پرش به محتوا

درگاه:فناوری

این صفحه یک درگاه برگزیده است.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه فناوری


فناوری، شیوه و شگرد ساخت و کاربرد ابزار، دستگاه‌ها، ماده‌ها و فرایندهای گره‌گشای دشواری‌های انسان است. فناوری فعالیتی انسانی‌است و از همین رو از دانش و از مهندسی دیرینه‌تر است. واژهٔ فناوری اغلب به نوآوری‌ها و نوابزارهایی اشاره دارد که از اصول و فرایندهای تازه‌یافتهٔ دانشی بهره می‌گیرند. فناوری، کاربرد عملی دانش و ابزاری برای کمک به انسان است و تأثیر بسزایی بر توسعهٔ جامعه دارد. بیش از دو میلیون سال قبل، اجداد انسان از ابزارهای سنگی به عنوان یکی از نخستین نمونه‌های فناوری استفاده کرده‌اند. دیگر نمونه‌های اولیه شامل کنترل و به‌کارگیری آتش، استفاده از پوشاک، و پیشرفت کشاورزی است.

بسیاری از پیشرفت‌های فناورانهٔ مهم به ترابری وابسته‌است. برخی از نمونه‌های اولیه شامل قایق‌های محکم برای سفرهای دریایی و اختراع چرخ است. نمونه‌های اخیر عبارتند از ترابری ریلی، خودرو، ترابری هوایی و پروازهای فضایی. گاهی فناوری سبب بهبود توانایی انسان برای برقراری ارتباط با یکدیگر شده‌است؛ ماشین چاپ، تلفن، و اینترنت نمونه‌های از فناوری‌های نو هستند.

نوشتار برگزیده

سامانه هشدار زمین‌لرزه سامانه‌ای برای اطلاع‌رسانی سریع زمین‌لرزه‌های بزرگ قریب‌الوقوع است. این فناوری هم‌اینک تنها فناوری دارای قابلیت پیش‌بینی زمین‌لرزه در لحظاتی پیش از رخ دادن زلزله است. افزایش جمعیت و تراکم صنعتی در مناطق آسیب‌پذیر از چند دهه آخر قرن بیستم به بعد، نرخ مرگ‌ومیر و زیان‌های اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی را افزایشی نمایی داده و اهمیتی ویژه به سامانه‌های هشدار زمین‌لرزه به عنوان مهم‌ترین ابزار کاهش شدت فاجعه داده‌است.

شیوه عملکرد انواع جدید سامانه به این صورت است: در هنگام وقوع زمین‌لرزه، از کانون آن چندین موج با سرعت‌های مختلف منتشر می‌شود. امواج سریعتر (امواج پی) با سرعتی حدود ۷ کیلومتر بر ثانیه منتشر می‌شوند. این امواج به طور کلی آسیب کمی می‌رساند. امواج مخرب (موج اس) با سرعتی حدود ۴ کیلومتر بر ثانیه منتشر می‌شوند.

بنابراین موج پی زودتر از موج اس قابل حس کردن است. حسگری رخ دادن زمین‌لرزه را در نزدیکی مرکز آن حس می‌کند و از آنجایی که سرعت حرکت سریع‌ترین امواج زمینی زلزله (امواج اولیه، یا امواج P) از سرعت حرکت امواج رادیویی کمتر است، هشدار مربوط به وقوع زمین‌لرزه را چندین ثانیه پیش از رسیدن امواج زلزله به محل اسکان مردم به آنها می‌رساند.

