شهرستان سرخس

شهرستان سرخس
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
مرکز شهرستان	سرخس
سایر شهرها	سرخس کچولی
بخش‌ها	مرزداران و مرکزی
سال تأسیس	۱۳۶۸
نام‌های پیشین	ساریکا
اداره
فرماندار	امینی فر
مردم
جمعیت	۸۹۹۵۶ نفر (۱۳۹۰)
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵٬۳۹۶٫۸۸ کیلومترمربع کیلومتر مربع
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	28
بارش سالانه	20 میلی لیتر
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۵۱۳۴۵۲ و 0513453 و 0513454

شهرستان سرخس، یکی از شهرستان‌های شمال شرق خراسان رضوی است.

جمعیت

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، جمعیت شهرستان سرخس ۸۷٬۴۴۲ نفر بوده‌است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۰ به ۸۹٬۹۵۶ نفر رسیده است.

موقعیت جغرافیایی

سرخس در گوشه شمال شرقی ایران، در مجاورت مرز ترکمنستان، تقریباً بین دو نصف النهار۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته‌است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه کشف رود و حد شرقی را تجن (از پیوستن رودخانه هریرود و کشف رود) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات کپه داغ مشخص می‌نماید.

تقسیمات کشوری

بر اساس مصوبهٔ هیئت وزیران در تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۶۸ شهرستان سرخس با جدا شدن از شهرستان مشهد، تأسیس شد. در حال حاضر، این شهرستان دارای دو بخش، شش دهستان و دو شهر است:

• بخش مرکزی شهرستان سرخس
  • دهستان تجن
  • دهستان خانگیران
  • دهستان سرخس

شهر: سرخس

• بخش مرزداران
  • دهستان پل خاتون
  • دهستان گل‌بی‌بی
  • دهستان مرزداران

شهر: مزداوند

ویژگی‌ها

سرخس از نظر استراتژیک و ژئوپلتیک در خراسان رضوی و بلکه کشور بسیار مهم است و به نوعی مهم‌ترین نقطه بزرگراه ابریشم، محل اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب جهان، است. یکی از سه گمرک بزرگ ترانزیتی ایران و راه‌آهن بین‌المللی مشهد-سرخس-تجن (محور طلایی) در سرخس واقع است.

منطقه ویژه اقتصادی سرخس کانون مبادلات تجاری به کشورهای آسیای میانه، کشورهای مستقل همسودو کشورهای عضو اکو است. این منطقه ویژه دارای فضاهای تجاری، بازار دوستی، سردخانه، فرودگاه بین‌المللی الماس و سایر امکانات می‌باشد و تاکنون آستان قدس رضوی ۵۰۰میلیارد ریال در این مکان سرمایه‌گذاری کرده‌است.

از دیگر ویژگیهای سرخس وجود سد دوستی است که برروی رودخانه مرزی هریرود باذخیره آبی سالانه ۸۲۰میلیون مترمکعب و دریاچه‌ای به وسعت ۳۷کیلومتر مربع می‌باشد که توسط ایران و ترکمنستان بطور مشترک ساخته شده‌است.

پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد خانگیران، که روزانه با بیش از ۵۰ میلیون متر مکعب تولید، گاز مصرفی شش استان خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، مازندران، گلستان و سمنان را تامین می‌کند، در این شهرستان واقع است. سرخس دارای معادن غنی ذغال سنگ است و معدن ذغال سنگ آق دربند، تامین کننده بخشی از ذغال سنگ کارخانجات کشور است.

مزار شیخ لقمان سرخسی عارف قرن چهارم هجری شمسی، پل خاتون و رباط شرف مربوط به دوران سلجوقیان، غار مزدوران، دریاچه و غار بزنگان از جاذبه‌های گردشگری سرخس است.

۲۵هزار هکتار اراضی دیم و آبی سرخس که با تکمیل کانال پایاب سد دوستی، ۲۵هزار هکتار به آن اضافه می‌شود، از دیگر توانمندیهای این شهرستان است. در شهرستان سرخس ۱۷۰هزار تن انواع محصولاتکشاورزی تولید می‌شود.

جستارهای وابسته

• آرامگاه لقمان
• رباط شرف
• پل خاتون
• سد دوستی
• پالایشگاه گاز خانگیران
• باشگاه صنعت گاز سرخس

منابع

• سرخس دیروز و امروز-دکتر سعیدی
• شاهکارهای هنر ایران (رباط شرف) دکتر عیسی بهنام