بیماری آلزایمر: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
←‏کنترل‌های دارویی: اشتباه در تایپ صحیح نام دارو
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
تکمیل مقدمه و افزودن منبع
خط ۲۰: خط ۲۰:
| Discover the vaccine = By Kourosh Shahpsand (Iranian)
| Discover the vaccine = By Kourosh Shahpsand (Iranian)
}}
}}
'''بیماری آلزایمر''' {{انگلیسی|''Alzheimer's disease''}} یک بیماری [[زوال عصبی]] است که معمولا به کندی آغاز می‌شود و به تدریج رو به وخامت می‌رود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/dementia|عنوان="Dementia Fact sheet". World Health Organization. September 2020.}}</ref> این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی به نام [[آلویز آلزایمر]] در سال ۱۹۰۶ میلادی توصیف کرد. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰٪ موارد [[دمانس]] است.<ref name=":0" /> رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در [[حافظه کوتاه‌مدت]] و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات اخیر است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=Burns A, Iliffe S (February 2009). "Alzheimer's disease". BMJ. 338: b158. doi:10.1136/bmj.b158. PMID 19196745. S2CID 8570146.}}</ref> با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در [[موقعیت‌آگاهی|آگاهی از موقعیت]] (گم‌شدن)، [[نوسان خلقی]]، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> با وخیم‌شدن آلزایمر، بیمار معمولا از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند.<ref name=":1" /> به‌تدریج فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-disease-fact-sheet|عنوان="Alzheimer's Disease Fact Sheet". National Institute on Aging. Retrieved 25 January 2021.}}</ref> هرچند سرعت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما [[امید به زندگی]] معمول پس از تشخیص بیماری، ۳ تا ۹ سال است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Querfurth HW, LaFerla FM (January 2010). "Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 362 (4): 329–44. doi:10.1056/NEJMra0909142. PMID 20107219. S2CID 205115756.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Todd S, Barr S, Roberts M, Passmore AP (November 2013). "Survival in dementia and predictors of mortality: a review". International Journal of Geriatric Psychiatry. 28 (11): 1109–24. doi:10.1002/gps.3946. PMID 23526458. S2CID 25445595.}}</ref>
'''بیماری آلزایمر''' {{انگلیسی|''Alzheimer's disease''}} یا '''بیماری فراموشی''' که به اختصار آلزایمر خوانده می‌شود که با تضعیف تدریجی ارتباط خودآگاه با ناخودآگاه در استخراج اطلاعات و افکار همراه است یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که بتدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. بارزترین نوع از انواع مختلف [[زوال عقل]] اختلال حافظه است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می‌کند. در ابتدا [[اختلال حافظه]] به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی بتدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می‌بینند. بیمار پاسخ سئوالی را که چند لحظه قبل پرسیده‌است فراموش می‌کند و مجدداً همان سؤال را می‌پرسد. بیمار وسایلش را گم می‌کند و نمی‌داند کجا گذاشته‌است. در خرید و پرداخت پول دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند حساب دارائیش را نگه دارد.
بتدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آنها نیز مشکل ایجاد می‌شود. کم‌کم مشکل مسیریابی پیدا شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شود. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می‌کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر سبب آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری بیمار شود. قایم کردن اشیا و لباس هم جزو این بیماری این بیماری کوچکی مغز را در پی دارد و فراموشی کامل کلات زوال عقل بروز [[توهم]] و [[هذیان]] است؛ مثلاً بیمار فکر کند همسرش به وی خیانت کرده‌است یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه وی را دارند. بیمار ممکن است به فرزندانش بدبین شود. گاهی اوقات بیمار افرادی را مثلاً والدین فوت شده یا اقوام را که نیستند و حضور ندارند می‌بینند. استرس برای غذا خوردن دارند که کم هستش بیمار در موارد شدید اعضا خانواده اش را نمی‌شناسد بیماری کوچک شدن مغز بیمار مداوم روزهای هفته را سؤال می‌کند و به فرد خاصی تماس می‌گیرد بیمار سرما و گرما را تشخیص نمی‌دهد مثلاً در تابستان از پتو استفاده می‌کند این بیماری درمانی ندارد و ممکن است بیمار مغزش توهم زده و استراحت نکند


علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌شده نیست.<ref name=":1" /> [[عامل ریسک (بیماری)|عوامل ریسک]] محیطی و ژنتیک مختلفی با ایجاد این بیماری مرتبط شده است. قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک این بیماری، ناشی از [[الل]] [[آپولیپوپروتئین ایی]] است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6778042|عنوان=Long JM, Holtzman DM (October 2019). "Alzheimer Disease: An Update on Pathobiology and Treatment Strategies". Cell. 179 (2): 312–339. doi:10.1016/j.cell.2019.09.001. PMC 6778042. PMID 31564456.}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nia.nih.gov/news/study-reveals-how-apoe4-gene-may-increase-risk-dementia|عنوان="Study reveals how APOE4 gene may increase risk for dementia". National Institute on Aging. Retrieved 17 March 2021.}}</ref> عوامل ریسک دیگر آلزایمر عبارتند از [[ترومای سر]]، [[اختلال افسردگی عمده|افسردگی بالینی]] و [[فشار خون بالا]].<ref name=":1" /> روند این بیماری ارتباط زیادی با تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی، [[توده‌های نوروفیبریلار]] و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز دارد.<ref name=":2" /> تشخیص آلزایمر با بررسی سابقهٔ بیمار و انجام [[آزمون شناختی]] با استفاده از [[تصویربرداری پزشکی]] و آزمایش خون برای حذف سایر علل احتمالی انجام می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205184403/http://pathways.nice.org.uk/pathways/dementia/dementia-diagnosis-and-assessment.pdf|عنوان="Dementia diagnosis and assessment" (PDF). National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original (PDF) on 5 December 2014. Retrieved 30 November 2014.}}</ref> علائم اولیه آلزایمر اغلب با سالخوردگی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود.<ref name=":1" /> برای تشخیص قطعی آلزایمر، [[آسیب‌شناسی بافتی|آسیب‌شناسی بافت]] مغز لازم است اما این آزمایش تنها پس از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.<ref name=":2" /> تغذیهٔ خوب، فعالیت جسمی و مشارکت اجتماعی به طور کلی برای سالخوردگان مفیدند و ریسک بروز افت شناختی و بیماری آلزایمر را نیز کاهش می‌دهند.<ref name=":2" /> تا کنون دارو یا مکمّلی که ریسک این بیماری را کاهش بدهد پیدا نشده است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5329133|عنوان=Hsu D, Marshall GA (2017). "Primary and Secondary Prevention Trials in Alzheimer Disease: Looking Back, Moving Forward". Current Alzheimer Research. 14 (4): 426–40. doi:10.2174/1567205013666160930112125. PMC 5329133. PMID 27697063.}}</ref>
د هفته را سؤال می‌کند و به فرد خاصی تماس می‌گیرد موارد شدید بیمار برای انجام کارهای اولیه شخصی نیاز به کمک پیدا می‌کند و ممکن است توانایی کنترل ادرار و مدفوع را هم از دست دهد. بیمار دچار زوال عقل ممکن است در تکلم و یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا کند و در نتیجه کم حرف و گوشه‌گیر شود. در موارد پیشرفته تر بیمار آگاهیش را نسبت به بیماری از دست داده و نمی‌داند دچار ناتوانی در انجام برخی کارها است و ممکن است کارهای خطر ساز انجام دهد. بتدریج ممکن است توانایی حرکتی بیمار هم دستخوش آسیب شده و مکرراً تعادلش را از دست داده زمین بخورد.


