علیرضا افتخاری: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
* او با شعرای برجستهای چون: قیصر امین پور، اکبرآزاد، فریدون مشیری، علی معلم، سهیل محمودی، حسین منزوی، مشفق کاشانی و... نیز همکاری داشته است. |
* او با شعرای برجستهای چون: قیصر امین پور، اکبرآزاد، فریدون مشیری، علی معلم، سهیل محمودی، حسین منزوی، مشفق کاشانی و... نیز همکاری داشته است. |
||
==نظرات اهالی موسیقی== |
==نظرات اهالی موسیقی== |
||
استاد محمد رضا شجریان (استاد بزرگ آواز): اگر من صدای افتخاری را داشتم، دنیا را فتح میکردم. |
|||
حسین خواجه امیری / ایرج (خواننده) : افتخاری، تنها ستارهای است که در بعد از انقلاب ظهور کرده است. |
|||
محمد گلریز (خواننده پیشکسوت عرصه موسیقی): علیرضا افتخاری، خوانندهای نام آشنا، مردمی و بدون ریاکاری است که نیاز به روابط برای بدست آوردن جایگاه ندارد. |
|||
افتخاری، از پیشنه بسیار گرانقدری برخوردار است که برای بدست آوردن جایگاه نیاز به چابلوسی ندارد. چون امتحان خود را در عرصه موسیقی پس داده است و برای اهالی هنر شناخته شده است. |
|||
استاد علی جعفریان ( آهنگساز آلبوم: افسانه): تا صد سال آینده فکر نمیکنم خوانندهای مثل افتخاری پدید بیاید. |
|||
استاد علی جعفریان ( آهنگساز آلبوم: افسانه): اول اینکه، ایشان دارای سواد موسیقی میباشد یعنی بر تمام ردیفها وگامهای موسیقی تسلط کامل دارند و تحریرهای به جا ارائه میدهند. دوم، صدای ایشان بسیار رسا و شفاف است. سوم اینکه، در عین رسا بودن از جذابیت منحصر به فردی برخوردار است. و چهارم هم اینکه، ایشان از بیان خوبی برخوردارند به طوری که شنونده با یکبار شنیدن میتواند اشعار را بنویسد. |
|||
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): اگر خوانندهای باشد كه شرایط اجرایی افتخاری را داشته باشد و ملودیهای من را بتواند چون: نیلوفرانهها، صدایمكن و رازگشا اجرا کند، با كمال میل از این خوانندگان استقبال خواهم كرد که فعلاً همچین موردی پیش نیامده است. |
|||
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): اركستر و خواننده با آهنگ زنده است. این آهنگ است كه میتواند خواننده را به اوج برساند و این را تجربه نشان داده است و برعکس آقای افتخاری باعث میشوند که آهنگها به اوج برسد كما اینكه آقای افتخاری خواننده بسیار خوشصدا و صاحب نامی بود و هست. |
|||
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): به نظر من، آقای افتخاری یكی از بهترین خوانندههایی است كه بعد از انقلاب ظهور كرده است. از نظر وسعت صدا و همچنین رنگ صدا و جذابیت صدا و به خصوص اطلاعاتی كه در مورد اشعار قدما به خصوص حافظ دارد. آقای افتخاری، در كارهایی مثل نیلوفرانه و رازگشا به نحو بسیار مطلوبی و شاید بیش از توان خود ارج گذاشته است. با در نظر گرفتن مطالب فوق و از آنجا كه من علاقه شدیدی به صدای ایشان داشته و دارم گاهی متأثر میشوم كه این خواننده دوستداشتنی چرا باید از كارهای سست استفاده كند؟ |
|||
استاد محمد جلیل عندلیبی (آهنگساز آلبوم: امان از جدایی): علیرضا افتخاری بی شک یکی از بهترین و با استعدادترین خوانندگان ماست. اما ایشان در این دوره از کار هنری خود نیاز به پشتیبانی و دلگرمی و تشویق دارند؛ چیزی که این روزها خیلی از ایشان دریغ میشود. در این زمانه کار هنرمندان خیلی سخت شده است و با ستم مضاعف و با این هزینه های سنگینی که دارند، مرد میخواهد تا با این وضعیت مقابله کند. علیرضا افتخاری، از آن دسته هنرمندانی است که در این وضعیت کاری، همیشه کار کرده؛ هر چند روند رو به بالا و پایینی داشته است. در این رفت و برگشتی که علیرضا افتخاری بین موسیقی سنتی و پاپ داشت، خیلی از طرفدارانش را از دست داد. کار علیرضا افتخاری از کار خیلی از هنرمندان این زمینه -مانند شهرام ناظری- بهتر است، اما آنها می دانند باید چه کار کنند، در صورتی که افتخاری از آنها سادهتر است.(منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89) |
|||
ابوالحسن مختاباد (روزنامه نگار و منتقد موسیقی): روزی یکی از آهنگسازان نامی که با آقای افتخاری کارهای فراوانی انتشار داده بود، گفت: "جنس این صدا حیرت انگیز است. حتی اگر ترشی هم بخورد میرود داخل استودیو میخواند، بدون اینکه حنجرهاش خشی بردارد". این سخن اغراق نبود، جنس صدای آقای افتخاری و سبکی که او در آواز میخواند (آواز مکتب اصفهان) از ظهور پدیدهای در آواز خبر میداد. شخص خود من، بیست سال قبل؛ آوازی از آقای افتخاری در مخالف سهگاه شنیدهام (اجرایی خصوصی) روی شعر حافظ: |
|||
زاهد ظاهر پرست از حال ما آگاه نیست |
|||
در حق ما هر چه گوید جای هیچ اکراه نیست |
