درگاه:تاریخ

این صفحه یک درگاه برگزیده است.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

درگاه تاریخ


تاریخ پژوهش در رخدادها و کارهای آدمی در گذشته‌است. هرچند غالباً این رشتهٔ مطالعاتی را در زیرگروهی از علوم انسانی یا علوم اجتماعی قرار داده‌اند، با این حال می‌توان آن را به عنوان پلی بین این دو شاخه تلقی کرد؛ زیرا روش‌های مطالعاتی مختلف آن از هر دو شاخه وام گرفته شده‌اند. تاریخ نگاران غالبا به اهمیت نوشته‌های تاریخی اشاره می‌کنند. این تأکید باعث ایجاد اصطلاح پیش از تاریخ شده که به دورانی که هنوز خط ساخته نشده بود اشاره می‌کند. تقسیم تاریخ به شکل پیش از تاریخ و پس از تاریخ بستگی زیادی به موضوع مورد مطالعه دارد زیرا خط در هر جای دنیا در زمان خاصی پدید آمده‌است. تاریخ به عنوان یک رشتهٔ مطالعاتی دارای شاخه‌ها و گرایش‌های جانبی زیادی است که از آن میان می‌توان به تاریخ‌شماری، تاریخ‌نگاری، تبارشناسی، تاریخ اقتصاد و خط‌شناسی قدیمی اشاره کرد.
ادامه...

نوشتار برگزیده

پاکسازی قومی، به کوششی قهرآمیز جهت یکدست‌سازی منطقه‌ای از لحاظ قومی گویند که معمولاً با تبعید، مهاجرت و جایگزینی اجباری و کشتار صورت می‌گیرد. پاکسازی قومی، معمولاً با نابودی بخش بزرگی از آثار تاریخی، گورستان‌ها، خانه‌ها و دیگر مظاهر تمدنی قوم هدف همراه خواهد بود

شاید بتوان گفت پاکسازی قومی، نوعی نسل‌کشی است که بیشتر برای زدودن قوم هدف از یک منطقهٔ جغرافیایی خاص انجام می‌پذیرد و معمولاً سبب تغییر جغرافیای قومی-نژادی-مذهبی آن منطقه می‌شود. بزرگترین شباهت میان نسل‌کشی و پاکسازی قومی را می‌توان نابودی اجباری گروه‌های قومی، نژادی، ایدئولوژیکی دانست. از آنجایی که پاکسازی قومی تعریفی رسمی در مجامع بین‌المللی ندارد، نمی‌توان به‌درستی تفاوتی قضایی، میان نسل‌کشی و پاکسازی قومی قائل شد. انگیزهٔ اغلب پاکسازی‌های قومی مدرن، یکدست‌سازی ترکیب دینی-قومی یا نژادی بوده‌است، در حالی که در قرون وسطی و اوایل دوران مدرن، انگیزهٔ پاکسازی‌ها عموماً بر پایهٔ مذهب بوده‌است.
بیشتر...

زندگی‌نامه برگزیده

محمد بن عبداللّه (زادهٔ ۵۷۰ در مکه – درگذشتهٔ ۶۳۲ میلادی در مدینه) بنیان‌گذار و پیامبر اسلام و به باور مسلمانان، آخرین پیامبر در سلسلهٔ پیامبران الهی و تحویل‌دهندهٔ کتاب آسمانی قرآن و بازگردانندهٔ آیین اصلی و تحریف نشدهٔ یکتاپرستی است. او همچنین به عنوان یک سیاست‌مدار، بازرگان، سخنران، قانون‌گذار، اصلاح‌گر، فرمانده جنگی، و برای مسلمانان و پیروان برخی مذاهب دیگر مأمور تعلیم فرمان‌های الهی به شمار می‌رود.او در سال ۵۷۰ میلادی، در مکه در شبه جزیره عربستان زاده شد. در دوران جوانی به بازرگانی مشغول بود، و نخستین بار در ۲۵ سالگی ازدواج کرد. او در مدینه توانست قبیله‌های در حال جنگ را متحد کند و پس از هشت سال جنگ با مکه، به همراه پیروانش که تا آن زمان بیش از ده هزار نفر بودند، مکه را بدون خونریزی فتح کند. محمد ده سال پس از هجرت، و چند ماه پس از بازگشت از حجةالوداع، بیمار شد و درگذشت.
بیشتر...