تا کنون راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.<ref name=":0" /> بیماران آلزایمر تا حد زیادی متکی به کمک دیگران می‌شوند و بار روانی جسمی و روانی سنگینی به مراقب آنها تحمیل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1951962|عنوان=Thompson CA, Spilsbury K, Hall J, Birks Y, Barnes C, Adamson J (July 2007). "Systematic review of information and support interventions for caregivers of people with dementia". BMC Geriatrics. 7: 18. doi:10.1186/1471-2318-7-18. PMC 1951962. PMID 17662119.}}</ref> داشتن برنامه ورزش می‌تواند در بهبود فعالیت‌های روزمره بیمار مفید باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-31802014000300195|عنوان=Forbes D, Forbes SC, Blake CM, Thiessen EJ, Forbes S (April 2015). "Exercise programs for people with dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Submitted manuscript). 132 (4): CD006489. doi:10.1002/14651858.CD006489.pub4. PMID 25874613.}}</ref> مشکلات رفتاری یا [[روان‌پریشی]] ناشی از [[دمانس]] اغلب با [[داروهای ضدروان‌پریشی]] مداوا می‌شود اما استفاده از این داروها اغلب توصیه نمی‌شود زیرا فایده چندانی نداشته و ریسک مرگ زودرس را نیز افزایش می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141205183329/https://www.nice.org.uk/advice/ktt7/resources/non-guidance-lowdose-antipsychotics-in-people-with-dementia-pdf|عنوان=National Institute for Health and Clinical Excellence. "Low-dose antipsychotics in people with dementia". National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20141129015823/https://www.fda.gov/drugs/drugsafety/postmarketdrugsafetyinformationforpatientsandproviders/ucm124830.htm|عنوان="Information for Healthcare Professionals: Conventional Antipsychotics". US Food and Drug Administration. 16 June 2008. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 29 November 2014.}}</ref>
آلزایمر رایج‌ترین شکل زوال عقل است. علائم این بیماری با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات به‌خصوص حافظهٔ موقت در دوران پیری آغاز شده و به‌تدریج با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، [[افسردگی (حالت)|افسردگی]]، از دست دادن قدرت تکلم، گوشه‌گیری و سرانجام مرگ در اثر ناراحتی‌های تنفسی به پایان می‌رسد. مرگ پس از پنج تا ده سال از بروز علائم اتفاق می‌افتد؛ اما بیماری حدود بیست سال قبل از ظهور علائم آغاز شده‌است. این بیماری با از دست رفتن [[سیناپس]]های [[نورون]]ها در برخی مناطق [[مغز]]، نکروزه{{efn|necrose: فاسدشدن}} شدن سلول‌های مغز در مناطق مختلف سیستم عصبی، ایجاد ساختارهای پروتئینی کروی شکلی به نام پلاک‌های پیری (SP) در خارج نورون‌های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته‌های به نام NFT در جسم سلولی نورون‌ها، مشخص می‌شود.


طبق آمار موجود در سال ۲۰۱۵، حدودا ۲۹/۸ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری آلزایمر مبتلا هستند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5055577|عنوان=GBD 2015 Disease Injury Incidence Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.}}</ref> و در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیون نفر مبتلا به اشکال مختلف [[دمانس]] شناسایی شده‌اند.<ref name=":0" /> آلزایمر اغلب اوقات در افراد بالای ۶۵ سال بروز می‌کند اما حدود ۱۰ درصد بیماران دچار آلزایمر زودرس شده و در دهه ۳۰ تا ۶۰ زندگی خود مبتلا می‌شوند.<ref name=":2" /> زنان بیشتر از مردان به آلزایمر دچار می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20442496/#:~:text=Abstract,longevity%20of%20women%20versus%20men.|عنوان=Viña, Jose; Lloret, Ana (2010). "Why women have more Alzheimer's disease than men: gender and mitochondrial toxicity of amyloid-beta peptide". Journal of Alzheimer's Disease. 20 Suppl 2: S527–533. doi:10.3233/JAD-2010-100501. ISSN 1875-8908. PMID 20442496.}}</ref> بار مالی بیماری آلزایمر بر جامعه بسیار زیاد و تقریبا برابر با بار مالی سرطان و بیماری قلبی است.<ref name=":3" /><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3959992|عنوان=Hurd, Michael D.; Martorell, Paco; Delavande, Adeline; Mullen, Kathleen J.; Langa, Kenneth M. (4 April 2013). "Monetary Costs of Dementia in the United States". New England Journal of Medicine. 368 (14): 1326–1334. doi:10.1056/NEJMsa1204629. PMC 3959992. PMID 23550670.}}</ref>
این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار روانپزشک آلمانی به نام '''[[آلویز آلزایمر]]''' در سال ۱۹۰۶ میلادی معرفی کرد. غالباً این بیماری در افراد بالای ۶۵سال بروز پیدا می‌کند
؛ گر چه آلزایمر زودرس (با شیوع کمتر) ممکن است زودتر از این سن رخ دهد. در سال ۲۰۰۶ میلادی ۲۶٫۶ میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا بودند و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۵۰ میلادی از هر ۸۵ نفر یک مبتلا به آلزایمر وجود داشته باشد. '''روز جهانی آلزایمر''': همه ساله روز ۲۱ سپتامبر یا ۳۰ شهریور به مناسبت [[روز جهانی آلزایمر]] در دنیا مراسم و همایش‌های مختلف برگزار می‌شود. شعار سال ۲۰۰۸ این روز ('''No time to lose''') است، به این معنی که زمانی برای تلف کردن نداریم.


