خالد بن ولید

خالد بن ولید
نام بومی	عربی: خالد بن الوليد بن المغيرة المخزومي
نام(های) دیگر	سیف‌الله (شمشیر خدا) ابوسلیمان
زاده	مکه
درگذشته	۶۴۲ مدینه یا حمص
آرامگاه احتمالی	مسجد خالد بن ولید، حمص، سوریه
وفاداری	قریش (۶۲۵–۶۲۷ یا ۶۲۹) محمد (۶۲۷ یا ۶۲۹–۶۳۲) خلافت راشدین (۶۳۲–۶۳۸)
شاخه نظامی	ارتش خلافت راشدین
سال‌های خدمت	۶۲۹–۶۳۸
فرماندهی	فرمانده میدانی در نجد و یمامه (۶۳۲–۶۳۳) فرمانده ارشد ارتش مسلمانان سوریه (۶۳۴–۶۳۶) فرمانده میدانی در شمال شوریه (۶۳۶–۶۳۸) فرماندار نظامی قنسرین (ح. ۶۳۸)
جنگ‌ها و عملیات‌ها	در برابر مسلمانان: غزوه بدر (۶۲۴) غزوه احد (۶۲۵) غزوه خندق (۶۲۷) با مسلمانان: سریه مؤته (۶۲۹) فتح مکه (۶۲۹/۳۰) غزوه حنین (۶۳۰) جنگ‌های ارتداد فتح شام به‌دست مسلمانان
همسر(ان)	اسما بنت انس بن مدرک ام تمیم بنت منهل
فرزندان	عبدالرحمن مهاجر سلیمان

مقبرهٔ خالد در مسجد خالد بن ولید قرار دارد.

خالد بن ولید بن مغیره مخزومی ابو سلیمان، یکی از صحابه و سرداران بزرگ اسلام بود. پدرش؛ ولید بن مغیره، از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام و از نخستین کسانی بود که پیامبر اسلام را مسخره کرد، و مادرش، لبابه صغری، دختر حارث بن حزن هلالی، خواهر میمونه و لبابه کبری، همسر عباس بن عبدالمطلب، بود. خالد در زمان محمد پس از مسلمان شدن فرماندهی چندین سَریِّه را بعهده داشته و در سال ۸ هجری در ماجرای برخورد با قبیله بنی جذیمه مردان آنها را قتل‌عام می‌کند. در جریان قتل مالک بن نویره که اعتراض عمر بن خطاب را در پی داشت، خالد بن ولید منطقه حیره را فتح کرد و در فتوحات شام شرکت داشت. از فرزندان وی می‌توان به مهاجر، عبدالله، سلیمان و عبدالرحمن اشاره کرد.

پیش از گرویدن به اسلام

او قبل از گرویدن به اسلام، با سپاهیان اسلام جنگ‌های سختی کرد و در غزوه احد، مسلمین را شکست داد. او همچنین در غزوه خندق به عنوان فرماندهٔ گُردان علیه مسلمین مدینه، جنگید. در غزوه حدیبیه به عنوان آخرین جنگش علیه پیغمبر و مسلمین، نقش مهمی ایفا کرد و بنا بر قول مشهورتر و قوی‌تر میان اهل سنت، تا چندی قبل از فتح مکه اسلام نیاورد.

پس از گرویدن به اسلام

او در بیش از یکصد جنگ شرکت داشت و در اکثر جنگ‌ها فرمانده بود که در بسیاری از آن‌ها در مقابل امپراتوری بیزانس و شاهنشاهی ساسانی و متحدانشان و همچنین قبیله‌های عرب دیگر انجام شدند.

او در سال ۷ هجری قمری پس از صلح حدیبیه اسلام آورد و در جنگ موته رهبری سپاه مغلوب مسلمانان را تا مدینه به‌عهده داشت. پس از کشته‌شدن سه فرمانده آن نبرد، جعفر بن ابیطالب و زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه، از سوی سپاهیان و جنگجویان موته به فرماندهی برگزیده شد و با عقب‌نشینی، سپاهیان مسلمان را به مدینه بازگرداند. بنا بر منابع تاریخی اهل سنت، خالد در مدینه با واکنش‌های منفی مسلمانان مواجه شد. مردم مدینه از وی به عنوان فراری از جهاد یاد کردند و خاک بر سر و روی وی پاشیدند؛ ولی قلم‌پردازان از خالد بن ولید در این صحنه بسیار تجلیل نموده و از وی به عنوان «سیف اسلام» یاد کرده‌اند. وی در همان سال در عملیات فتح مکه شرکت کرد.

وی با به قدرت رسیدن عمر از لشکر شام، عزل شد. او در شهر حمص سوریه در سن شصت سالگی وفات کرد و عمر را وصی خود قرار داد. مقبره‌ایی از او در مسجد خالد بن ولید در شهر حمص قرار دارد.

یادواره

• ورزشگاهی ۳۰ هزار نفری در شهر حمص سوریه به افتخار او، ورزشگاه خالد بن ولید نام‌گذاری شده‌است.
• یک تانک اصلی میدان نبرد نیروی زمینی پاکستان به یاد وی الخالد نام گرفته‌است.

منابع

• تاریخ صحابه، مهدی اخوانی، چاپ سوم، مشهد، ۱۳۳۹
• اسدالغابه، ج ۲، ص ۱۰۹
• قاموس الرجال، ج ۴، ص ۱۴۳
• فروغ ابدیت، ج ۳، ص ۳۴۷–۳۴۹
• الطبقات، ج ۴، ص ۲۵۳
• الاستیعاب، ج ۳، ص ۴۳۷
• ب
• کتاب تاریخ طبری؛ جلد چهارم – کتاب تاریخ ده هزار ساله ایران؛ جلد دوم

کتاب اسرار خاندان محمد (ص)، سلیم بن قیس؛ ترجمه مهدی صبلغی: ص ۳۸۸

علل الشرایع: ص ۱۹۰

احتجاج طبرسی: ج ۱ ص ۸۹

# الخرائج: ج ۲ ص ۷۵۷

بحار الانوار: ج ۲۹ ص ۱۲۵، ۱۳۲، ۱۳۶، ۱۵۹؛ ج۲۸، ص۳۰۹

# الأنساب :۳/۹۵، ط. دارالجنان ـ بیروت و۶/۱۷۰، نشر محمد أمین دمج - بیروت - ۱۴۰۰ هـ.