روانسر
| روانسر | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | کرمانشاه |
| شهرستان | روانسر |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | ڕوانسەر |
| نام(های) پیشین | نیکور و بیت ایشتار |
| سال شهرشدن | ۱۳۶۹[۱] |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۴٬۵۲۷ نفر (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۳۶۲ متر |
| اطلاعات شهری | |
| ره‌آورد | سازهای موسیقی و کلانه و نان ساجی کفش گیوه |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | 0834652 |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۲۹ ل |
رَوانسَر یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این شهر نزدیک ترین شهرستان به مرکز استان یعنی کرمانشاه می باشد . این شهر مرکز شهرستان روانسر است.[۴] [۵] و به علت مناظر ، آب و اماکن تفریحی دیدنی که دارد سالیانه توریست های زیادی را جذب می کند.
وجه تسمیه[ویرایش]
در مورد نام روانسر نظرات مختلفی مطرح شده‌است که بر اساس یکی از آن‌ها به سبب وجود سرآب گنه خانی که سرچشمه رود قره‌سو است، این محل روان-سر یعنی سرچشمه رودخانه ها خوانده شده‌است.[۶]
مردم[ویرایش]
زبان[ویرایش]
مردم روانسر به زبان کردی گویش کردی مرکزی و لهجه جافی صحبت می‌کنند.[۷][۸][۹]
مذهب[ویرایش]
مذهب مردم روانسر سنی شافعی است.
جمعیت[ویرایش]
بر پایه سرشماری جمعیت شهری روانسر ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد و جمعیت کلی(شهری و روستایی) آن بالغ بر ۱۵۰۰۰۰ نفر می باشد.(۱۸/۹۸۰ خانوار) . و جمعیت روستایی و دهستان و بخش آن نیز بالغ بر ۵۰،۰۰۰ نفر می باشد .
تاریخ و آثار باستانی[ویرایش]
روانسر دارای آثار پیش از حد تاریخی مهمی است و از این لحاظ در باستان‌شناسی غرب کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. قدیمیترین آثار سکونت انسان در اطراف روانسر به دوره پارینه سنگی میانی تا فرا پارینه سنگی بازمی‌گردد که حداقل از حدود ۵۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش را شامل می‌شود که بقایای آن‌ها در غارهای کولیان و جاوری و همچنین رودخانه گراب (آوی خر) یافت شده‌است.[۱۰] از دیگر کشفیات قدیمی روانسر یک دندان آسیاب فیل است که مربوط به دوره پلیستوسن است و در نزدیکی شهرک روانسر کشف شده‌است. از آثار دیگر روانسر تپه موسایی و دو تپه مجاور آن است که از اوایل دوره مس و سنگ (حدود ۷ هزار سال پیش) تا زمان‌های اخیر مورد سکونت انسان بوده‌است.
در دوره آشور نیز روانسر یکی از پایگاه‌های این دولت بین‌النهرینی بوده که نیکور خوانده می‌شد و سربازان آشوری مستقر در آن خراج جمع‌آوری شده از منطقه را به آشور می‌فرستادند. دخمه روانسر که مردم روانسر به آن «کۆ شک» می‌گویند در دیواره کوه قله در شمال شرقی روانسر واقع است که به دوره هخامنشی بازمی‌گردد. این دخمه شامل یک اتاقک کوچک است که ورودی آن به سمت شرق و مشرف به رودخانه وشکه رو است. نقش اهورامزدا، یک شخص روحانی و توده‌ای هیزم در سمت راست ورودی این دخمه دیده می‌شود.[۱۱] یک پایه ستون نیز در کنار سراب گنه خانی وجود داردبه اسم «تختی زنگی» که احتمالاً هم‌زمان با دخمه ساخته شده‌است و نشان دهنده وجود یک کاخ یا سازهای کوچکتر در نزدیکی چشمه در دوران هخامنشی است؛ بنابراین روانسر در دوره هخامنشی نیز احتمالاً یکی از مراکز مهم این حکومت در غرب کشور بوده‌است. در دوره اشکانی روانسر شهر کوچکی در غرب روانسر کنونی بوده که امروزه بقایای آن نزدیک چشمه کانی و این (نزدیک پلیس راه) قرار دارد. از دوره ساسانی نیز مجموعه‌ای از ظروف نقره در غار قوری قلعه کشف شده‌است. همچنین بقایای یک اسب دوره ساسانی مربوط به دوره حکومت شاهپور دوم که در یکی از غارهای منطقه روانسر کشف شده توسط متخصصین ژنتیک بررسی و تاریخ گذاری شده است[۱۲].همچنین گورستانی از دوره صفوی با سنگ قبرهای کتیبه دار به خط کوفی در دامنه شمالی کوه قله وجود داشت که متأسفانه طی سالیان اخیر نابود شده یا به تاراج رفته‌است. این گورستان بزرگ صفوی گویای اهمیت روانسر در دوره صفوی است روانسر در دوران حکومت اردلان نیز جزو قلمرو حاکمان اردلان بوده‌است. نام روانسر نخستین بار در حدود چهارصد سال پیش در منابع مکتوب ذکر شده است. این منبع کتاب شرفنامه بدلیسی است که در آن از روانسر بعنوان متصرفات امرای درتنگ نام برده شده است.
