عبدالرشید دوستم

عبدالرشید دوستم
معاون اول رییس جمهور افغانستان
مشغول به کار ۲۰۱۴ – در حال حاضر
رئیس جمهور	اشرف غنی احمدزی
رییس ارکان سرقوماندانی اعلی قوای مسلح افغانستان
مشغول به کار ۲ اکتبر ۲۰۰۱ – ۲۰ آوریل ۲۰۱۴
رئیس جمهور	حامد کرزی
اطلاعات شخصی
تولد	عبدالرشید عبدالرحیم بای ۱۹۵۲ خواجه دوکوه , ولایت جوزجان، افغانستان
ملیت	{{ , ازبک}}
حزب سیاسی	جنبش ملی اسلامی افغانستان
فرزندان	چهار پسر و یک دختر
محل اقامت	کابل
پیشه	سیاستمدار
تخصص	جنرال
دین	اسلام، سنی
وب‌گاه	www.junbesh.net
خدمت نظامی
درجه	سترجنرال (ارتشبد)

عبدالرّشید دوستُم (متولد ۱۹۵۲ در ولایت جوزجان) معاون اول اشرف غنی احمدزی رئیس‌جمهور افغانستان است. رهبر و مؤسس حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان و رئیس ارکان سرقوماندانی اعلی قوای مسلح این کشور است.

حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان عمدتاً از ازبیکها و ترکمنها افغانستان ساخته شده و بیشترین طرفداران او را نیز ترکمنها وازبک‌های افغانستان تشکیل می‌دهد.

او از زمان حضور شوروی سابق در افغانستان در عرصه سیاسی و نظامی حضور داشته و عمدتاً در حمایت و یا مخالفت از گروه‌ها و جناح‌های مختلف، عمل کرده‌است.

نیروهای به رهبری ژنرال دوستم در اواسط ۱۹۹۰ میلادی در کابل حضور داشتند – و یکی از طرف‌های اصلی درگیری در نبردهای میان گروهی به شمار می‌آمدند.

زندگی‌نامه

ژنرال دوستم که ازبک است در سال ۱۹۵۲ میلادی، در خانواده معتبر اوزبک منطقه خواجه دوکوه ولایت جوزجان در شمال افغانستان بدنیا آمد.

او تا دوره متوسطه در یکی از مکاتب این ولایت به درس و تعلیم مشغول بودند نظر به مساعد نبودن شرایط نتوانستند به تحصیلات شان ادامه بدهند در کشور بیعدالتی ٫ظلم و ستم و سرکوبگری‌ها به اوج خود رسیده بود و محترم دوستم ازین حالت خیلی‌ها متاثر بودند و در پی نجات مردم شان فکر میکردند و از دوستان و یاران شان برای مشارکت در یک حرکت مردمی دعوت میکردند

او در سال‌های تهاجم شوروی به افغانستان، از رهبر یک اتحادیه کارگری در معدن گاز در شمال افغانستان، به یک رهبر گروه شبه‌نظامی ازبک‌تبار تبدیل شد که در حمایت از دولت کمونیستی تحت حمایت شوروی سابق می‌جنگید.

تا اواسط ۱۹۸۰، او یک فرمانده نظامی بود که نیروی شبه نظامی بیست هزار نفری را رهبری می‌کرد و کنترل ولایات شمالی افغانستان را بدست گرفت.

عبدالرشید دوستم که در زمان ببرک کارمل رییس جمهور پیشین افغانستان، فرمانده یک واحد از شبه نظامیان ازبک تبار در شمال این کشور بود، در دوران حکومت دکتر نجیب الله به فرمانده برجسته محلی تبدیل شد و در سقوط آن حکومت در اوایل دهه نود میلادی نیز نقش کلیدی داشت.

او بعدتر خود را به دولت دکتر نجیب الله نزدیک کرد و در همکاری با دولت، علیه گروه‌های مجاهدین که در پی بیرون راندن شوروی از افغانستان بودند، جنگید. ژنرال دوستم برای خدمات خود در همکاری با دولت، چندین مدال دولتی نیز به دست آورد. در سال‌های پایانی حکومت دکتر نجیب الله در اوایل ۱۹۹۲، دوستم تغییر جهت داد و به همکاری با مجاهدین پرداخت.

حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان

بتاریخ ۱۱ جدی ۱۳۷۱ هجری شمسی به ایجاد جنش ملی اسلامی افغانستان مبادرت ورزیدند تا با هم آهنگ ساختن اقدامات و تدابیر نظامی سیاسی در کشور راه حل معقول و قابل قبول برای همه ملت افغانستان را به خاطر تامین صلح سراسری ٫ تساوی حقوق همه ملیت‌ها ٫ استقرار نظام معتدل اسلامی که در آن زمینه‌های رشد متوازن جامعه افغانی باز تاب داشته و از تبدیلی افغانستان به مرکز بنیاد گرایی جلو گیری نماید تدابیر لازم اتخاذ شد ٫ در کمترین زمان بعداز ایجاد جنبش ملی اسلامی افغانستان برای دستیابی به اهداف فوق ٫ سالم اندیش‌ترین نیروهای جهادی و اقشار مختلف اجتماعی با هم متحد گردیدند که نتیجه آن سقوط رژیم نجیب الله و پیروزی انقلاب اسلامی در افغانستان گردید.

همکاری با دولت مجاهدین

جنرال دوستم نقش بزرگ با حزبهای جهادی دارند، بعد از انقلاب به داکتر نجیب رئیس جمهور دموکراتیک افغانستان، از همه رهبران خواست که در کابل جمع شوند و دست به صلح بزنند، بغیر از صبغت الله مجددی کسی برای جنرال دوستم اعتماد نکرد پس مجددی را بحیث رئیس جمهوری دولت مجاهدین مؤقت ساخت، و از مجددی میدال حاصل کرد، برای مدت کوتاهی با این دولت که رهبری آن را برهان الدین ربانی به عهده داشت، متحد شد و منصب ستر جنرال را از طرف برهان الدین ربانی حاصل کرد و حتی مدتی را نیز با گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان همکاری کرد.

ژنرال دوستم پس از اختلاف به وعده حزبهای جهادی احمد شاه مسعود و برهان الدین ربانی و گلبدین حکمتیار به پایگاه اصلی خود در شمال افغانستان بازگشت و منطقه‌ای را که حدود شش ولایت را با جمعیت حدود پنج میلیون نفر در خود جا داده بود، تحت کنترل گرفت. او در اوج قدرت خود در ۱۹۹۷، در شمال افغانستان، یک دولت جداگانه ساخته بود و تمامی امور این مناطق را کنترل می‌کرد. صفحات شمال کشور میزبان و منبع مطمئن کمک رسانی برای بیش از یکصد هزار هموطن آواره کابلی و همچنان مهماندار مهاجرین جنگ زده تاجکستانی که به اثر عوامل جنگ و نا امنی مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده بودند گردید. نفوس شهر مزار شریف از یک صدو هفتاد هزار به دو ملیون بالا رفته و خوش بختانه همه در فضای صلح و برادری زندگی می‌نمودند. در شمال کشور تمام فابریکات فعال نگهداشته شده و یگانه فابریکه پتروشیمی (کود برق) با بیش از سه هزار کارگر و کارمند مصروف تولید بود، فابریکات تولیدی نساجی، سمنت، سیلو و سایر فابریکات خورد بزرگ دیگر در طی همین مدت وسیعا انکشاف یافت. کار تجارت با وسعت کامل در شمال کشور رونق حاصل کرد، بندر تجارتی حیرتان با همه امکانات اداری و تخنیکی آن فعال شده و بندر تجارتی آقنه در ولسوالی اندخوی نیز به روی تجار ملی و مسافران کشور گشوده شد. از لحاظ ساختمانی اکثریت شهرهای شمال چهره عوض نمود و صدها ساختمان جدید و بلند منزل به خصوص اعمار کارته‌های جدید مسکونی با نقشه‌های مدرن و عصری شهر مزار شریف را در جمله شهرهای معمور درجه اول کشور قرار داد شهر مزار شریف به مرکز سیاسی مبدل شده و قونسلگری کشورهای پاکستان، ایران، اوزبیکستان، ترکمنستان، ترکیه، روسیه و غیره گشایش یافت. ده‌ها نمایندگی‌های ملل متحد در شمال کشور مصروف بازسازی و کمک به مؤسسات صحی و تعلیمی گردیند.

