat Commun. 5: 5659. Bibcode:2014NatCo...5.5659V. doi:10.1038/ncomms6659. PMID 25482515.
  39. ↑ Jacobson, M; McCarthy, N (2002). Apoptosis. Oxford, OX: Oxford University Press. p. 290. ISBN 0199638497.
  40. ↑ Selkoe DJ (June 1999). "Translating cell biology into therapeutic advances in Alzheimer's disease". Nature. 399 (6738 Suppl): A23–31. doi:10.1038/19866. PMID 10392577. S2CID 42287088.
  41. ↑ Borchelt DR, Thinakaran G, Eckman CB, Lee MK, Davenport F, Ratovitsky T, et al. (November 1996). "Familial Alzheimer's disease-linked presenilin 1 variants elevate Abeta1-42/1-40 ratio in vitro and in vivo". Neuron. 17 (5): 1005–13. doi:10.1016/S0896-6273(00)80230-5. PMID 8938131. S2CID 18315650.
  42. ↑ «Kim, JH (December 2018). "Genetics of Alzheimer's Disease". Dementia and Neurocognitive Disorders. 17 (4): 131–36. doi:10.12779/dnd.2018.17.4.131. PMC 6425887. PMID 30906402».
  43. ↑ «Perea JR, Bolós M, Avila J (October 2020). "Microglia in Alzheimer's Disease in the Context of Tau Pathology". Biomolecules. 10 (10): 1439. doi:10.3390/biom10101439. PMC 7602223. PMID 33066368».
  44. ↑ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Blennow K, de Leon MJ, Zetterberg H (July 2006). "Alzheimer's disease". Lancet. 368 (9533): 387–403. doi:10.1016/S0140-6736(06)69113-7. PMID 16876668. S2CID 47544338.
  45. ↑ «Hall K, Murrell J, Ogunniyi A, Deeg M, Baiyewu O, Gao S, Gureje O, Dickens J, Evans R, Smith-Gamble V, Unverzagt FW, Shen J, Hendrie H (January 2006). "Cholesterol, APOE genotype, and Alzheimer disease: an epidemiologic study of Nigerian Yoruba". Neurology. 66 (2): 223–27. doi:10.1212/01.wnl.0000194507.39504.17. PMC 2860622. PMID 16434658».
  46. ↑ «Gureje O, Ogunniyi A, Baiyewu O, Price B, Unverzagt FW, Evans RM, et al. (January 2006). "APOE epsilon4 is not associated with Alzheimer's disease in elderly Nigerians". Annals of Neurology. 59 (1): 182–85. doi:10.1002/ana.20694. PMC 2855121. PMID 16278853».
  47. ↑ Waring SC, Rosenberg RN (March 2008). "Genome-wide association studies in Alzheimer disease". Archives of Neurology. 65 (3): 329–34. doi:10.1001/archneur.65.3.329. PMID 18332245.
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ «Lambert JC, Ibrahim-Verbaas CA, Harold D, Naj AC, Sims R, Bellenguez C, et al. (December 2013). "Meta-analysis of 74,046 individuals identifies 11 new susceptibility loci for Alzheimer's disease". Nature Genetics. 45 (12): 1452–8. doi:10.1038/ng.2802. PMC 3896259. PMID 24162737».
  49. ↑ «Jonsson T, Stefansson H, Steinberg S, Jonsdottir I, Jonsson PV, Snaedal J, et al. (January 2013). "Variant of TREM2 associated with the risk of Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 368 (2): 107–16. doi:10.1056/NEJMoa1211103. PMC 3677583. PMID 23150908».
  50. ↑ «Guerreiro R, Wojtas A, Bras J, Carrasquillo M, Rogaeva E, Majounie E, et al. (January 2013). "TREM2 variants in Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 368 (2): 117–27. doi:10.1056/NEJMoa1211851. PMC 3631573. PMID 23150934».
  51. ↑ «Mukherjee S, Mez J, Trittschuh EH, Saykin AJ, Gibbons LE, Fardo DW, et al. (November 2020). "Genetic data and cognitively defined late-onset Alzheimer's disease subgroups". Molecular Psychiatry. 25 (11): 2942–51. doi:10.1038/s41380-018-0298-8. PMC 6548676. PMID 30514930».
  52. ↑ Tomiyama T (2010). "Involvement of beta-amyloid in the etiology of Alzheimer's disease". Brain Nerve. 62 (7): 691–699. PMID 20675873.
  53. ↑ Tomiyama T, Nagata T, Shimada H, Teraoka R, Fukushima A, Kanemitsu H, Takuma H, Kuwano R, Imagawa M, Ataka S, Wada Y, Yoshioka E, Nishizaki T, Watanabe Y, Mori H (2008). "A new amyloid beta variant favoring oligomerization in Alzheimer's-type dementia". Ann Neurol. 63 (3): 377–387. doi:10.1002/ana.21321. PMID 18300294. S2CID 42311988.