|||
که از معدود آوازهای مخالف سهگاه ماندگار در تاریخ موسیقی ایران است.(منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89) |
|||
ابوالحسن مختاباد (روزنامه نگار و منتقد موسیقی): به گمانم آقای افتخاری میتوانست وزنهای در موسیقی آوازی ایران باشد، اما راهی را انتخاب کرد که مردم او را بیشتر تصنیفخوان بدانند تا آوازخوان و البته تصنیفخوانی که تجربههایی در ترانهخوانی و ... هم دارد و این یعنی، نزول در نگاه اهل نخبه موسیقی. (منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89) |
|||
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): علیرضا افتخاری، بسیار كم مصاحبه میكند (میگویند اصلاً اهل مصاحبه نیست) و چیزی هم نمینویسد. او فقط میخواند و صدایش، محكمترین دلیل برای بودن اوست. صدای او ماندگارترین صدا در خاطره مردم در سالهای بعد از انقلاب است. |
|||
یادم آمد از ملاقاتی كه چندین و چند سال پیش با آقای منوچهر معروفی (فرزند استاد جواد معروفی) داشتم و سخن از آثاری به میان آمد كه پدر ارجمندشان برای اركستر بزرگ و آواز تنظیم كرده بودند و تا حالا هم اجرا نشده است . پرسیدم چرا اینها اجرا نشدهاند؟ جواب دادند: پدرم دنبال یك صدای خوب و رسا میگشت و هر صدایی را نمیپسندید. پرسیدم: اگر الآن زنده بودند این كارها را به چه كسی میدادند كه بخواند؟ جواب دادند: افتخاری. فقط به علیرضا افتخاری. (منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره15- مهرماه 1383) |
|||
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): باید قبول كنیم كه تواناییهای اجرایی علیرضا افتخاری مجموعهای است كه او را با هیچكس قابل مقایسه نمیكند و جایگاه خاص به او میبخشد. او این مسیر را در مدتی كمتر از بیست سال حضور مداوم در صحنه آواز پیموده و در زمانی كه كارخانه «خوانندهسازی» موسیقی ایران پركارتر از همیشه بوده است (هر كدام از این خوانندگان با همه ویژگیهای انحصاری و اختصاصی خود، با همدیگر قابل قیاس هستند و وجه مشترك بسیاری از آنها همان تقلید از استاد شجریان است چه قبول داشته باشند و چه با شدت آن را رد كنند). افتخاری بهطور طبیعی از فشار سایه سنگین استاد (شجریان) بركنار مانده است. او از شهری برخاسته كه سنت آوازخوانی قوی داشته است و دارد، هنوز هم بهترین استاد؟ آواز به سبك قدیم (استاد محمدطاهرپور) در همین شهر است، و سنت تكنوازی و جواب آواز نیز در آن به كمال است. (با وجود بزرگانی مثل استاد كسایی و استاد شهناز). |
|||
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): مشكل بتوان تواناییهای افتخاری در كار خود را در خوانندهای دیگر پیدا كرد. منظور از «توانایی» به قول قدیمیها فقط ششدانگ خواندن و چهچهه زدن نیست. در عصر وسایل پیشرفته ضبط و پخش، و در دورهای كه نود و چند درصد نیازهای موسیقایی مردم از طریق كالای صوتی تحصیل میشود نه از طریق اجرای زنده، این «تواناییهای» فیزیكی كمتر به كار میآید. تسلّط افتخاری در خواندن سبكها و روشهای مختلف است و حتی موسیقی طبقات مختلف فرهنگی، نداشتهایم و نداریم خوانندهای كه هم بتواند ردیف استادش را خوب بخواند (البته اگر انگیزه و حوصله داشته باشد و تمرین كند)، هم مدل خوانندگان برنامه گلها را خوب از آب دربیاورد، هم ضربی و تصنیف قدیمی بخواند (نوار «آتش دل» با تنظیم استاد پایور را شنیدید)، هم از عهده ترانههای محلی خوب برآید و هم موسیقی مردمی را با همان لحن و لهجه حتی گیراتر و گرمتر از اصل ادا كند. درست مثل بازیگری منعطف و آماده كه نقشهای متضاد و مختلفی را با مهارت اجرا میكند و خود را طوری به جای آنها میگذارد كه بیننده جریان زندگی و حضور را پشت این نقش «حس» كند. افتخاری در آواز چنین شخصیتی است: بازیگری به هزار چهره. |
|||
(منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره 15- مهرماه 1383) |
|||
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): در كارنامه هیچ خواننده دیگری در تاریخ آثار ضبط شده موسیقی ایران، این همه قطعات مختلف، متنوع، متفاوت با یكدیگر و متعلق به یك خواننده وجود ندارد. افتخاری به اندازه چندین نفر، خوانده و ضبط كرده است و كارنامهاش به طرز شگفتانگیزی «متنوع» است. |
|||
