قاعدگی دردناک
| قاعدگی دردناک | |
|---|---|
 | |
| چرخه قاعدگی و تغییرات میزان تولید هورمون | |
| تخصص | پزشکی زنان |
| نشانه‌ها | درد در قاعدگی، اسهالی، سرگیجه[۱][۲] |
| دورهٔ معمول آغاز | در یک سالگی منارک[۱] |
| دورهٔ بیماری | کمتر از ۳ روز (دیسمنوره اصلی)[۱] |
| علت | علت اساسی ندارد، فیبروم رحم، آدنومیوز، آندومتریوز[۳] |
| روش تشخیص | معاینه لگن، فراصوت[۱] |
| تشخیص افتراقی | حاملگی خارج‌رحمی، بیماری التهابی لگن، سیستیت بینابینی (سندرم مثانه دردناک)، درد مزمن لگنی[۱] |
| درمان | لحافچه‌برقی، استفاده از دارو[۳] |
| دارو | داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، داروهای ضدبارداری هورمونی و آی یو دی میرنا[۱][۳] |
| پیش‌آگهی | اکثراً با افزایش سن بهبود میابد[۲] |
| شیوع | ۲۰ تا ۹۰ درصد (بین زنان در سن قاعدگی)[۱] |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | N94.4-N94.6 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 625.3 |
| دادگان بیماری‌ها | 10634 |
| مدلاین پلاس | 003150 |
| پیشنت پلاس | قاعدگی دردناک |
| سمپ | D004412 |
قاعدگی دردناک، دُش‌دَشتانی یا دیسمنوره (به انگلیسی: Dysmenorrhea) به معنی احساس درد غیرمعمول در قسمت شکم هنگام قاعدگی است. معمولاً ۵۰ تا ۷۰ درصد زن‌ها هنگام قاعدگی دچار درد نواحی تحتانی شکم و رحم می‌شوند ولی اگر این درد بیش از اندازه باشد که موجب توقف فعالیت‌های روزانه فرد شود آن را دیسمنوره یا قاعدگی دردناک می‌نامند.[۱][۲][۳]
این مشکل در اکثر موارد، با پریودهای ماهانه همراه با تخمک گذاری دیده می‌شود و براساس سن شروع و دلایل به‌وجود آورنده، به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.
واژه‌شناسی
[ویرایش]دُش‌دَشتانی از برساخته‌های فرهنگستان زبان است و به معنی قاعدگی دشوار و دردناک می‌باشد. پیشوند دُش هم‌معنی و هم ریشه با پیشوند لاتینی Dys می‌باشد؛ و دَشتان به معنای حائض و زنی که خون حیض از وی آید است.
دیسمنوره اولیه
[ویرایش]این حالت معمولاً قبل از سن ۲۰ سالگی و تقریباً همیشه ۶ تا ۱۲ ماه بعد از اولین قاعدگی شروع می‌شود. اگر دردها ۳ سال بعد از اولین قاعدگی (منارک) شروع شود یا اگر دیسمنوره همراه با دوره‌های بدون تخمک‌گذاری باشد، باید به فکر علل ثانویه بود.
معمولاً درد چند ساعت قبل یا هم‌زمان با خون‌ریزی قاعدگی شروع شده و حداکثر دو تا سه روز طول می‌کشد. دردها بیشتر در زیر ناف است. دردها گاه به کمر، کشاله ران و رانها نیز انتشار می‌یابد. علائم دیگری مثل تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، اسهال، خستگی، تحریک‌پذیری و گاه سردرد، می‌تواند وجود داشته باشد. دیسمنوره اولیه با افزایش سن و زایمان طبیعی ممکن است بهبود یابد. این بیماری احتمالاً در زنانی که مادران آن‌ها نیز دچار این ناراحتی بوده‌اند شایعتر است. در این بیماری پروستاگلاندین‌ها نقش دارند که سبب انقباضات رحمی و دیگر علائم عمومی می‌شوند.
