پرش به محتوا

جیمز واتسون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جیمز واتسون
واتسون در ۱۹۶۳
نام هنگام تولدجیمز دیویی واتسون
زادهٔ۶ آوریل ۱۹۲۸
شیکاگو، ایلینوی، ایالات متحده
درگذشت۶ نوامبر ۲۰۲۵ (۹۷ سال)
ایست نورت‌پورت، نیویورک، ایالات متحده
تحصیلات
شناخته‌شده
برای
همسرالیزابت لوییس (ا. ۱۹۶۸)
فرزندان۲
جوایز
پیشینه علمی
شاخه(ها)ژنتیک
محل کار
دیدن فهرست
پایان‌نامهThe Biological Properties of X-Ray Inactivated Bacteriophage (۱۹۵۱)
استاد راهنماسالوادور لوریا
دانشجویان دکتری
دیگر دانشجویان برجسته
دیدن فهرست
امضاء

جیمز دیویی واتسون (انگلیسی: James Dewey Watson؛ ۶ آوریل ۱۹۲۸ – ۶ نوامبر ۲۰۲۵) زیست‌شناس مولکولی، ژنتیک‌دان و جانورشناس آمریکایی بود. در سال ۱۹۵۳، او به همراه فرانسیس کریک مقاله‌ای علمی در نشریه نیچر منتشر کرد که ساختار مارپیچ دوگانهٔ مولکول دی‌ان‌ای را پیشنهاد می‌کرد. در سال ۱۹۶۲، واتسون، کریک و موریس ویلکینز به‌خاطر «کشف‌هایشان دربارهٔ ساختار مولکولی اسیدهای نوکلئیک و اهمیت آن در انتقال اطلاعات در موجودات زنده» جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کردند.[۴]

واتسون در سن ۱۵ سالگی وارد دانشگاه شیکاگو شد.[۵] و مدرک کارشناسی علوم خود را از دانشگاه شیکاگو (۱۹۴۷) و مدرک دکترا را از دانشگاه ایندیانا بلومینگتون (۱۹۵۰) دریافت کرد. پس از یک سال دوره پسادکترای خود را در دانشگاه کپنهاگ با هرمان کالکار و اوله مالئو گذراند، واتسون در آزمایشگاه کاوندیش دانشگاه کمبریج در انگلستان مشغول به کار شد، او در کمبریج با همکار آینده‌اش فرانسیس کریک آشنا شد. از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۶، واتسون توسط هیئت علمی گروه زیست‌شناسی دانشگاه هاروارد استخدام شد و تحقیقات در زیست‌شناسی مولکولی را ترویج داد.

او به همراه فرانسیس کریک و موریس ویلکینز و روزالیند فرانکلین نقشی مهم در کشف ساختار مولکولی دی‌ان‌ای بازی کرد. ماده‌ای که اساس انتقال موروثی و اطلاعات ژنتیکی در جانداران به نسل‌های بعدی به‌شمار می‌رود. واتسون جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را در سال ۱۹۶۲ میلادی به همراه دو دانشمند دیگر (کریک و ویلکینز) دریافت کرد.

از سال ۱۹۶۸، واتسون به عنوان مدیر آزمایشگاه کولد اسپرینگ هاربر (نیویورک) (CSHL) در لورل هالو خدمت کرد و سطح بودجه و تحقیقات آن را به میزان قابل توجهی گسترش داد. در CSHL، او تمرکز تحقیقاتی خود را به مطالعه سرطان تغییر داد و آن را به یک مرکز تحقیقاتی پیشرو در جهان در زیست‌شناسی مولکولی تبدیل کرد. در سال ۱۹۹۴، واتسون به عنوان رئیس این آزمایشگاه شروع به کار کرد و به مدت ۱۰ سال خدمت کرد. سپس او به عنوان صدراعظم منصوب شد و تا زمان استعفایش در سال ۲۰۰۷، پس از اظهاراتی مبنی بر وجود ارتباط ژنتیکی بین نژاد و هوش، در این سمت خدمت کرد. در سال ۲۰۱۹، پس از پخش مستندی که در آن واتسون این دیدگاه‌ها را در مورد نژاد و ژنتیک تکرار کرد، CSHL عناوین افتخاری او را لغو کرد و تمام روابط خود را با او قطع کرد.

واتسون کتاب‌های علمی زیادی نوشت، از جمله کتاب درسی زیست‌شناسی مولکولی ژن (۱۹۶۵) و کتاب پرفروش خود مارپیچ دوگانه (۱۹۶۸). بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۲، واتسون با مؤسسه ملی سلامت همکاری داشت و به تأسیس پروژه ژنوم انسان کمک کرد، و وظیفه نقشه‌برداری از ژنوم انسان را در ۲۰۰۳ به پایان رساند.

اوایل زندگی و تحصیلات

[ویرایش]

جیمز دیویی واتسون در ۶ آوریل ۱۹۲۸ در شیکاگو زاده شد.[۶] او تنها فرزند جین (با نام خانوادگی پیشین میچل) و جیمز دی. واتسون، یک بازرگان با تبار عمدتاً انگلیسیِ مهاجران استعماری به آمریکا بود.[۷] پدربزرگ مادری‌اش، لاکلین میچل، خیاطی اهل گلاسگو اسکاتلند بود و مادربزرگ مادری‌اش، لیزی گلیسون، فرزند والدینی از شهرستان تیپراری در ایرلند.[۸] مادر واتسون کاتولیکی با باورهای مذهبی ساده بود و پدرش یک اسقفی که ایمان خود به خدا را از دست داده بود.[۹] واتسون در خانواده‌ای کاتولیک بزرگ شد، اما بعدها خود را «گریخته از دین کاتولیک» توصیف کرد.[۱۰] او گفته بود: «خوش‌شانس‌ترین اتفاق زندگی من این بود که پدرم به خدا باور نداشت.»[۱۱] واتسون تا ۱۱ سالگی حضور در مراسم عشای ربانی را کنار گذاشت و به «جست‌وجوی دانش علمی و انسان‌گرایانه» روی آورد.[۹]

واتسون در ساوت ساید شیکاگو رشد کرد و در مدارس دولتی از جمله دبستان هورِس مان و دبیرستان ساوت شور تحصیل کرد.[۷][۱۲] او شیفتهٔ پرنده‌نگری بود، سرگرمی‌ای که با پدرش در آن سهیم بود،[۱۳] و به همین دلیل در ابتدا قصد داشت در رشتهٔ پرنده‌شناسی تخصص بگیرد.[۱۴] او در برنامهٔ رادیویی Quiz Kids حضور یافت؛ برنامه‌ای محبوب که از نوجوانان باهوش می‌خواست به پرسش‌ها پاسخ دهند.[۱۵] به‌واسطهٔ سیاست‌های آزادمنشانهٔ رئیس دانشگاه رابرت هاچینز، واتسون در ۱۵ سالگی با دریافت بورسیهٔ تحصیلی وارد دانشگاه شیکاگو شد.[۷][۱۴][۱۶] یکی از استادان او لوییس لئون ترستون بود که واتسون از او تحلیل عاملی را آموخت؛ مفهومی که بعدها در دیدگاه‌های جنجالی‌اش دربارهٔ نژاد به آن اشاره کرد.[۱۷]