بسیار شنیده و خواندهام كه به انتخابهای علیرضا افتخاری در خواندن فلان یا بهمان قطعات، ایراد میگیرند. ایراد داشتن و ایراد گرفتن، چیز عجیبی نیست و جزء جداناشدنی كار یك هنرمند است. اما تمامیت وجود هنرمند را نمیشود براساس ایرادهایش داوری كرد. به هر حال آنهایی كه اشكالات نخبهگرایانه بر خواندهها و نوارهای او میگیرند، نسبت به خریداران و هواداران آثارش در اقلیت هستند و خوب این اكثریت است كه تكلیف هنرمند را معلوم میكند. مهم این است كه خواننده با آنچه میخواند احساس همدلی و صمیمیت كند و در صدایش «حضور» داشته باشد. اگر افتخاری موفقیتهای زیادی داشته، بخشی را مدیون همین است وگرنه صدای گرم و قوی در خوانندگی همهچیز نیست. او بر سكویی ایستاده كه هیچكس نمیتواند كاری را به او تحمیل كند و اگر او قطعهای را میخواند، به هر حال در چارچوب سلیقههایش میگنجیده است .(منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره 15- مهرماه 1383) |
|||
سید عماد توحیدی (آهنگساز آلبوم: قلندروار): نفرا ول آواز آزمون باربد در سال 1355 از اصفهان، صاحب مكتب آوازي قدرتمند آمده است و با اين حال علاوه بر تاثيراتي كه از سلوك آوازي استاد تاج اصفهاني گرفته، از مطالعه آواز اديب خوانساري و طاهرزاده و دادبه توشهها برگرفته. ولي زماني كه بسياري از خوانندگان، مسخ آوازخواني فاخر شجريان سعي در تقليد از او داشتند و دارند، به ميدان آمد و توجه عام و خاص را به خود جلب كرد. خوانندگي در آثار متنوع و حتي بازخواني تعدادي از آثار قديمي توسط او چنان با قدرت، گرمي و زيبايي همراه است كه در تاريخ معاصر موسيقي ايران خواننده اي به اين حد ماهر درا جراي طرحهاي متفاوت يافت نميشود. |
|||
عليرضا افتخاري مرد مدار و مرد ممدار است. او نگاهي متكبر به مردم سرزمينش ندارد. مردم او را دوست دارند و با صدايش خاطره دارند. درباره استادش تاج شنيدهام كه در نانوايي، تاكسي و كنار زاينده رود، روي كسي را براي خواندن به زمينن نمیانداخته است؛ افتخاري دوستدار واقعي مردم سرزمينش است و از آنها دوري نمي كند. حتي منتقدان جدي ا ين سا لهاي او- چه آناني كه دلايل قابل قبولي براي نقد آثارش (از جمله آلبومهاي پاپ) دارند و چه آنهايي كه دلايل مردودي از جمله اينكه هنرمند نبايد در دسترس باشد- در يك باور مشتركند؛ا و خوب ميخواند! نه!ا و بسيار خوب مي خواند! (منبع: همشهری جوان-ش.258-اردیبهشت 89) <ref>افتخاری، اسطوره بی بدیل تصنیف و آواز [=11]</ref> |
|||
== حاشیهها == |
== حاشیهها == |
نسخهٔ ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۳، ساعت ۱۲:۳۶
علیرضا افتخاری | |
---|---|
اطلاعات پسزمینه | |
زاده | ۱۰ فروردین ۱۳۳۷[۱] اصفهان |
ژانر | سنتی ایرانی، پاپ سنتی |
سالهای فعالیت | از ۱۳۵۷ تا کنون |
علیرضا افتخاری مهیاری (زاده ۱۰ فروردین ۱۳۳۷، اصفهان) از خوانندگان بنام موسیقی سنتی ایرانی است.[۱] افتخاری پس از سالها فعالیت در موسیقی سنتی ایرانی فعالیت خود را در زمینه موسیقی تلفیقی (میان سنتی و پاپ) نیز شروع نمود و تاکنون خوانندگی بیش از ۶۰ آلبوم موسیقی را بر عهده داشته است. وی در سال ۱۳۸۹ موفق به اخذ نشان چهره های ماندگار شد.
زندگی
علیرضا افتخاری در سال ۱۳۳۷ در اصفهان بدنیا آمد. در کودکی نزد استاد طباطبایی نوازنده ویولن تعلیم دید. از ۱۲ سالگی نزد استاد تاج اصفهانی به یادگیری ردیفهای آوازی پرداخت. پس از مدتی نیز همزمان به بهره گیری از محضر استاد جلیل شهناز و استاد حسن کسایی در زمینه ردیف های موسیقی سنتی مشغول شد. در سال ۱۳۵۷ در آزمون باربد و در محضر اساتیدی چون علی اکبر خان شهنازی، داریوش صفوت، علی تجویدی و ... موفق به کسب رتبه نخست گشت.
از سال ۱۳۶۰ پس از درگذشت تاج اصفهانی نزد استاد دادبه به ادامه تعلیم موسیقی پرداخت. در سال ۱۳۶۲ اولین آلبوم خود را به توصیه استاد فرامرز پایور با نام «آتش دل» و به یاد استاد فقیدش تاج اصفهانی منتشر کرد. پس از آن آثار او از صدا و سیمای ایران به صورت مرتب پخش شده و کنسرتهای مختلفی[۱] در کشورهایی چون ژاپن، آلمان، کانادا و انگلستان برگزار نمود. وی در طول سه دهه فعالیت حرفهای خود، تا کنون موفق به انتشار بیش از ۶۰ آلبوم موسیقی در سبکهای سنتی، ارکسترال و تلفیقی با همکاری اساتید به نامی چون: پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، محمد موسوی، علی تجویدی، عباس خوشدل، محمد علی کیانی نژاد، جلال ذوالفنون، هابیل علی اف، فریدون شهبازیان، کامبیز روشن روان، محمد جلیل عندلیبی و ... شدهاست. از آلبومهای معروف او میتوان به مقام صبر، راز و نیاز، سروسیمین، راز گل، شور عشق، نیلوفرانه، افسانه، یاد استاد، سرمستان، مستانه، امان از جدایی، هنگامه و صیاد اشاره نمود.[نیازمند منبع]
صدای بی بدیل وتکنیک های منحصر به فرد وانتخاب اشعار متنوع از شعرای گوناگون واجرا با ملودی مناسب خصوصا در آلبوم های یاد استاد،هنگامه،نیلوفرانه،سروسیمین،امان از جدایی بطوری که عده ای معتقدند وی موسیقی سنتی را بارعایت اصول به میان مردم کوچه خیابان برد.آلبوم های پرفروش وپرمخاطب مذکور گواه ادعای این عده می باشد.