مفهوم سامانه هشدار زمین‌لرزه توسط کوپر در سال ۱۸۶۸ معرفی شد اما در آن زمان امکان عملی پیاده‌سازی سامانه پیشنهادی وجود نداشت. اولین سامانه آشکارساز زمین‌لرزه در نیمه دوم دهه ۱۹۵۰ برای قطارهای شینکانسن در ژاپن پیاده‌سازی شد. با پیشرفت‌های بعدی سامانه‌هایی ساخت شد که از مفهوم امواج پی استفاده می‌کردند. زمین‌لرزه کوبه انگیزه تحقیقات بیشتری جهت بهبود سامانه هشدار زمین‌لرزه شد. اولین سامانه هشدار زمین‌لرزه برای عموم مردم در سال ۱۹۹۵ در مکزیکو سیتی پیاده‌سازی شد. پس از آن سامانه‌های هشدار متعددی در نقاط گوناگون دنیا نصب شد. سامانه‌های هشدار زمین‌لرزه در ایتالیا، رومانی و ترکیه در دست اقدام هستند. برخی کشورها، از جمله ایالات متحده آمریکا، هنوز در حال پژوهش بر روی سامانه هستند
ادامه...

زندگی‌نامهٔ برگزیده

ابوریحان بیرونی دانشمند،ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس، هندشناس و تاریخ‌نگار ایرانی سده چهارم و پنجم هجری است. بیرونی را بزرگ‌ترین دانشمند مسلمان و یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان همه اعصار می‌دانند. همین‌طور او را پدر علم انسان‌شناسی و هندشناسی می‌دانند. دانشنامه علوم چاپ مسکو، ابوریحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده‌است. در بسیاری از کشورها نام بیرونی را بر دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و تالار کتابخانه‌ها نهاده و لقب «استاد جاوید» به او داده‌اند.
ادامه...

تاریخ فناوری

فناوری‌های نخستین

نگارهٔ برگزیده

هواپیمایی یو اس ایرویز (US Airways) یک شرکت هواپیمایی در ایالات متحده آمریکا است. این شرکت در آریزونا واقع است. یو اس ایرویز ششمین شرکت هواپیمایی از لحاظ ترافیک هوایی است.

گفتاورد

«من از رایانه‌ها نمی‌ترسم. از نبود آن‌ها می‌ترسم.»

ایزاک آسیموف

دستاوردهای بزرگ تاریخ

راه آهن یا ترابری ریلی یک روش ترابری هدایت شده زمینی است. راه آهن برای قطارها طراحی شده تا بدین وسیله بتوان مسافر و کالا جابجا کرد. راه آهن دو ریل همراستا دارد که معمولاً از فولاد است. این ریل‌ها با ریل‌بند (تراورس)های چوبی یا بتنی و در گذشته فولادی به هم پیوسته می‌شوند که این ریل‌بندها ریل‌ها را در بازه‌ای یکسان از همدیگر نگه می‌دارد. ترابری ریلی یکی از ترابری‌های زمینی است که در مصرف انرژیی بسیار به صرفه عمل می‌کند. ریل‌ها رویه‌ای بسیار صیقلی و سفت فراهم می‌کنند که چرخ‌های قطار می‌توانند با کمترین اصطکاک ممکن بر روی آن‌ها بغلتند. این روش با خود راحتی و صرفه‌جویی انرژی را به همراه دارد.
ادامه...

شرکت‌های نوآور

شرکت اپل یک شرکت آمریکایی است که در زمینهٔ طراحی و ساخت لوازم الکترونیکی مصرفی و نرم‌افزار کامپیوتر فعالیت می‌کند. این شرکت ابتدا با نام شرکت کامپیوتری اپل در شهر کوپرتینو در ایالت کالیفورنیا، واقع در دره سیلیکون کشور آمریکا تاسیس شد. این شرکت در دهه هفتاد میلادی با معرفی ریزرایانه‌های اپل ۱، اپل ۲، اپل ۳ و پس از آن مکینتاش به بازار به آغاز و گسترش نوعی رایانه شخصی کمک فراوانی نمود. اپل معمولاً به تولید سخت‌افزارهای نوین و دارای طراحی صحیح معروف است. از محصولات سخت‌افزاری این شرکت می‌توان آی‌پاد، آی‌مک، مک بوک و آی‌فون را نام برد.
ادامه...

نوشتارهای برگزیده

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا