مهبل

مهبل
اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.
فرجی از زهار زدوده با لبه‌هایی بازشده : غفله کلیتوریس لبه بزرگ لبه کوچک پیشاب‌راه حفرهٔ واژنی میان‌دوراه مقعد
جزئیات
لاتین	"sheath" or "scabbard"
پیش‌ساز	urogenital sinus and paramesonephric ducts
سرخرگ	superior part to uterine artery, middle and inferior parts to vaginal artery
سیاهرگ‌ها	uterovaginal venous plexus, vaginal vein
عصب محیطی	Sympathetic: lumbar splanchnic plexus Parasympathetic: pelvic splanchnic plexus
لنف	upper part to internal iliac lymph nodes, lower part to superficial inguinal lymph nodes
شناسه‌ها
فهرست گری	p.۱۲۶۴
سرعنوان پزشکی	A05.360.319.779
دورلندز /السویر	Vagina
واژگان آناتومی	A09.1.04.001
اف‌ام‌اِی	19949
واژگان کالبدشناسی

مَهبَل، واژن، زِهراه، زهدان‌راه یا نیامه، مجرایی به طول چندین سانتیمتر در بخش درونی در دستگاه تناسلی زنانه است که مدخلی به بخش بیرونی دستگاه تناسلی (فَرْج) دارد. مهبل در آمیزش جنسی و زایمان کاربرد دارد.

فعالیت جنسی

درطی فعالیت جنسی، درصورت تحریک اعصابی که در ورودی واژن (اطراف کلیتوریس) متمرکز هستند، لذت جنسی زنانه به‌وجود می‌آید. درطی برانگیختگی جنسی، به‌ویژه با تحریک کلیتوریس، ماده خودروان‌کاری ترشح شده از سلول‌های دیواره‌های مهبل، از اصطکاک ایجادشده در اثر فعالیت‌های گوناگون جنسی می‌کاهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند، بخش‌هایی از کلیتوریس به درون فَرج و مهبل گسترش می‌یابند.

واژن با برانگیختگی، معمولاً به‌سرعت تا ۱۰ سانتی‌متر دراز می‌شود، اما می‌تواند در پاسخ به فشار، به دراز شدن ادامه دهد. هنگامی‌که زن کاملاً برانگیخته شد، چادر واژن (²/₃ انتهای واژن) در درازا و پهنا گسترش می‌یابد، درحالی‌که زهدان‌گردن (cervix) عقب می‌رود. دیواره‌های واژن از چین‌های کشسان نرم غشای مخاطی پوست تشکیل شده‌اند که با حمایت ماهیچه‌های لگنی به اندازه آلت تناسلی نر یا جسم دیگر قرارگرفته‌درآن کش می‌آیند یا جمع می‌شوند.

قطر سوراخ بیرونی آن در حدود ۲ سانتی‌متر است. طول آن بین ۹ و ۱۱ سانتی‌متر است و تحت زاویهٔ ۷۰ درجه نسبت به افق قرار دارد. درون آن به وسیلهٔ ماده‌ای لزج برای تساهل در ورود و خروج آلت تناسلی مردانه لیز و لغزنده می‌شود. همچنین خون عادت ماهانه از این مجرا خارج می‌گردد.

عادت ماهانه

نوشتار‌های اصلی: قاعدگی و چرخه قاعدگی

واژن گذرگاهی برای خروج خون عادت ماهانه از بدن فراهم می‌آورد. در جوامع صنعتی، تامپون، جام قاعدگی و نوار بهداشتی برای جذب یا جمع‌آوری این مایع‌ها به کار می‌روند.

اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.

ترشحات واژن و عفونت واژن

نوشتار اصلی: عفونت مهبل

یکی از شایع‌ترین علایم عفونت قارچی، ترشحات سفیدرنگی است که از ناحیهٔ واژن خارج می‌شود. هم‌چنین ممکن است به رنگ سبز یا زرد هم باشد. مقدار این ترشحات می‌تواند زیاد یا کم باشد.

ترشحات طبیعی واژن در زنان را نباید با عفونت قارچی اشتباه گرفت. ترشحات طبیعی شبیه ترشحات زنان قبل از قاعدگی می‌باشد.

خارش و سوزش

ناحیهٔ تناسلی این بانوان معمولاً متورم می‌باشد و احساس خارش و سوزش در این ناحیه دارند. سوزش این ناحیه ممکن است شدید شود و شدت سوزش در هنگام رابطهٔ جنسی با همسر و ادرار کردن بسیار بدتر می‌شود.

بوی واژن

موقع عفونت قارچی، بوی نامطبوعی ایجاد می‌شود. البته بوی نامطبوع واژن یا ترشحات واژن، در بیماری‌هایی نظیر "واژینو باکتریال" نیز دیده می‌شود. آزمایش ترشحات توسط پزشک متخصص، در تشخیص قطعی و دقیق بیماری به پزشک کمک می‌کند.