پس از مطالعهٔ کتاب حیات چیست؟ اثر اروین شرودینگر در سال ۱۹۴۶، واتسون مسیر حرفه‌ای خود را از پرنده‌شناسی به ژنتیک تغییر داد.[۱۸] او سال بعد مدرک کارشناسی علوم در رشتهٔ جانورشناسی را از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد.[۱۴] واتسون در خودزندگی‌نامه‌اش با عنوان از آدم‌های کسل‌کننده دوری کنید دانشگاه شیکاگو را محیطی آرمانی و الهام‌بخش می‌دانست؛ جایی که به او یاد دادند تفکر انتقادی داشته باشد و هر چیزی را بدون دلیل نپذیرد که در تضاد با تجربه‌های بعدی‌اش بود. در سال ۱۹۴۷، واتسون دانشگاه شیکاگو را ترک کرد و به‌عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد وارد دانشگاه ایندیانا شد؛ جذب حضور هرمان جوزف مولر، برندهٔ نوبل ۱۹۴۶، که در مقالات مهمی در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ ویژگی‌های اساسی مولکول وراثت را شرح داده بود؛ همان مفاهیمی که شرودینگر در کتاب سال ۱۹۴۴ خود ارائه کرد.[۱۹] واتسون در سال ۱۹۵۰ دکترای فلسفهٔ خود را از دانشگاه ایندیانا بلومینگتون دریافت کرد؛ سالوادور لوریا استاد راهنمای او بود.[۱۴][۲۰]

فعالیت سیاسی

[ویرایش]

واتسون در دورهٔ فعالیت خود به عنوان استاد در هاروارد در اعتراضات سیاسی گوناگونی شرکت کرد. او در کنار ۱۲ عضو هیئت علمی دانشکده زیست‌شناسی بیوشیمیایی و مولکولی از جمله یک برنده دیگر نوبل قطعنامه‌ای برای بازگردانی فوری نیروهای ایالات متحده از جنگ ویتنام را صادر کرد.[۲۱]

او در ۱۹۷۵ و در سی‌اُمین سالگرد بمباران اتمی هیروشیما همراه بیش از ۲۰۰۰ دانشمند و مهندس، علیه گسترش سلاح هسته‌ای بخاطر عدم وجود راه‌حلی نهایی برای دفع ضایعات هسته‌ای و نیز ناکافی بودن پروسه‌های امنیتی علیه سرقت تروریستی پلوتونیوم تولیدشده و پیامد آن به خطر افتادن آزادی آمریکایی و امنیت بین‌المللی، به رئیس‌جمهور فورد نامه نوشتند.[۲۲]

واتسون در سال ۲۰۰۷ گفت: «به مخالفی برای جناح چپ تبدیل شدم زیرا آن‌ها ژنتیک را دوست ندارند، زیرا ژنتیک تأیید می‌کند که گاهی در زندگی ما شکست می‌خوریم چون ژن‌های بدی داریم. آن‌ها می‌خواهند دلیل همه شکست‌ها در زندگی را ناشی از سیستمی شیطانی قلمداد کنند».[۲۳]

نظرات در مورد تفاوت نژادی

[ویرایش]

واتسون در سال ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای با روزنامه تایمز گفت: «ذاتاً نسبت به آینده آفریقا بدبین‌ام» زیرا «تمام سیاست‌های اجتماعی ما بر اساس این واقعیت بنا شده است که هوش آفریقایی‌ها هم سطح ماست در حالی که تمام تست‌ها نشان می‌دهد که واقعاً اینطور نیست.» او با اشاره به اینکه امیدوار بوده است که همه برابر باشند گفته بود افرادی که با کارکنان سیاهپوست کار می‌کنند فهمیده‌اند که این فکر نادرست است.[۲۴] دیدگاه‌ها و نظرات واتسون توجه و انتقادهایی بیشتر در انگلستان به خود جلب کرد. واتسون عنوان نموده که هدف او برای ترویج دانش است و نه نژادپرستی، اما برخی از آمفی‌تئاترهای انگلستان حضور وی را لغو نمودند[۲۵] و او در ادامه مجبور به لغو بقیه تور علمی خود شد.[۲۶][۲۷][۲۸]

واتسون در سال ۲۰۱۴ جایزه نوبل خود را با قیمت پایه دو و نیم میلیون دلار در یک حراجی به فروش گذاشت. گفته می‌شود این تصمیم با کاهش درآمد واتسون پس از سخنان نژادپرستانه او در سال ۲۰۰۷، ارتباط دارد.[۲۹][۲۶]