  54. ↑ «Tomiyama T, Shimada H (February 2020). "APP Osaka Mutation in Familial Alzheimer's Disease-Its Discovery, Phenotypes, and Mechanism of Recessive Inheritance". Int J Mol Sci. 21 (4): 1413. doi:10.3390/ijms21041413. PMC 7073033. PMID 32093100».
  55. ↑ «Martorana A, Esposito Z, Koch G (August 2010). "Beyond the cholinergic hypothesis: do current drugs work in Alzheimer's disease?". CNS Neuroscience & Therapeutics. 16 (4): 235–45. doi:10.1111/j.1755-5949.2010.00175.x. PMC 6493875. PMID 20560995».
  56. ↑ Hardy J, Allsop D (October 1991). "Amyloid deposition as the central event in the aetiology of Alzheimer's disease". Trends in Pharmacological Sciences. 12 (10): 383–88. doi:10.1016/0165-6147(91)90609-V. PMID 1763432.
  57. ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ Mudher A, Lovestone S (January 2002). "Alzheimer's disease-do tauists and baptists finally shake hands?". Trends in Neurosciences. 25 (1): 22–26. doi:10.1016/S0166-2236(00)02031-2. PMID 11801334. S2CID 37380445.
  58. ↑ «Nistor M, Don M, Parekh M, Sarsoza F, Goodus M, Lopez GE, Kawas C, Leverenz J, Doran E, Lott IT, Hill M, Head E (October 2007). "Alpha- and beta-secretase activity as a function of age and beta-amyloid in Down syndrome and normal brain". Neurobiology of Aging. 28 (10): 1493–506. doi:10.1016/j.neurobiolaging.2006.06.023. PMC 3375834. PMID 16904243».
  59. ↑ Lott IT, Head E (March 2005). "Alzheimer disease and Down syndrome: factors in pathogenesis". Neurobiology of Aging. 26 (3): 383–89. doi:10.1016/j.neurobiolaging.2004.08.005. PMID 15639317. S2CID 27716613.
  60. ↑ Polvikoski T, Sulkava R, Haltia M, Kainulainen K, Vuorio A, Verkkoniemi A, Niinistö L, Halonen P, Kontula K (November 1995). "Apolipoprotein E, dementia, and cortical deposition of beta-amyloid protein". The New England Journal of Medicine. 333 (19): 1242–47. doi:10.1056/NEJM199511093331902. PMID 7566000.
  61. ↑ Goedert M, Spillantini MG, Crowther RA (July 1991). "Tau proteins and neurofibrillary degeneration". Brain Pathology. 1 (4): 279–86. doi:10.1111/j.1750-3639.1991.tb00671.x. PMID 1669718. S2CID 33331924.
  62. ↑ Iqbal K, Alonso A, Chen S, Chohan MO, El-Akkad E, Gong CX, Khatoon S, Li B, Liu F, Rahman A, Tanimukai H, Grundke-Iqbal I (January 2005). "Tau pathology in Alzheimer disease and other tauopathies". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Basis of Disease. 1739 (2–3): 198–210. doi:10.1016/j.bbadis.2004.09.008. PMID 15615638.
  63. ↑ Chun W, Johnson GV (January 2007). "The role of tau phosphorylation and cleavage in neuronal cell death". Frontiers in Bioscience. 12: 733–56. doi:10.2741/2097. PMID 17127334. S2CID 40048768.
  64. ↑ «Sinyor B, Mineo J, Ochner C (June 2020). "Alzheimer's Disease, Inflammation, and the Role of Antioxidants". J Alzheimers Dis Rep. 4 (1): 175–183. doi:10.3233/ADR-200171. PMC 7369138. PMID 32715278».
  65. ↑ «Kinney JW, Bemiller SM, Murtishaw AS, Leisgang AM, Salazar AM, Lamb BT (2018). "Inflammation as a central mechanism in Alzheimer's disease". Alzheimers Dement (N Y). 4: 575–590. doi:10.1016/j.trci.2018.06.014. PMC 6214864. PMID 30406177».
  66. ↑ «Miklossy J (August 2011). "Alzheimer's disease - a neurospirochetosis. Analysis of the evidence following Koch's and Hill's criteria". Journal of Neuroinflammation. 8 (1): 90. doi:10.1186/1742-2094-8-90. PMC 3171359. PMID 21816039».
