شهرستان سنقر
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اوت ۲۰۱۴) |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
شهرستان سنقر | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ![]() |
استان | کرمانشاه |
مرکز شهرستان | سنقر |
سایر شهرها | سنقر، سطر |
بخشها | بخش مرکزی بخش کلیائی بخش باوله |
سال تأسیس | ۱۳۴۱[۱] |
اداره | |
فرماندار | غلامرضا مرتضوی |
مردم | |
جمعیت | ۸۱٬۶۶۱ نفر (۱۳۹۵)[۲] |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۶۸۱ |
شهرستان سنقر یکی از شهرستانهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. اگر شهرهای همدان و کرمانشاه و سنندج را به عنوان رئوس یک مثلث در نظر بگیریم شهرستان سنقر با مساحتی حدود ۲۲۴۲ کیلومتر مربع تقریباً در مرکز مثلث در شمال شرق استان کرمانشاه بین ۴۷ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۴۷ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی واقع شدهاست.
بلندترین کوه شهرستان، کوه دالاخانی (در زبان کُردی به معنی آشیانه عقابها) با ارتفاع آن ۳٬۳۵۰ متر است که در جنوب شهر سنقر قرار گرفتهاست. این کوه به همراه مادیانکوه (به کردی: مایان کۊیه) در شمال و کوههای ژن و پیا (زن و مرد) و کمرزرد در غرب احاطه کردهاست. پستترین نقطه این منطقه نیز به ارتفاع ۱٬۵۰۰ متر در محل خروجی گامیشان در جنوب روستای شاهگدار است.[۳]
آب و هوا[ویرایش]
شهر سنقر دارای زمستان سرد و طولانی با سرمای سخت و سنگین است تابستانش گرم و کوتاه بهار پرباران و پاییز سرد است. ارتفاع زیاد و عرض جغرافیای نسبتاً بالا موجب پیدایش شرایط آب و هوایی سرد در سنقر شدهاست. زمستان سنقر از اواسط نوامبر (آبان) شروع شده تا اواخر آوریل (فروردین) ادامه دارد. ماه ژانویه (دی) سردترین ماه سال در این منطقه است. در این ماه متوسط حداقل دمای هوا به ۴/۱۱- درجه سانتیگراد و روزهای یخبندان آن در سال به ۱۰۹ روز میرسد بر اساس همین اطلاعات تیر و مرداد گرمترین ماههای سال میباشند در این ماه متوسط حداقل دمای هوا به ۸/۲۴ درجه سلسیوس میرسد.[۳]
از آثار باستانی این شهر میتوان به آرامگاه مالک اشاره کرد که با توجه به معماری آن که یک بنای آجری ۶ ضلعی است به دوره سلجوقیان مربوط میشود.
وجه تسمیه[ویرایش]
در ایران سه روستا با نام سنقر وجود دارد و در کشور لیبی هم یک قصبه به نام سنقر وجود دارد. سنقر:مرغی است شکاری. شنگار (فرهنگ لغت معین ج ۵) سنقر:{ت} (س. ق) نوعی از باز، مرغی است شکاری و خوش خط و خال که از انواع دیگر بازها قوی تر بسیار نیز و چالاک است. به عربی نیز سنقر یا سنقور میگویند (فرهنگ عمید، ج ۲)
سنقر مرغی است شکاری از نوع چرغ (آشیانۀ مرغ) گویند بسیار زیبا و قوی میباشد و پیوسته پادشاهان بدان شکار کنند (برهان قاطع). ساکنان محلی بر این باور هستند که این منطقه از شکارگاههای پادشاهان ساسانی بودهاست و ممکن است این امر به نامگذاری شهرستان مرتبط باشد. گندم فراوانترین محصول کشاورزی این شهرستان میباشد که از گندمزارهای بسیار وسیع و زیبای گرداگرد مادیانکوه بدست میآید. اما مشهورترین محصول کشاورزی این شهرستان تخمهٔ آفتابگردان است که دارای عطر و طعم بسیار خوب و منحصربهفردی است. علت این مزیت نه تنها گونهٔ خاص آفتابگردان بلکه هنر بو دادن و پختن تخمه است که در اختیار تخمهپزیهای این شهرستان است. اما فرش دستباف سنقر شهرت جهانی و قدمتی بالغ بر ۱۰۰ سال دارد و حتی دارای نمایشگاهی در شهر کلن آلمان تا چند سال پیش بودهاست.[۴]
مناطق دیدنی و تفریحی[ویرایش]
سرآب سنقر که در ابتدای جاده سنقر به سمت بیستون در نزدیکی روستای گزنهله است، دارای آبی فراوان و باغستانهایی که اطراف آن را احاطه کرده مکانی دیدنی برای گردشگران که پارکی درون محوطه آن نیز احداث شدهاست. پل معلق و زیپ لاین نیز در سراب سنقر وجود دارد که این زیپ لاین دومین زیپ لاین بزرگ کشور است. سراب روستای گلویج که در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی سنقر واقع شده و از طریق مسیر جادهای به شهر سطر سپس روستای شورآباد و روستای صفائیه و گذر از چند قصبۀ کوچک قابل رسیدن است، دارای سرابی با آب زلال که اطراف آن را درختان کهنسال زیبا که احتمالاً وجه مقدسی برای اهالی دارند احاطه کرده و درست در کنار روستا و مشرف به روستا در پای کوهی قرار گرفتهاست. در افسانههای محلی این کوه به زن و مرد مشهور است و روایات فراوانی راجع به آن وجود دارد.
