یحیی سنوار
یحیی سنوار | |
---|---|
رئیس دفتر سیاسی حماس | |
دوره مسئولیت ۶ اوت ۲۰۲۴ – ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ | |
قائممقام | خلیل الحیه |
پس از | اسماعیل هنیه |
پیش از | کمیته موقت حماس[الف] (سرپرست) |
رئیس حماس در نوار غزه | |
دوره مسئولیت ۱۳ فوریه ۲۰۱۷[۱] – ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ | |
نخستوزیر | محمد عوض عصام دعالیس |
پس از | اسماعیل هنیه |
پیش از | محمد سنوار |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۲۹ اکتبر ۱۹۶۲ خان یونس، نوار غزه تحت اشغال مصر |
درگذشته | ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ (۶۱ سال) رفح، نوار غزه، فلسطین |
علت مرگ | کشته شدن در جنگ اسرائیل و حماس |
ملیت | فلسطینی |
حزب سیاسی | حماس |
همسر(ان) | سمر محمد ابوزمر (ا. ۲۰۱۱) |
فرزندان | ۳ |
خویشاوندان | محمد سنوار (برادر) |
محل تحصیل | دانشگاه اسلامی غزه (بیای) |
خدمات نظامی | |
لقب(ها) | ابو ابراهیم (کنیه) |
وفاداری | حماس |
شاخه | گردانهای عزالدین قسام |
سالهای خدمت | ۱۹۸۷–۲۰۲۴ |
درگیریها |
یحیی إبراهیم حسن السِنوار (۲۹ اکتبر ۱۹۶۲ – ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴) که با کنیهٔ ابو ابراهیم شناخته میشد،[۲] سیاستمدار و شبهنظامی فلسطینی بود که از اوت ۲۰۲۴، ریاست دفتر سیاسی حماس و از فوریهٔ ۲۰۱۷، ریاست حکومت حماس در نوار غزه را تا زمان مرگش در ۲۰۲۴ بر عهده داشت و در هر دو منصب جانشین اسماعیل هنیه بود.[۳][۴] سنوار عقیده داشت که اسرائیل باید نابود شود و تأکید کرد که جایی برای صهیونیستها در فلسطین نیست.[۲]
سنوار متولد اردوگاه پناهندگان خان یونس در غزه تحت حاکمیت مصر بود. او در خانوادهای بهدنیا آمد که در جریان جنگ ۱۹۴۸ فلسطین از اشکلون اخراج شده یا فرار کرده بودند.[۵] او تحصیلات خود را در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند و در آنجا مدرک کارشناسی مطالعات عربی گرفت.[۶] سنوار به دلیل سازماندهی عملیات ربودن و کشتن دو سرباز اسرائیلی و چهار فلسطینی (که عقیده داشت همدست دشمن بودند) در سال ۱۹۸۹ توسط اسرائیل به چهار مرتبه حبس ابد محکوم شد که ۲۲ سال در زندان بود. او در سال ۲۰۱۱ میان ۱٬۰۲۷ نفری بود که در چهارچوب توافقنامه مبادله اسراء در ازای سرباز اسرائیلی گیلعاد شلیط آزاد شدند.[۷] او در طول مدتی که در زندان بود، توسط پزشکان اسرائیلی که تومور مغزی او را برداشتند، از خطر مرگ نجات یافت.[۸][۹][۱۰] سنوار یکی از بنیانگذاران سرویس امنیتی حماس، با نام «مجد» بود که با پروندههای امنیت داخلی سر و کار دارد.[۲][۱۱][۱۲][۱۳]
در سال ۲۰۱۷، سنوار به عنوان رهبر حماس در غزه انتخاب شد و مدعی شد که سال بعد «مقاومت مسالمتآمیز و مردمی» را دنبال میکند و از اعتراضات ۲۰۱۹–۲۰۱۸ مرز غزه پشتیبانی کرد.[۱۴] او همچنین روابط نزدیکی با نظام جمهوری اسلامی ایران برقرار کرد.[۱۵][۱۶][۱۷] سنوار که در سال ۲۰۲۱ مجدداً به عنوان رهبر حماس انتخاب شد، از یک سوء قصد توسط اسرائیل در همان سال جان سالم به در برد. او بهطور گسترده بهعنوان مغز متفکر حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ شناخته میشود.[۱۸][۱۹][۲۰][۲۱] این گروه به مدت دو سال برای حمله برنامهریزی کرده بود، و سنوار در پی دخیل کردن حزبالله و ایران بود، در حالی که برای حفظ عامل غافلگیرکننده از رویاروییها اجتناب میکرد.[۲۲][۲۳]
در سپتامبر ۲۰۱۵، سنوار از سوی دولت ایالات متحده به عنوان تروریست معرفی شد.[۱۰] حماس و گردانهای عزالدین قسام از سوی ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سایر کشورها به عنوان سازمانهای تروریستی شناخته شدهاند. در مه ۲۰۲۴، کریم احمد خان، دادستان دادگاه کیفری بینالمللی، اعلام کرد قصد دارد درخواست حکم بازداشت سنوار را بابت جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت، به عنوان بخشی از تحقیقات دیوان کیفری بینالمللی در فلسطین صادر کند.[۲۴] در سپتامبر ۲۰۲۴، وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا علیه سنوار به دلیل نقشش در حملات ۷ اکتبر اعلام جرم کرد.[۲۵][۲۶][۲۷] در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴، نیروهای دفاعی اسرائیل از طریق تجزیه و تحلیل دیانای تأیید کردند که سنوار یک روز قبل در جریان درگیری با ارتش اسرائیل در غزه کشته شده است. پیش از اعلام رسمی توسط دولت اسرائیل فاش شده بود که هویت او را از طریق دندانهایش (سابقه داندانپزشکیاش در دوران حبس ) شناسایی کرده بودند.[۲۸][۲۹][۱۸][۳۰]
زندگی
یحیی سنوار در اردوگاه پناهندگان خان یونس در جنوب نوار غزه زاده شد. والدین او اهل اشکلون بودند. اما با آواره شدن فلسطینیان در پی جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل موسوم به «النکبة (نکبت)» مجبور به مهاجرت شدند. سنوار در خان یونس به مدرسه رفت و پس از آن، از دانشگاه اسلامی غزه در رشته زبان عربی مدرک کارشناسی گرفت.[۲]
سنوار علاوه بر زبان عربی مادری خود به زبان عبری نیز صحبت میکرد. او در طول دوران زندانی شدنش در اسرائیل این زبان را همراه با درک عمیق فرهنگ اسرائیل آموخت.[۳۱] او همچنین حافظ قرآن بود.[۳۱]
ورود به حماس
اسرائیل نخستین بار سنوار را سال ۱۹۸۲ و در سن ۱۹ سالگی به دلیل فعالیتهای اسلامی دستگیر کرد. پس از آن او را بار دیگر در سال ۱۹۸۵ بازداشت کرد. سنوار در همان دوره اعتماد احمد یاسین، بنیانگذارِ حماس، را جلب کرد. این ارتباط با رهبر معنوی حماس تأثیر زیادی بر پذیرش سنوار در داخل جنبش داشت.[۲]
دو سال بعد از تأسیس حماس در سال ۱۹۸۷، سنوار سازمان امنیت داخلی حماس به نام «المجد» را تشکیل داد و در آن زمان تنها ۲۵ سال داشت. نام المجد به خاطر مجازات کسانی که متهم به جرایم اخلاقی بودند بر سر زبانها افتاد و همینطور تعقیب و کشتن کسانی که مظنون به همکاری با اسرائیل بودند. ایهود یاری میگوید سنوار مسئول «قتل بیرحمانه» افراد زیادی است که مظنون به همکاری با اسرائیل بودند: «بعضی را با دستان خودش کشته بود و به این کارش افتخار میکرد، و با من و دیگران دربارهٔ آن صحبت میکرد.» به گفته مقامهای اسرائیلی او بعدها اعتراف کرده که چگونه یکی از افراد مظنون به خبرچینی را مجازات کرده است: برادر مظنون را مجبور کرده که او را زنده به گور کند، و در پایان کار به جای بیل از قاشق برای خاک ریختن روی او استفاده کند.[۲]
بازداشت در سال ۱۹۸۸
سنوار در سال ۱۹۸۸ هنگامیکه که سنوار قصد ربودن و کشتن دو سرباز اسرائیلی را داشت توسط نیروهای امنیتی اسرائیل، دستگیر و در دادگاه به اتهام کشتن ۱۲ فلسطینی در اسرائیل محاکمه و به چهار بار حبس ابد محکوم شد. سنوار بین سالهای ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۱ (بیش از ۲۲ سال) در اسرائیل زندانی بود. سنوار در زندان زبان عبری یادگرفت. گذراندن زمان در زندان، باعث افراطیتر و خشنتر شدن او شد. او قدرت و نفوذ خود را در زندان با بیرحمی و توسل به زور حفظ کرد. سنوار از طرف زندانیان با مسئولان زندان صحبت و نظم و انضباط را در میان زندانیان حاکم میکرد.[۲]
