صفحهٔ اصلی
فتح تهران یکی از رویدادهای کلیدی جنبش مشروطه ایران است که طی آن نیروهای مشروطهخواه از گیلان و نیروهای بختیاری از اصفهان در نزدیکی تهران به یکدیگر پیوستند و با فتح تهران به استبداد صغیر پایان دادند و پایتخت سلطنت قاجار را در تاریخ ۲۵ تیر ۱۲۸۸ از کنترل محمدعلی شاه خارج کردند. در پی این رویداد، محمدعلی شاه از سلطنت خلع شد و با افتتاح مجلس شورای ملی دوم، استقرار حکومت سلطنت مشروطه در ایران، پس از وقفهای چند ماهه، دوباره از سر گرفته شد. در پی کشمکشهای متعددی که در سالهای ۱۲۸۶ و ۱۲۸۷ بین محمدعلی شاه و مجلس شورای ملی روی داده بود، در ۲ تیر ۱۲۸۷ شاه مجلس شورای ملی را منحل و در تهران حکومت نظامی اعلام کرد. اگرچه شاه اعلام کرده بود همچنان به مشروطه وفادار است، بسیاری از مشروطهخواهان در تهران و سایر شهرهای ایران دستگیر یا فراری شدند. در تبریز، اما نیروهای حکومتی نتوانستند کنترل شهر را در دست گیرند و مجاهدان مشروطه به رهبری ستارخان و باقرخان، دست به مقاومت مسلحانه زدند. مقاومت مردم تبریز امید مشروطهخواهان را زنده نگه داشت و در حالی که فعالان سیاسی تبعیدی و علمای نجف کودتای محمدعلی شاه را محکوم میکردند، در رشت و اصفهان، جنبشهایی شکل گرفت که نهایتاً به تسخیر این شهرها توسط مشروطهخواهان انجامید. در ۱۵ اردیبهشت ۱۲۸۸، چندصد نفر از نیروهای مشروطهخواه رشت به فرماندهی محمدولی خان تنکابنی و یپرم خان قزوین را تصرف کردند تا در گام بعدی به سمت تهران حرکت کنند. از جنوب نیز نیروهای بختیاری، به رهبری سردار اسعد بختیاری در ۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۸ از اصفهان به سمت تهران حرکت کرد و در نهایت به اردوی گیلان که از کرج عبور کرده بود و به نزدیکی تهران رسیده بود، پیوست.
- … آنتون چخوف در داستانهای کوتاه و نمایشنامههای خود از تجربیات زندگی و مشاهدات روزمرهاش به عنوان یک پزشک استفادهٔ گستردهای کرده است؟ (در تصویر)
- … محمدامین رسولزاده، هم از فعالان انقلاب مشروطه ایران و هم از فعالان انقلاب بلشویکی شوروی بود؟
- … در مراسم آشپزان، ناصرالدین شاه شاهزادگان و رجال سیاسی را مجبور به پوست کندن بادمجان و کدو و پاک کردن سبزی میکرد و از این کار لذت میبرد؟
- … سرده «پارسانا» به افتخار احمد پارسا، گیاهشناس ایرانی و «یکی از نویسندگان مشترک این سرده» نامگذاری شده است؟
- … یک سرریز عدد صحیح در «مرحله ۲۵۶» بازی پک-من، باعث میشود که هیچ کس نتواند این بازی را به پایان برساند؟
- … در صحنۀ تصادف فیلم کازینو رویال، گروه بدلکاری موفق شد خودروی استون مارتین دیبیاس وی۱۲ را حین داشتن سرعتی معادل ۱۱۳ کیلومتر در ساعت، هفتبار به دور خودش بچرخاند؟
- یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی حماس در شهر رفح در جنوب نوار غزه کشته شد.
- جایزه یادبود نوبل علوم اقتصادی به تارون آجماغلو، سایمون جانسون و جیمز ای رابینسون (در تصویر) برای مطالعاتشان در مورد نابرابری جهانی اهدا شد.
- جایزه نوبل ادبیات به هان کانگ شاعر و رماننویس کره جنوبی اهدا شد.
- جان هاپفیلد و جفری هینتون جایزه نوبل فیزیک را برای تحقیقات خود در زمینه یادگیری ماشینی با شبکههای عصبی مصنوعی دریافت کردند.
- شیگرو ایشیبا پس از پیروزی در انتخابات رهبری حزب لیبرال دموکرات، نخستوزیر ژاپن شد.
امروز: یکشنبه، ۲۰ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲۹ مهر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۶ ربیعالثانی ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۶۰۰ -در جنگ «سکیگاهارا» در ژاپن، «توکوگاوا ایهیاسو» بر رقیب خود چیره شد. او خود را شوگون خواند و دوران ۲۶۵ سالهٔ دیکتاتوری نظامی خاندان وی معروف به «شوگونسالاری توکوگاوا» آغاز شد.
- ۱۹۵۴ - یک سال پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ و کمتر از دوماه پس از کشف شبکه نظامی حزب توده ایران، نخستین دستهٔ افسران این حزب از جمله سرهنگ عزتالله سیامک که در محکمه نظامی وقت محکوم شده بودند، در این روز تیر باران شدند.
- ۱۹۷۳ - خانه اپرای سیدنی در استرالیا که بهدست معمار دانمارکی «یورن اوتزان» طراحی شده بود، توسط ملکه الیزابت دوم، رسماً گشایش یافت.
- زادروزها
- ۱۸۱۹ - زادروز باب شارع «دین بابی» در ایران
- ۱۸۵۴ - زادروز آرتور رمبو شاعر فرانسوی
- ۱۸۵۹ - زادروز جان دیویی از معروفترین فیلسوفان آمریکایی قرن بیستم، از پیشتازان عمل گرایی (پراگماتیسم)
- ۱۸۹۱ - زادروز جیمز چدویک فیزیکدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۵
- ۱۹۴۶ - زادروز الفریده یلینک رماننویس، نمایشنامهنویس و فمینیست اتریشی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۴
- ۱۹۵۶ - زادروز دنی بویل کارگردان و تهیهکنندهٔ انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار
- ۱۹۷۱ - زادروز اسنوپ داگ خواننده و تهیهکنندهٔ آمریکایی
- درگذشتها
- ۱۳۹۳ - درگذشت محمدرضا مهدوی کنی، سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز و رئیس دانشگاه امام صادق
- ۱۷۴۰ - درگذشت کارل ششم امپراتور مقدس روم
- ۱۹۲۶ - درگذشت یوجین ویکتور دبس نامزد حزب سوسیالیست آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور
- ۱۹۶۴ - درگذشت هربرت هوور سی و یکمین رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا
- ۱۹۸۴ - درگذشت پل دیراک (در تصویر) فیزیکدان و ریاضیدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۳، از پایه گذاران مکانیک کوانتومی
- ۱۹۹۴ - درگذشت برت لنکستر بازیگر و تهیهکنندهٔ آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار