حقیقت و مرد دانا
 روی جلدِ حقیقت و مرد دانا، چاپِ یکُم، ۱۳۵۱ | |
| نویسنده(ها) | بهرام بیضایی |
|---|---|
| تصویرگر(ها) | مرتضی ممیّز |
| کشور | تهران |
| زبان | فارسی |
| موضوع(ها) | داستان |
| ناشر | انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
تاریخ نشر | ۱۳۵۱ |
| شمار صفحات | ۴۸ |
| شابک | شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۱-۰۵۳۳-۴ |
| از سلسلهٔ مقالات دربارهٔ |
 |
|---|
| فهرست‌های کارها |
| دیـگر |
|
|
|
حقیقت و مردِ دانا داستانی کودکانه نوشتهٔ بهرام بیضایی است که سالِ ۱۳۵۱ با نقّاشی‌های رنگیِ مرتضی ممیّز منتشر شد.[۱][۲]
داستان
پسرکی، از پسِ عروسی در دِه و بازی مطربان، بنا می‌کند که با دوستانش نمایشی بسازد و بازی دربیاورد. القصّه کار به اینجا می‌کشد که بازی چقدر حقیقی است. پسرک در جستجوی «حقیقت» به تکاپو می‌افتد و از پدر و آموزگار و دیگران می‌پرسد. سرانجام نزدِ پیرمردی دانا بالای تپّه می‌رود. پیرمرد چیزکی می‌گوید و سراغِ مردِ دانا را به پسرک می‌دهد. پسرک به جستجوی مرد دانا می‌رود و سال‌ها بر او می‌گذرد و از آبادی‌ها و شهر گذر می‌کند و ماجراهایی از سر می‌گذراند و کارها می‌کند و چیزها می‌آموزد؛ ولی مردِ دانا را نمی‌یابد. چون به خانه بازمی‌گردد، مردِ کاملی شده‌است که پدر و مادرش نمی‌شناسند و می‌رانند. پس به صحرا برمی‌گردد و از راهزنی کتابی و قلمی می‌خرد و خانه‌ای بر فرازِ تپّه‌ای می‌سازد و پیرانه‌سر در آنجا روزگار می‌گذراند و می‌داند که حقیقت همان چیزهاست که در کارِ مردمان و در گردشِ طبیعت دیده و آموخته. روزی کودکی خود را به فرازِ تپّه می‌رساند و از او سراغِ «حقیقت» را می‌گیرد. او، که اکنون پیر شده، می‌گوید که کسی هست که از او بسیار داناتر است و «پس از این می‌آید». و چون پسرک می‌پرسد که او را چگونه بشناسد، می‌گوید: «. . . او – اینک – پسرکی‌ست، در سن و سال تو. او، دریای پرسش است و می‌خواهد، بداند.»[۳]
تصویرگری
نقّاشی‌های کتاب، که رنگی چاپ شده، کارِ مرتضی ممیّز است.[۲] این‌ها در جلدِ دوّمِ همهٔ تصویرسازی‌های مرتضی ممیز (۱۳۹۹) نیز آمده است.
متن
نگارشِ حقیقت و مرد دانا به سالِ ۱۳۴۹ برمی‌گردد[۴] که فیروز شیروانلو، چنان‌که احمدرضا احمدی بازگفته، از بعضی نویسندگان و شاعران درخواست تا کتابی مناسبِ کودکان بنویسند تا به توسّطِ انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شود.[۵] این روایت سپس‌تر در آبان‌ماهِ سالِ ۱۳۵۱ در سلسلهٔ کتاب‌های کودکِ همان ناشر چاپ شد.[۱] این کتاب چاپ دوّمی نیز به تاریخ شاهنشاهی ۲۵۳۵ (۱۳۵۵ هجری خورشیدی) دارد. کانون پرورش فکری، پس از سال‌ها که کتاب نایاب بود و جز به صورتِ فایلِ PDF غیررسمی در دسترس نبود، باز در تابستانِ ۱۳۹۶ منتشرش کرد.
حقیقت و مرد دانا در سالِ ۱۳۵۲ کتابِ برگزیدهٔ شورای کتاب کودک شد[۶] و همین مؤسّسه سالِ بعد، در ۱۹۷۴ میلادی، این کتاب را در حوزهٔ نگارش به دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان معرّفی کرد.[۷] با این همه، این داستانِ فلسفی توجّهِ کودکان را چندان برنینگیخت.[۸]
اقتباس
علی بیگدلی (۱۳۶۱) نمایشنامه‌ای به نامِ غول کتابخانه (۱۳۹۹) نوشته، «با نگاهی» به این داستان.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ http://www.iranicaonline.org/articles/kanun-e-parvares-e-fekri-e-kudakan-va-nowjavanan-book-publishing
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/848818
- ↑ بیضایی، بهرام. حقیقت و مرد دانا. تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. ۱۳۵۱.
- ↑ بیضایی، بهرام. «سالشمار زندگی و آثار بهرام بیضایی». مجلّه سیمیا زمستان ۱۳۸۶ شماره ۲ ص ۱۹.
- ↑ آذرنگ، دهباشی و ساطعی، «تاریخ شفاهی نشر ایران»، ۳۱۵.
- ↑ نعیمی، «به بهانه حقیقت و مرد دانا»، ۸۳.
- ↑ محمدی و قایینی، «تاریخ ادبیات کودکان ایران»، ۸: ۴۶۲.
- ↑ محمدی و قایینی، «تاریخ ادبیات کودکان ایران»، ۹: ۶۰۳.
منابع
- "KĀNUN-E PARVAREŠ-E FEKRI-E KUDAKĀN VA NOWJAVĀNĀN iii. Book Publishing»، فریدون معزّی مقدّم، دانشنامهٔ ایرانیکا. جلد پانزده. ص ۵۰۵ تا ۵۰۷|سایت دانشنامهٔ ایرانیکا
- آذرنگ، عبدالحسین؛ دهباشی، علی؛ ساطعی، طوبی, ویراستاران (۱۳۹۳). تاریخ شفاهی نشر ایران. تهران: انتشارات ققنوس. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۷۸-۱۴۹-۹.
- حقیقت و مرد دانا، بهرام بیضایی، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۵۱|سایت سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملی جمهوری اسلامی ایران
- بیضایی، بهرام. «سالشمار زندگی و آثار بهرام بیضایی». مجلّه سیمیا زمستان ۱۳۸۶ شماره ۲ ص ۱۹.
- محمدی، محمدهادی؛ قایینی، زهره (۱۳۹۳). تاریخ ادبیات کودکان ایران: ادبیات کودکان در روزگار نو. تهران: چیستا.
- نعیمی، زری (۱۳۸۴). «به بهانه حقیقت و مرد دانا». پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان (۴۲): ۸۳-۹۲.