افتخارات
- شاگرد مرحوم استاد تاج اصفهانی در بیش از ۱۱ سال مداوم (از سن ۱۲ سالگی تا زمان فوت آن مرحوم)
- شاگرد مرحوم استاد حسن کسایی و استاد جلیل شهناز در زمینه ردیفهای موسیقی
- کسب مقام اول آزمون باربد (در سال ۱۳۵۷)
- خواننده پرفروش ترین و پر مخاطب ترین آلبوم تاریخ موسیقی ایران (نیلوفرانه)[۲]
- دریافت نشان رسمی چهرههای ماندگار (در سال ۱۳۸۹)
- پر تیراژترین خواننده موسیقی سنتی ایرانی
- او تنها خواننده ای است که تقریباً با اکثر آهنگسازان برجسته معاصر به صورت تکنوازی یا آهنگسازی در آلبومهای مختلف همکاری داشته است ( اساتیدی همچون: حسین علیزاده، کیوان کلهر، پرویز مشکاتیان، جلیل و جمشید عندلیبی، جلال ذوالفنون، فریدون شهبازیان، کیوان ساکت، محمدجوادضرابیان، علی تجویدی، کامبیز روشن روان، عباس خوشدل، محمدموسوی، حسین میرزاخانی و...
- او با شعرای برجستهای چون: قیصر امین پور، اکبرآزاد، فریدون مشیری، علی معلم، سهیل محمودی، حسین منزوی، مشفق کاشانی و... نیز همکاری داشته است.
نظرات اهالی موسیقی
استاد محمد رضا شجریان (استاد بزرگ آواز): اگر من صدای افتخاری را داشتم، دنیا را فتح میکردم.
حسین خواجه امیری / ایرج (خواننده) : افتخاری، تنها ستارهای است که در بعد از انقلاب ظهور کرده است.
محمد گلریز (خواننده پیشکسوت عرصه موسیقی): علیرضا افتخاری، خوانندهای نام آشنا، مردمی و بدون ریاکاری است که نیاز به روابط برای بدست آوردن جایگاه ندارد.
افتخاری، از پیشنه بسیار گرانقدری برخوردار است که برای بدست آوردن جایگاه نیاز به چابلوسی ندارد. چون امتحان خود را در عرصه موسیقی پس داده است و برای اهالی هنر شناخته شده است.
استاد علی جعفریان ( آهنگساز آلبوم: افسانه): تا صد سال آینده فکر نمیکنم خوانندهای مثل افتخاری پدید بیاید.
استاد علی جعفریان ( آهنگساز آلبوم: افسانه): اول اینکه، ایشان دارای سواد موسیقی میباشد یعنی بر تمام ردیفها وگامهای موسیقی تسلط کامل دارند و تحریرهای به جا ارائه میدهند. دوم، صدای ایشان بسیار رسا و شفاف است. سوم اینکه، در عین رسا بودن از جذابیت منحصر به فردی برخوردار است. و چهارم هم اینکه، ایشان از بیان خوبی برخوردارند به طوری که شنونده با یکبار شنیدن میتواند اشعار را بنویسد.
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): اگر خوانندهای باشد كه شرایط اجرایی افتخاری را داشته باشد و ملودیهای من را بتواند چون: نیلوفرانهها، صدایمكن و رازگشا اجرا کند، با كمال میل از این خوانندگان استقبال خواهم كرد که فعلاً همچین موردی پیش نیامده است.
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): اركستر و خواننده با آهنگ زنده است. این آهنگ است كه میتواند خواننده را به اوج برساند و این را تجربه نشان داده است و برعکس آقای افتخاری باعث میشوند که آهنگها به اوج برسد كما اینكه آقای افتخاری خواننده بسیار خوشصدا و صاحب نامی بود و هست.
استاد عباس خوشدل (آهنگساز آلبوم: نیلوفرانه): به نظر من، آقای افتخاری یكی از بهترین خوانندههایی است كه بعد از انقلاب ظهور كرده است. از نظر وسعت صدا و همچنین رنگ صدا و جذابیت صدا و به خصوص اطلاعاتی كه در مورد اشعار قدما به خصوص حافظ دارد. آقای افتخاری، در كارهایی مثل نیلوفرانه و رازگشا به نحو بسیار مطلوبی و شاید بیش از توان خود ارج گذاشته است. با در نظر گرفتن مطالب فوق و از آنجا كه من علاقه شدیدی به صدای ایشان داشته و دارم گاهی متأثر میشوم كه این خواننده دوستداشتنی چرا باید از كارهای سست استفاده كند؟
استاد محمد جلیل عندلیبی (آهنگساز آلبوم: امان از جدایی): علیرضا افتخاری بی شک یکی از بهترین و با استعدادترین خوانندگان ماست. اما ایشان در این دوره از کار هنری خود نیاز به پشتیبانی و دلگرمی و تشویق دارند؛ چیزی که این روزها خیلی از ایشان دریغ میشود. در این زمانه کار هنرمندان خیلی سخت شده است و با ستم مضاعف و با این هزینه های سنگینی که دارند، مرد میخواهد تا با این وضعیت مقابله کند. علیرضا افتخاری، از آن دسته هنرمندانی است که در این وضعیت کاری، همیشه کار کرده؛ هر چند روند رو به بالا و پایینی داشته است. در این رفت و برگشتی که علیرضا افتخاری بین موسیقی سنتی و پاپ داشت، خیلی از طرفدارانش را از دست داد. کار علیرضا افتخاری از کار خیلی از هنرمندان این زمینه -مانند شهرام ناظری- بهتر است، اما آنها می دانند باید چه کار کنند، در صورتی که افتخاری از آنها سادهتر است.(منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89) ابوالحسن مختاباد (روزنامه نگار و منتقد موسیقی): روزی یکی از آهنگسازان نامی که با آقای افتخاری کارهای فراوانی انتشار داده بود، گفت: "جنس این صدا حیرت انگیز است. حتی اگر ترشی هم بخورد میرود داخل استودیو میخواند، بدون اینکه حنجرهاش خشی بردارد". این سخن اغراق نبود، جنس صدای آقای افتخاری و سبکی که او در آواز میخواند (آواز مکتب اصفهان) از ظهور پدیدهای در آواز خبر میداد. شخص خود من، بیست سال قبل؛ آوازی از آقای افتخاری در مخالف سهگاه شنیدهام (اجرایی خصوصی) روی شعر حافظ:
زاهد ظاهر پرست از حال ما آگاه نیست
در حق ما هر چه گوید جای هیچ اکراه نیست
که از معدود آوازهای مخالف سهگاه ماندگار در تاریخ موسیقی ایران است.(منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89)
ابوالحسن مختاباد (روزنامه نگار و منتقد موسیقی): به گمانم آقای افتخاری میتوانست وزنهای در موسیقی آوازی ایران باشد، اما راهی را انتخاب کرد که مردم او را بیشتر تصنیفخوان بدانند تا آوازخوان و البته تصنیفخوانی که تجربههایی در ترانهخوانی و ... هم دارد و این یعنی، نزول در نگاه اهل نخبه موسیقی. (منبع: همشهری جوان-ش. 258- اردیبهشت 89)
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): علیرضا افتخاری، بسیار كم مصاحبه میكند (میگویند اصلاً اهل مصاحبه نیست) و چیزی هم نمینویسد. او فقط میخواند و صدایش، محكمترین دلیل برای بودن اوست. صدای او ماندگارترین صدا در خاطره مردم در سالهای بعد از انقلاب است.
یادم آمد از ملاقاتی كه چندین و چند سال پیش با آقای منوچهر معروفی (فرزند استاد جواد معروفی) داشتم و سخن از آثاری به میان آمد كه پدر ارجمندشان برای اركستر بزرگ و آواز تنظیم كرده بودند و تا حالا هم اجرا نشده است . پرسیدم چرا اینها اجرا نشدهاند؟ جواب دادند: پدرم دنبال یك صدای خوب و رسا میگشت و هر صدایی را نمیپسندید. پرسیدم: اگر الآن زنده بودند این كارها را به چه كسی میدادند كه بخواند؟ جواب دادند: افتخاری. فقط به علیرضا افتخاری. (منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره15- مهرماه 1383)
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): باید قبول كنیم كه تواناییهای اجرایی علیرضا افتخاری مجموعهای است كه او را با هیچكس قابل مقایسه نمیكند و جایگاه خاص به او میبخشد. او این مسیر را در مدتی كمتر از بیست سال حضور مداوم در صحنه آواز پیموده و در زمانی كه كارخانه «خوانندهسازی» موسیقی ایران پركارتر از همیشه بوده است (هر كدام از این خوانندگان با همه ویژگیهای انحصاری و اختصاصی خود، با همدیگر قابل قیاس هستند و وجه مشترك بسیاری از آنها همان تقلید از استاد شجریان است چه قبول داشته باشند و چه با شدت آن را رد كنند). افتخاری بهطور طبیعی از فشار سایه سنگین استاد (شجریان) بركنار مانده است. او از شهری برخاسته كه سنت آوازخوانی قوی داشته است و دارد، هنوز هم بهترین استاد؟ آواز به سبك قدیم (استاد محمدطاهرپور) در همین شهر است، و سنت تكنوازی و جواب آواز نیز در آن به كمال است. (با وجود بزرگانی مثل استاد كسایی و استاد شهناز).
