فهرست انقلاب‌ها و شورش‌ها
در این صفحه فهرست انقلاب‌ها و شورش‌ها (انگلیسی: List of revolutions and rebellions) که در تاریخ مهم و تأثیرگذار بوده‌اند ثبت شده.
پیش از میلاد مسیح
- ۲۷۳۰ پیش از میلاد: مجموعه شورش‌ها در دوران سلطنت فرعون ست پریبسن در دوران دودمان دوم مصر.[۱]
- ۲۶۹۰ پیش از میلاد: فرعون خسه‌خموی آخرین فرعون دودمان دوم مصر علیه شورش‌ها مبارزه کرد و مصر سفلی و مصر علیا را متحد کرد.[۲]
- ۲۳۸۰ پیش از میلاد (دوران کوتاه): انقلاب مردمی در شهر لاگاش سومر برای عزل پادشاه لوگالاندا و بازگرداندن پادشاه اوروکاگینا به تخت سلطنت.
- ۸۴۲ پیش از میلاد: پس از تبعید پادشاه لی ژو از دودمان ژو در چین، تا زمان درگذشت وی در تبعید، حکومت در اختیار نایب‌السلطنه بود.
- ۶۱۵ پیش از میلاد: شورش مردم بابل علیه قوانین امپراتوری آشور
- ۵۷۰ پیش از میلاد: یک شورش (یا شاید کودتا) در میان سربازان بومی مصر شکست می‌خورد و فرصت برای به تخت رسیدن فرعون آماسیس دوم فراهم می‌شود.
- ۵۲۲ پیش از میلاد: شورش‌های مختلف علیه حکومت هخامنشیان در آغاز پادشاهی داریوش اول که معروف‌ترین شورش‌ها توسط گئومات صورت گرفت و داریوش همه آنها را سرکوب کرد. شرح کامل در کتیبه بیستون نوشته شده‌است.
- ۵۰۹ پیش از میلاد: به دنبال تجاوز به اشراف‌زاده لوکریشا و سپس خودکشی وی، یک انقلاب سیاسی در روم باستان شکل می‌گیرد که منجر به سرنگونی پادشاهی روم و تشکیل حکومت جمهوری روم می‌گردد.
- ۵۰۷/۸ پیش از میلاد: انقلاب مردم آتن به منظور برقرار نظام دموکراسی بر دولت‌شهر آتن.[۳]
- ۴۹۹–۴۹۳ پیش از میلاد: شورش ایونیان. بسیاری از مردم یونان در مناطق آناتولی و قبرس که توسط هخامنشیان فتح شده بودند، علیه حاکمان محلی شورش می‌کنند که منجر به آتش زدن شهر سارد می‌شود.
- ۴۹۴ پیش از میلاد: نخستین قیام پلبین‌ها علیه پاتریسین‌ها که در تپه مونته ساکرو روم به وقوع پیوست.
- ۴۶۴ پیش از میلاد: شورش بردگان هیلوت علیه اربابان اسپارت
- ۴۶۰ پیش از میلاد: شورش ایرانوس علیه هخامنشیان در دوران دودمان بیست و هفتم مصر با کمک متحدان آتنی
- ۲۰۶ پیش از میلاد: امپراتور شیانگ یو آخرین فرمانروای چین از دودمان چه‌این خود را تسلیم لیو بانگ کرد. لیو یانگ که رهبر یک انقلاب مردمی بود، دودمان هان را تأسیس نمود.
- ۱۸۱–۱۷۴ پیش از میلاد: شورش سلتیبریان در اسپانیا که با سرکوب رومیان به پایان رسید.
- ۱۶۷–۱۶۰ پیش از میلاد: شورش یهودیان معروف به شورش مکابی، علیه امپراتوری سلوکیان که منجر به استقلال یهودیه شد.
- ۱۵۴ پیش از میلاد: شورش هفت ایالت چین توسط افراد خاندان سلطنی دودمان هان در چین
- ۱۵۳–۱۳۳ پیش از میلاد: شورشی دیگر توسط سلتیبریان که تا زمان غلبه بر شهر نومانسیا ادامه یافت.
- ۱۴۷–۱۳۹ پیش از میلاد: شورش لوسیتانیان (امروزه بخشی از پرتغال می‌باشد) علیه روم در منطقه هیسپانیا به رهبری ویریاتوس.
- ۱۳۵–۱۳۲ پیش از میلاد: شورش نخست بردگان در شهر انا سیسیل روم توسط برده‌ها و گلادیاتورها به فرماندهی یونس برای رسیدن به آزادی که با رسیدن سپاه روم به شکست منجر شد.