همه ساله در روز ۲۱ سپتامبر یا ۳۰ شهریور، به مناسبت [[روز جهانی آلزایمر]] در دنیا مراسم و همایش‌های مختلف برگزار می‌شود.
پنج درصد از جمعیت ۶۵ ساله و بالاتر به بیماری آلزایمر متوسط تا شدید مبتلا هستند و این در حالیست که ۱۰ تا ۱۵ درصد سالمندان در همین [[گروه سنی]] از بیماری آلزایمر خفیف رنج می‌برند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.webda.ir/index.aspx?siteid=326&pageid=32628&newsview=38816 |title=پنج درصد از جمعیت ۶۵ ساله و بالاتر به بیماری آلزایمر متوسط تا شدید مبتلا هستند |accessdate=۲۰ ژوئیه ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140717041330/http://www.webda.ir/index.aspx?siteid=326&pageid=32628&newsview=38816 |archivedate=۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref>


== عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر ==
== عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر ==

نسخهٔ ‏۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۵

برای فیلمی با این نام، آلزایمر (فیلم) را ببینید.
بیماری آلزایمر
تخصصعصب‌شناسی ویرایش این در ویکی‌داده
فراوانی5.05% (اروپا)
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰G۳۰, F۰۰
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام331.0, 290.1
اُمیم۱۰۴۳۰۰
دادگان بیماری‌ها490
مدلاین پلاس000760
ئی‌مدیسینneuro/۱۳
پیشنت پلاسبیماری آلزایمر
سمپD000544
مرور ژن

بیماری آلزایمر (به انگلیسی: Alzheimer's disease) یک بیماری زوال عصبی است که معمولا به کندی آغاز می‌شود و به تدریج رو به وخامت می‌رود.[۱] این بیماری علاج‌ناپذیر را اولین بار یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی به نام آلویز آلزایمر در سال ۱۹۰۶ میلادی توصیف کرد. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰٪ موارد دمانس است.[۱] رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در حافظه کوتاه‌مدت و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات اخیر است.[۲] با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در آگاهی از موقعیت (گم‌شدن)، نوسان خلقی، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد.[۱][۲] با وخیم‌شدن آلزایمر، بیمار معمولا از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند.[۲] به‌تدریج فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.[۳] هرچند سرعت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما امید به زندگی معمول پس از تشخیص بیماری، ۳ تا ۹ سال است.[۴][۵]

علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌شده نیست.[۲] عوامل ریسک محیطی و ژنتیک مختلفی با ایجاد این بیماری مرتبط شده است. قوی‌ترین عامل ریسک ژنتیک این بیماری، ناشی از الل آپولیپوپروتئین ایی است.[۶] [۷] عوامل ریسک دیگر آلزایمر عبارتند از ترومای سر، افسردگی بالینی و فشار خون بالا.[۲] روند این بیماری ارتباط زیادی با تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی، توده‌های نوروفیبریلار و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز دارد.[۳] تشخیص آلزایمر با بررسی سابقهٔ بیمار و انجام آزمون شناختی با استفاده از تصویربرداری پزشکی و آزمایش خون برای حذف سایر علل احتمالی انجام می‌شود.[۸] علائم اولیه آلزایمر اغلب با سالخوردگی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود.[۲] برای تشخیص قطعی آلزایمر، آسیب‌شناسی بافت مغز لازم است اما این آزمایش تنها پس از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.[۳] تغذیهٔ خوب، فعالیت جسمی و مشارکت اجتماعی به طور کلی برای سالخوردگان مفیدند و ریسک بروز افت شناختی و بیماری آلزایمر را نیز کاهش می‌دهند.[۳] تا کنون دارو یا مکمّلی که ریسک این بیماری را کاهش بدهد پیدا نشده است.[۹]

تا کنون راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.[۱] بیماران آلزایمر تا حد زیادی متکی به کمک دیگران می‌شوند و بار روانی جسمی و روانی سنگینی به مراقب آنها تحمیل می‌شود.[۱۰] داشتن برنامه ورزش می‌تواند در بهبود فعالیت‌های روزمره بیمار مفید باشد.[۱۱] مشکلات رفتاری یا روان‌پریشی ناشی از دمانس اغلب با داروهای ضدروان‌پریشی مداوا می‌شود اما استفاده از این داروها اغلب توصیه نمی‌شود زیرا فایده چندانی نداشته و ریسک مرگ زودرس را نیز افزایش می‌دهد.[۱۲][۱۳]

طبق آمار موجود در سال ۲۰۱۵، حدودا ۲۹/۸ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری آلزایمر مبتلا هستند[۱۴] و در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیون نفر مبتلا به اشکال مختلف دمانس شناسایی شده‌اند.[۱] آلزایمر اغلب اوقات در افراد بالای ۶۵ سال بروز می‌کند اما حدود ۱۰ درصد بیماران دچار آلزایمر زودرس شده و در دهه ۳۰ تا ۶۰ زندگی خود مبتلا می‌شوند.[۳] زنان بیشتر از مردان به آلزایمر دچار می‌شوند.[۱۵] بار مالی بیماری آلزایمر بر جامعه بسیار زیاد و تقریبا برابر با بار مالی سرطان و بیماری قلبی است.[۹][۱۶]

همه ساله در روز ۲۱ سپتامبر یا ۳۰ شهریور، به مناسبت روز جهانی آلزایمر در دنیا مراسم و همایش‌های مختلف برگزار می‌شود.

عوامل احتمالی دخیل در بیماری آلزایمر

کاهش سطح استیلکولین در مغز: استیل کولین یک ناقل عصبی بسیار مهم به حساب می‌آید به طوریکه اگر به هر دلیلی سطح این ناقل عصبی در سیناپسهای مغزی کاهش پیدا کند، علایم بیماری آلزایمر پدیدار می‌گردد. از علل کاهش سطح استیلکولین در سیناپسها می‌توان به افزایش غلظت استیلکولیناستراز (مهارکنندهی استیلکولین) یا کاهش ATP میتوکندریایی اشاره کرد.

استرس اکسیداتیو:گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) از قبیل رادیکالهای سوپراکسید، پراکسید هیدروژن و هیدروکسیل به‌طور مداوم در ارگانیسمهای هوازی تولید می‌شوند. در شرایط عادی سطح شکلگیری ROS در تعادل با ظرفیت آنتی‌اکسیدان سلول می‌باشد.

درصورتی که سلول به مدت طولانی در معرض استرسهای محیطی مثل گرما، UV و غیره قرار گیرد یا در سیستم دفاعی آنتیاکسیدان بدن اختلالی ایجاد شود، این تعادل به هم می‌خورد و سطح تولید ROS بیشتر از ظرفیت آنتیاکسیدان بدن خواهد بود. نتیجهی چنین حالتی ایجاد استرس اکسیداتیو و به دنبال آن آسیب اکسیداتیو پروتئینها، لیپیدها و DNA خواهد بود. سیستم عصبی مرکزی(CNS) به علت مصرف زیاد اکسیژن و دارا بودن مقادیر بالای اسید چرب غیراشباع، به استرس اکسیداتیو حساس می‌باشد. ROS در طی زنجیرهی تنفسسلولی تولید می‌شود و به همین دلیل میتوکندریها مهمترین منبع تولید این ترکیبات در سلول به حساب می‌آیند.

پروتئینهای بتاآمیوئید و تائو: ناهنجاریهای پاتولوژیکی بیماری آلزایمر می‌تواند شامل رسوب دو پروتئین بتاآمیلوئید و تائو باشد. پروتئینهای بتاآمیلوئید در خارج از نورون رسوب می‌کنند اما پروتئینهای تائو در داخل نورون قرار می‌گیرند. در هردو شکل، رسوبها متشکل از تجمع پروتئینها با تاخوردگی اشتباه می‌باشند. این ضایعات باید به تعداد کافی وجود داشته باشند تا باعث بروز آسیب بافتی لازم برای ایجاد بیماری آلزایمر شوند.

پروتئینهای بتاآمیلوئید در قسمتهایی به نام پلاکهای آمیلوئید در فضای خارج سلولی مغز مبتلایان به آلزایمر یافت می‌شوند. پلاکهای آمیلوئید علاوهبر بتاآمیلوئید حاوی پروتئینهای دیگری از جمله آپولوپروتئینE نیز هستند که توسط نوعی ژن مستعدکننده به آلزایمر (APOE) رمزگردانی می‌شود. همچنین برخی مطالعات اخیر بیان کردهاند که پروتئین بتاآمیلوئید می‌تواند وارد میتوکندری شده و زنجیرهی انتقال الکترون میتوکندری را تخریب نموده و منجر به تولید ROS، مهار تولید ATP، عدم عملکرد میتوکندری و تخریب نورونی گردد.

پروتئینهای تائو ساختار میکروتوبولها را حفظ می‌کنند و نقش مهمی را در عملکرد کامل نورونها ایفا می‌کنند. اما اگر مولکولهای فسفات به پروتئینهای تائو متصل شوند باعث جداشدن آنها از میکروتوبولها شده و درنهایت باعث تجزیهی توبولها می‌شوند. سپس مولکولهای تائو تجمع پیدا می‌کنند و کلافه‌هایی را تشکیل می‌دهند که با عملکرد سلولی تداخل دارند. همچنین با تجزیهی توبولها، انتقال اندامکهای سلولی با مشکل مواجه می‌شود که همین امر موجب کاهش ATP میتوکندریایی در دندریتها و آکسونها می‌شود.

فلزات، یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به آلزایمر

علاوه بر موارد ذکرشده، تحقیقات این فرضیه را مطرح نموده‌اند که مقادیر فلزات موجود در مغز می‌تواند کلید آسیب در بیماری آلزایمر باشد. به عنوان مثال، نشان داده شده‌است که در بیماران مبتلا به آلزایمر سطوح آهن مغز در برخی نواحی بیشتر است. همچنین در بررسی‌های انجام شده برروی مغز مبتلایان به این بیماری مشخص شده‌است که غلظت آلومینیوم در هیپوکامپ این بیماران ۴ برابر حالت عادی است. این فلزات قادرند تولید رادیکالهای آزاد را تحریک کنند و به همین دلیل یک منبع مهم تولید ROS بهحساب می‌آیند.

در رابطه با عوامل دیگر بیماری آلزایمر می‌توان به جهش‌های ژنتیکی، دیابت شیرین، سطوح پایین B۱۲ و فولات، مواجهات شغلی (مثل میدانهای مغناطیسی و فلزات سنگین) و فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت اشاره کرد.[۱۷]

تاریخچه

اوت دتر

در سال ۱۹۰۱، روان‌شناس و عصب‌شناس آلمانی «آلویز آلزایمر» اولین مورد این بیماری را کشف و در مورد آن نوشت، که بعدها به بیماری آلزایمر معروف شد. بیمار یک زن ۵۰ ساله بود به اسم «اوت دتر». آلویز آلزایمر این زن را از زمان بستری شدنش در آسایشگاهی در شهر فرانکفورت تا زمان مرگ او در سال ۱۹۰۶ همراهی کرد،[۱۸][۱۹]

پروتئین‌های آمیلوئیدی

در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی کروی شکلی در خارج نورون‌های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته‌ای در جسم سلولی نورون‌ها، تشکیل می‌شود. این ساختارهای پروتئینی که به آنها اجسام آمیلوئیدی گفته می‌شود، در اثر برخی تغییرات در پروتئوم سلول‌های عصبی وبهم خوردن تعادل و تغییر در میزان یا ساختار پروتئین‌های پرسینیلین، آپولیپوپروتئینE، سینوکلئین، و پپتید آمیلوئیدبتا ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین پروتئین‌هایی که در ایجاد آلزایمر نقش دارد، پروتئین پیش‌ساز آمیلوئید (APP) نام دارد. این پروتئین در سلول‌های دستگاه عصبی بیان می‌شود و در اتصال سلول‌ها به هم، تماس سلول‌ها و اتصال به ماتریکس خارج سلولی و اسکلت سلولی نقش دارد. پروتئین APP به‌وسیلهٔ سه نوع آنزیم پروتئولاتیک پردازش می‌شود. آنزیم‌های آلفا، بتا و گاما- سکرتاز، به ترتیب پروتئین APP را در اسیدهای آمینه ۶۷۸، ۶۷۱ و ۷۱۱برش می‌دهند. با اثر آنزیم‌های گاما و بتا سکرتازبلا بر پروتئین APP، به ترتیب، پپتیدهایی به نام آمیلوئیدبتا۴۰ (دارای ۴۰ اسید آمینه) و آمیلوئیدبتا۴۲ (دارای ۴۲ اسیدآمینه) ایجاد می‌شوند. در حالت عادی مقدار این قطعات در سلول‌ها کم است و به‌سرعت تجزیه می‌شود؛ اما اگر در پروتئوم سلول‌های عصبی این تعادل برهم بخورد و مقدار این قطعات افزایش یابد، ساختارهای پروتئینی کروی و درنتیجه آلزایمر ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به سندروم داون (تریزومی ۲۱) میزان بیان پروتئین APP افزایش می‌یابد و علائمی شبیه آلزایمر مشاهده می‌شود که ممکن است به علت افزایش مقدار پپتید آمیلوئید بتا۴۲ باشد؛ زیرا ژن پروتئین APP بر روی کروموزوم ۲۱ قرار دارد.