دوره‌های تاریخی

بروخ دن‌کالووی
بروخ دن‌کالووی

عصر آهن در دانش باستان‌شناسی دوره‌ای است که در آن بشر به گستردگی از آهن در جایگاه ماده‌ای برای ساخت ابزار و جنگ‌افزار سود برد. به جز این جامعه‌های کهن تغییرهایی در زمینه کشاورزی، باورها و شیوه‌های هنری نسبت به گذشته یافت. عصر آهن که در سامانه سه‌دوره‌ای پس از عصر برنز جای‌می‌گیرد، واپسین این دوره‌ها در زمان پیش از تاریخ می‌باشد. زمان رخداد این دوره در جاهای گوناگون متفاوت‌است. به گونه سنتی آغاز این زمان را سده ۱۲ (پیش از میلاد) در خاور نزدیک باستان، هندوستان باستان و یونان باستان می‌دانند. در دیگر بخش‌های اروپا این دوره دیرتر آغاز گشت. در اروپای مرکزی این دوره از سده ۸ (پیش از میلاد) و در اروپای شمالی در سده ۶ (پیش از میلاد) آغاز گشت. گداختن آهن و آهنگری در ۱۲۰۰ (پیش از میلاد) در آفریقای باختری آغاز گشت. عصر آهن در کرانه‌های مدیترانه با آغاز دوره تاریخی هلنی و امپراتوری روم، در هندوستان با بودایی‌گری و جینیسم، در چین با کنفوسیوس‌گرایی ودر شمال اروپا با سده‌های میانی آغازین به پایان رسید.

تمدن‌ها

سنای روم
سنای روم

روم باستان حکومت اولین امپراتور روم، آگوستوس در سال ۲۷ قبل از میلاد آغاز شد. این حکومت شاهد آغاز پکس رومانا، با دوران ثبات سیاسی و شکوه و جلال فراوان که حدود ۲۰۰ سال ادامه داشت، بود. در طول این دوره، امپراتور روم به مدیترانه و بخش اعظم اروپای غربی حکومت می‌کرد. امپراتوری به شکل کاملی سازماندهی شده بود و به خوبی اداره و کنترل می‌شد. یک شبکه از راهها سرزمین‌های امپراتوری را به پایتخت، رم، متصل می‌کرد. لژیون آموزش دیده روم از تمام نقاط بحرانی در طول مرزهایش دفاع می‌کرد. شهروندان رومی از یک قانون مشترک، فرهنگ مشترک و زبان مشترک، لاتین، بهره مند بودند.جامعه رومی بر اساس طبقات کاملاً مجزا سازماندهی شده بود.

نوشتارهای برگزیده

نوشتارهای برگزیده:
آرامگاه کورش بزرگپرچم ایرانپاکسازی قومینسل‌کشی یونانیانجنگ اسرائیل و لبنانجنگ غزه ۲۰۰۹–۲۰۰۸غزوه بدراسپهبد خورشیدمحمدخیامکوروش بزرگداعی کبیردیاکوفرورتیشتمدن مایاتاریخ ژاپن
نوشتارهای خوب:
محمد زکریای رازییوهان سباستیان باخ
تاریخ شیمیمحمد فضولیصفویانشاه صفیواقعه آملرضاشاهمحمدرضا شاهاحتمال تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)اردشیر بابکانمرعشیانخان احمد خانمارکو پولو

یادبودهای برگزیده

پرونده:Farhad Fakhraddini.jpg
رویدادها
زادروزها
درگذشت‌ها

نگارهٔ برگزیده

تاریخ بر پایه مکان

ژنرال جرج واشنگتن در مبارزه با بریتانیا، هنگام عبور از رودخانه دلاویر.
ژنرال جرج واشنگتن در مبارزه با بریتانیا، هنگام عبور از رودخانه دلاویر.

تاریخ ایالات متحده آمریکا بعنوان یک کشور به کمابیش چهارصد سال باز می‌گردد، کما اینکه روز استقلال رسمی آمریکا در سال ۱۷۷۶ بود. اما آمریکا بعنوان یک زیستگاه بشری قدمت بسیار بیشتری دارد. نخستین انسانهایی که به قاره آمریکا رسیدند، بخشی از موج مردمانی بودند که به آرامی از آفریقا گذر کرده به قاره‌های دیگر رفته بودند. پاره‌ای از این مردمان حدود یکصد هزار سال پیش ابتدا به آسیا و اروپا مهاجرت کردند. زمانی گروه‌های اندکی از همین مردمان به اقیانوس آرام رسیدند و حتی از اقیانوس نیز گذشتند و خود را به استرالیا رساندند. اگرچه گفته می‌شود که مردمان شمال اروپا مانند وایکینگ‌ها بارها به سواحل شرقی آمریکا آمده بودند ولی موج مهاجرت اروپایی‌ها، پس از سفر کریستف کلمب از کشور پرتغال به این قاره آغاز شد.

