جعفر بن ابی‌طالب

جعفر بن ابی‌طالب
زادهٔ	ح. ۵۹۰–۵۹۵ گاه‌شماری دوران مشترک مکه، عربستان پیش از اسلام
درگذشت	۶۲۹ (سال ۳۴–۳۹) موته (اردن امروزی)
علت درگذشت	کشته شدن در سریه مؤته
آرامگاه	المزار، موته، اردن
شناخته‌شده برای	صحابه
عنوان	طیار
همسر(ها)	اسما بنت عمیس
فرزندان	عبدالله بن جعفر محمد بن جعفر طیار عون بن جعفر
والدین	ابوطالب فاطمه بنت اسد
خویشاوندان	محمد (پسر عمو) عقیل بن ابی‌طالب (برادر) علی بن ابی‌طالب (برادر)

جعفر ابن ابی‌طالب (۳۴ قبل از هجرت - ۸ قمری) ملقب به ذوالجناحین و مشهور به جعفر طیار یکی از صحابه و پسر عموی پیامبر اسلام محمد و همچنین برادر بزرگتر علی بن ابی‌طالب بود.

او در سال پنجم بعثت که آزار و شکنجه‌هایی که مخالفان اسلام نسبت به مسلمانان می‌داشتند به اوج خود رسیده و آنان را به ستوه آورده بود، سرکرده گروهی از مسلمانان بود که با اجازه محمد به سرزمین حبشه هجرت کردند.

چون مردم حبشه از اهل کتاب و به دین عیسی بودند و می‌شد حدس زد که نسبت به مسلمانان مهربان خواهند بود. داستان دفاع جعفر ابن ابی طالب از اسلام و مسلمین در برابر نجاشی پادشاه حبشه (هنگامی که عمروعاص برای برگرداندن آن‌ها با هدایای بسیار به نزد پادشاه رفته و او را تحریک کرده بود) در تاریخ آمده‌است. جعفر بن ابی طالب پسری به نام عبدالله داشت که شوهر زینب بود.

به گفته مسلمانان وی در غزوه موته (سال هفت بعد از هجرت) پرچم سپاه اسلام را داشت، تا زمانی که دو دستش را قظع کردند و او با دو دست بریده سعی در برپا نگاه داشتن رایت اسلام داشت.

محمد در مورد او گفت: «خداوند به جای آن دو دست دو بال عطا فرمود که بدانها در بهشت پرواز کند بهر جای که خواهد». وی برادر علی بن ابی‌طالب نیز هست. زیارتگاه او در موته است.

نماز جعفر طیار

نوشتار اصلی: نماز جعفر طیار

نماز جعفر طیار یک نماز مستحبی است که منسوب به جعفر طیار است و در روایت‌های اسلامی، فضیلت‌های زیادی برای خواندن آن ذکر شده‌است. بر اساس احادیث اسلامی، این نماز را پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله تحت عنوان هدیه ای به جعفر بن ابی طالب تعلیم داد. هنگامی که جعفر در روز فتح خیبر از حبشه به شهر مدینه حرکت کرد، پیامبر اسلام به استقبال وی آمد و به مردم اعلام داشت:

«نمی‌دانم به کدام یک از این‌دو خوشحالی کنم، به فتح خیبر یا به برگشتن پسر عمویم جعفر؟» بعد از آن، پیامبر اسلام نماز جعفر طیار را به وی یاد داد و افزود: «اگر توانستی این نماز را هر روز، و اگر نتوانستی هر هفته، و اگر نتوانستی هر ماه، و اگر نتوانستی هر سال، و اگر نتوانستی در عمر خود یک بار این نماز را بخوان. اگر این نماز را خواندی، خداوند گناهان بزرگ و کوچک، قدیم و جدید و گناه عمدی و اشتباهی تو را می‌بخشد». همچنین، پیرو فضیلت این نماز مستحبیاز جعفر صادق نقل شده که: «هر کس نماز جعفر را هر روز بخواند، بدی‌های او نوشته نمی‌شود و برابر هر تسبیحی که در این نماز می‌خواند خداوند به او یک ثواب عطا کرده و یک درجه در بهشت به او می‌بخشد.»

جستارهای وابسته

• محمد بن جعفر طیارت

منابع

این مقاله شامل بخش‌هایی به قلم محمد معین (درگذشته در ۱۳۵۰) است. حقوق معنوی آن بخش‌ها برای محمد معین محفوظ است.

• • جلد یکم منتهی الامال
• ویکی‌پدیای انگلیسی
• بامداد اسلام، عبدالحسین زرّین کوب، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲
• اسلام‌شناسی (مشهد) علی شریعتی، تهران: چاپخش، ۱۳۸۰
• (معین، جلد پنجم صفحه ۸۱۴)