ساختار بیوشیمیایی پلاکهای پیری

پلاکهای پیری، از رشته‌های پروتئینی بنام اجسام آمیلوئید، و مقداری از پروتئینهای دیگر بنام آپولیپوپروتئینE، سینوکلئین و آلفا-آنتی کیموتریپسین، تشکیل شده‌اند. بنظر می‌رسد تشکیل این پلاکها از عوامل اصلی ایجاد آلزایمر باشد. پروتئین اصلی تشکیل دهنده اجسام آمیلوئیدی، پروتئین آمیلوئید β یا Aβ است. چهار ایزوفرم از این پروتئین که دارای ۳۹تا ۴۳ اسید آمینه می‌باشند در اجسام آمیلوئیدی شناسایی شده‌است. ایزوفرم‌های A۱–۴۰ (دارای ۴۰ اسید آمینه) و A۱–۴2(43) (دارای ۴۲ یا ۴۳ اسید آمینه) توانایی تشکیل اجسام آمیلوئیدی را دارند. با ساختن cDNA از روی Aβ۱–۴۰ و بررسی کتابخانه‌های ژنومی با آن، ناحیه‌ای در 21q21.۲ شناسایی شد که یک پروتئین بزرگ کد می‌کرد. این پروتئین که پروتئین پیش ساز آمیلوئید (APP) نام گرفت دارای ایزوفرم‌هایی به اندازه‌های ۷۷۰، ۷۵۱و۶۹۵ اسید آمینه است. این پروتئینها اغلب در سلولهای دستگاه عصبی بیان می‌شوند و در اتصال سلولها بهم، تماس سلولها و اتصال به ماتریکس خارج سلولی و اسکلت سلولی نقش دارند. مولکولهای APP بوسیله سه نوع آنزیم پروتئولاتیک پردازش می‌شوند. آنزیم آلفا- سکرتاز مولکول APP را در اسید آمینه ۶۷۸ برش می‌دهد، آنزیم بتا- سکرتاز مولکول APP را در اسید آمینه ۶۷۱ برش می‌دهد و آنزیم گاما-سکرتاز مولکول APP در اسید آمینه ۷۱۱ یا ۷۱۳ برش می‌دهد. قطعه Aβ۱–۴۰ وAβ۱–۴۲ از اثر آنزیمهای  و  سکرتاز ایجاد می‌شوند. در حالت عادی مقدار این قطعات در سلولها کم است و به سرعت تجزیه می‌شود اما همان‌طور که بعداً خواهیم دید در صورتیکه عواملی این تعادل را برهم زنند و مقدار این قطعات افزایش یابد، اجسام آمیلوئیدی و درنتیجه آلزایمر ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به سندروم داون (تریزومی ۲۱)نیز علائمی شبیه آلزایمر مشاهده می‌شود که می‌تواند بعلت افزایش مقدار پروتئین Aβ۱–۴2(43)، که ژن آن بر روی کروموزوم ۲۱ قرار دارد، باشد.

پروتئین‌های تاو

یکی از راه‌های تأیید ابتلا به بیماری آلزایمر مشاهده رشته‌هایی درهم تنیده با منشأ پروتئینی موسوم به «تاو» در سلولهای عصبی است. تاو، از جمله مهمترین پروتئین‌های موجود درون نورون‌ها بوده که با اتصال به انواع خاصی از رشته‌های اسکلت سلولی، از جمله میکروتوبولها و پلیمریزه کردن آنها در ناحیه آکسون سلولهای عصبی، به کاهش فضای بین سلولی کمک می‌کند. به این ترتیب نورونها به یکدیگر نزدیک شده و پیام عصبی بین سلولها انتقال می‌یابد. اگر در اثر عوامل ژنتیکی یا محیطی، تاو توانایی خود در اتصال به اسکلت سلولی را از دست بدهد، آنگاه میکروتوبوها نیز قادر به پلیمریزه شدن نخواهند بود. در نتیجه فضای بین نورونها کاهش نیافته و انتقال پیام عصبی با اختلال مواجه خواهد شد. در بیماری آلزایمر واحدهای پروتئین تاو که از میکروتوبولها رها شده‌اند، به یکدیگر متصل شده و به‌صورت رشته‌هایی منظم و به شدت پایدار درون سلول تجمع می‌یابند که در نهایت منجر به مرگ سلول عصبی می‌شود. مشاهده این تجمعات از طریق روش رنگ آمیزی منفی در میکروسکوپ الکترونی امکانپذیر است. اما برای مشاهده واحدهای تشکیل دهنده این تجمعات رشته‌ای و سایر جزئیات آن، از روش میکروسکوپی کرایو الکترون استفاده می-شود. از آنجائیکه در مغز انسان بالغ، شش ایزوفرم متفاوت از پروتئین تاو وجود دارد، در حال حاضر تعیین ساختار این پروتئین در بیماری آلزایمر تنها بوسیله روش میکروسکوپی کرایو الکترون ممکن است. محققان در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۷ بر روی قشر مخ یک بیمار ۷۴ ساله مبتلا به آلزایمر صورت گرفت، با استفاده از همین روش، موفق به مشاهده و ارائه تصویری گرافیکی از واحدهای پروتئین تاو شدند. در این مطالعه مشخص شد که هسته مرکزی تجمعات رشته‌ای در بیماری آلزایمر، متشکل از یک جفت پروتئین تاو است که به شکل حرف C به هم متصل شده و زمینه را برای اتصال سایر پروتئین‌های تاو فراهم می‌کنند.[۲۰]

ژنتیک بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر یک بیماری پیچیده چندعاملی است. حدود۱۰ در صد موارد آن به‌صورت ارثی باتوارث اتوزومال غالب(AD) است. در بیماری آلزایمر ارثی(FAD)، بیماری آلزایمر، به‌صورت زود رس بین سنین ۶۵–۵۵ بروز می‌کند. از حدود ۹۰ درصد موارد بیماری که به‌صورت اسپورادیک است، ۲۵ تا ۴۰ درصد آنها با برخی آللهای ژنها ارتباط دارند. با بررسی ژن APP در اعضاء خانواده‌هایی که افراد آن مبتلا به نوع زود رس آلزایمر می‌شدند، جهشهای مختلفی در این ژن یافت شد که در ژن APP افراد سالم وجود نداشت بیشتر این جهشها، جهشهای بد معنا در اسید آمینه‌های ۷۱۶و۷۱۷ بودند. همچنین دو جهش همزمان در اسید آمینه‌های ۶۷۱و۶۷۰ در موارد زیادی مشاهده شد. در اثر جهش در جایگاه‌های ۷۱۶یا۷۱۷ فعالیت آنزیمهای β وγ- سکرتاز تغییر کرده و میزان تولید Aβ۱–۴2(43) افزایش می‌یابد همچنین جهشهای همزمان در جایگاه ۶۷۱و۶۷۰ باعث افزایش فعالیت -β سکرتاز و افزایش میزان Aβ۱–۴2(43) می‌شود. با انجام آنالیز پیوستگی بر روی اعضاء خانواده‌های مبتلا به نوع زود رس آلزایمر، ناحیه‌ای بر روی کروموزوم14 (14q24.3) در ارتباط با آلزایمر بدست آمد. mRNAهای مختلف حاصل از این ناحیه به کمک RT-PCR بررسی شده و با مقایسه موتاسیونهای موجود در mRNA افراد بیمار با افراد سالم، ژن عامل آلزایمر شناسایی شد. این ژن پروتئینی کد می‌کرد که پرسینیلین۱ نام گرفت. این ژن به‌صورت PSEN1 نمایش داده می‌شود. باهمین روش یک ژن مشابه دیگر، برروی کروموزوم۱در ناحیه 1q32-۴۲ شناسایی شد که PSEN2 نام گرفت. پروتئین‌های پرسینیلین۱و۲، حدود ۶۷٪ با هم شباهت دارند و پروتئینهای غشایی هستند. حدود ۴۰٪ از آلزایمرهای زودرس فامیلی بعلت جهش در این ژن است جهش در این ژن باعث افزایش مقدار Aβ۱–۴2(43) می‌شود (مکانیسم این عمل هنوز مشخص نیست). با استفاده از آنالیز پیوستگی ژنهای دیگری نیز در ارتباط با آلزایمر دیر هنگام فامیلی شناسایی شده‌است. یکی از این جایگاه‌ها، برروی کروموزوم۱۹ در ناحیه 19q13.۲ قرار دارد که در آن ژن APOE، که آپولیپوپروتیئن E را کد می‌کند، قرار دارد. این ژن دارای سه آلل است که با بررسی‌های بیشتر مشخص شد آلل APOE*۴با بیماری آلزایمر ارتباط دارد. البته وجود این آلل به‌صورت هموزیگوت یا هتروزیگوت در یک فرد، حتماً با بروز آلزایمر همراه نیست و این آلل فقط شانس ابتلاء فرد به آلزایمر را افزایش می‌دهد. این آلل بعنوان یک فاکتور خطر، برای آلزایمر به حساب می‌آید؛ و عوامل دیگری مانند عوامل محیطی و فیزیولوژیکی علاوه بر آلل APOE*۴، برای بروز آلزایمر لازم است (مولتی فاکتوریال). علاوه بر این آلل، آللهایی از ژنهای A2M (که بر روی کروموزوم۱۲ در ناحیه 12p13.۳ قرار دارد) و LRP1 که بر روی کروموزوم ۱۲ در ناحیه 12q13-۱۴ قرار دارد) بعنوان فاکتورهای خطر بیماری آلزایمر به حساب می‌آیند. این دوژن به ترتیب پروتئین‌های آلفا-۲-ماکروگلوبولین (A2M) و پروتئین وابسته به رسپتور LDL1، (LRP1) را کد می‌کنند.LRP1 به A2M, APPوAPOE متصل می شودو تجزیه APP را تسهیل می‌کند. در صورت جهش در این دو پروتئین، عمل تجزیه APP به‌خوبی صورت نمی‌گیرد ودر اثر بهم خوردن تعادل، میزا ن پروتئینهای آمیلوئیدوژن، افزایش می‌یابد.

درمان بیماری آلزایمر

در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان‌های علامتی، درمان اختلالات رفتاری و داروهای کاهنده سیر پیشرفت بیماری است.

کنترل‌های دارویی

گرچه هنوز درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد اما با استفاده از داروها می‌توان سرعت پیشرفت بیماری را کند کرد و از شدت اختلال حافظه و مشکلات رفتاری بیمار کاست. داروهای مورد تأیید برای بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است.

داروهای آرامبخش و ضد جنون: اگر با روش‌های غیر دارویی نتوان رفتارهای آزاردهنده، بی‌قراری و پرخاشگری بیمار را کمتر کرد می‌توان از داروهای جدید ضد جنون مثل اولانزاپین، کوئنتیاپین و ریسپریدون استفاده کرد. گاهی اوقات افسردگی سبب پرخاشگری بیمار است که با استفاده از داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستین می‌توان آن را درمان کرد.

داروهای ضد کولین استراز: در بیماری آلزایمر مقدار استیل کولین که یکی از واسطه‌هایی شیمیایی مداخله گر در حافظه‌است کم می‌شود. داروهای مختلفی برای افزایش مقدار استیل کولین پایانه‌های عصبی استفاده می‌شوند از جمله ریواستیگمین (Exelon)، دانپزیل (Aricept)، و گالانتامین (Razadyne). این داروها سبب بهبود حافظه، عملکرد شناختی و عملکرد اجتماعی بیمار می‌شوند. این داروها تا حدودی رفتارهای غیرطبیعی بیمار را نیز اصلاح می‌کنند. مشکل عمده این داروها عوارض گوارشی، تهوع، استفراغ، دل پیچه و اسهال است که با افزایش تدریجی دارو، مصرف همراه صبحانه و شام و با مایعات یا آب میوه از شدت عوارض کاسته می‌شود.

ممانتین(Ebixa, Namenda): داروی دیگری که در درمان موارد متوسط تا شدید بیماری آلزایمر استفاده می‌شود و تا حدودی هم اثرات محافظتی بر روی سلولهای مغزی دارد ممانتین است. این دارو نیز سبب بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار می‌شود. گیجی و منگی مهمترین عوارض این دارو هستند. دارو را می‌توان همراه با غذا مصرف کرد. داروهایی که اثر بخشی آنها به تأیید نرسیده‌است: داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده‌اند اما اثر بخشی آنها هنوز به تأیید نرسیده‌است. ویتامین‌ها مثل ویتامینE، ویتامین‌های گروه ب، امگا ۳، استروژن، جینکوبیلوبا، داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند. رژیم غذایی سالم شامل مصرف روزانه سبزی و میوه و کاهش مصرف چربی‌های اشباع به علاوه مصرف مناسب مواد غذایی حاوی ویتامین‌های «آ، سی و ای» یکی از راه‌های مهم پیشگیری از آلزایمر است.[۲۱]

گاما سکرتاز سابقاً برای درمان آلزایمر مورد آزمایش قرار گرفته بود.[۲۲]

اخیراً محققان آمریکایی با بررسی نتایج یک پژوهش دریافته‌اند که داروهای فشار خون که برای درمان بیماران مبتلا به فشار خون بالا استفاده می‌شود، خطر بروز آلزایمر را در افراد کاهش می‌دهد. این احتمال وجود دارد که فشار خون بالا اثر حفاظتی داشته باشد یا ممکن است چیزی که افراد مبتلا به فشار خون بالا اغلب در معرض آن قرار می‌گیرند مانند داروهای فشار خون از آنها در برابر ابتلا به آلزایمر محافظت می‌کند.[۲۳]

یک گام در درمان بیماری

پژوهشگران دانشگاه ام آی تی آمریکا یک قدم در راه درمان بیماری برداشته‌اند. آنها با تابش ال ای دی دارای بسامد ۴۰ هرتز برروی موشهای آزمایشگاهی، مشاهده کرده‌اند که پلاک‌های بتا آمیلوئید بمیزان ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته و همچنین از سطح پروتئین تاو نیز کاسته شده‌است. این یافته‌ها در حالی بدست می‌آید که دیگر بسامدها، بین ۲۰ تا ۸۰ هرتز تأثیری را در پی نداشته‌است. برنامه‌ریزی برای آزمایش برروی انسان در شرایط تدارک قراردارد.[۲۴]

آلزایمر و تغذیه

پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده‌اند. ویتامین ای، رادیکال‌های آزاد را که محتملاً می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب بزنند، مهار می‌کند.[۲۵][۲۶]

آلزایمر و گروه‌های خونی

گروه خونی افراد می‌تواند در ابتلای آن‌ها به بیماری‌های زوال شناختی مانند آلزایمر تأثیرگذار باشد. گروه خونی نقش مهمی در رشد سیستم ایمنی بدن ایفا کرده و ممکن است باعث خطر بالاتر ابتلا به زوال شناختی شود. افراد دارای گروه خونی O از ماده خاکستری بیشتری در مغز خود نسبت به گروه‌های خونی A ,B و AB برخوردارند که این امر به حفاظت در برابر بیماری‌هایی مانند آلزایمر کمک خواهد کرد. دارندگان گروه خونی O از ماده خاکستری بیشتری در بخش خلفی مخچه برخوردارند. در مقایسه، افراد با گروه‌های خونی A, B یا AB دارای حجم کوچکتری از ماده خاکستری در مناطق تمپورال و لیمبیک مغز از جمله هیپوکامپ چپ هستند که یکی از نخستین بخشهایی از مغز است که در اثر آلزایمر، آسیب می‌بیند.[۲۷]