تاریخ بر پایه موضوع

سنگ نوشته‌ای از کتاب گیلگمش در سومر باستان
سنگ نوشته‌ای از کتاب گیلگمش در سومر باستان

تاریخ ادبیات موضوعی میان رشته‌ای است که به تاریخ و سرگذشت ادبیات بویژه ادبیات مکتوب در طول دوره‌های تاریخی و تغییرات و دگرگونیهای سبک‌ها و فنون ادبی در نقاط مختلف جهان به زبان‌های مختلف در طول تاریخ می‌پردازد. اولین اشارات و یافته‌های مکتوب ادبی به سه ناحیه جهان یعنی مصر باستان، سومر و چین باز می‌گردد. هیروگلیف‌های مصری اشارات ادبی را در درون خود دارند و کتاب گیلگمش که حماسه‌ای ادبی مربوط به سومریان است نیز گاهی بعنوان نخستین کتاب بشر معرفی شده است. این کتاب به حدد دوهزاره پیش از میلاد باز می‌گردد. نیز از قدیمی ترین کتاب‌های دوران باستان می‌توان به کتاب مردگان که در هجده قرن پیش از میلاد در مصر بنگارش درآمده بود را ذکر کرد. کتاب‌های اوستا و ریگ ودا نیز که در دوره‌های بعد به نگارش درآمده‌اند میراث ادبیات شفاهی ملت‌های خود در دوران بسیار قدیم بوده‌اند.

آیا می‌دانستید؟

آیا می‌دانستید...
آیا می‌دانستید...
  • ... که جمعیت ایران در دوره کوروش بزرگ ۴۹ میلیون نفر از ۱۱۲میلیون نفر در جهان بود؟
  • ... که اولین مردمانی که سکه را در جهان ضرب کردند و بانک داشتند ایرانیان بودند؟
  • ... که نخستین ارتش سواره نظام در دنیا توسط سام ایرانی ساخته شد با ۱۱۵ سرباز؟
  • ... که اولین مردمانی که در ۷۰۰۰ سال پیش حروف الفبا را ساختند ایرانیان بودند؟
  • ... که اولین مردمانی که شیشه و زغال سنگ و مس را کشف کردند ایرانیان بودند؟
  • ... که اولین مردمانی که کشف مقیاس اجسام و پی به کرات دیگر بردند ایرانیان بودند؟
  • ... که کلمه شاهراه از راهی که کوروش بین سارد (پایتخت کارون) و پاسارگاد احداث کرد، گرفته شد؟
  • ... که اولین نفری که پی به چرخش زمین برد، ابوریحان بیرونی بود نه گالیله؟


آن‌چه می‌توانید انجام دهید

ویکی‌پروژه‌ها

گفتار برگزیده

«تاریخ فقط تصویر جنایات و تیره‌بختی‌های بشر است.»

ولتر

رده‌ها

رده:تاریخرده:سال‌هارده:تاریخ بر پایه مکانرده:تاریخ بر پایه موضوعرده:تاریخ بر پایه گروه نژادیرده:تاریخ‌نگاریرده:باستان‌شناسیرده:کتاب‌های تاریخیرده:اسناد تاریخینقشه‌هانگاره‌هامجله‌هاموزه‌هاسازمان‌هاداستان‌هارده:مقاله‌های خرد تاریخرده:گاه‌شمارهارده:گاه‌نگاریرده:افراد

موضوعات

دوره‌های تاریخی

تندیس الهه باروری

پیشاتاریخ - (ر)

تاریخ باستان - (ر)

قرون وسطی - (ر)

رنسانس - (ر)

تاریخچه ملل

تاریخچه قاره‌ها

پرچم

تاریخ کشور

تاریخ منطقه‌ای و محلی

تاریخ تمدن

بومیان استرالیا

تاریخ بر پایه موضوع - (ر)

تاریخ سیاسی و نظامی

نبرد سالامیس

تاریخ اقتصادی و اجتماعی

لودویگ وان بتهوون

تاریخ فرهنگ و مذهب

برادران رایت

تاریخچه علم و فن آوری

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا

حافظهٔ نهان سرور را پاکسازی کنید