سنوار، که به خاطر تدبیرش در میان همبندانش مورد احترام بود، چندین بار فرار کرد، از جمله اقدامات او برای فرار، حفر سوراخی در کف سلولش برای ایجاد تونل در زیر زندان بود. او با رهبران حماس در خارج همکاری میکرد و تلفنهای همراه را به داخل زندان وارد میکرد و از بازدیدکنندگان برای انتقال پیامها استفاده مینمود.[۳۲] در بازرسی از سلول او، رمانی دستنویس از وی کشف شد که آن را در سال ۲۰۰۴ به پایان رسانده بود. این کتاب با عنوان خار و میخک، آینه زندگی او و مقاومت فلسطین بود. داستان حول محور احمد، پسری مؤمن در غزه بود. حداقل یک نسخه از این کتاب به صورت مخفیانه از زندان خارج شد و بعداً منتشر گردید.[۳۳][۳۴][۳۵]
در دوران زندان، سنوار پنج کتاب را از زبانهای انگلیسی و عبری به عربی ترجمه کرد.[۳۶] خبر آنلاین سنوار را در صدر «پرکارترین زندانیان نویسنده تاریخ» دانست.[۳۷]
آزادی و ازدواج
سنوار نهایتاً در جریان مبادله تعداد زیادی از زندانیان حماس و جنبش فتح با گیلعاد شلیط در سال ۲۰۱۱ از زندان آزاد شد.[۳۸] بسیاری در دستگاههای امنیتی و دفاعی اسرائیل بر این باورند که آزاد کردن سنوار در جریان تبادل زندانیان اشتباهی مرگبار بود.[۲] خود او نیز تأکید کرد که از این پس، گروگانگیری در قبال آزاد کردن اسیران فلسطینی یکی از راهکارهای او برای مبارزه در راستای آزادی فلسطین است.[۳۹]
در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۱، سنوار با سمر محمد ابوزمر، که ۱۸ سال از او کوچکتر بود، ازدواج کرد. سنوار از این زوج سه فرزند داشت. همسر سنوار مدرک کارشناسی ارشد الهیات را از دانشگاه اسلامی غزه دریافت کرد.[۴۰][۴۱][۴۲]
فعالیت در نیروهای حماس
سنوار پس از آزادی به غزه برگشت و به دلیل عضویت و نقش در بنیانگذاری، حماس و سالهای زیاد زندان، خیلی زود به عنوان یک رهبر پذیرفته شد. در غزه، مردم از او میترسیدند. سنوار بلافاصله با گردانهای عزالدین قسام (شاخه نظامی حماس) و مروان عیسی یکی از فرماندهان اصلی آن گردان، پیوند برقرار کرد. او را حلقه اصلی ارتباطی میان شاخه سیاسی و گردانهای عزالدین قسام میدانند.[۲] سنوار به نظام جمهوری اسلامی ایران بسیار نزدیک بود.[۲] او در یکی از ملاقاتهای مقامات حماس از جمله اسماعیل هنیه در سال ۲۰۱۲، در دیدار با رهبر جمهوری اسلامی ایران حضور داشت.[۴۳]
سنوار در سال ۲۰۱۳ به عنوان عضو دفتر سیاسی حماس در نوار غزه انتخاب شد و چهار سال بعد به ریاست این دفتر رسید. به دلیل بیرحمی سنوار به او لقب «قصاب خان یونس» دادهاند. گفته میشود او مسئول بازداشت محمود اِشتَیوی (Maḥmūd Shtaywī) (یکی از فرماندهان حماس متهم به اختلاس و همجنسگرایی) در سال ۲۰۱۵ بوده است.[۲] در سپتامبر ۲۰۱۵ ایالات متحده آمریکا نام او را در فهرست سیاه تروریستهای بینالمللی قرار داد.[۳۸]
سنوار در سال ۲۰۱۸ گفت که در اعتراض به انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس از نفوذ به خاک اسرائیل از طریق حصارهای مرزی با نوار غزه حمایت میکند. او همچنین مدعی شد که از یک سوء قصد از طرف افراد وابسته به گروه فتح در تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری جان به در برده است. با وجود دیدگاههای افراطی اما از آتشبسهای موقت با اسرائیل، تبادل زندانیان و آشتی با تشکیلات خودگردان فلسطینی حمایت کرده است.[۲]
در مه ۲۰۲۱، خانه و دفتر او در حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه هدف قرار گرفتند. او در آوریل ۲۰۲۲ در نطقی تلویزیونی از مردم خواست که به هر طریق ممکن به اسرائیل حمله کنند.
حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳
سنوار و محمد ضیف به عنوان طراحان اصلی حمله اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل، مرگبارترین حمله در تاریخ اسرائیل معرفی شده است.[۴۴][۴۵][۴۶] در این حمله حدود ۱۲۰۰ نفر در اسرائیل کشته و حدود ۲۴۰ نفر به عنوان گروگان گرفته شدند. پس از این حمله، سنوار تحت تحریمهای تروریستی اتحادیه اروپا قرار گرفت[۴۷] و به هدف اصلی برای ترور توسط ارتش اسرائیل تبدیل شد.[۴۸]
نیروهای امنیتی اسراییل تصور میکردند که سنوار در یک سیستم پیچیده از تونلها در زیر غزه پنهان شده بود و توسط گروگانهایی که به عنوان سپر انسانی عمل میکردند محافظت میشود.[۴۹] به گفته مقامات اسرائیلی، سنوار یک قلعه زیرزمینی در زادگاهش خان یونس ساخته و از آنجا به هماهنگی حملات ادامه میدهد.[۵۰]
ریاست بر دفتر سیاسی حماس
پس از ترور اسماعیل هنیه در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴، حماس یحیی سنوار را به عنوان رهبر جنبش و همچنین رئیس جدید دفتر سیاسی حماس معرفی کرد.[۵۱][۵۲] به گزارش بیبیسی ، انتخاب یحیی سنوار به عنوان رهبر حماس «نشانی از پایان یک دوره و آغاز مرحله جدید» بود. به گفته مقامات حماس، وی به دلیل محبوبیت قابل توجهی که در جهان عرب و اسلام پس از حملات ۷ اکتبر کسب و ارتباط قوی با «محور مقاومت» برای این مقام انتخاب شد.[۵۳]
خانواده
محمد، برادر کوچکتر سنوار، نقش فعالی در حماس داشت. او از چندین سوء قصد از سوی اسرائیل جان به در برد تا این که در سال ۲۰۱۴ حماس خبر مرگ او را اعلام کرد. بااینحال از آن زمان گزارشهایی مبنی بر زنده بودن او و فعالیت در شاخه نظامی حماس با پنهان شدن در تونلهای غزه منتشر شده است حتی گفته میشود که او در حملات ۷ اکتبر هم دست داشته است.[۲]
کشته شدن
اسرائیل بارها وعدهٔ حذف سنوار را داد و او را مسئول ویرانی نوار غزه معرفی کرد.[۵۴] او در صدر فهرست افراد تحت تعقیب اسرائیل قرار داشت.
در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴، نیروهای دفاعی اسرائیل و شین بت اعلام کردند که در حال بررسی حضور سنوار در میان سه نفری هستند که در عملیات روز گذشته در غزه کشته شدهاند، هرچند نه اسرائیل و نه حماس مرگ او را رسمی تأیید نکردند.[۵۵] سربازان ارتش اسرائیل که در حال بررسی حمله به اعضای حماس بودند در ساختمانی نیمه ویران واقع در خیابان ابن سینا در رفح در جنوب غزه جسدی را پیدا کردند که شباهت زیادی به سنوار داشت و نمونه دیانای از جسدش به اسرائیل فرستاده شد.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹] جسد سنوار با لباس نظامی، چفیه و یک ایکی-۴۷ در دست پیدا شد.[۶۰] اقلامی که از شخص وی یافت شد شامل ۴۰٬۰۰۰ شکل پول نقد،[۶۱] یک فندک و یک کارت شناسایی مربوط به کارمند اونروا میشد.[۶۲]
ارتش اسرائیل از طریق تجزیه و تحلیل دیانای تأیید کرد که سنوار در غزه طی درگیری با ارتش اسرائیل کشته شده است.[۶۳][۱۸][۶۴][۵۵][۳۰] پیش از این سنوار در عمیقترین بخش شبکه تونل زیرزمینی خانیونس در جنوب غزه، مخفی شده بود و گروگانها به عنوان سپر انسانی استفاده میکرد.[۶۵][۶۶][۶۷]
