شهرستان سرخس

برای دیگر کاربردها، سرخس را ببینید.

برای دیگر کاربردهای سرخس به صفحه ابهام زدایی بروید.

شهرستان سرخس، یکی از شهرستان‌های شمال شرق خراسان رضوی است. ۸۷٬۴۴۲ نفر جمعیت دارد و با وسعتی معادل ‪ ۵٬۴۷۲‬کیلومتر مربع دارای دو شهر سرخس و مزداوند، دو بخش مرکزی و مرزداران و شش دهستان است.

موقعیت جغرافیایی

سرخس در گوشه شمال شرقی ایران، در مجاورت ترکمنستان (شوروی سابق)، تقریباً بین دو نصف النهار۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته‌است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه کشف رود و حد شرقی را تجن (از پیوستن رودخانه هریرود و کشف رود) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات کپه داغ مشخص می‌نماید.

تقسیمات کشوری

• شهر سرخس
• شهر مزداوند

• بخش مرکزی شهرستان سرخس
  • دهستان تجن
  • دهستان خانگیران
  • دهستان سرخس

• بخش مرزداران
  • دهستان پل خاتون
  • دهستان گل بی بی (بزنگان)
  • دهستان مرزداران

ویژگی‌ها

سرخس از نظر استراتژیک و ژئوپلتیک در خراسان رضوی و بلکه کشور بسیار مهم است و به نوعی مهم‌ترین نقطه بزرگراه ابریشم، محل اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب جهان، است. یکی از سه گمرک بزرگ ترانزیتی ایران و راه‌آهن بین‌المللی مشهد-سرخس-تجن (محور طلایی) در سرخس واقع است.

منطقه ویژه اقتصادی سرخس کانون مبادلات تجاری به کشورهای آسیای میانه، ‪ CIS‬و کشورهای عضو اکو است. این منطقه ویژه دارای فضاهای تجاری، بازار دوستی، سردخانه، فرودگاه بین‌المللی الماس و سایر امکانات می‌باشد و تاکنون آستان قدس رضوی ‪ ۵۰۰‬میلیارد ریال در این مکان سرمایه‌گذاری کرده‌است.

از دیگر ویژگیهای سرخس وجود سد دوستی است که برروی رودخانه مرزی هریرود باذخیره آبی سالانه ‪ ۸۲۰‬میلیون مترمکعب و دریاچه‌ای به وسعت ‪ ۳۷‬کیلومتر مربع می‌باشد که توسط ایران و ترکمنستان بطور مشترک ساخته شده‌است.

پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژادخانگیران، که روزانه با بیش از ‪ ۵۰‬میلیون متر مکعب تولید، گاز مصرفی شش استان خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، مازندران، گلستان و سمنان را تامین می‌کند، در این شهرستان واقع است.

سرخس دارای معادن غنی ذغال سنگ است و معدن ذغال سنگ «آق دربند»، تامین کننده بخشی از ذغال سنگ کارخانجات کشور است.

مزار شیخ لقمان سرخسی عارف قرن چهارم هجری شمسی، پل خاتون و رباط شرف مربوط به دوران سلجوقیان، غار مزدوران، دریاچه و غار بزنگان از جاذبه‌های گردشگری سرخس است.

‪ ۲۵‬هزار هکتار اراضی دیم و آبی سرخس که با تکمیل کانال پایاب سد دوستی، ‪ ۲۵‬هزار هکتار به آن اضافه می‌شود، از دیگر توانمندیهای این شهرستان است.

در شهرستان سرخس ‪ ۱۷۰‬هزار تن انواع محصولات کشاورزی تولید می‌شود.

جستارهای وابسته

• آرامگاه لقمان
• رباط شرف
• پل خاتون
• سد دوستی
• پالایشگاه خانگیران
• باشگاه صنعت گاز سرخس

منابع

• با کمک ایرنا
• البلدان-احمدبن ابی یعغوب-ترجمه دکتر ابراهیم آیتی
• شاهنامه فردوسی
• سرخس دیروز و امروز-دکتر سعیدی
• شاهکارهای هنر ایران (رباط شرف) دکتر عیسی بهنام