در سال ۲۰۱۹ واتسون در فیلم مستند استادان آمریکایی: رمزگشایی از واتسون گفت: «ژن‌ها باعث تفاوت در میزان هوش سیاه‌پوستان و سفیدپوستان می‌شود و متوسط آی‌کیوی سیاهان و سفیدها با هم متفاوت است.»[۲۴] به دنبال اظهارات نژادپرستانه وی در این مستند «لابراتوار کولد اسپرینگ هاربر» در آمریکا که برای سال‌ها ریاست آن بر عهده واتسون بوده است، در بیانیه‌ای علاوه بر قابل سرزنش دانستن اظهارات واتسون، اعلام کرد که او را به دلیل اظهارات بدون پشتوانه علمی و بی خردانه از عناوین افتخاری مانند شانسلر امریت و دیگر عناوین محروم می‌کند.[۲۴][۳۰]

زندگی شخصی و مرگ

[ویرایش]
واتسون، ح. ۲۰۱۱

واتسون خداناباور بود.[۱۱][۳۱] در سال ۲۰۰۳، او یکی از ۲۲ برندهٔ جایزه نوبل بود که بیانیه انسان‌گرایان را امضا کردند.[۳۲] او در مجله تایم نوشت که مبلغ ۱٫۰۰۰ دلار به کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری برنی سندرز در سال ۲۰۱۶ کمک کرده است.[۹]

واتسون در سال ۱۹۶۸ با الیزابت لوئیس ازدواج کرد.[۶] آن‌ها صاحب دو پسر شدند: روفوس رابرت واتسون (زادهٔ ۱۹۷۰) و دانکن جیمز واتسون (زادهٔ ۱۹۷۲). واتسون گاهی دربارهٔ پسرش روفوس، که مبتلا به اسکیزوفرنی است، سخن می‌گفت و تلاش داشت با بررسی نقش ژنتیک در این بیماری، پیشرفت در درک و درمان اختلالات روانی را فراهم کند.[۳۳]

