زبان مقدونی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
زبان مقدونی
македонски
makedonski
بیان[maˈkɛdɔnski]
زبان بومی درمقدونیه شمالی، آلبانی، بلغارستان، یونان، رومانی، صربستان
منطقهبالکان
قومیتمقدونی‌ها
شمار گویشوران
ناشناخته (۱٫۴–۲٫۵ میلیون اشاره‌شده ۱۹۸۶–۲۰۱۱)
گویش‌ها
الفبای سیریلیک (Macedonian alphabet)
Macedonian Braille
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 مقدونیه شمالی
زبان اقلیت
شناخته‌شده در
تنظیم‌شده توسطMacedonian Language Institute "Krste Misirkov" at the Ss. Cyril and Methodius University of Skopje
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹mk
ایزو ۲–۶۳۹mac (B)
mkd (T)
ایزو ۳–۶۳۹mkd
گلاتولوگmace1250[۱]
زبان‌شناسی53-AAA-ha (part of 53-AAA-h)
{{{mapalt}}}
The Macedonian-speaking world:
  regions where Macedonian is the language of the majority
[نیازمند منبع]
  regions where Macedonian is the language of a significant minority[نیازمند منبع]
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.
پراکندگی مقدونی‌زبانان؛
  زبان رسمی

  بیش از ۸۰هزار گویشور

  بیش از ۶۰هزار گویشور

  بیش از ۴۰هزار گویشور

  بیش از ۲۰ هزار گویشور

  کمتر از ۲۰هزار گویشور

زبان مقدونی (به مقدونی:македонски јазик مکدنسکی یازیک) زبان رسمی جمهوری مقدونیه است. مقدونی در گروه زبان‌های اسلاوی (شاخهٔ جنوبی) جای می‌گیرد. جمعیت گویشوران این زبان میان ۱٫۶ تا ۳ میلیون تن برآورد می‌شود.

مقدونی از ۱۹۴۵ زبان جمهوری سوسیالیستی مقدونیه-که آن زمان بخشی از یوگسلاوی بود- شناخته‌شد.

الفبا[ویرایش]

برای نگارش زبان مقدونی در آغاز از الفبای سیریلیک نخستین استفاده می‌شد، ولی سپس الفبای سیریلیک جایگزین آن شد.

فهرست الفبای مقدونی:

سیریلیک
IPA
А а
/a/
Б б
/b/
В в
/v/
Г г
/ɡ/
Д д
/d/
Ѓ ѓ
/ɟ/
Е е
/ɛ/
Ж ж
/ʒ/
З з
/z/
Ѕ ѕ
/dz/
И и
/i/
سیریلیک
IPA
Ј ј
/j/
К к
/k/
Л л
/l/
Љ љ
/lj/
М м
/m/
Н н
/n/
Њ њ
/ɲ/
О о
/ɔ/
П п
/p/
Р р
/r/
С с
/s/
سیریلیک
IPA
Т т
/t/
Ќ ќ
/c/
У у
/u/
Ф ф
/f/
Х х
/x/
Ц ц
/ts/
Ч ч
/tʃ/
Џ џ
/dʒ/
Ш ш
/ʃ/

آواشناسی[ویرایش]

واکه‌های زبان مقدونی
واکهٔ جلویی مرکزی پشتی
واکهٔ بسته ‎и /i/ у /u/
واکهٔ میانی е /ɛ/ о /ɔ/
واکهٔ باز а /a/

همچنین آوای [ə] در برخی گویش‌های مقدونی یا وامواژه‌های آن دیده می‌شود.

تاریخچه[ویرایش]

زبان مقدونی زبانی از خانوادهٔ زبان‌های اسلاوی جنوبی است. اسلاوها در سده‌های پنجم و ششم میلادی به منطقهٔ بالکان رسیدند. در سده ۱۴ عثمانی‌ها بر بالکان تاختند و مقدونیه نیز بخشی از سرزمین‌های زیر فرمان آنان شد.

با آغاز جنبش‌های ملی در بالکان توجه به زبان‌های اسلاوی برانگیخته شد. در این زمان مقدونی زیر تأثیر زبان‌های همسایه‌ای چون زبان بلغاری بود. از سدهٔ نوزدهم میلادی مقدونی به عنوانی زبانی مستقل شناخته‌شد. در سدهٔ بیستم سرزمین‌های مقدونی زبان میان سه کشور بلغارستان، یونان و یوگسلاوی بخش شد. به طبع زبان‌های رسمی این کشورها به مقدونیان آموخته می‌شد و نه زبان مقدونی.

در ۱۹۴۴ بود که نخستین دستور زبان رسمی مقدونی تدوین گردید. همچنین نخستین جریده‌ای که با زبان مقدونی رسمی منتشر شد روزنامهٔ نووا مکدونیا (مقدونیهٔ نو) بود که در همین سال منتشر شد.

نمونه‌هایی از زبان مقدونی[ویرایش]

  • Здраво (زدراوُ): درود
  • Добро утро (دُبرُ اوترُ): صبح بخیر
  • Добрa вечер (دُبرَ وِچِر): عصر بخیر
  • Добра ноќ (دُبرَ نُک‌ی): شب خوش
  • До видување (دُ ویدوبَنیه): بدرود
  • Да (دا): آری
  • Не (نِ): نه
  • Благодарам (ب‌لاگُدارام): سپاسگزارم
  • Те сакам! (ته ساکام): دوستت دارم!

منابع[ویرایش]

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Macedonian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)

الگو:کد زبان‌های معرفی‌شده در ایزو ۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بین‌المللی آنها حرف M است