ارتباط هِم و هموگلوبین با آلزایمر

مشخص شده، فعالیت ایمنی سلول‌های آستروسیت به عنوان سلول‌هایی که آمیلوئیدهای بتا را فاگوسیت کرده و از طرفی با بیان سایتوکین‌ها باعث ایجاد التهاب می‌شوند با بیماری آلزایمر در ارتباط است. طبق مطالعات انجام شده، فاکتورهای خونی هِم و هموگلوبین هر دو در بافت مغز افراد مبتلا به آلزایمر افزایش می‌یابد. تأثیر این دو فاکتور خونی بر روی آستروسیت‌ها به این صورت است که هِم و هموگلوبین باعث کاهش بیان سایتوکین‌ها می‌شود و در حضور این دو فاکتور میزان ورود آمیلوئیدهای بتا به درون سلول‌های آستروسیت کاهش پیدا می‌کند. از طرفی بیان گیرنده‌های سطح سلول آستروسیت بنام CD36 در حضور هِم و هموگلوبین نیز کاهش پیدا می‌کند. همچنین تأثیر هِم و هموگلوبین به آمیلوئید بتا به این صورت است که، به نسبت ۲:۱ برای هِم و ۱:۱ برای هموگلوبین متصل می‌شوند و بر روی مورفولوژی آمیلوئیدهای بتا اثر گذاشته که باعث ایجاد فرم التهابی آن می‌شوند. از طرفی هِم و هموگلوبین به آمیلوئیدهای بتا با وزن مولکولی بالا وصل می‌شوند.[۲۸]

پیشگیری

هنوز راه ثابت شده‌ای برای جلوگیری از ابتلاء به آلزایمر وجودندارد، چراکه عامل یا عوامل اصلی این بیماری ناشناخته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دیابت و هر بیماری دیگری که بر قند خون تأثیر داشته باشد، در عملکرد مغز و سیستم اعصاب اختلال وارد می‌کند. افزایش قند خون، سبب افزایش سطح آمیلوئید بتا در بدن بیمار می‌شود. آمیلوئید بتا نشان دهنده پپتیدهایی از اسید آمینه هستند که مهمترین جزء پلاک‌های آمیولوئید در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر به‌شمار می‌آیند.[۲۹] با اینحال یکی از بهترین راه‌هایی که امروزه برای پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر بیان می‌شود، همان راه‌هایی است که برای کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی بیان می‌شوند.[نیازمند منبع] کنترل موارد مهمی که بر سلامت قلب تأثیر دارد، مانند، فشارخون بالا، چاقی و دیابت ممکن‌است بتواند به پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر کمک کند.[نیازمند منبع] افزایش تحرک و فعالیت جسمی، روابط اجتماعی و رژیم غذایی سالم می‌تواند، خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهد.[نیازمند منبع] برای پیشگیری، استفاده از ذهن مثل یادگیری دو زبان و حل جدول، معاشرت با دیگران، انتخاب زندگی سالم، کنترل کلسترول، جلوگیری از چاقی، تغذیه سالم، مصرف امگا ۳ و ماهی، ورزش کردن و توجه به فشار و قند و پیشگیری از ضربه سر کمک کننده است. بیماری لثه می‌تواند مشکل حافظه در بیماران آلزایمری را تشدید کند.[۳۰]محققین دریافته اند زوال عقل در افرادی که توامان آلزایمر و بیماری لثه دارند سریعتر است. پیشرفت آلزایمر ناشی از التهاب حاصل از افزایش سلول‌های ایمنی موسوم به میکروگلیا در مغز است و در صورت جلوگیری از این التهاب، پیشرفت بیماری متوقف می‌شود. نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد توقف تولید سلول‌های ایمنی جدید در مغز می‌تواند اختلال حافظه را که در بیماری آلزایمر مشاهده می‌شود، کاهش دهد.[۳۱]

راه‌های تشخیص

چنانچه شخص ۴ یا ۵ نشانه زیر را داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند.[۳۲]

  1. اختلال حافظه که فعالیتهای روزانه را دچار اشکال می‌کند.
  2. مشکلات در انجام کارهای عادی مثلاً فراموش می‌کند، غذا بپزد
  3. ضعف بیان و استفاده از کلمات نامناسب برای صحبت کردن
  4. گم کردن زمان مکان مثلاً روز و شب
  5. کاهش قضاوت (اختلال در تصمیم‌گیری)
  6. اختلال تفکر ذهنی (حسابهای مالی – ارقام)
  7. جابه‌جا گذاشتن اجسام مثلاً ساعت را روی گاز می‌گذارد
  8. تغییرات در حالت و رفتار (خنده – گریه – عصبانیت)
  9. انگیزه را از دست می‌دهند و بی‌توجه می‌شوند
  10. تغییر شخصیت (منزوی شدن – عصبانی شدن)
  • اخیراً محققان کالج لندن در انگلستان موفق به شناسایی پروتئینی در خون شده‌اند که عامل توسعه اختلال شناختی است و بسیار قبل تر از مشاهده علایم آلزایمر، می‌تواند بیماری را پیش‌بینی کند. نتایج این پژوهش که روی بیش از یکهزار پروتئین خونی در ۲۱۲ داوطلب صورت گرفته‌است، نشان می‌دهد که پروتئین MAPKAPK5 در خون افرادی که به آلزایمر مبتلا می‌شوند، کمتر از افراد عادی است.[۳۳]

یکی دیگر از روش‌های جدید تشخیص زودهنگام آلزایمر از طریق بزاق است. با بررسی سطح هورمون استرس در بزاق می‌توان احتمال آلزایمر و زوال عقل در سالمندان را تشخیص داد.[۳۴]

  • نوع فرعی زوال عقل:
  1. با آغاز زودرس: اگر آغاز آن در ۱۵ سالگی یا پایین‌تر است.
  2. با آغاز دیررس: اگر آغاز آن پس از ۱۵ سالگی است.

روز جهانی آلزایمر

روز جهانی آلزایمر همه ساله روز ۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور) به مناسبت روز جهانی آلزایمر در دنیا مراسم و همایش‌های مختلفی برگزار می‌شود. شعار سال ۲۰۰۸ (No time to lose) بود، به این معنی که زمانی برای تلف کردن نداریم.

۵ عامل از دست دادن حافظه غیر از آلزایمر[۳۵]

از دست دادن حافظه که اغلب از آن به اشتباه به‌طور کلی آلزایمر یاد می‌شود، عوامل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. ازدست دادن حافظه به علت ۵ عامل زیر را نمی‌توان آلزایمر دانست.

یادداشت‌ها

  1. عوامل اصلی غیر از آلزایمر در از دست دادن حافظه[پیوند مرده]

منابع

Contributeurs à Wikipédia, "Maladie d'Alzheimer," Wikipédia, l'encyclopédie libre, http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maladie_d%27Alzheimer&oldid=27089184 (Page consultée le mars 7, 2008).