- ۷۳–۷۱ پیش از میلاد: قیام گلادیاتورهای رومی به رهبری اسپارتاکوس و سرکوب آنها به فرماندهی کراسوس
- ۵۲–۵۱ پیش از میلاد: شورش و قیام سلتیک‌های گل به فرماندهی ورسینگتوریکس و شکست از ژولیوس سزار
- ۴۹–۴۵ پیش از میلاد: ژولیوس سزار توسط ارتش روم از رود روبیکن عبور کرد و پس از یک راه‌پیمایی حکومت امپراتور پومپه را سرنگون نمود، به دنبال آن پومپه به مصر فرار کرد. سزار پس از این کار اعلام کرد «دیکتاتوری تا ابد»
هزاره اول میلادی
- ۶–۹: قیام بزرگ قبایل ایلیریایی علیه امپراتوری روم
- ۹: قیام آرمینیوس که با متحد کردن قبایل ژرمن در جنگ توتبورگ توانست بر لشکر روم پیروز شود.
- ۱۸–۲۵: شورش ابرو سرخ‌ها علیه دودمان شین که منجر به احیای دودمان هان شد
- ۴۰–۴۳: قیام خواهران ترانگ در ویتنام علیه سلطه چین
- ۶۰–۶۱: قیام بودیکا، ملکه آی سینی علیه امپراتوری روم در بریتانیا
- ۶۶–۷۰:شورش بزرگ یهودیان بر علیه امپراتوری روم که منجر به اولین نبرد یهودیان و رومیان شد
- ۱۱۵–۱۱۷: مجموعه شورش‌های یهودیان افراطی که به نبرد کیتوس معروف شد با امپراتوری روم، دومین نبرد یهودیان و رومیان
- ۱۳۲–۱۳۵: شورش بارکوخبا، سومین و آخرین نبرد یهودیان و رومیان که منجر به جلوگیری از ورود یهودیان به شهر اورشلیم شد.
- ۱۸۴: شورش بزرگ در چین علیه دودمان هان موسوم به شورش دستار زردها
- ۲۴۸: خیزش بانو تریو در ویتنام علیه سلطه چین
- ۲۸۶: شورش باگودا توسط گل‌ها علیه امپراتوری روم که توسط امپراتور ماکسیمیان سرکوب شد.
- ۲۵۱، ۲۵۵، ۲۵۷–۲۵۸:سه شوروش ناموفق در شوشن برای حذف خاندان سیما از دودمان وی در دوره سه امپراطوری چین
- ۲۹۱–۳۰۶: نبرد هشت شاهزاده در دودمان جین
- ۳۵۱–۳۵۲:شورش یهودیان علیه امپراتوری روم در زمان امپراتور کنتستانتیوس دوم
- ۴۸۴–۵۷۲:شورش سامری‌ها علیه امپراطوری روم
- ۴۹۶: پیدایش نهضت مزدک در دوره ساسانی که توسط پادشاه قباد یکم سرنگون شد.
- ۵۳۲: شورش نیکا در شهر قسطنطنیه
- ۵۴۱: خیزش لی‌نام‌د در ویتنام علیه سلطه چین
- ۶۱۳: شورشی در چین به فرماندهی یانگ ژوانگان که توسط دودمان سویی سرکوب شد
- ۶۱۴–۶۲۵: قیام یهودیان علیه هراکلیوس فرماندار امپراتوری بیزانس
- ۶۲۳: خیزش اسلاوها به رهبری سامو علیه آوارها
- ۶۵۶: شورش مصریان علیه عثمان خلیفه سوم در مدینه که منجر به قتل او شد.
- ۶۸۰: قیام حسین ابن علی امام سوم شیعیان به دعوت مردم کوفه که در منطقه نینوا و کربلا به دستور خلیفه اموی یزید بن معاویه سرکوب شد. این رویداد در تاریخ ۱۰ اکتبر ۶۸۰ میلادی برابر با ۲۰ مهر ۵۹ خورشیدی و ۱۰ محرم ۶۱ هجری که به روز عاشورا معروف است رخ داد.
- ۶۸۵–۶۹۹: شورش خوارج ازارقه علیه حکومت بنی امیه در مناطق مرزی ایران و عراق امروزی.