کوه دالاخانی، ارتفاعاتی که اوج آن به ۳۳۰۰ متر میرسد در جنوب شرقی سنقر واقع شده و در تابستان مکانی جالب و دیدنی برای صعود کوهنوردان است.
چشمانداز مادیان کوه شبیه به پشت اسبی است که سر و گردن خود را پایین برده، منصور یاقوتی در یکی از داستانهایش به نام چراغی بر فراز مادیان کوه، به عنوان مکان داستان خود به آن اشاره کردهاست، در شمال شهر سنقر واقع است.
از دیگر مناطق دیدنی این شهرستان میتوان به سراب کنگرشاه اشاره کرد که در مسیر جاده ای سنقر-صحنه قرار داشته و طبیعت مناسبی در روزهای گرم تابستان دارد. برای رفتن به این سراب زیبا باید از سمت جنوب شهرستان سنقر مسیر را به سمت شهرستان صحنه ادامه داد.
زبان مردم شهرستان سنقر، کردی جنوبی(کلیایی) است. شهرستان سنقر از شمال به شهرستان قروه، از جنوب به شهرستان صحنه، از شرق به شهرستان اسدآباد و از غرب به شهرستان کامیاران محدود میشود.
شهرستان سنقر و کلیائی در سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۹۳٬۶۶۱ نفر جمعیت داشتهاست.
در دوره صفویه اسدآباد جزء منطقه سنقر و کلیائی شمرده میشدهاست. در زمان شاه عباس صفوی، حاکم سنقر نیروهای عثمانی را از مرز بیرون راند. در دوره افشاریه و زندیه سران ایل کلیایی که خود را از اعقاب صفی خان از خانهای دوره صفوی میدانند به حکومت سنقر منصوب بودهاند.
شهرستان سنقر و کلیایی در جلگه همواری واقع شده و اطراف آن را رودخانه، سبزهزار، باغات و بیشهزار فرا گرفتهاست و قلههای کوههای آن تا اواخر تابستان از برف زمستانی پوشیدهاست.
بقعه مالک، امامزاده احمد در سنقر واقع شدهاند. از مکانهای دیدنی میتوان سراب سنقر را نام برد. مادیانکوه از نظر تاریخی و باستانشناسی محل بسیار مناسبی برای تحقیق و کاوش میباشد. کوههای اطراف روستاهای ورمقان در این شهرستان از نظر زیبایی طبیعی و تنوع گیاهان دارویی دارای اهمیت بسیار است. تیرماه بهترین زمان دیدن این کوه است. سد روستای قمام در این شهرستان محل مناسبی برای ماهیگیری است.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
- بخش مرکزی
- روستای سهنله
- دهستان آب باریک
- دهستان فعله کری
- دهستان هزارخانی
- دهستان سراب
- دهستان پارسینه (فارسینج)
شهرها: سنقر
- بخش کلیائی
- دهستان آگاهان
- دهستان سطر
- دهستان کیونانات
شهرها: سطر که مرکز بخش کلیایی است.
- بخش باوله
- دهستان گاورود
- دهستان باوله
روستای باوله مرکز این بخش می باشد
معادن[ویرایش]
معادن استان کرمانشاه در قالب پنج پهنۀ معدنی دستهبندی شدهاند. بر این اساس در پهنۀ شهرستان سنقر و کلیایی معادن سنگ آهن (هماتیت) قرار دارند.[۵] [۶]
منابع[ویرایش]
- ↑ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافتشده در امرداد ۱۳۹۲. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «جمعیت و خانوار تا سطح آبادی براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن 139۵». مرکز آمار ایران. بایگانیشده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۴ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «معرفی شهرستان سنقرو کلیایی». ادارۀ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه. دریافتشده در ۱۹ مه ۲۰۲۱.
- ↑ «کشف گورستان هزاره قبل از میلاد در سقز/شناسایی آثار به جای مانده از مادها». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۲-۰۸-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۹.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): نگرانیِ از دست رفتن برخی معادن کمیاب در کرمانشاه، نوشتهشده در ۱۰ تیر ۱۴۰۰؛ بازدید در ۱۵ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): گاهی با یک مصوبه باید کرکرۀ معادن را پایین بکشیم، نوشتهشده در ۱۸ شهریور ۱۴۰۰؛ بازدید در ۱۸ شهریور ۱۴۰۰.
- اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران ۱۳۸۳.