در این سال‌ها بود که هوادارانش، او را «دوستم پادشاه» خطاب می‌کردند.

دوران طالبان

به قدرت رسیدن دوستم در سال‌های ۱۹۹۸، زمانی که طالبان از قدرت بیشتری برای تصرف شهرهای بیشتر افغانستان برخوردار شدند، پایان یافت. ژنرال دوستم با تصرف طالبان، شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ را، مجبور شد به ترکیه برود.

دوستم بعدتر دوباره به افغانستان بازگشت و با هدف مبارزه مشترک با طالبان، با احمد شاه مسعود، فرمانده ضد طالبان دیدار کرد. او به یکی از فرماندهان مطرح ائتلاف شمال تبدیل شد و توانست شهر مزار شریف را دوباره از کنترل طالبان بیرون کند. پس از کشته شدن احمدشاه مسعود در حمله بمبگذاران انتحاری در سپتامبر سال ۲۰۰۱، محمدقسیم فهیم، از همرزمان احمد شاه مسعود فرماندهی جبهه ضد طالبان را به عهده گرفت و ژنرال دوستم با این جانشینی مخالفتی نشان نداد.

دوستم در فروپاشی رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ با نیروهای آمریکایی همکاری کرد. نیروهای تحت فرمان ژنرال دوستم، همراه با سایر شبه نظامیان مربوط به گروه‌های جهادی، نقش مهمی را در پیروزی حملات آمریکا با هدف سرنگونی رژیم طالبان در افغانستان بازی کردند.

دولت کرزی

دوستم و کرزی در دسامبر ۲۰۰۱

پس از فروپاشی طالبان در افغانستان و ایجاد دولت جدید با حمایت آمریکا در این کشور، ژنرال دوستم، رئیس شورای عالی نظامی و نماینده حامد کرزی در شمال افغانستان شد – بعدتر او به سمت معاون وزارت دفاع افغانستان ارتقا یافت. او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۴ شرکت کرده و به رقابت با حامد کرزی پرداخت و توانست ۱۰ درصد آرا را بدست آورد و در چند ولایت شمالی افغانستان که اغلب ازبک نشین بودند پیروز شد. با این حال، در دولت جدید حامد کرزی پس از انتخابات، ژنرال دوستم به عنوان رئیس ستاد مشترک قوای مسلح افغانستان (رئیس ارکان سر قوماندانی اعلی) معرفی شد؛ ولی این پست ژنرال دوستم پس از آن از سوی دادستانی کل افغانستان به حالت تعلیق درآمد که اکبر بای، رییس شورای ترک تباران افغانستان ادعا کرد از سوی افراد دوستم ربوده شده و مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌است. این ادعا اگرچه از سوی ژنرال دوستم به شدت تکذیب شد، اما روابط او را با دولت حامد کرزی تیره و تار کرد و منجر شد که خانه او در کابل، برای چندین ساعت به محاصره پلیس درآید.

پس از آن ژنرال دوستم به ترکیه رفت و مدت طولانی را در آنجا بسر برد – تا آنکه در انتخابات دوم ریاست جمهوری، از نامزدی حامد کرزی اعلام حمایت کرد و پست قبلی او به عنوان رئیس ستاد مشترک قوای مسلح افغانستان، دوباره از سوی رئیس جمهور کرزی احیا شد

منابع

• ram profile dostum.shtml بی‌بی‌سی فارسی، تاریخ خبر: سه شنبه ۴ اوت ۲۰۰۹. بازدید: پنج شنبه ۱۳ اوت ۲۰۰۹