- ۶۸۵:قیام مختار بن ابوعبید ثقفی به خونخواهی حسین بن علی در کوفه بر علیه امویان
- ۷۱۳: خیزش مای هاک لوآن در ویتنام علیه سلطه چین
- ۷۳۴–۷۳۶:انقلاب خراسان به رهبری حارث بن سریج علیه خلافت اموی
- ۷۴۰: قیام زیدیان به رهبری زید ابن علی علیه خلافت امویان
- ۷۴۰–۷۴۳:قیام بزرگ بربرها در مراکش علیه خلافت اموی که منجر به جدایی آنها از خلافت اموی شد
- ۷۴۴–۷۴۶/۷: قیام‌های علویان علیه عبدلله بن معاویه
- ۷۴۷–۷۵۰:جنبش سیاه‌جامگان علیه خلافت اموی که منجر به سقوط آن و جایگزینی خلافت عباسی شد
- ۷۵۴:عبدالله بن علی بعد از مرگ سفاح رای بر علیه خلافت برادر سفاح یعنی منصور داد که توسط ابومسلم خراسانی شکست خورد و کشته شد
- ۷۵۵:عبدالرحمان داخل در اسپانیا خلافت اموی اندلس را تشکیل داد و اولین خلیفه آن شد
- ۷۵۵–۷۶۳:شورش ان لوشان در چین علیه دودمان تانگ به فرماندهی ژنرال ان لوشان
- ۷۶۲:قیام علویان به فرماندهی محمد بن عبدالله در مدینه و برادرش ابراهیم در بصره علیه خلیفه المنصور
- ۷۸۲–۷۸۵: قیام ساکسون‌ها علیه شارلمانی. این قیام بخشی از نبردهای ساکسون بود
- ۷۹۱: خیزش فونگ هونگ در ویتنام علیه سلطه چین
- ۸۱۱–۸۲۵:شورش نصر بن شبث عقیلی در میانرودان بر علیه مأمون عباسی
- ۸۱۴:حکم یکم قیام مسلمانان ایبری به فرماندهی روحانیون را در جنوب رود گوادالکیبیر سرکوب کرد
- ۸۱۵: قیام محمد فرزند امام صادق معروف به محمد دیباج علیه خلیفه عباسی، مأمون که با شکست مواجه شد.
- ۸۱۷–۸۳۷: قیام خرمدینیان به فرماندهی بابک خرمدین علیه حکومت عباسی که توسط خلیفه وقت معتصم سرکوب شد.
- ۸۲۱–۸۲۳:شورش توماس اسلاونیایی علیه میخاییل دوم امپراتور بیزانس
- ۸۲۴–۸۳۶: قیام نیروهای عرب در تونس علیه حکومت بنی اغلب به کمک بربرها
- ۸۲۸: قیام کیم هونگ چانگ علیه دودمان شیلا در شبه جزیره کره که سرنگون شد.
- ۸۴۱:شورش نافرجام امویان به فرماندهی تمیم لخمی یمانی در فلسطین علیه خلافت عباسی
- ۸۴۵:شورش اشراف و درباریان پادشاهی شیلا علیه فرمانده نیروی دریایی قدرتمند این دودمان، جانگ بوگو که با ترور او به اتمام رسید
- ۸۶۱:قیام مردم سیستان به فرماندهی یعقوب لیث صفاری علیه خلافت عباسی که موجب تشکیل سلسله صفاریان در ایران شد
- ۸۶۴:قیام نافرجام یحیی بن عمر در کوفه علیه مستعین خلیفه عباسی
- ۸۶۹–۸۸۳:قیام زنگیان به فرماندهی علی بن محمد در عراق بر علیه خلافت عباسی
- ۸۷۵–۸۸۴:شورش هوانگ چائو در چین علیه دودمان تانگ که بعدها سرکوب شد
- ۸۸۴: قیام ضد اموی به رهبری عمر بن حفصون در منطقه آندلس (جنوب اسپانیا)
- ۸۹۹–۹۰۶:قرمطیان در شرق عربستان متمرکز شده و بر علیه خلافت عباسی شورشی را تشکیل دادند
- ۹۲۳:شورش علیه بلغارستان در منطقه مرزی بلغارستان و صربستان که توسط شاهزاده زهاریا از صربستان آغاز شد.
- ۹۴۳–۹۴۷:شورش بزرگ ابویزید، خوارج و بربر قدرتمند بر علیه خلافت فاطمی
- ۹۷۰:سرکوب شورش نیکه‌فوروس دوم به دنبال تصاحب تاج و تخت توسط ژان یکم
- ۹۷۶–۹۷۹:شورش بارداس اسکلروس بر علیه باسیل دوم امپراتور بیزانس
- ۹۸۲: انقلاب بزرگ اسلاوهای پولابیون در پایین رود البه علیه امپراتوری مقدس روم
- ۹۸۷–۹۸۹:شورش بارداس فوکاس جوان ژنرال برجسته بیزانس بر علیه باسیل دوم
سال ۱۰۰۰ تا ۱۴۹۹
- ۱۱۸۵: قیام آسن و پیتر علیه امپراتوری بیزانس
- ۱۰۹۰: تسخیر قلعه الموت توسط حسن صباح برای حشاشین
- ۱۳۴۹: قیام سربداران علیه صد و بیست سال حکومت قوم مغول و تاتار بر ایران
- ۱۳۶۸:شورش دستار سرخ‌ها به فرماندهی هونگ‌وو بر علیه دودمان مغولی یوآن در چین که منجر به سقوط دودمان یوآن و تشکیل دودمان مینگ شد.