واتسون در ۶ نوامبر ۲۰۲۵ در ایست نورت‌پورت، نیویورک، یک هفته پس از انتقال به مراقبت‌های تسکینی به‌دنبال درمان عفونت، درگذشت. او ۹۷ سال داشت.[۳۴] پس از مرگش، نیویورک تایمز او را یکی از مهم‌ترین دانشمندان قرن بیستم خواند، هرچند به جنجال‌های مربوط به دیدگاه‌های نژادی او نیز اشاره کرد.[۳۴] بی‌بی‌سی یادآور شد که آثار واتسون «درِ تازه‌ای گشود» تا چگونگی همانندسازی دی‌ان‌ای و انتقال اطلاعات ژنتیکی توضیح داده شود و همچنین «زمینه را برای پیشرفت‌های سریع در زیست‌شناسی مولکولی فراهم کرد».[۳۵]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Copley Medal". Royal Society website. The Royal Society. Retrieved April 19, 2013.
  2. ↑ کاپکی, ماریو (1967). On the Mechanism of Suppression and Polypeptide Chain Initiation (PhD thesis). Harvard University.
  3. ↑ Hopkin, Karen (June 2005). "Bring Me Your Genomes: The Ewan Birney Story". The Scientist. 19 (11): 60.
  4. ↑ «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1962». NobelPrize.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۱.
  5. ↑ «James Watson». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۰۹.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ,. Who's Who. Vol. 2015 (online Oxford University Press ed.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ "James Watson, The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1962". NobelPrize.org. 1964. Retrieved June 12, 2013.
  8. ↑ Randerson, James (October 25, 2007). "Watson retires". The Guardian. London. Retrieved December 12, 2007.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Watson, James (March 25, 2016). "Nobel Scientist: I Place My Faith in Human Gods". TIME (به انگلیسی). Retrieved July 30, 2024.
  10. ↑ Watson, J. D. (2003). Genes, Girls, and Gamow: After the Double Helix. New York: Vintage. p. 118. ISBN 978-0-375-72715-3. OCLC 51338952.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ "Discover Dialogue: Geneticist James Watson". Discover. July 2003. The luckiest thing that ever happened to me was that my father didn't believe in God
  12. ↑ Cullen, Katherine E. (2006). Biology: the people behind the science. New York: Chelsea House. p. 133. ISBN 0-8160-5461-4.
  13. ↑ Watson, James. "James Watson (Oral History)". Web of Stories. Retrieved December 5, 2013.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ Cullen, Katherine E. (2006). Biology: the people behind the science. New York: Chelsea House. ISBN 0-8160-5461-4.
  15. ↑ Samuels, Rich. "The Quiz Kids". Broadcasting in Chicago, 1921–1989. Retrieved November 20, 2007.
  16. ↑ "Nobel laureate, Chicago native James Watson to receive University of Chicago. Alumni Medal June 2". The University of Chicago News Office. June 1, 2007. Archived from the original on March 15, 2018. Retrieved November 20, 2007.
  17. ↑ Isaacson, Walter (2021). The Code Breaker. Simon & Schuster. p. 392. ISBN 978-1-982115-85-2.
  18. ↑ Friedberg, Errol C. (2005). The Writing Life of James D. Watson. Cold Spring Harbor, New York: Cold Spring Harbor Laboratory Press. ISBN 978-0-87969-700-6. Reviewed by Lewis Wolpert, Nature, (2005) 433:686–687.
  19. ↑ Schwartz, James (2008). In pursuit of the gene: from Darwin to DNA. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02670-4.
  20. ↑ Watson, James (1951). The Biological Properties of X-Ray Inactivated Bacteriophage (PhD thesis). Indiana University. ProQuest 302021835.
  21. ↑ "Faculty Support Grows For Anti-War Proposal", The Harvard Crimson, October 3, 1969. November 4, 2007.
  22. ↑ "Three Harvard Scientists Lead Call to Stop Nuclear Reactors", The Harvard Crimson, August 5, 1975. November 4, 2007.
  23. ↑ Esquire Magazine, October 19, 2007
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ «برنده جایزه نوبل با اظهارات «نژادپرستانه» عناوین افتخاری را باخت». fa.euronews.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۴.
  25. ↑ "Museum drops race row scientist", BBC, October 18, 2007. بازبینی ۴دسامبر۲۰۱۴.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ «چرا جیمز واتسون، کاشف ساختار DNA جایزه نوبل خود را به حراج گذاشت». همشهری آنلاین. ۲۰۱۴-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۴.
  27. ↑ "Race remarks get Nobel winner in trouble", MSNBC and AP, October 18, 2007. Retrieved October 18, 2007.
  28. ↑ Syal, R. "Nobel scientist who sparked race row says sorry - I didn't mean it" بایگانی‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine, Times Online, October 19, 2007. بازبینی ۴دسامبر۲۰۱۴.
  29. ↑ «پدر دی ان ای، جایزه نوبل خود را به خاطر بی‌پولی به فروش گذاشت». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۴.
  30. ↑ «جیمز واتسون بعد از اظهارات تازه دربارهٔ نژاد عناوین افتخاری را از دست داد» (به انگلیسی). BBC News فارسی. ۲۰۱۹-۰۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۴.
  31. ↑ Kitcher, Philip (1996). The Lives to Come: The Genetic Revolution and Human Possibilities.
  32. ↑ "Notable Signers". Humanism and Its Aspirations. American Humanist Association. Archived from the original on October 5, 2012. Retrieved October 4, 2012.
  33. ↑ "DNA father James Watson's 'holy grail' request". The Telegraph. May 10, 2009.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Dean, Cornelia (November 7, 2025). "James Watson, Co-Discoverer of the Structure of DNA, Is Dead at 97". The New York Times. Retrieved November 7, 2025.
  35. ↑ "DNA pioneer James Watson dies at 97". BBC. November 7, 2025. Retrieved November 7, 2025.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جیمز واتسون موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جیمز_واتسون&oldid=43012071»