  67. ↑ «Allen, HB (27 June 2016). "Alzheimer's Disease: Assessing the Role of Spirochetes, Biofilms, the Immune System, and Amyloid-β with Regard to Potential Treatment and Prevention". Journal of Alzheimer's Disease. 53 (4): 1271–76. doi:10.3233/JAD-160388. PMC 5008232. PMID 27372648».
  68. ↑ Irwin MR, Vitiello MV (March 2019). "Implications of sleep disturbance and inflammation for Alzheimer's disease dementia". Lancet Neurol. 18 (3): 296–306. doi:10.1016/S1474-4422(18)30450-2. PMID 30661858. S2CID 58546748.
  69. ↑ Kamer AR, Craig RG, Dasanayake AP, Brys M, Glodzik-Sobanska L, de Leon MJ (July 2008). "Inflammation and Alzheimer's disease: possible role of periodontal diseases". Alzheimer's & Dementia. 4 (4): 242–50. doi:10.1016/j.jalz.2007.08.004. PMID 18631974. S2CID 8633979.
  70. ↑ Collins SM, Surette M, Bercik P (November 2012). "The interplay between the intestinal microbiota and the brain". Nature Reviews. Microbiology. 10 (11): 735–42. doi:10.1038/nrmicro2876. PMID 23000955. S2CID 36411264.
  71. ↑ «بیماری آلزایمر و دلایل ابتلا به این بیماری و درمان‌های آلزایمر- دکتر فارمو». دکتر فارمو | دارویی-داروسازی-پزشکی و سلامتی. ۲۰۱۹-۱۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
  72. ↑ Alzheimer: Uber eine eigenartige Erkrankung der Hirnrinde.. In: Allg. Z. Psychiat. Psych. -Gerichtl. Med.. 64, Nr. 1-2, 1907, S. 146–148
  73. ↑ Konrad Maurer, Ulrike Maurer: Alzheimer: the life of a physician and the career of a disease. New York: Columbia University Press 2003, ISBN 0-231-11896-1
  74. ↑ Anthony W PF, Benjamin Falcon, Shaoda He, Alexey GM, Garib Murshudov, Holly JG, R AC, Bernardino Ghetti, Michel Goedert & Sjors H W. Scheres (2017). "Cryo-EM structures of tau filaments from Alzheimer's disease". Nature, 2017. 547(7662): p. 185. doi:10.1038/nature23002. {{cite journal}}: Vancouver style error: punctuation in name 1 (help)
  75. ↑ «بیماری آلزایمر و روش‌های تشخیص و کنترل آن - مازیار مهدوی فر - رادیو زمانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
  76. ↑ cell.com
  77. ↑ داروی فشار خون عامل کاهش خطر ابتلا به آلزایمر . [خبرگزاری جمهوری اسلامی http://www.irna.ir]
  78. ↑ «Cern Courier». ۵۷ (۱). سوئیس: Cern. ۲۰۱۷، ژانویه/فوریه. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  79. ↑ The Best Brain Food You Should Be Eating بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۱۵ توسط Wayback Machine مجله Reader's Digest
  80. ↑ ALZHEIMER뭩 PREVENTION بایگانی‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine alzheimersinfo.org
  81. ↑ خبرگزاری انتخاب کدام گروه‌های خونی در معرض ابتلا به آلزایمر هستند؟ به نقل از خبرنامه تحقیقات مغز
  82. ↑ Sitara BS, *, Rebecca KD, *, Kajol JS, Amit RR, †, Levi BW, K. V. (2018). "Heme and hemoglobin suppress amyloid β–mediated inflammatory activation of mouse astrocytes". Journal of Biological Chemistry, 2018. 293(29): p. 11358-11373. doi:10.1074/jbc.RA117.001050. {{cite journal}}: Vancouver style error: punctuation in name 1 (help); line feed character in |vauthors= at position 59 (help)
  83. ↑ احتمال ابتلا به آلزایمر در دیابتی‌ها بیشتر است . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  84. ↑ «انجمن علمی پریودنتولوژی ایران :: مشاهده مطالب تخصصی». iap.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۲.
  85. ↑ توقف پیشرفت بیماری آلزایمر با انسداد التهاب در مغز . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  86. ↑ ساده‌ترین راه‌های تشخیص "آلزایمر" بایگانی‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine خبرگزاری انتخاب
  87. ↑ تشخیص آلزایمر با آزمایش خون . [خبرگزاری جمهوری اسلامی http://www.irna.ir]
  88. ↑ پیش‌بینی زوال شناختی سالمندان با بررسی بزاق . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  89. ↑ shadmaan.com (۲۰۲۰-۱۲-۱۳). «5 عامل اصلی غیر از آلزایمر در از دست دادن حافظه | شادمان». شادمان | اخبار سالمندان و بازنشستگان. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۵.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بیماری_آلزایمر&oldid=33167037»