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): مشكل بتوان تواناییهای افتخاری در كار خود را در خوانندهای دیگر پیدا كرد. منظور از «توانایی» به قول قدیمیها فقط ششدانگ خواندن و چهچهه زدن نیست. در عصر وسایل پیشرفته ضبط و پخش، و در دورهای كه نود و چند درصد نیازهای موسیقایی مردم از طریق كالای صوتی تحصیل میشود نه از طریق اجرای زنده، این «تواناییهای» فیزیكی كمتر به كار میآید. تسلّط افتخاری در خواندن سبكها و روشهای مختلف است و حتی موسیقی طبقات مختلف فرهنگی، نداشتهایم و نداریم خوانندهای كه هم بتواند ردیف استادش را خوب بخواند (البته اگر انگیزه و حوصله داشته باشد و تمرین كند)، هم مدل خوانندگان برنامه گلها را خوب از آب دربیاورد، هم ضربی و تصنیف قدیمی بخواند (نوار «آتش دل» با تنظیم استاد پایور را شنیدید)، هم از عهده ترانههای محلی خوب برآید و هم موسیقی مردمی را با همان لحن و لهجه حتی گیراتر و گرمتر از اصل ادا كند. درست مثل بازیگری منعطف و آماده كه نقشهای متضاد و مختلفی را با مهارت اجرا میكند و خود را طوری به جای آنها میگذارد كه بیننده جریان زندگی و حضور را پشت این نقش «حس» كند. افتخاری در آواز چنین شخصیتی است: بازیگری به هزار چهره. (منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره 15- مهرماه 1383)
سیدعلیرضا میرعلینقلی (منتقد و پژوهشگر موسیقی): در كارنامه هیچ خواننده دیگری در تاریخ آثار ضبط شده موسیقی ایران، این همه قطعات مختلف، متنوع، متفاوت با یكدیگر و متعلق به یك خواننده وجود ندارد. افتخاری به اندازه چندین نفر، خوانده و ضبط كرده است و كارنامهاش به طرز شگفتانگیزی «متنوع» است.
بسیار شنیده و خواندهام كه به انتخابهای علیرضا افتخاری در خواندن فلان یا بهمان قطعات، ایراد میگیرند. ایراد داشتن و ایراد گرفتن، چیز عجیبی نیست و جزء جداناشدنی كار یك هنرمند است. اما تمامیت وجود هنرمند را نمیشود براساس ایرادهایش داوری كرد. به هر حال آنهایی كه اشكالات نخبهگرایانه بر خواندهها و نوارهای او میگیرند، نسبت به خریداران و هواداران آثارش در اقلیت هستند و خوب این اكثریت است كه تكلیف هنرمند را معلوم میكند. مهم این است كه خواننده با آنچه میخواند احساس همدلی و صمیمیت كند و در صدایش «حضور» داشته باشد. اگر افتخاری موفقیتهای زیادی داشته، بخشی را مدیون همین است وگرنه صدای گرم و قوی در خوانندگی همهچیز نیست. او بر سكویی ایستاده كه هیچكس نمیتواند كاری را به او تحمیل كند و اگر او قطعهای را میخواند، به هر حال در چارچوب سلیقههایش میگنجیده است .(منبع: ماهنامه مقام موسیقایی-شماره 15- مهرماه 1383) سید عماد توحیدی (آهنگساز آلبوم: قلندروار): نفرا ول آواز آزمون باربد در سال 1355 از اصفهان، صاحب مكتب آوازي قدرتمند آمده است و با اين حال علاوه بر تاثيراتي كه از سلوك آوازي استاد تاج اصفهاني گرفته، از مطالعه آواز اديب خوانساري و طاهرزاده و دادبه توشهها برگرفته. ولي زماني كه بسياري از خوانندگان، مسخ آوازخواني فاخر شجريان سعي در تقليد از او داشتند و دارند، به ميدان آمد و توجه عام و خاص را به خود جلب كرد. خوانندگي در آثار متنوع و حتي بازخواني تعدادي از آثار قديمي توسط او چنان با قدرت، گرمي و زيبايي همراه است كه در تاريخ معاصر موسيقي ايران خواننده اي به اين حد ماهر درا جراي طرحهاي متفاوت يافت نميشود.
عليرضا افتخاري مرد مدار و مرد ممدار است. او نگاهي متكبر به مردم سرزمينش ندارد. مردم او را دوست دارند و با صدايش خاطره دارند. درباره استادش تاج شنيدهام كه در نانوايي، تاكسي و كنار زاينده رود، روي كسي را براي خواندن به زمينن نمیانداخته است؛ افتخاري دوستدار واقعي مردم سرزمينش است و از آنها دوري نمي كند. حتي منتقدان جدي ا ين سا لهاي او- چه آناني كه دلايل قابل قبولي براي نقد آثارش (از جمله آلبومهاي پاپ) دارند و چه آنهايي كه دلايل مردودي از جمله اينكه هنرمند نبايد در دسترس باشد- در يك باور مشتركند؛ا و خوب ميخواند! نه!ا و بسيار خوب مي خواند! (منبع: همشهری جوان-ش.258-اردیبهشت 89) [۳]
حاشیهها
وی تا قبل از سال ۸۰ هنرمندی بدون حاشیه محسوب میشد که از وی مصاحبه ای دیده نشد وبجز سه کنسرت که آن هم در خارج کشور برگزار شده بود از او کنسرتی مشاهده نشد.(کنسرت های لندن،راه ابریشم در ژاپن،کنسرت کاناداکه بعلت شایعه ی بمب گذاری سه ساعت در فضای باز به اجراپرداخت). اما از آخرین سالهای دههی ۷۰ به صورت مداوم در برنامههای تلویزیونی مانند: کاروان، ضیافت و... با(بااجرای سهیل محمودی، مجری و ترانه سرا)ظاهر میشد که این کار باعث شروع انتقادات به وی شد. چرا که عدهی بسیاری از اهالی موسیقی سنتی، صدا و سیما را به دلایل سیاسی و... تحریم کرده و حضور در آن را مایهی کم شدن شأن اساتید موسیقی میدانستند.
