خالد بن ولید

خالد بن ولید
تمثال خوشنویسی در جهان اسلام
نام مستعار	شمشیر کشیده خدا
زاده	۵۸۵ مکه، شبه‌جزیره عربستان
درگذشته	۶۴۲ حمص، سوریه
مدفون در	مسجد خالد بن ولید
وفادار به/عضوِ	خلافت راشدین
سازمان/شاخه	ارتش خلفای راشدین
سال خدمت	۶۳۲–۶۳۸
بخش	سوارکاران ذخیره
فرمان‌های داده	فرمانده کل قوا (۶۳۲–۶۳۴) فرمانده ارشد (۶۳۴–۶۳۸) فرمانده سوارکاران ذخیره (۶۳۴–۶۳۸) فرماندار نظامی عراق (۶۳۳–۶۳۴) فرماندار قنسرین (۶۳۷–۶۳۸)

خالد بن ولید بن اهوازی مخزومی یکی از صحابی‌های محترم نزد اهل سنت است که به او لقب «سیف‌الله المسلول» (شمشیر کشیدهٔ خدا) را داده‌اند. لرپدرش، ولید بن مغیره، از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام و از نخستین کسانی بود که پیامبر را مسخره کرد، و مادرش، لبابه صغری، دختر حارث بن حزن هلالی، خواهر میمونه و لبابه کبری، همسر عباس بن عبدالمطلب، بود. خالد یکی از معدود فرماندهان نظامی تاریخ است که در تمام طول عمر خود شکست نخورد. او در بیش از یکصد جنگ شرکت داشت که بسیاری از آن‌ها در مقابل نیروهای از نظر عددی برتر امپراتوری بیزانس شاهنشاهی ساسانی و متحدانشان و همچنین قبیله‌های عرب دیگر انجام شدند.

او در سال ۷ هجری قمری پس از صلح حدیبیه اسلام آورد و در جنگ موته رهبری سپاه مغلوب مسلمانان را تا مدینه به‌عهده داشت. پس از کشته‌شدن سه فرمانده آن نبرد، جعفر بن ابیطالب و زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه، از سوی سپاهیان و جنگجویان موته به فرماندهی برگزیده شد و با عقب‌نشینی، سپاهیان مسلمان را به مدینه بازگرداند. این جنگ سرانجام با شکست مسلمانان خاتمه یافت. یکی از جنایاتی که از او یاد می‌شود نیرنگ او در احد بود که باعث قتل حمزه عموی محمد و شکست مسلمین در این جنگ شد.

خالد در مدینه با واکنش‌های منفی مسلمانان مواجه شد. مردم مدینه از وی به عنوان فراری از جهاد یاد کردند و خاک بر سر و روی وی پاشیدند؛ ولی قلم‌پردازان اهل سنت از خالد بن ولید در این صحنه بسیار تجلیل نموده و از وی به عنوان «سیف اسلام» یاد کرده‌اند. پیامبر و یا بنا بر قولی، ابوبکر به او لقب «سیف‌الله» داد (که البته نسبت دادن این لقب توسط محمد به خالد درهیچ یک از کتب معتبر یافت نشده و این از القابی است که اهل سنت برای او اختیار کرده‌اند) وی در همان سال در عملیات فتح مکه شرکت کرد.

مقبرهٔ خالد در مسجد خالد بن ولید قرار دارد.

مسیر حملات خالد بن ولید در جنوب بین‌النهرین که در آن زمان در اختیار ساسانیان بود.

مرگ:

با به قدرت رسیدن عمر از فرماندهی لشکر شام، عزل شد. او در شهر حمص سوریه در سن شصت سالگی وفات کرد و عمر را وصی خود قرار داد.

یادواره

• ورزشگاهی ۳۰ هزار نفری در شهر حمص سوریه به افتخار او، ورزشگاه خالد بن ولید نام‌گذاری شده‌است.
• جدیدترین تانک اصلی میدان نبرد نیروی زمینی پاکستان (محصول مشترک چین و پاکستان) به یاد وی الخالد یا ام‌بی‌تی-۲۰۰۰ نام گرفته‌است.

منابع

• تاریخ صحابه، مهدی اخوانی، چاپ سوم، مشهد، ۱۳۳۹
• اسدالغابه، ج ۲، ص ۱۰۹
• قاموس الرجال، ج ۴، ص ۱۴۳
• فروغ ابدیت، ج ۳، ص ۳۴۷–۳۴۹
• الطبقات، ج ۴، ص ۲۵۳
• الاستیعاب، ج ۳، ص ۴۳۷
• بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۱۴۲

کتاب اسرار خاندان محمد (ص)، سلیم بن قیس؛ ترجمه مهدی صبلغی: ص ۳۸۸

علل الشرایع: ص ۱۹۰

احتجاج طبرسی: ج ۱ ص ۸۹

# الخرائج: ج ۲ ص ۷۵۷

بحار الانوار: ج ۲۹ ص ۱۲۵، ۱۳۲، ۱۳۶، ۱۵۹؛ ج۲۸، ص۳۰۹

# الأنساب :۳/۹۵، ط. دار الجنان ـ بیروت و۶/۱۷۰، نشر محمد أمین دمج - بیروت - ۱۴۰۰ هـ.