بوتان (کشور)

پادشاهی بوتان Kingdom of Bhutan بوتان
پرچم نشان ملی
سرود: پادشاهی اژدهای تندر
پایتخت	تیمفو (تیمپو) ۲۳°۴۲′ شمالی ۹۰°۲۱′ شرقی
بزرگترین شهر	تیمپو
زبان(های) رسمی	دزونگنخا
حکومت	پارلمانی متمرکز پادشاهی مشروطه
• • پادشاه • نخست‌وزیر	جیگمی خسار نامگیال وانگچک لوتی تشرینگ
بنیان‌گذاری	۱۷ دسامبر ۱۹۰۷ ۲۰۰۸
مساحت
• کل	۴۷٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۸٬۰۰۰ مایل مربع) (۱۳۱ام)
• آبها (٪)	بدون دسترس
جمعیت
• سرشماری	۷۷۲٬۳۴۱ نفر (نامعلوم)
• تراکم	۱۴ بر کیلومتر مربع (۳۶٫۳ بر مایل مربع) (۱۵۴ام)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)	برآورد ۲۰۱۸
• کل	۲٬۵۴۷ میلیارد دلار آمریکا
• سرانه	۳٬۱۱۷ (۱۳۰)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹)	۰٬۶۵۴ ۱۲۹(متوسط)
واحد پول	نگولتروم بوتان (BTN)
منطقه زمانی	BTT
• تابستان (ساعت تابستانی)	DST
پیش‌شماره تلفنی	۹۷۵
کد ایزو ۳۱۶۶	BT
دامنه سطح‌بالا	.bt

بوتان با نام رسمی پادشاهی بوتان یک کشور، محصور درخشکی واقع در هیمالیای شرقی در آسیای جنوبی است. این کشور با ناحیه خودمختار تبت، یکی از استان‌های چین در شمال و آسام، یکی از ایالت‌های هند در جنوب هم‌مرز است. پایتخت بوتان تیمفو و زبان رسمی این کشور دزونگخا نام دارد که زبان بومی شمال غرب این کشور است و در دیگر مناطق این کشور، چینی، هندی، نپالی، بنگالی، شارچوب و… رایج است. واحد پول بوتان نگولتروم بوتان است البته روپیه هند نیز در این کشور رایج است. جمعیت بوتان ۸۰۰ هزار نفر و دین اکثر مردم بودیسم و هندوئیسم است.

انزوای این کشور از جهان باعث شده‌است فرهنگ غنی و محیط زیست آن دست نخورده بماند. حفظ شیوه زندگی مردم اولویت اول کشور است. محدود کردن ورود گردشگران یکی از راه‌های حفاظت در مقابل تأثیرات خارجی به‌شمار می‌رفت. تاریخ اولین گردشگری که از بوتان دیدن کرد، به سال ۱۹۷۴ بازمی‌گردد. در آن سال تنها ۳۰۰ گردشگر از این کشور دیدن کردند. پس از سال‌ها انزوا، برای اولین بار، پادشاهی بوتان تصمیم گرفت که تغییرات سیاسی و اجتماعی بزرگی را ایجاد کند. با تغییر از پادشاهی مطلقه به پادشاهی مشروطه، اولین انتخابات این کشور در سال ۲۰۰۸ برگزار شد.

تاریخ

مقالهٔ اصلی: تاریخ بوتان

بوتان به علت نداشتن موقعیت راهبردی، همچنین کوهستانی و سخت‌گذر بودن منطقه هرگز مورد توجه استعمارگران قرار نگرفت و حکومت همواره در اختیار پادشاهان محلی بوده‌است. در سده ۱۷ (میلادی) به علت هم‌جواری بوتان با منطقهٔ تبت و شهر لهاسا مرکز بوداییان، بوتان به تدریج تحت تأثیر افکار بودیسم قرار گرفت، و در این کشور حکومت بودیسم شکل گرفت.

بوتان حکومت مذهبی بودایی دارد و معابد بوداییان از اماکن مرکز قدرت سیاسی محسوب می‌شود.

سیاست

در سال ۱۹۷۲ جیگمه سینگیه وانگچوک پادشاه شد و بر تخت سلطنت تکیه زد. در سال ۲۰۰۵ نیز لیونپو سانگای نگدوپ نخست‌وزیر بوتان شد. در این کشور هیچ حزب سیاسی وجود ندارد.

اگرچه بوتان کشوری مستقل است ولی به دلیل عدم تحصیلات به خصوص در حوزهٔ امور خارجه بیشتر از هند راهنمایی و هدایت می‌طلبد. در این کشور همیشه کشاکش‌ها و درگیری‌های قومی و نژادی بین اکثریت دروکپا و اقلیت جامعهٔ نپالی منشأ آشفتگی داخلی بوده‌است.

پارلمان کشور بوتان نوپا است و از سال ۲۰۰۸ با دو پارلمان به فعالیت خود ادامه می‌دهد، که یک پارلمان شورای محلی و یک پارلمان ملی است، که کمیسیون‌ها و احزاب مختلفی در این پارلمان‌ها فعالیت می‌کنند. پارلمان شورای محلی ۱۱ کمیسیون دارد که کمیسیون سیاست خارجی، محیط زیست، بودجه، اقتصادی و… از جمله این کمیسیون‌ها است.

پادشاهان بوتان

در سال ۲۰۰۶ میلادی جیگمه سینگیه وانگچوک به دلیل بیماریِ نقرس و ضعف روده از حکومت تاجش را به پسرش جیگمی خسار نامگیال وانگچوک در کاخ سنتی سفید واگذار کرد.