سال ۱۵۰۰ تا ۱۶۹۹
- ۱۵۹۴: سرکوب قیام صرب‌ها علیه عثمانی که به شورش بنات معروف است.
- ۱۶۵۸: شورش آبازه حسن پاشا در امپراتوری عثمانی
- ۱۶۸۹: شورش مسیحیان کارپوش علیه امپراتوری عثمانی
سال ۱۷۰۰ تا ۱۷۹۹
- ۱۷۸۹: انقلاب کبیر فرانسه
سال ۱۸۰۰ تا ۱۸۴۹
- پیش از ۱۸۰۰: انقلاب فیلیپین علیه اسپانیا برای رسیدن به استقلال که تا سال ۱۸۷۲ ادامه یافت.
سال ۱۸۵۰ تا ۱۸۹۹
دهه ۱۹۰۰
- ۱۹۰۵: آغاز جنبش مشروطه ایران در دوراه پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار
دهه ۱۹۱۰
- ۱۹۱۰: شروع انقلاب مکزیک علیه دیکتاتور پورفیریو دیاس به رهبری فرانسیسکو مادرو، ونوستیانو کارآنسا، امیلیانو زاپاتا و پانچو وییا که در سال ۱۹۲۰ به پیروزی رسید.
- ۱۹۱۱: شکست جنبش مشروطه ایران و آغاز دوره استبداد صغیر
۱۹۱۷: پیروزی انقلاب اکتبر به رهبری لنین و تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
دهه ۱۹۲۰
- ۱۹۲۳: تأسیس کشور جمهوری ترکیه. فروپاشی امپراتوری عثمانی و به دنبال آن آغاز اصلاحات آتاترک
- ۱۹۲۵: شورش کردهای ترکیه به رهبری شیخ سعید پیران که توسط نیروهای ترکیه به رهبری آتاترک سرکوب شد.
- ۱۹۲۷: شورش کردهای آرارات به رهبری احسان نوری پاشا که در سال ۱۹۳۰ توسط دولت ترکیه سرکوب شد.
دهه ۱۹۳۰
- ۱۹۳۶: شورش عرب‌های فلسطین علیه بریتانیا که تا سال ۱۹۳۹ ادامه یافت و در نهایت سرکوب شد.
دهه ۱۹۴۰
- ۱۹۴۳: شورش گتو یهودیان در ورشو لهستان که توسط سربازان نازی سرکوب شد.
- ۱۹۴۴: قیام ورشو توسط جنبش مقاومت ورشو علیه آلمان نازی شکل گرفت که در نهایت سرکوب شد.
- ۱۹۴۶: آغاز جنگ داخلی یونان که در نهایت در سال ۱۹۴۹ با پیروزی نیروهای وفادار به پادشاهی یونان به پایان رسید.
دهه ۱۹۵۰
- ۱۹۵۶: شروع انقلاب کوبا به رهبری فیدل کاسترو که در سال ۱۹۵۹ به پیروزی رسید.
دهه ۱۹۶۰
- ۱۹۶۱: شورش بارزانی یا شورش ایلول در عراق که پس از ۹ سال مبارزه بین نیروهای کرد عراق با دولت مرکزی عراق به بن‌بست رسید.
- ۱۹۶۳: انقلاب سفید در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی در ایرانیان
- ۱۹۶۳: تظاهرات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ علیه دولت اسدالله علم در ایران.
- ۱۹۶۳: کودتای ۱۹۶۳ ارتش سوریه که منجر به پیروزی حزب بعث در سوریه شد.
- ۱۹۶۸: جنبش کارگری دانشجویی معروف به می ۱۹۶۸ فرانسه
دهه ۱۹۷۰
- ۱۹۷۸: پیروزی حزب دموکراتیک خلق افغانستان و پایان کار محمد داوود خان نخستین رئیس جمهور افغانستان که از آن به انقلاب ۷ثور یاد می شود.