پلیس اسرائیل در بیانیهای اعلام کرد که جسد با سوابق دندانپزشکی و اثر انگشت سنوار مطابقت دارد.[۶۸][۶۹] بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل اعلام کرد که مرگ سنوار سرآغاز عصر جدیدی بدون حاکمیت حماس بر غزه است و از مردم غزه خواست تا از این فرصت برای رهایی از ظلم آن استفاده کنند و افزود که گروگانها در صورت تسلیم شدن و آزادی آنها در امان خواهند بود.[۷۰]
در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴، خلیل الحیه معاون رئیس دفتر سیاسی حماس در اظهاراتی گفت که سنوار توسط اسرائیل در نوار غزه کشته شده است.[۷۱]
واکنشها
کشورها
- ایران: مسعود پزشکیان پیام تسلیت صادر کرد. در این پیام آمده است: «جهاد در تقابل با تجاوز و هدیه بخشیدن آزادی و رهایی به صاحبان حقیقی سرزمینهای اشغالی، حرکت عظیم و هدف والایی است که با ترور و حذف قهرمانان این عرصه متوقف نخواهد شد. همانگونه که شهید عزیز، اسماعیل هنیه گفت: «اذا غاب سید، قام سید» دشمن آگاه باشد که با شهادت سرداران، قهرمانان و فرماندهان، خللی در مقاومت امت اسلامی در برابر زور و اشغال ایجاد نخواهد شد».[۷۲]
- روسیه: به دنبال انتشار اخبارِ کشته شدن یحیی سنوار، دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین بیان داشت که «فاجعه انسانی در غرب آسیا و تبعات آن برای مردم غیرنظامی در نوار غزه و لبنان باعث نگرانی فراوان مسکو شدهاند».[۷۳][۷۴][نیازمند منبع]
- یمن: حوثیهای یمن اعلان داشت: «به مناسبت اعطای مدال شهادت رهبر بزرگشان یحیی سنوار به جنبش حماس و ملت محترم فلسطین از صمیم قلب تسلیت میگویم.» الحوثیها در ادامه بیانیه اشاره داشتنند که «غزه و آرمان فلسطین بدون توجه به بزرگی فداکاریها، سرنوشت آنها را به پیروزی رسانده است».[۷۵]
- ترکیه: هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه با اعضای دفتر سیاسی حماس گفتگو کرد و کشته شدن سنوار را تسلیت گفت. وی همچنین بیان داشت که «ترکیه تمام تلاشهای دیپلماتیک را برای جمعآوری جامعه بینالمللی در واکنش به فاجعه انسانی در غزه به کار خواهد گرفت.»[۷۶]
- ایالات متحده آمریکا: بایدن، ارتش اسرائیل را به خاطر تعقیب رهبران حماس ستایش کرد و این عملیات را با حمله سال ۲۰۱۱ که اسامه بن لادن را کشت، مقایسه کرد. وی با تأکید بر اینکه اسرائیل حق دارد حماس را از بین ببرد، تأکید کرد که این گروه دیگر نمیتواند حملاتی مانند حمله ۷ اکتبر انجام دهد. بایدن اظهار داشت که مرگ سنوار «یک مانع غیرقابل عبور» را از بین برد و امیدی را برای آیندهای بدون حماس در غزه ایجاد کرد و درها را برای حل و فصل سیاسی که به نفع اسرائیلیها و فلسطینیها باشد، باز کرد.[۷۷][۷۸]
- چین: سخنگوی وزارت امور خارجه چین: «چین این خبر را (کشته شدن سنوار را) پیگیری مینماید و و ما بر این باوریم که در حال حاضر، اولویت، اجرای کامل و مؤثر قطعنامههای شورای امنیت، برقرار نمودن هر چه سریع تر آتشبس، محافظت نمودن از غیرنظامیان، تضمین مساعدتهای بشردوستانه و ممانع از تشدید درگیری میباشد».[۷۹][نیازمند منبع]
آثار مکتوب
- خار و میخک (۲۰۰۴)
جستارهای وابسته
یادداشتها
- ↑ شامل خالد مشعل، خلیل الحیه، زاهر جبارین، ابوعمر حسن و یکی از اعضای ارشد حماس که نامش فاش نشده است.
منابع
- ↑ «یحیی سنوار به ریاست دفتر سیاسی حماس در نوار غزه برگزیده شد». ار. اف. ای- RFI. ۲۰۱۷-۰۲-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۶.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ فرانک گاردنر (خبرنگار امور امنیتی، بیبیسی) (۵ آذر ۱۴۰۲). «رهبر حماس در غزه و چهره نزدیک به ایران؛ یحیی سنوار کیست؟». بیبیسی فارسی.
- ↑ "Hamas leader Yahya Sinwar killed in Gaza, Israel confirms" (به انگلیسی). BBC News. 2024-10-16. Retrieved 2024-10-17.
- ↑ «یحیی سنوار بار دیگر بهعنوان رئیس حماس در نوار غزه انتخاب شد». یورونیوز فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۱۰. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۱-۲۷.
- ↑ "Yahya Sinwar". www.britannica.com (به انگلیسی). January 28, 2024. Archived from the original on 28 January 2024. Retrieved February 1, 2024.
- ↑ "Who is the Hamas leader in Gaza, Yahya Sinwar?". BBC News (به انگلیسی). 2023-11-21. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved February 1, 2024.
- ↑ Beaumont, Peter (13 February 2017). "Hamas elects hardliner Yahya Sinwar as its Gaza Strip chief". The Guardian. Archived from the original on 13 February 2017.
- ↑ Becker, Jo; Sella, Adam (26 May 2024). "The Hamas Chief and the Israeli Who Saved His Life". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 27 May 2024. Retrieved 27 May 2024.
- ↑ "Repaying a debt with blood: Israeli doctor saved Sinwar, nephew killed on Oct. 7". The Jerusalem Post | JPost.com (به انگلیسی). 2024-06-21. Retrieved 2024-10-17.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "Terrorist Designations of Yahya Sinwar, Rawhi Mushtaha, and Muhammed Deif". United States Department of State. 8 September 2015. Archived from the original on 21 January 2017. Retrieved 27 May 2019.
- ↑ "The Palestinians try to reconcile". The Economist. 5 October 2017. Archived from the original on 7 May 2018. Retrieved 10 October 2017.
- ↑ Kottasová, Ivana; Shortell, David (7 December 2023). "Who is Yahya Sinwar, the Hamas leader Israel has called a 'dead man walking'". CNN. Archived from the original on 7 April 2024. Retrieved 28 March 2024.
- ↑ Morris, Loveday; Balousha, Hazem (December 11, 2023). "Who is Hamas leader Yehiya Sinwar: From enforcer to Oct. 7 mastermind". The Washington Post. Archived from the original on December 11, 2023. Retrieved March 27, 2024.
- ↑ "The leader of Hamas in Gaza is the most influential man in Palestine". The Economist. 26 May 2018. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 9 July 2018.
- ↑ Said, Summer; Jones, Rory (2024-08-07). "Sinwar Power Grab Cements Hamas-Iran Ties". The Wall Street Journal.
- ↑ "Hamas's pick of Yahya Sinwar as leader makes a ceasefire less likely". The Economist. August 6, 2024. ISSN 0013-0613. Retrieved August 10, 2024.
- ↑ Abualouf, Rushdi (8 August 2024). "Behind the scenes as Hamas chose its new leader". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 9 August 2024.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ «ارتش اسرائیل کشته شدن یحیی سنوار، رهبر حماس، را تأیید کرد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۱۰-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۷.
- ↑ Vasilyeva, Nataliya (2023-11-20). "Mastermind behind Hamas attacks personally handling hostage negotiations". The Telegraph (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Archived from the original on 7 April 2024. Retrieved 2024-04-13.
- ↑ Estrin, Daniel (3 December 2023). "The shadowy Hamas leader behind the war against Israel". NPR. Archived from the original on 12 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Kingsley, Patrick; Barnes, Julian E.; Rasgon, Adam (2024-05-12). "Yahya Sinwar Helped Start the War in Gaza. Now He's Key to Its Endgame". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 13 May 2024. Retrieved 2024-05-13.
- ↑ Bergman, Ronen; Ragson, Adam; Kingsley, Patrick (12 October 2024). "Secret Documents Show Hamas Tried to Persuade Iran to Join Its Oct. 7 Attack". The New York Times.
- ↑ Crisp, James (12 October 2024). "Hamas wanted Iran to join in Oct 7 attack, secret minutes reveal". The Telegraph (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Retrieved 14 October 2024.