'آثار باستانی روانسر'
- تپه‌های سه‌گانه موسایی (از اواخر دوره نو سنگی -حدود ۷ هزار سال پیش- تا دوره اسلامی)
- غار کولیان و غار سراب جاوری (از دوره پارینه سنگی میانی -حدود ۵۰ هزار سال پیش- تا اواخر دوره فرا پارینه سنگی- حدود ۱۲ هزار سال پیش-)
- گوردخمه «کۆشک» (متعلق به دوره هخامنشی)
- تپه کانی و این (متعلق به دوره اشکانی)
- گورستان اسلامی (دورهٔ صفویان و قاجاریه)
معماری سنتی[ویرایش]
معماری سنتی روانسر شامل واحدهایی دو طبقه و ایوان دار بود که دیوار طبقه همکف آن از سنگ لاشه و دیوار طبقه بالا اکثراً از خشت ساخته می‌شد. طبقه بالا دارای ایوان مسقف با ستونهای چوبی بود و کلیه اتاق‌ها دارای پنجره‌های کوچک چوبی بودند که معمولاً آبی رنگ بودند. سقف با تیر و چوب یا با شاخه‌های بید و لایه‌ای از کاهگل پوشانده می‌شد. از اتاقهای طبقه همکف برای نگهداری دام و انبار هیزم و غله استفاده می‌شد. خانواده نیز در طبقه بالا مستقر می‌شدند. متأسفانه معماری سنتی روانسر طی دهه‌های شصت و هفتاد بتدریج تخریب شد و امروز تنها چند نمونه با قدمت بیش از شصت سال در روانسر باقی‌مانده که اغلب در شرق سراب گنی خانی واقع شده‌اند.[۱۳]
اقتصاد[ویرایش]
تنها کارخانه توپ دست‌دوز ایران در شهر روانسر مستقر است که به ۳۰ استان و هزار شهر در ایران توپ دست‌دوز صادر می‌کند. سالانه حدود ۳۵۰ هزار توپ دست‌دوز در این شهر تولید می‌شود که تمام آن‌ها توسط زنان و نیروهای بومی تولید می‌شود.[۱۴]کارخانه شیر و لبنیات روانسر که به اکثر استان و شهرستان های ایران محصولات خود را صادر می کند و نیروهای بومی زیادی در این کارخانه مشغول به کار اند. یکی از بزرگترین گاوداری‌های ایران در حسن‌آباد روانسر قرار دارد. در سالهای اخیر نیز صنعت پرورش دام و طیور در روانسر رشد بالایی داشته و روانسر در حال حاضر یکی از مراکز اصلی تأمین گوشت مرغ استان است. چندین واحد صنعتی نیز در شهرک صنعتی حسن‌آباد مشغول به کار هستند که نیرو های جوان و بومیِ زیادی را شاغل کرده است. شهرستان روانسر به دلیل وجود آبهای فراوان و حاصلخیزی خوبِ خاک قطب کشاورزی استان کرمانشاه محسوب می‌شود و بیشترین نیروی کاری این شهرستان به کشاورزی اشتغال دارند از عمده محصولات روانسر می‌توان به گندم، جو، نخود، صیفی‌جات، سبزیجات و خصوصاً ذرت (که دارای بیشترین برداشت در هکتار، در کشور می‌باشد) اشاره کرد. همچنین از سال ۱۳۸۵ تولید خیار، سیب زمینی ، کُلزا و گوجه فرنگی گسترش یافته که محصولات گوجه فرنگی آن کارخانه رب گوجه فرنگی روژین را تغذیه می‌کند. شهرستان روانسر به یکی از تولیدکنندگان مهم رب گوجه فرنگی در کشور تبدیل شده‌است. همچنین روانسر تولید کننده سبزیجات و سایر صیفی جات سفره های خود شهرستان و شهر های اطراف می باشد.
بازارچه مرزی روانسر نیز بازار خوبی را برای کسب در آمد برای مردم روانسر به ارمغان آورده است.
مجتمع ستاره ی اورامان نیز که در وسط شهر واقع شده از واحدهای لوکس و مدرن برخوردار بوده و تعدادی از جوانان در آن مشغول به کار شده اند.
منابع[ویرایش]
- ↑ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۶ مرداد ۱۳۹۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «دروازه اورامانات». تبیان استان‌ها. دریافت‌شده در ۳۱ آگوست ۲۰۱۰.
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران). ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ بختیاری، سعید (۱۳۸۳ خورشیدی)، اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، شابک شابک: &#۸۲۰۶;۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱&#۸۲۰۷; مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid character (کمک) تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ طاهری، کمال ۱۳۸۰ روانسر: باستان‌شناسی، زمین‌شناسی، جغرافیا و فرهنگ، مجموعه روانسر پژوهی ۱، شورای اسلامی شهر روانسر، انتشارات طاق بستان
- ↑ «بانک اطلاعات شهرستان روانسر». www.ostan-ks.ir. تارنمای رسمی استان کرمانشاه. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ «طایفه های ایل جاف». JaffTribe. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ «درباره‌ی ایل جاف». ایل جاف. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ بیگلری، فریدون و کمال طاهری ۱۳۸۰، کشف آثار پارینه سنگی جدید در غارهای مر کولیان و مردالان روانسر، روانسر: باستان‌شناسی، زمین‌شناسی، جغرافیا و فرهنگ، به کوشش کمال طاهری، صص27-7، مجموعه روانسر پژوهی 1، شورای اسلامی شهر روانسر.
- ↑ Calmeyer, Peter 1978, “Das Grabrelief von Ravansar,” AMI N.S. 11, pp. 73–85.
- ↑ [https://web.archive.org/web/20190508190404/http://www.chtn.ir/DesktopModules/DnnForge%20-%20NewsArticles/Print.aspx?tabid=84&tabmoduleid=98&articleId=142630&moduleId=409&PortalID=0 بایگانی‌شده در ۸ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ ایرنا[پیوند مرده]، کد خبر: ۳۳۲۲۰۱ زمان مخابره: ۱۳/۱۱/۱۳۸۷. بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