جغرافیا

مساحت این کشور ۴۷۰۰۰ کیلومتر مربع است که از نظر وسعت صد و سی و ششمین کشور جهان محسوب می‌شود.

بوتان در ارتفاعات هیمالیا و در بین کشورهای چین و هند قرار دارد. میزان بارندگی در این کشور بیش از ۳۰۰ سانتی‌متر در سال می‌باشد، و درجه حرارت آن به ۲۷ درجه سانتی گراد در جنگلهای جنوبی می‌رسد. کوه‌های هیمالیا بیشتر کشور را در بر می‌گیرد. دره‌های مرکز بوتان فراخ و حاصلخیز است. جلگه باریک دورارز که جنگلی نیمه استوایی است، در امتداد مرز هند جای دارد.

شهرهای مهم این کشور فونت‌شولینگ، پارودز، یاتونگ هستند. قله جومولهاری با ارتفاع ۷۳۲۶ متر بلندترین قله این کشور در مرز مشترک با تبت است.

دوکلم منطقه‌ای در خاک بوتان است که چین نسبت به آن ادعای ارضی دارد. تنش مرزی بین چین، هند و بوتان که در سال ۲۰۱۷ میلادی، پس از آغاز ساخت جاده مرزی توسط ارتش چین در خاک بوتان و ورود نیروهای هندی به خاک چین افزایش یافته بود پس از عقب‌نشینی نیروهای دو کشور از دوکلم پایان یافت. چین ورود کاروانی از نیروهای هندی به همراه تانک و کامیون به منطقه مرزی سیکیم را خلاف توافقات دو کشور می‌داند. هند نیز می‌گوید چین با احداث جاده در دوکلم عامل اصلی تنش در مرزهای دو کشور است.

صومعه کنام ببر یکی از معروف‌ترین صومعه‌های بودائیان بوتان است که در دهکدهٔ پارو در غرب بوتان واقع شده. این معبد بر بالای یک پرتگاه به ارتفاع ۹۰۰ متر بر فراز دهکده قرار گرفته‌است.

استان‌ها

بومتهنگ

چوخا

داگانا

گاسا

ها

لهونتس

مانجار

پارو

پماگاتشل

پوناخا

سمدراپ جانگخار

سامتس

سرپنگ

تیمفو

ترشیگنگ

تراشیانگتس

ترانگسا

تسیرنگ

ونگداو فدارنگ

ژمجانگ

استان‌های بوتان

1. بومتهنگ
2. چوخا (چهوخا)
3. داگانا
4. گاسا
5. ها
6. لهونتس
7. مانجار
8. پارو
9. پماگاتشل (پماگاتسل)
10. پوناخا
11. سمدراپ جانگخار
12. سامتس (سامچی)
13. سرپنگ (سربهنگ)
14. تیمفو
15. ترشیگنگ (تشیگنگ)
16. تراشیانگتس
17. ترانگسا (تانگسا)
18. تسیرنگ (چیرنگ)
19. ونگداو فدارنگ (ونگدی فدرانگ)
20. ژمجانگ (شمشانگ)

اقتصاد

واحد پول بوتان نگولترم با واحد جزء (چتروم) است. صادرات بوتان را نیز سیمان، مواد معدنی، الوار، هل و زنجبیل و سایر ادویه جات تشکیل می‌دهد. این کشور به کشور هند کفش صادر می‌کند. در سال ۱۹۸۰ بوتان تنها کشور جهان بود که تلفن نداشت. در بوتان تنها از سال ۱۹۹۹ به این سو است که اینترنت در دسترس همگان قرار گرفته‌است.

مردم

Religions of Bhutan
religion			percent
بودیسم			۷۶٪
هندوئیسم			۲۳٪
سایرین			۱٪

جمعیت این کشور در سال ۲۰۱۱ حدود ۷۰۸٬۴۲۷ نفر بوده‌است و از نظر جمعیتی صد و شصت و پنجمین کشور جهان محسوب می‌شود. زبان رسمی مردم بوتان (دزونگخا) (نوعی زبان تبتی) است، این زبان یکی از ۵۸ زبان خانواده زبانی تبتی است. همچنین گویش نپالی نیز در این کشور متداول است.

مردم بوتان عمدتاً شامل انگالوپها و شارچوپها که به ترتیب بوتانی‌ها غربی و بوتانی‌های شرقی نامیده می‌شوند، هستند.

کشور بوتان از سال ۲۰۰۴ هرگونه خرید و فروش دخانیات و محصولات تنباکو را ممنوع کرده‌است. هیچ بوتانی جز خانواده سلطنتی فامیلی ندارد! همچنین از اسامی که برای بوتانی‌ها انتخاب می‌شود، نمی‌توان به جنسیت شخص پی برد! اسامی کودکان توسط راهبان یا بزرگان فامیل انتخاب می‌شود.

دین

دین رسمی بوتان بودایی است. پیش از پادشاهی، کشور تحت حکومت روحانیون اداره می‌شد. در حدود ۷۵٪ از مردم پیرو آیین بودایی اند، بقیه عمدتاً پیرو مذهب هندو می‌باشند که در بخش‌های جنوبی کشور زندگی می‌کنند هر دو آیین با صلح و حمایت برابر دولت همزیستی دارند.

مناظر طبیعی

• 
  دره‌های بوتان
• 
  صومعهٔ پارو تاکشانگ یا لانهٔ ببر
• 
  نمای ماهواره‌ای دریاچه‌های یخچالی هیمالیای بوتان