دیسمنوره ثانویه
[ویرایش]این حالت معمولاً بعد از سن ۲۰ سالگی رخ می‌دهد هر چند که می‌تواند در اولین عادت ماهیانه و در هر سنی شروع شود. درد دراینها معمولاً ۵ تا ۷ روز تداوم می‌یابد. دیسمنوره ثانویه در زنان دارای بیماریهای لگنی مثل (آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیرمخاطی رحم، تنگی شدید گردن رحم، عفونت‌های لگنی مزمن، چسبندگی‌ها لگنی و هیپرمنوره یا افزایش خون‌ریزی ماهانه) رخ می‌دهد. در این بیماران معاینات کامل لگن و نیز آزمایش‌های روتین، تصویربرداری از رحم و ضمائم آن، سونوگرافی و … ممکن است برای تشخیص لازم باشد اما دستیابی به یک تشخیص دقیق همیشه امکان‌پذیر نیست و اشتباه در تشخیص و افتراق دیسمنوره اولیه و ثانویه فراوان دیده می‌شود.
علل
[ویرایش]علل دیسمنوره بسیار متنوع است و بسته به اولیه یا ثانویه بودن آن می‌تواند ناشی از عفونت، اختلالات هورمونی، استرس و کیست تخمدان، اندومتریوز و فیبروم رحم و غیره می‌باشد. بررسی علت با انجام سونوگرافی لگن و معاینه لگن توسط متخصص زنان توصیه می‌شود.
درمان
[ویرایش]در مورد دیسمنوره اولیه فعالیت‌های فیزیکی ملایم می‌تواند به تخفیف شکایات بیمار کمک کند. توجه به رژیم غذایی (مثل خوردن غلات سبوس نگرفته، حبوبات، سبزیجات و میوه جات بیشتر و کم خوردن یا نخوردن نمک، کافئین و شکر) نیز در برخی زنان مفید است. استراحت و ماساژ و تکنیک‌های بیوفیدبک، برخی از تمرینات یوگا و تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند مفنامیک اسید و ایبوپروفن نیز در برخی موارد در تخفیف درد مؤثر است.
اگر بیمار از نظر جنسی فعال است، استفاده ازقرصهای پیشگیری از حاملگی (OCP)با استروژن کم در %۹۰ موارد مؤثر خواهد بود که درمان انتخابی می‌باشد.
درمانهای دارویی تحت نظر متخصص زنان و زایمان انجام شده و در صورتی که ۳ تا ۶ ماه پس از درمانهای مذکور پاسخی مشاهده نشد، باید به دنبال علل ثانویه بوده و کلیه اقدامات تشخیصی را به کار بست. (خصوصاً در دیسمنوره‌ای که پس از ۲۰ سالگی ظاهر شود که تقریباً همیشه از نوع ثانویه است) درمانهای گیاهی شامل دم کرده گل گاوزبان و سنبل طیب همراه با عسل در دوران قاعدگی و پرهیز از پرخوری در این دوران پیشنهاد می‌شود.[نیازمند منبع]
درمان در موارد ثانویه بهبود عامل ایجادکننده مانند عفونت است اما برخی از انواع ثانویه به درمانهای دارویی با OCP (قرصهای ضد حاملگی) یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS) نیز پاسخ نسبی می‌دهند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ Osayande AS, Mehulic S (March 2014). "Diagnosis and initial management of dysmenorrhea". American Family Physician. 89 (5): 341–6. PMID 24695505.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ American College of Obstetricians and Gynecologists (Jan 2015). "FAQ046 Dynsmenorrhea: Painful Periods" (PDF). Archived (PDF) from the original on 27 June 2015. Retrieved 26 June 2015.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ "Menstruation and the menstrual cycle fact sheet". Office of Women's Health. December 23, 2014. Archived from the original on 26 June 2015. Retrieved 25 June 2015.
- ویلیامز بیماریهای زنان و مامایی. تهران ۲۰۰۸
- «دیسمنوره یا قاعدگی دردناک». وبگاه پزشکان بدون مرز. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۵.
| |||||||||||||||||||
| بهداشت غیر باروری |
| ||||||||||||||||||
| عوامل اجتماعی-فرهنگی | |||||||||||||||||||
| سیاستها، پژوهش و دفاع |
| ||||||||||||||||||
| بهداشت زنان بر پایه کشور | |||||||||||||||||||
