خط گعز
ظاهر
الفبای گعز | |
---|---|
نوع | آبوگیدا |
زبانها | زبانهای سامی اتیوپیایی (مانند زبان گعز، زبان امهری، زبان تیگرینیا، زبان تیگره، زبان هراری, etc.), Bilen، Meʼen, as one of two scripts in Anuak, and unofficially in some contexts of other languages. |
دورهٔ زمانی | ح. AD ۱۰۰ to present |
سامانهٔ مادر | |
سامانهٔ فرزند | زبان امهری، زبان تیگرینیا various other alphabets of Ethiopia and Eritrea |
ایزو ۱۵۹۲۴ | Ethi, 430 |
جهت | چپ به راست |
مخفف یونیکد | Ethiopic |
دامنه یونیکد |
|
الفبای گعزی برای نوشتن گعزی، امهری، تیگرینیایی، تجری و بلینی به کار میرود.
حروف
[ویرایش]ـَ!!ـُ (و)!!ـِ (ی)!!ـَ (ا)!!ـِ (ی)!!ـَ!!ـُ (و)!!وَ!!یَ | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
هُی | ه | ሀ | ሁ | ሂ | ሃ | ሄ | ህ | ሆ | ||
لَوِ | ل | ለ | ሉ | ሊ | ላ | ሌ | ል | ሎ | ሏ | |
حَوت | ح | ሐ | ሑ | ሒ | ሓ | ሔ | ሕ | ሖ | ሗ | |
مَی | م | መ | ሙ | ሚ | ማ | ሜ | ም | ሞ | ሟ | ፙ |
شَوت | ش | ሠ | ሡ | ሢ | ሣ | ሤ | ሥ | ሦ | ሧ | |
رَأس | ر | ረ | ሩ | ሪ | ራ | ሬ | ር | ሮ | ሯ | ፘ |
سَت | س | ሰ | ሱ | ሲ | ሳ | ሴ | ስ | ሶ | ሷ | |
قَف | ق | ቀ | ቁ | ቂ | ቃ | ቄ | ቅ | ቆ | ቋ | |
بِت | ب | በ | ቡ | ቢ | ባ | ቤ | ብ | ቦ | ቧ | |
تَو | ت | ተ | ቱ | ቲ | ታ | ቴ | ት | ቶ | ቷ | |
خَرْم | خ | ኀ | ኁ | ኂ | ኃ | ኄ | ኅ | ኆ | ኋ | |
نَهَس | ن | ነ | ኑ | ኒ | ና | ኔ | ን | ኖ | ኗ | |
أَلف | ء | አ | ኡ | ኢ | ኣ | ኤ | እ | ኦ | ኧ | |
[ɛ] [æ] [ə] | [u(:)] | [i(:)] | [a(:)] | [e(:)] | [ə] [ɨ] | [o(:)] | [wə] [wa] | [jɛ] [jə] |
ـَ!!ـُ (و)!!ـِ (ی)!!ـَ (ا)!!ـِ (ی)!!ـَ!!ـُ (و)!!وَ!!یَ | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
کَف | ک | ከ | ኩ | ኪ | ካ | ኬ | ክ | ኮ | ኳ | |
وَوِ | و | ወ | ዉ | ዊ | ዋ | ዌ | ው | ዎ | ||
عَین | ع | ዐ | ዑ | ዒ | ዓ | ዔ | ዕ | ዖ | ||
زَی | ز | ዘ | ዙ | ዚ | ዛ | ዜ | ዝ | ዞ | ዟ | |
یَمَن | ی | የ | ዩ | ዪ | ያ | ዬ | ይ | ዮ | ||
دَنْت | d | ደ | ዱ | ዲ | ዳ | ዴ | ድ | ዶ | ዷ | |
جَمْل | ج (گ) |
ገ | ጉ | ጊ | ጋ | ጌ | ግ | ጎ | ጓ | |
طَیْت | ط | ጠ | ጡ | ጢ | ጣ | ጤ | ጥ | ጦ | ጧ | |
بَیْت | ب (پ) |
ጰ | ጱ | ጲ | ጳ | ጴ | ጵ | ጶ | ጷ | |
صَدَی | ص | ጸ | ጹ | ጺ | ጻ | ጼ | ጽ | ጾ | ጿ | |
صَبَّ | ص | ፀ | ፁ | ፂ | ፃ | ፄ | ፅ | ፆ | ||
أَف | ف | ፈ | ፉ | ፊ | ፋ | ፌ | ፍ | ፎ | ፏ | ፚ |
بسَ | ب (پ) |
ፐ | ፑ | ፒ | ፓ | ፔ | ፕ | ፖ | ፗ | |
[ɛ] [æ] [ə] | [u(:)] | [i(:)] | [a(:)] | [e(:)] | [ə] [ɨ] | [o(:)] | [wə] [wa] | [jɛ] [jə] |
حروف مشتق
[ویرایش]Diplophonia
[ویرایش]حرف اصل | ق | خ||ک | گ |
---|---|---|---|
ቀ | ኀ | ከ | ገ |
q | x | k | ɡ |
حرف مشتق | قۥ | خۥ||کۥ | گۥ |
ቈ | ኈ | ኰ | ጐ |
qʷ | xʷ | kʷ | ɡʷ |
منابع
[ویرایش]- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «حروف جعزیة». در دانشنامهٔ ویکیپدیای عربی، بازبینیشده در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱.