تندیس هرکول
| نقش برجسته هرکول | |
|---|---|
 تندیس هرکول
|
|
| نام | نقش برجسته هرکول |
| کشور |  ایران |
| استان | استان کرمانشاه |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | تندیس |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره سلوکی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۴۴۸۲[۱] |
مختصات: ۳۴°۲۳′ شمالی ۴۷°۲۶′ شرقی / ۳۴.۳۸۳° شمالی ۴۷.۴۳۳° شرقی
مجسمه هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه از سنگ تراشیده شده‌است.
در دوران اشکانیان، ورثرغنه یکی از محبوب‌ترین خدایان بود که اغلب به صورت پیکره‌های گلی و سنگی نشان داده می‌شد. نمونه‌ای از این دست پیکره هرکول / ورثرغنه‌است که به صورت شخصی تنومند تماماً عریان و با مو و ریش مجعد در حال استراحت بروی پوست شیر نشان داده شده‌است.[۲]
این تندیس که بر سکویی به طول ۲/۲۰ متر به پهلوی چپ به طور نیم خیز به آرنج تکیه نموده و در دست چپ پیاله‌ای دارد که تا نزدیک صورت نگه داشته‌است و نیز دست راستش برروی پای راست قرار گرفته و پای چپ را تکیه گاه پای دیگر نموده‌است. طول مجسمه ۱/۴۷ متر که به طور برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از طرف پشت به کوه متصل است. در عقب مجسمه نقوش و کتیبه‌ای به زبان یونانی قدیم بر روی سنگ نقش شده‌است نقوش آن شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شده‌است. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست. کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشته‌اند.
زمان ساخت مجسمه سال ۱۵۳ ق. م تعیین می‌شود این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی (اشک نهم ۱۳۶-۱۷۴ ق. م) منطبق می‌باشد. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می‌شود که درازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است.
سر این مجسمه در سال ۱۳۷۰ کنده و دزدیده شده بود که پس از چند سال (شایع شد که) کشف و دوباره به جایگاه اصلی خودش برگشته است. اما مسئولان میراث فرهنگی اعلام کردند که سر فعلی هرکول را هنرمندان جدید از جنس همان سنگ (سنگ آهک) ساخته‌اند. لازم به ذکر است که از آنجا که در فرهنگ یونان و روم، بدن انسان به صورت برهنه زیباست، بسیاری از مجسمه ها را به صورت برهنه می ساختند. آلت تناسلی این مجسه طبق نظر برخی از اهالی شهرستان بیستون و حتی به گفته برخی از راهنمایان توریست در منطقه بیستون، در اوایل انقلاب شکسته و تخریب شد. همچنین پیاله شراب دست مجسمه نیز به همین صورت شکسته شد و آسیب دید. تصاویر قدیمی از این مجسمه تفاوت های مجسمه را قبل و بعد از تعمیر مشخص می کند. درازای این تندیس ۱۴۷ سانتی متر است.
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «پرئنده ثبتی مجسمه هرکول در فهرست آثار ملی ایران». دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر. بازبینی‌شده در ۱۸ تیر ۱۳۹۱.
- ↑ «مجسمه هرکول» (فارسی). بیستون. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۸۹.
- تابلوی سازمان میراث فرهنگی در نگاره بالا