- ↑ Kottasová, Ivana (2024-05-20). "EXCLUSIVE: ICC seeks arrest warrants against Sinwar and Netanyahu for war crimes over October 7 attack and Gaza war". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved 2024-05-20.
- ↑ Tucker, Eric (3 September 2024). "US charges Hamas leader, other militants in connection with Oct. 7 massacre in Israel". Associated Press. Retrieved 3 September 2024.
- ↑ "US charges Hamas leaders over Oct. 7 attack on Israel". Reuters. 3 September 2024. Retrieved 3 September 2024.
- ↑ "Justice Department Announces Terrorism Charges Against Senior Leaders of Hamas" (به انگلیسی). United States Department of Justice. 3 September 2024. Retrieved 3 September 2024.
- ↑ «كيف تعرف الاحتلال الإسرائيلي على جثة يحيى السنوار؟» (به عربی). ۲۰۲۴-۱۰-۱۷.
- ↑ «ارتش اسرائیل: احتمال دارد یحیی سنوار، رهبر حماس، در شمال غزه کشته شده باشد». ایران اینترنشنال. ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴. دریافتشده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ Hubbard, Ben (2024-10-17). "Yahya Sinwar, Leader of Hamas in Gaza, Is Dead". The New York Times (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-17.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Becker, Jo; Sella, Adam (26 May 2024). "The Hamas Chief and the Israeli Who Saved His Life". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 27 May 2024. Retrieved 27 May 2024.
- ↑ Becker, Jo; Sella, Adam (26 May 2024). "The Hamas Chief and the Israeli Who Saved His Life". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 27 May 2024. Retrieved 27 May 2024.
- ↑ Becker, Jo; Sella, Adam (26 May 2024). "The Hamas Chief and the Israeli Who Saved His Life". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 27 May 2024. Retrieved 27 May 2024.
- ↑ Khalidi, Tarif; et al. (2024-02-04), Leader of the underground tells all, Mondoweiss.
- ↑ Muaddi, Qassam (2024-02-04), Israel says it killed Yahya Sinwar as he was fighting the Israeli army, Mondoweiss.
- ↑ ایران، عصر. «یحیی سنوار نویسنده و مترجم هم بود / در زندان اسراییل رُمان نوشت». fa. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۴.
- ↑ «سه قاب از زندگی یحیی السنوار: چریک، نویسنده و مترجم». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۴.
- ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ لینا الشوابکه (۲۱ مهر ۱۴۰۲). «رهبران ارشد حماس چه کسانی هستند؟». بیبیسی فارسی.
- ↑ Becker, Jo; Sella, Adam (26 May 2024). "The Hamas Chief and the Israeli Who Saved His Life". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 27 May 2024. Retrieved 27 May 2024.
- ↑ "Sinwar leads Hamas.. heavy slap to Zionist enemy, its allies and its supporters". Yemen News Agency (به انگلیسی). 11 August 2024. Retrieved 13 August 2024.
- ↑ "Yahya Sinwar / Abu Ibrahim" (به انگلیسی). Global Security. Retrieved 13 August 2024.
- ↑ Halabi, Einav (2 March 2024). "Pious, loyal and mostly out of view: the woman beside Hamas leader Yahya Sinwar". Ynetnews (به انگلیسی). Retrieved 13 August 2024.
- ↑ «تصویر کمتر دیده شده از حضور یحیی سنوار در بیت رهبری». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۰۴-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
- ↑ "Shadowy Hamas leader in Gaza is at top of Israel's hit list after last month's deadly attack". Associated Press (به انگلیسی). 22 November 2023. Archived from the original on 23 March 2024. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Vasilyeva, Nataliya (20 November 2023). "Mastermind behind Hamas attacks personally handling hostage negotiations". The Telegraph (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Archived from the original on 7 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Estrin, Daniel (3 December 2023). "The shadowy Hamas leader behind the war against Israel". NPR. Archived from the original on 12 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Camut, Nicolas (16 January 2024). "EU sanctions Hamas' Gaza leader over October 7 attacks on Israel". Politico (به انگلیسی). Archived from the original on 23 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Bronner, Ethan; Meyer, Henry (16 November 2023). "Hamas Mastermind Who Tricked Israel Is Top Target in Gaza Tunnels". Bloomberg News. Archived from the original on 16 November 2023. Retrieved 26 November 2023.
- ↑ Harris, Shane (27 February 2024). "Hamas leader hiding in Gaza, but killing him risks hostages, officials say". The Washington Post (به انگلیسی). ISSN 0190-8286. Retrieved 13 April 2024.
- ↑ Deshmukh, David Stout and Jay. "Israel Shows Video Of Hamas Chief Sinwar In Gaza Tunnel On Eve Of Oct 7 Attack". Barron's (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-20.
- ↑ "Hamas names Yahya Sinwar as new overall leader". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 8 August 2024.
- ↑ "Hamas names Yahya Sinwar as new leader after Ismail Haniyeh's killing". Al Jazeera English (به انگلیسی). Archived from the original on 6 August 2024. Retrieved 6 August 2024.
- ↑ Abualouf, Rushdi (8 August 2024). "Behind the scenes as Hamas chose its new leader". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 9 August 2024.
- ↑ جزایری، ایلیا (۲۰ آبان ۱۴۰۲). «یحیی السنوار که اسرائیل وعدهٔ حذف او را داده، کیست؟». رادیو فردا. دریافتشده در ۵ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ Da Silva, Chantal (2024-10-17). "Israeli military investigating 'possibility' Hamas leader Yahya Sinwar was killed in Gaza". NBC News (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-17.
- ↑ "IDF troops were not targeting Sinwar in incident in which he was likely killed". The Times of Israel. Retrieved 17 October 2024.
- ↑ «چگونه اسرائیل یحیی سنوار را پیدا کرد و کشت؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۸.
- ↑ "Middle East crisis live: Israeli army says it is 'checking possibility' it killed Hamas chief Yahya Sinwar". The Guardian. October 17, 2024.
- ↑ "Hamas leader Yahya Sinwar killed In Gaza, Israel confirms". CNN. October 17, 2024.
- ↑ "How Hamas leader Sinwar was killed: an AK-47, a tactical vest, and who was with him". Türkiye Today. 17 October 2024. Retrieved 17 October 2024.
- ↑ "Hamas leader and Oct. 7 mastermind Yahya Sinwar killed by IDF troops in Gaza". The Times of Israel.
- ↑ "Officials to 'Post': Hamas leader Yahya Sinwar killed in Rafah, Gaza Strip". The Jerusalem Post | JPost.com (به انگلیسی). 17 October 2024. Retrieved 17 October 2024.
- ↑ «اسرائیل: جسد یحیی سنوار از طریق دندانها شناسایی شد». تجارت نیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۷.
- ↑ «اسراییل کشته شدن یحیی سنوار رهبر جدید حماس را تأیید کرد». صدای امریکا. ۲۰۲۴-۱۰-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۷.
- ↑ «گزارشهای اطلاعاتی دربارهٔ محل پنهان شدن السنوار، رهبر حماس در غزه». www.radiofarda.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۸.
- ↑ "Sinwar likely alive in Gaza tunnel 'with hostages in his vicinity'". timesofisrael (به انگلیسی).
- ↑ «چگونه اسرائیل یحیی سنوار را پیدا کرد و کشت؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۸.
- ↑ "Update from Aaron Boxerman". The New York Times. 2024-10-17.
- ↑ Tamari, Liran (2024-10-17). "Police forensic unit confirms Yahya Sinwar's identity through fingerprints". Ynetnews (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-17.
- ↑ Berman, Lazar (2024-10-17). "PM after Sinwar killing: Those holding hostages will be spared if they lay down arms, release them". The Times of Israel.
- ↑ «فوری/ حماس رسماً ترور یحیی السنوار را تأیید کرد+ فیلم». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۱۰-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۹.
- ↑ «واکنش پزشکیان به شهادت یحیی السنوار». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۰.
- ↑ واکنش کرملین به خبر شهادت یحیی السنوار
- ↑ کرملین نسبت به ادعای ترور السنوار واکنش نشان داد
- ↑ World reactions after Hamas leader Yahya Sinwar killed in Gaza
- ↑ World reactions after Hamas leader Yahya Sinwar killed in Gaza
- ↑ "Statement from President Joe Biden on the Death of Yahya Sinwar". The White House. 2024-10-17. Retrieved 2024-10-17.
- ↑ Magid, Jacob (2024-10-17). "Hailing Sinwar's killing, Biden says he posed 'insurmountable' obstacle to political settlement, which must now be pursued". The Times of Israel. Retrieved 2024-10-17.
- ↑ چین به ادعای اسرائیل مبنی بر ترور «یحیی سنوار» واکنش نشان داد