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «"Dementia Fact sheet". World Health Organization. September 2020».
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ Burns A, Iliffe S (February 2009). "Alzheimer's disease". BMJ. 338: b158. doi:10.1136/bmj.b158. PMID 19196745. S2CID 8570146.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «"Alzheimer's Disease Fact Sheet". National Institute on Aging. Retrieved 25 January 2021».
  4. ↑ Querfurth HW, LaFerla FM (January 2010). "Alzheimer's disease". The New England Journal of Medicine. 362 (4): 329–44. doi:10.1056/NEJMra0909142. PMID 20107219. S2CID 205115756.
  5. ↑ Todd S, Barr S, Roberts M, Passmore AP (November 2013). "Survival in dementia and predictors of mortality: a review". International Journal of Geriatric Psychiatry. 28 (11): 1109–24. doi:10.1002/gps.3946. PMID 23526458. S2CID 25445595.
  6. ↑ «Long JM, Holtzman DM (October 2019). "Alzheimer Disease: An Update on Pathobiology and Treatment Strategies". Cell. 179 (2): 312–339. doi:10.1016/j.cell.2019.09.001. PMC 6778042. PMID 31564456».
  7. ↑ «"Study reveals how APOE4 gene may increase risk for dementia". National Institute on Aging. Retrieved 17 March 2021».
  8. ↑ «"Dementia diagnosis and assessment" (PDF). National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original (PDF) on 5 December 2014. Retrieved 30 November 2014» (PDF).
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «Hsu D, Marshall GA (2017). "Primary and Secondary Prevention Trials in Alzheimer Disease: Looking Back, Moving Forward". Current Alzheimer Research. 14 (4): 426–40. doi:10.2174/1567205013666160930112125. PMC 5329133. PMID 27697063».
  10. ↑ «Thompson CA, Spilsbury K, Hall J, Birks Y, Barnes C, Adamson J (July 2007). "Systematic review of information and support interventions for caregivers of people with dementia". BMC Geriatrics. 7: 18. doi:10.1186/1471-2318-7-18. PMC 1951962. PMID 17662119».
  11. ↑ «Forbes D, Forbes SC, Blake CM, Thiessen EJ, Forbes S (April 2015). "Exercise programs for people with dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Submitted manuscript). 132 (4): CD006489. doi:10.1002/14651858.CD006489.pub4. PMID 25874613».
  12. ↑ «National Institute for Health and Clinical Excellence. "Low-dose antipsychotics in people with dementia". National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 29 November 2014».
  13. ↑ «"Information for Healthcare Professionals: Conventional Antipsychotics". US Food and Drug Administration. 16 June 2008. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 29 November 2014».
  14. ↑ «GBD 2015 Disease Injury Incidence Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282».
  15. ↑ «Viña, Jose; Lloret, Ana (2010). "Why women have more Alzheimer's disease than men: gender and mitochondrial toxicity of amyloid-beta peptide". Journal of Alzheimer's Disease. 20 Suppl 2: S527–533. doi:10.3233/JAD-2010-100501. ISSN 1875-8908. PMID 20442496».
  16. ↑ «Hurd, Michael D.; Martorell, Paco; Delavande, Adeline; Mullen, Kathleen J.; Langa, Kenneth M. (4 April 2013). "Monetary Costs of Dementia in the United States". New England Journal of Medicine. 368 (14): 1326–1334. doi:10.1056/NEJMsa1204629. PMC 3959992. PMID 23550670».
  17. ↑ «بیماری آلزایمر و دلایل ابتلا به این بیماری و درمان‌های آلزایمر- دکتر فارمو». دکتر فارمو | دارویی-داروسازی-پزشکی و سلامتی. ۲۰۱۹-۱۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۱.
  18. ↑ Alzheimer: Uber eine eigenartige Erkrankung der Hirnrinde.. In: Allg. Z. Psychiat. Psych. -Gerichtl. Med.. 64, Nr. 1-2, 1907, S. 146–148
  19. ↑ Konrad Maurer, Ulrike Maurer: Alzheimer: the life of a physician and the career of a disease. New York: Columbia University Press 2003, ISBN 0-231-11896-1
  20. ↑ Anthony W PF, Benjamin Falcon, Shaoda He, Alexey GM, Garib Murshudov, Holly JG, R AC, Bernardino Ghetti, Michel Goedert & Sjors H W. Scheres (2017). "Cryo-EM structures of tau filaments from Alzheimer's disease". Nature, 2017. 547(7662): p. 185. doi:10.1038/nature23002. {{cite journal}}: Vancouver style error: punctuation in name 1 (help)
  21. ↑ «بیماری آلزایمر و روش‌های تشخیص و کنترل آن - مازیار مهدوی فر - رادیو زمانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
  22. ↑ cell.com
  23. ↑ داروی فشار خون عامل کاهش خطر ابتلا به آلزایمر . [خبرگزاری جمهوری اسلامی http://www.irna.ir]
  24. ↑ «Cern Courier». ۵۷ (۱). سوئیس: Cern. ۲۰۱۷، ژانویه/فوریه. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  25. ↑ The Best Brain Food You Should Be Eating بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۱۵ توسط Wayback Machine مجله Reader's Digest
  26. ↑ ALZHEIMER뭩 PREVENTION بایگانی‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine alzheimersinfo.org
  27. ↑ خبرگزاری انتخاب کدام گروه‌های خونی در معرض ابتلا به آلزایمر هستند؟ به نقل از خبرنامه تحقیقات مغز
  28. ↑ Sitara BS, *, Rebecca KD, *, Kajol JS, Amit RR, †, Levi BW, K. V. (2018). "Heme and hemoglobin suppress amyloid β–mediated inflammatory activation of mouse astrocytes". Journal of Biological Chemistry, 2018. 293(29): p. 11358-11373. doi:10.1074/jbc.RA117.001050. {{cite journal}}: Vancouver style error: punctuation in name 1 (help); line feed character in |vauthors= at position 59 (help)
  29. ↑ احتمال ابتلا به آلزایمر در دیابتی‌ها بیشتر است . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  30. ↑ «انجمن علمی پریودنتولوژی ایران :: مشاهده مطالب تخصصی». iap.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۲.
  31. ↑ توقف پیشرفت بیماری آلزایمر با انسداد التهاب در مغز . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  32. ↑ ساده‌ترین راه‌های تشخیص "آلزایمر" بایگانی‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine خبرگزاری انتخاب
  33. ↑ تشخیص آلزایمر با آزمایش خون . [خبرگزاری جمهوری اسلامی http://www.irna.ir]
  34. ↑ پیش‌بینی زوال شناختی سالمندان با بررسی بزاق . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
  35. ↑ shadmaan.com (۲۰۲۰-۱۲-۱۳). «5 عامل اصلی غیر از آلزایمر در از دست دادن حافظه | شادمان». شادمان | اخبار سالمندان و بازنشستگان. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۵.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بیماری_آلزایمر&oldid=33147877»