- 1979 : پیروزی انقلاب اسلامی بر حکومت شاهنشاهی در ایران
دهه ۱۹۸۰
- ۱۹۸۷: شروع انتفاضه اول مردم فلسطین علیه نیروهای اسرائیلی که به انقلاب سنگ معروف شد و تا ۱۹۹۳ ادامه داشت.
- ۱۹۸۸: جنبش خلق ارمنستان به منظور جدایی ارمنستان از شوروی که در سال ۱۹۹۱ به پیروزی رسید.
دهه ۱۹۹۰
- ۱۹۹۱: قیام شیعیان کربلا که توسط دولت عراق سرکوب شد.
- ۱۹۹۲: جنگ بوسنی تا سال ۱۹۹۵
- ۱۹۹۶: جنگ اول کنگو
دهه ۲۰۰۰
- ۲۰۰۰: انتفاضه دوم مردم فلسطین علیه اسراییل که پس از مذاکرات کمپ دیوید آشکار شد و در سال ۲۰۰۵ به پایان رسید.
دهه ۲۰۱۰
- ۲۰۱۰: انقلاب سال ۲۰۱۰ قرقیزستان
- ۲۰۱۰: آغاز جنبش بهار عربی که با خودسوزی محمد بوعزیزی کارگر تونسی آغاز شد.تا به امروز ادامه دارد
- قیام مردم تونس که به براندازی حکومت زین‌العابدین بن‌علی منجر شد.
- انقلاب مردم مصر که به استعفای حسنی مبارک و برگزاری انتخابات و ریاست جمهوری محمد مرسی منجر شد.
- انقلاب ۱۷ فوریه لیبی که به جنگ داخلی و سپس سرنگونی معمر قذافی منجر شد.
- جنگ داخلی سوریهتا به امروز ادامه دارد که یکی از نتایج آن ظهور داعش بود.
- قیام مردم بحرین که سرکوب شد.
- انقلاب یمن که منجر به مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن شد.
- ۲۰۱۴: تظاهرات سراسری در ونزوئلا علیه سیاست‌های اقتصادی نیکلاس مادورو تا به امروز ادامه دارد
- ۲۰۱۴: جنگ داخلی در عراق که با ظهور داعش شدت آن تشدید شد.
- ۲۰۱۴: جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۴–اکنون)
- ۲۰۱۵ -کنون: جنگ داخلی یمن (۲۰۱۵–تاکنون)
- ۲۰۱۵ -کنون: منازعه ترکیه با کردها (۲۰۱۵ -کنون)
- ۲۰۱۶: اعتراضات ۲۰۱۶ اتیوپی
- ۲۰۱۶: کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه
- 2016: ناآرامی‌های ۲۰۱۶ کشمیر
- ۲۰۱۸–۲۰۱۷: بحران قانون اساسی اسپانیا (۲۰۱۷)
- ۲۰۱۹–۲۰۱۷: اعتراضات ۲۰۱۹–۲۰۱۷ رومانی
- ۲۰۱۸: انقلاب ارمنستان که منجر به انتخابات زودهنگام و تغییر نخست‌وزیر شد.
- ۲۰۱۸: تظاهرات جلیقه زردها در فرانسه علیه دولت مکرون
- ۲۰۱۹: قیام ۲۰۱۹ ونزوئلا
- ۲۰۱۹: اعتراضات ۲۰۱۹ اتیوپی
- 2018-2019: اعتراضات ۲۰۱۹–۲۰۱۸ مرز غزه
- ۲۰۱۹-2020: تظاهرات علیه لایحه استرداد ۲۰۱۹ هنگ کنگ
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات به اصلاحیه قانون شهروندی
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات ۲۰۱۹ شیلی
دهه ۲۰۲۰
- ۲۰۲۰: اعتراضات در آمریکا علیه نژادپرستی
- ۲۰۲۰-اکنون: اعتراضات بلاروس - اعتراض علیه زیرپا گذاشتن قانون اساسی و انتخاب شدن مجدد لوکاشنکو برای ریاست جمهوری و نبودن مردم سالاری
- ۲۰۲۰-اکنون: اعتراضات ۲۰۲۰–۲۰۱۹ لبنان
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ P.E. Newberry, The Seth rebellion of the 2nd Dynasty, in: Ancient Egypt. , no. 7. 1922. pp. 40–46.
- ↑ Jimmy Dunn, "Khasekhem/Khasekhemwy of Egypt's 2nd Dynasty", Tour Egypt
- ↑ Ober, Josiah (1996). The Athenian Revolution. Princeton University Press. pp. 32–52.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «List of revolutions and rebellions». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۶.
 |