وي از زمان روي آوردنش به موسيقي تلفیقی( پاپ-سنتي) و با خواندن آلبوم نسيما(سال۸۰) و شکوه عشق (سال82) باانتقادات تند اهالي موسيقي سنتي مواجه شد. ناگفته نماند که آلبوم نسیما ساختهی استاد فضل الله توکل - نوازنده ی بنام سنتور -بود که کاملاً بر مبنای موسیقی دستگاهی اما با رنگ بوی مدرن و امروزی ساخته شده بود و مورد استقبال فراوان مردم واقع شد. اما انتقادات اصلی مربوط به آلبوم شکوه عشق، با آهنگسازی فریدون خشنود بود. به طوری که این آلبوم موجب آزردگی بسیاری از دوستداران این خواننده شد. وي در مصاحبه های خود بطور خاص برنامه ی تلویزیونی شب شیشه ای به اين انتقادات اينگونه پاسخ داد:(من تابه حال همه ی دستگاه های ایرانی را ده ها بار خواندهام و همه مانند هم بوده است. من حق دارم به عنوان يک خواننده تجربيات جديد داشته باشم. براي من بعد از رضايت خداو مردم بازگشت سرمايه ي سرمايه گذاران مهم است. وي در پاسخ سوال وانتقاد مجري که چرا اينقدر پياپي آلبوم منتشر ميکنيد.گفت:من اهل خوش نشيني نيستم که سالي يک آلبوم بدهم. من با آهنگسازان جوان کار ميکنم و بدين صورت به فعاليت هنريم بصورت فعال ادامه ميدهم و به پرورش آهنگسازان جوان کمک ميکنم.
رابطه ی افتخاری با شجریان
رابطهی این دو خواننده به زمانی برمیگردد که بگفتهی افتخاری :((صدای من مورد توجه استاد شجریان بود و به همین علت مدتی به منزل ایشان رفت آمد داشتم.))این رابطه ی مقطعی باعث آن شد که عدهی زیادی گمان کنند افتخاری شاگرد شجریان بوده است. و این موضوع زمانی دامن زده شد که افتخاری می خواست آلبومی را تحت عنوان عشق استاد به شجریان تقدیم کند وی پیش از ارائهی این آلبوم گفت: او مرد بزرگیست و نفسش به هر کس برخورد کند مایهی برکت است. گفته میشود شجریان افتخاری را از این کار بر حذر داشت و این آلبوم تحت نام ماه خراسان منتشرشد. اماافتخاری در مصاحبهای که بمناسبت انتشار آلبوم گرفتار انجام داد صراحتاً اعلام کرد:(( بسیاری از دوستان میپندارند که من از شاگردان آقای شجریان هستم. در حالی که این طور نیست. چرا که من از شاگردان زنده یاد استاد تاج اصفهانی هستم که در جوانی به محضر ایشان برای یادگیری آواز رفتم. در مورد آقای شجریان هم باید بگویم که ایشان در زمانی از صدای من خوششان آمد و من مدتی با رفت و آمد در منزلشان با این هنرمند در ارتباط بودم.)) استاد شجریان نیز تلویحاً از انتصاب بی مورد خوانندگان به شاگردی خود گلایه کرده بود.
صداوسیماکه پس از وقایع انتخابات 1388 و درگیری استاد شجریان با صدا وسیما تصمیم به عدم پخش دعای معروف ربنای استاد شجریان در ماه رمضان گرفت و به علیرضا افتخاری پیشنهاد خواندن ربنا را داد.افتخاری اعلام کرد:(( آقای شجریان «ربنا» را آنچنان خوب خواندهاند و حق مطلب را ادا کردهاند که دیگر نیازی به نسخه دوم نیست،خواندن قطعه «ربنا» نیاز به تسلط بر قرآن دارد. برای خواندن «ربنا» باید قاری قرآن بود تا «ربنا» را آنچنان که شایسته است، خواند که این کار را آقای شجریان به بهترین نحو انجام داده است.آیاتی که آقای شجریان خواندهاند سالهاست در تاروپود زندگی مردم ریشه دوانده و صداوسیما نیز بهتر است به جای جایگزینی، «اولین نسخه و نسخه اول» را پخش کند.))(تابناک ۲۵ مرداد ۱۳۸۹)
در شهریور92 استاد شجریان در مصاحبهای ضمن بیان نظرش در مورد هنرمندان و اینکه نباید با حکومت باشند تلویحاً به افتخاری اشاره کرده وگفت: (( یكی از هنرمندان ما كه صدای خوبی داشت و خوب میخواند و شهرت خوبی داشت، یك اشتباه اجتماعی كرد كه به نظرم از سر سادگی و ندانم كاریاش بود، یك دفعه مردم او را كنار گذاشتند. پس این موسیقی نیست. این رفتار و كردار و گفتار است. به همین دلیل هنرمندان در رفتار و كردار و گفتار باید خیلی دقت كنند.)) (۱۰ مهر ۱۳۹۰ پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir))
افتخاری در تیرماه ۱۳۹۲ با انتشار نامه ای خطاب به محمد رضا شجریان از او درخواست آشتی مجدد کرد. این نامه که با تیتر "بیا همایون هم باشیم" منتشر شد، نشان می داد که روابط این دو خواننده موسیقی ایران به سردی گراییده است.[۴]
آثار
- آتش دل (اثر عبدالحسین برازنده و تحت نظارت فرامرز پایور)
- کاروان (اثرعبدالحسین برازنده)
- مهرورزان (اثر محمد علی کیانی نژاد)
- مقام صبر (اثر پرویز مشکاتیان)
- راز و نیاز (اثر حسین علیزاده)
- همتای آفتاب (اثر عماد رام)
- راز گل (اثر مجتبی میرزاده و علیرضا افتخاری)
- دریغا(اثرمحمد موسوی)
- شور عشق (اثر فریدون شهبازیان)
- غریبستان (اثرمحمد جلیل عندلیبی)
- امان از جدایی (اثر محمد جلیل عندلیبی)
- سرو سیمین (اثر محمد علی کیانی نژاد)
- سرمستان (اثر جلال ذوالفنون و هابیل علی اف)
- نیلوفرانه (اثر عباس خوشدل)
- نیلوفرانه ۲ (اثر عباس خوشدل)
- گل هزار بهار (اثرکامبیز روشن روان)
- زیباترین (اثر محمد جواد ضرابیان)
- افسانه (اثر علی جعفریان)
- کنسرت جاده ابریشم (اثر محمد جلیل عندلیبی، هابیل علی اف و رامیز قلی اف)
- تازه به تازه (اثر محمد جلیل عندلیبی)
- عطر سوسن (اثر محمد جواد ضرابیان)
- شبان عاشق (اثر عباس خوشدل)
- صدایم کن (اثر عباس خوشدل)
- مهمان تو (اثر جمشید عندلیبی)
- ناز نگاه (اثر محمد جواد ضرابیان)
- یاد استاد (اثر علی تجویدی)
- هنگامه (اثر حسن میرزا خانی)
- گل میخک (اثرجواد لشکری)
- عشق گمشده (اثرجواد لشکری)
- به دنبال دل (اثر علی تجویدی)
- بردی از یادم (اثر حبیب اله بدیعی، مهدی خالدی، اسداله ملک)
- نسیما (اثرفضل الله توکل)
- غم زمانه (اثر فضل الله توکل)
- قصه شمع (اثرجمشید برازنده، حسین یوسف زمانی، کامبیز روشن روان، علی جعفریان، علی بکان، مهیار فیروزبخت،مجید اخشابی و همایون شجریان)
- همسایه (اثر عطا جنگوک)
- خنده بارون (اثر مهرداد پازوکی)
- خاطرات جوانی (اثر فضل الله توکل)
- خداحافظ (اثرمحمد جلیل عندلیبی)
- خوش آمدی (اثر جواد لشکری)
- مستانه (اثر جلال ذوالفنون و علیرضا افتخاری)
- شب عاشقان(اثر جلال ذوالفنون و علیرضا افتخاری)
- بابا طاهر (اثر جمشید عندلیبی)
- پاییز (اثرمهرداد پازوکی)
- شکوه عشق (اثر فریدون خشنود)
- کنسرت لندن (اثر محمد جلیل عندلیبی)
- صیاد (اثر اکبر محسنی ومحمدرضا چراغعلی)
- آوای عشق (اثر بهزاد خدارحمی)
- ماه خراسان (اثر حسن میرزاخانی)
- قلندروار (اثر سید عماد توحیدی)
- تو میآیی (اثر حسن میرزاخانی)
- سفر (اثر بهزاد خدارحمی و علیرضا افتخاری)
- هوای تو (اثر محمدرضا چراغعلی)
- عطر مهر (اثر فریدون خشنود)
- راز گشا (اثر عباس خوشدل)
- خروش بحر (اثر فردین کریم خاوری)
- تنها تو میمانی (اثر علی خشتی نژاد و امیر رحیمی آذر)
- عاشقا سلام، عاشقا درود (اثر فریدون خشنود)
- نوای اساتید (اثر اسداله ملک،فضل اله توکل، جهانبخش پازوکی و اکبر محسنی)
- گرفتار(اثر محمد جلیل عندلیبی)
- شب کوچهها (اثر فریدون خشنود و الهام افتخاری)
- جام مصفا (اثر محسن حسینی، حبیب اله بدیعی و علیرضا افتخاری)
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «زندگی نامه». وبگاه رسمی. دریافتشده در ۳ اردیبهشت ۱۳۸۹.
- ↑ «آخرین موعود». رویدادهای موسیقی پاپ ایرانی. دریافتشده در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۱.
- ↑ افتخاری، اسطوره بی بدیل تصنیف و آواز [=11]
- ↑ «علیرضا افتخاری خطاب به شجریان: بیا همایونِ هم باشیم». ایسنا. دریافتشده در ۱ مرداد ۱۳۹۲.
پیوند به بیرون
- دعوای سایت تابناک و علیرضا افتخاری
- علیرضا افتخاری: عجب راه ناهمواریست! تابناک
- گلایه علیرضا افتخاری از همشهری جوان تابناک
- افتخاری شایعه خروج از ایران را تکذیب کرد تابناک
- [افتخاری، اسطوره بی بدیل تصنیف و آواز ]
- علیرضا افتخاری چگونه چهره ماندگار شد؟ تابناک
- چه شد که افتخاری پس از بیست سال یاد شجریان کرد؟ تابناک
- واکنش افتخاری به بازتاب دیدار با احمدی نژاد تابناک
- نامه دختر علیرضا افتخاری به عزتالله انتظامی تابناک
- افتخاری: صداوسیما دنبال جایگزین «ربنا»ی شجریان نباشد تابناک